Þjóðviljinn - 03.06.1975, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 3. júnl 1975 .
DWDVIUINN
MÁLGAGN SQSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
,0G ÞJÖÐFRELSIS
tltgefandi: Otgáfufélag Þjóövlljans
Framkvæmdastjóri: EiBur Bergmann
|Rj|stjórar: K-jartan ólafsson,
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
(Jmsjón meö sunnudagsblaöi:
Vilborg Haröardóttir
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Slmi 17500 (5 llnur)
Prentun: Blaöaprent h.f. i.
TAFARLAUSA SAMNINGA
Rikisstjórnin reiddi hátt til höggs með
bráðabirgðalögum sinum á fimmtudaginn
var. Hún braut stjórnarskrána með þvi að
reka alþingi heim um hvitasunnu i þvi
skyni að beita bráðabirgðalögum og leysa
með valdi vandamál sem upp var komið
meðan alþingi sat og alþingismenn ræddu
daglega siðustu daga þingsins. Vitað er að
i fórum rikisstjórnarinnar eru önnur
bráðabirgðalög um hliðstæða valdbeitingu
gegn sjómönnum á stóru togurunum;
bæru bráðabirgðalögin um verksmiðj-
urnar tilætlaðan árangur átti að gefa lögin
um togarana út þegar s.l. föstudag. Gengi
þetta allt að óskum átti gatan að vera
greið til þess að beita hliðstæðri valdniðslu
gegn öllum aðildarfélögum Alþýðusam-
bands Islands sem boðað hafa til alls-
herjarverkfalls llta júni, verði ekki búið
að semja áður. Þetta var hernaðaráætlun
rikisstjórnarinnar, ástæðan fyrir óða-
gotinu þegar alþingi var rekið heim. Svo
vissir voru ráðherrarnir um að þessi
áætlun stæðist, að fimm þeirra fóru i
lúxusferðir út um heim — það átti að vera
auðvelt verk fyrir Gunnar Thoroddsen,
Halldór E. Sigurðsson og Vilhjálm Hjálm-
arsson að meta hvenær fyrstu bráða-
birgðalögin skyldu gefin út. Og Gunnar
Thoroddsen var auðvitað áfjáður að vinna
þetta verk meðan hann sat i þeim stóli
sem hann telur sér einum sæma, á
hægindi forsætisráðherra.
En það fór svo eins og oft þegar hæst er
reitt til höggs að lagið geigaði. Jafnt stjórn
A.S.Í. sem verkafólks i rikisverksmiðj-
unum voru sammála um að slikri vald-
niðslu og stjórnarskrárbroti mætti ekki
una. Vinna var ekki hafin i verksmiðj-
unum og tilraunir til þess að brjóta sam-
stöðu verkafólks reyndust engan hljóm-
grunn hafa. Viðbrögð málgagna Sjálf-
stæðisflokksins voru ofsafengnari en
dæmi er um áratugum saman. Visir likti
forustumönnum verklýðsfélaganna við
Lénharð fógeta og spurði af ákefð; Hvar
er Torfi i Klofa? Nú skyldu hafin mannvig
á íslandi. ,,Blóðnæturnar eru bráðastar”
sagði Morgunblaðið i forustugrein næsta
dag. Manndráp og blóð voru þeir atburðir
sem ritstjórar ihaldsblaðanna sáu fyrir
augum sér.
En eins og verða vill um heiftaryrði eru
þau oftast til marks um máttleysi. Gunnar
Thoroddsen flikaði að visu eðlislægum
hroka sinum i hljóðvarpi og sjónvarpi á
föstudagskvöldið var, en hann lagði jafn-
framt áherslu á að bráðabirgðalögin féllu
sjálfkrafa úr gildi um leið og samningar
hefðu tekist. Þá þegar hafði rikisstjórnin
komið þeim óskum á framfæri við verk-
lýðsfélögin að þau tækju upp nýjar
samningaviðræður án tafar. Þær viðræður
hófust i gær og halda enn áfram þegar
þetta er skrifað. Af sinni hálfu lögðu verk-
lýðsfélögin áherslu á vilja sinn til þess að
koma málum á eðlilega samningabraut
með þvi að heimila takmarkaðar
undanþágur til efnistöku við Mývatn og
afgreiðslu á sekkjuðum áburði og sementi
frá birgðageymslunni á Ártúnshöfða.
Fyrir þær undanþágur verður að sjálf-
sögðu tekið tafarlaust ef samningavið-
ræður þróast ekki á eðlilegan hátt, og
vinna i verksmiðjum við framleiðslu og
sekkjun hefst auðvitað ekki fyrr en
samningar hafa tekist.
Vonandi hefur rikisstjórnin lært af þeim
mikla ósigri sem hún hefur þegar beðið,
en til þess þarf áfram að beita hana fyllsta
aðhaldi. Samstaða starfsfólksins i rikis-
verksmiðjunum er til fyrirmyndar um það
hvernig launafólk verður að berjast i sam--
ræmi við hið helga boðorð verklýðshreyf-
ingarinnar: einn fyrir alla og allir fyrir
einn. Það varð hlutverk starfsfólksins i
verksmiðjunum að sanna rikisstjórninni
að kjörum og réttindum launafólks yrði
ekki ráðið til lykta með nauðungarlögum;
þetta hefur þegar verið sannað að hluta og
verður vonandi sannað að fullu áður en
langur timi liður. Þess ber að krefjast að
rikisstjórnin semji án tafar við starfs-
fólkið i verksmiðjunum, jafnframt þvi
sem gengið verði frá óhjákvæmilegum
samningum við áhafnir stóru togaranna.
Þá og þá fyrst er hægt að taka til við
heildarsamningana i eðlilegu andrúms-
lofti; þau átök sem nú standa yfir eru eins
og kunnugt er aðeins aðdragandi annarra
og miklu viðtækari atburða.
—m
LIPPT...
„Öllum til
+ • ' 99
tjons
Aðalatvinna hans er að sögn
sú áð vera blaðafulltrúi stærstu
sölusamtaka frystihúsaeigenda.
Sem slíkur sendir hann frá sér
svofellda ályktun:
„Kröfur launþegasamtak-
anna um 38% kauphækkanir eru
þvi óraunhæfar og ofviða
greiðslugetu frystihúsanna.
Væri gengið að framangreind-
um kröfum þýddi það að fram-
leiðslukostnaður hækkaði á einu
ári um eigi minna en 2000 milj.
kr. og er þá ekki reiknað með
þeirri útgjaldaaukningu, sem
hlyti að fylgja i kjölfarið vegna
fiskverðshækkana. Afleiðingin
yrði annað hvort stöðvun frysti-
húsanna, gengislækkanir eða
aðrar álika efnahagsráðstafan-
ir, sem teljast verða neyðarúr-
ræði, öllum til tjóns”.
Þessi ályktun frystihúsaeig-
enda innan SH ber með sér, að
hér talar sá sem þykist hafa
valdið um þessar mundir og rik-
isstjórn tslands i vasanum.
Blaðafulltrúi sá, er áður getur,
er lika einn af þingmönnum
stjórnarflokkanna, Sjálfstæðis-
flokksins. Hann veit hvað hon-
um sjálfum er fyrir bestu um
þessar mundir.
En hitt þykir mörgum furðu-
legra, að þessi sami maður skuli
vera formaður i Verslunar-
mannafélagi Reykjavikur og
einn af æðstu forustumönnum
Alþýðusambands Islands, kos-
inn á þingi þeirra samtaka.
Skyldu þvi ekki flestir verka-
lýðssinnar sammála um að að-
ild slikra manna að æðstu stofn-
unum verkalýðssamtakanna sé
„öllum til tjóns”? Eða hvað yrði
sagt, ef Björn Jónsson eða Eð-
varð Sigurðsson gerðust slikir
liðsmenn atvinnurekenda —
tækju laun fyrir að dreifa áróðri
þeirra? Það yrði kannski ekki
mikið sagt, en trúnaðar nytu
þeir ekki stundinni lengur; þeir
yrðu settir af. Það þarf að ger-
ast með „verkalýðsleiðtoga”
ihaldsins.
200
milurnar
á NATÓ-
fundinum
Viðræðurnar um stækkun land-
helginnar i 200 milur eru þega^
hafnar, þótt rfkisstjórnin hafi
ekki enn dagseítj útfærsluna, né
gefið yfirlýsingu um, hvort til
greina Ipmi að veita einhverjar
undanþágur til veiða innan fisk-
veiðilandhelginnar til stórþjóð-
anna. ]
A NATÓ-fundi æðstu manna
Hvaö fór þeim á
milli um 200-
milurnar I
Brttssel?
Geir.
Morgunblaðið
laxerar
Morgunblaðiö er stærsta blað
á tslandi. Ritstjórar þess eru
þar af leiðandi ákaflega valda-
miklir menn. Það kemur fram i
skrifum þeirra og stundum stig-
ur valdið þeim til höfuðs. Stund-
um skin litillætið úr hverri linu
sem þeir skrifa.
Annar ritstjóri Morgunblaðs-
ins er verðlaunaskáld. Hann
beitir stundum næsta markviss-
um samlikingum i blaði sinuj
þegar honum tekst best upp eru
þessar afurðir ritstjórans gefn-
ar út i bókum. Þess vegna er
hann verðlaunaskáld.
Ein slik samliking birtist i
Reykjavikurbréfi Morgunblaös-
ins á sunnudaginn, en bréf þetta
er eins konar innanhússstjörnu-
spá Sjálfstæðisflokksins. I téðri
samlikingu likir Morgunblaðs-
ritstjórinn verkföllum við
magaveiki, þjóðfélaginu við
magaveikisjúkling, en rikis-
stjórninni við laxeroliu. Bendir
Matthias: Hinn næmi þjóðfé-
Iagsspámaöur
skáldritstjórinn á, að „menn
tala jafnvel um að þjóðfélagið
þurfi að „laxera” að minnsta
kosti einu sinni til tvisvar á ára-
tug, þvi að verkföll séu þjóðfé-
lagsátök, þar sem verkalýður
sýni mátt sinn og megin”.
Þessi athyglisverða samlik-
ing er til marks um hinn næma
skilning ritstjórans á þjóðfélag-
inu og þörfum þess.
—s.
hefur Geir Hallgrimsson, for-
sætisráðherra, rætt við Joseph
Luns, framkvæmdastjóra NATÓ,
Callaghan, utanrikisráðherra
breta, Helmut Schmidt, kanslara
Vestur-Þýskalands, og liklega
. einnig Harold Wilson, forsætis-
\ ráöherra breta.
Það er ástæða fyrir almenning •
að gefa þessum viðræðum gaum
og fylgjast vel með eftirleiknum.
Hvað hefur farið á milli Geirs og
forystumanna stórþjóðanna og
hvaða vonir hefur islenski for-
sætisráðherrann vakið þeim i
brjósti um undanslátt i land-
helgismálunum? Það mun koma i
ljós á næstu mánuðum.
... OG SKORIÐ