Þjóðviljinn - 10.10.1975, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 10. október 1975.
Ballerínan Maja Plisetskaja
Sjónvarp í kvöld:
Maja dansar
Sjónvarpiö sýnir i kvöid (föstu-
dag) sovéska ballettmynd sem
nefnist: „Fölnaðar rósir”. Meö
aöaihlutverk fer hin heimskunna
iistakona Maja Plisetskaja. Hér
fer á eftir kynning á iistakonunni.
Plisetskaja er dóttir sviðsleik-
konunnar Ra Messerer, er fræg
var á þriðja áratugnum, og
Mikail Plisetski', stjórnarerind-
reka, og hún helgaði lif sitt
ballettinum þegar frá barnæsku.
Hún þreytti frumraun sína sem
ballettdansm ær tveggja ára og
átta mánaða á barnaskemmtun.
Hún kom mjög snemma fram á
sviði Bolsjoileikhússins. 1 mörg-
um leiksýningum þess eru dans-
ar, sem venjulega eru dansaðir af
nemendum ballettskóla rikisins i
Moskvu. Er Maja kom fram 13
ára gömul í nýrri útfærslu hins
gamla og sigilda balletts
„Pakjita” vakti hún aðdáun allra
fyrir stökk sin og „split”.
Hjá Bolsjoileikhúsinu þreytti
hún frumraun sina i „Svanavatn-
inu” eftir Tsjaikovski, en ekki i
neinu aðalhlutverki, hún var einn
af svönunum þremur. Siðar dans-
aði hún „tvidans” i fyrsta þætti.
Þegar Maja var aðeins i fimmta
námsári sinu hjá leikhúsinu dans-
aði hún Odette-Odile.
Á yfir 30 ára ferli sinum hjá
Bolsjoileikhúsinu hefur Maja
Plisetskaja alls komið fram i 35
hlutve.rkum. Mörg þeirra hefur
hún dansað svo tugum og hundr-
uðum skiptir, t.d. hefur hún dans-
að yfir 400 sinnum i „Svanavatn-
inu”.
Leit Plisetskaju að nýjum
dansformum kom gleggst fram I
„Carmen” sem kúbanski ballett-
meistarinn Alberto Alonso færði
sérstaklega upp fyrir hana árið
1967.
„I þeim dönsum, sem Alonso
semur hefur hvað hvaðeina sina
merkingu, en hið sama er ekki
hægt að segja um neinn annan
ballett”, segir Maja Plisetskaja
um „Carmen” „1 sigildum ballett
eru margir sigildir dansar, sem
ekki segja neina sögu, t.d. hinn
stórbrotni sigildi dans i
„Rajmonda”, tvidansinn i „Don
Quixote”, tvidansinn i „Blund-
andi fegurð” — allt eru þetta að-
eins fallegir dansar. 1 sérhverjum
sigildum ballett eru slikir tvi-
dansar, utan söguþráðarins, i þvi
skyni að dansendur geti sýnt
tæknilega snilli sina. En i
„Carmen” snýst allt á inntaki
verksins.”
1972 þreytti Maja Plisetskaja
frumraun sina á nýju sviði, sviði
ballettmeistara. Setti hún á svið
hjá Bolsjoileikhúsinu ballettinn
„Anna Karenina” við tónlist eftir
Rodion Stsjedrin.
Sjálf fyrirtælunin um að gera
ballett eftir sögu Tolstojs vakti
mikla umræðu. Er það hægt, er
það hyggileg vogun? Saga úr
hversdagslifinu, heimspekileg,
margslungin skáldsaga með fjöl-
mörgum persónum, og svo allt i
einu.... ballett með sinni sér-
stöku hefð og tilhneigingu til
skarpra andstæðna og einföldun-
ar efnisins. Og að lokum, Maja
Plisetskaja sem ballettmeistari?
Er slik dirfska réttlætanleg?
„Þetta er mjög furðu-
legt. Ég get alls ekki skilið,
hvers vegna engum hefur komið
það til hugar fyrr að setja „önnu
Kareninu” á svið sem baílett,”
segir Maja Plisetskaja. „Það er
eðlilegt að sú hugmynd að láta
önnu syngja og tala á fjölum leik-
sviðsins hafi oft verið fram-
kvæmd. En felur það i sér vantrú
á mátt ballettlistarinnar? Þvi
miður, þetta er ekkert nýtt fyrir-
bæri. Á sinum tima þótti það jafn
framandi að sýna persónur
Shakespeares i ballett. Nú eru
allir orðnir þvi vanir, og sú
spurning, hvort einhver geti
dansað Shakespeare þarfnast
ekki lengur svars. En ég held, að
persónur Tolstojs séu enn
sveigjanlegri heldur en Shakes-
peares, og ég er þeirrar skoðun-
ar, aðballettinn hafi á valdi sinu
að tjá allar miklar bókmenntir.”
Þótt verkið sé byggt upp i si-
gildu formi, kann vera að ballett-
inn sýnist ekki vel fallinn til að
dansa hann, en það er engin til-
viljun, að hin venjubundnu til-
brigði, sem gefa dansendum
tækifæri til að sýna glæsilega
tækni og snilli i dansi, eru felld
niður. Það var af ásettu ráði gert
af ballettmeistaranum til þess að
draga ekki athyglina frá hinum
skapandi, virka þætti danslistar-
innar. öll áhersla er lögð á að af-
hjúpa hinn harmræna árekstur
milli heilsteypts, einlægs innrætis
og hræsni, falsks siðferðis og
kaldlyndis samfélagsins. Anna
Plisetskaja vinnur huga og hjörtu
áhorfenda sökum þess, hve
hallettinn dregur óvænt fram
eðlilega mynd af henni. Likt og i
Carmen vegsamar Plisetskaja
hjá önnu það sem hefur hana upp
yfir meðalmennskuna: Hugekkið
sem gerir uppreisn gegn borgara-
legri litilmennsku.
sjónvarp neestu viku
Sunnudagur
18.00 Stundin okkar 1 þessum
þætti verður sýnd önnur
teiknimyndin um kónginn i
litla bænum i litla landinu,
sem kennir þegnum sinum
umferðarreglurnar. Bessi
Bjarnason syngur Aravisur
eftir Stefán Jónsson. Tveir
þjófar brjótast inn i hesthús
Mússu, en hún kann ráð til
að reka þá burtu. Nokkrar
stelpur syngja lög eftir
Sigurð Grimsson, og loks
verður sýndur annar
flokkur myndaflokksins um
litla bangsann Misha.
Umsjónarmenn Sigriður
Margrét Guðmundsdóttir og
Hermann Ragnar
Stefánsson. Stjórn upptöku
Kristin Pálsdóttir.
Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.25 Dagskrá og aug-
lýsingar
20.35 Heimsókn á Raufar-
höfn og SiéttuMargir óttast,
að nyrsta byggðarlag
Islands leggist i eyði, eftir
að sildarævintýrið er á enda
þar. Sjónvarpsmenn heim-
sóttu Raufarhöfn i haust og
stöldruðu i leiðinni við á
andi Ragna Ragnars.
(Nordvision-Norska sjón-
varpið)
22.45 Að kvöldi dags Séra
Kolbeinn Þoreifsson flytur
hugvekju.
22.55 Dagskrárlok
Mánudagur
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrá og auglýsingar
20.40 tþróttirMyndir og fréttir
frá iþróttaviðburðum
helgarinnar. Umsjónar-
maður Ómar Ragnarsson.
21.20 Nei, ég er hérna Nýr,
breskur gamanmynda-
flokkur. Aðalhlutverk
Ronnie Corbett. 1. þáttur.
Mamma. Þýðandi Dóra
Hafsteinsdóttir.
21.45 Kúbudeilan — fyrri hluti
Bandarisk, leikin heimilda-
mynd um Kúbudeiluna 1962,
er heimurinn stóð á barmi
styrjaldar. Þýðandi Óskar
Ingimarsson.
23.00 Dagskrárlok.
þriöjudagur
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrá og auglýsingar.
■V.X V,
Bandariska biómyndin laugardaginn 18. október heitir A Walk In
The Spring Rain og er frá 1970. Aðalhlutverkin leika Ingrid Berg-
man og Anthony Quinn.
bæjunum Leirhöfn,
Höskuldarnesi og Ormalóni.
Kvikmyndun Þórarinn
Guðnason. Umsjónarmaður
Ómar Ragnarsson.
21.25 Allra veðra von Bresk
framhaldsmynd. 6. þáttur.
Hvar er Shirley? Efni 5.
þáttar: Tom Simpkins ber
fram bónorð við Normu
Moffat, en henni finnst of
skammt liðið frá láti manns
sins til að geta tekið
ákvörðun. Philip Hart býður
sig fram I bæjarstjórnar-
kosningum á móti Simp-
kins. Hann hefur ekki séð
Andreu Warner i marga
mánuði. Andrea verður
fyrir bil og handleggs-
brotnar, og Philip er fyrsti
maður á vettvang. Shirley
er æ sjaldnar heima, og
kvöld eitt fer Nick að leita
hennar. Hann finnur hana á
krá, þar sem hún er með
Don Bedford, vandræða-
unglingnum, sem rekinn
var frá ifyrirtæki Simpkins.
Shirley neitar að fara heim
með Nick, og hann segir
henni þá, að Tom Simpkins
sé faðir hennar. Um nóttina
hringir Norma til Toms og
segir honum, að Shirley sé
hlaupin að heiman. Þýðandi
Oskar Ingimarsson.
22.20 Litið inn hjá Liv Ull-
mann Norsk blaðakona
ræðir við leikkonuna Liv
Ullmann að lokinni frum-
sýningu á Broadway á
Brúðuheimili Ibsens. Þýð-
20.35 200 mílurnar Umræður
um landhelgismálin.
Umsjónarmaður Eiður
Guðnason.
21.10 Svona er ástin. Banda-
risk gamanmyndasyrpa.
Þýðandi Jón O. Edwald.
22.00 Kúbudeilan — seinni
hluti. Bandarisk, leikin
heimildamynd. Þýðandi
Óskar Ingimarsson.
23.15 Dagskrárlok.
Miðvikudagur
18.00 Höfuðpaurinn Bandarisk
teiknimynd. Þýðandi Stefán
Jökulsson.
18.25 Gluggar Breskur
fræðslumyndaflokkur.
Þýðandi Jón O. Edwald.
18.50 Kaplaskjól Breskur
myndaflokkur byggður á
sögum eftir Monicu
Dickens. Hægláti hesturinn.
Þýðandi Jóhanna Jóhanns-
dóttir.
Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrá og auglýsingar
20.35 Vaka Dagskrá um
bókmenntir og listir á
liöandi stund.
Umsjónarmaður Aðalsteinn
Ingólfsson.
21.15 Farþeginn Breskt saka-
málaleikrit i þremur
þáttum. Ung stúlka þiggur
far af auðugum kaupsýslu-
manni, sem er á ferð i
glæsibifreið sinni. Bifreiðin
verður bensinlaus, og
maðurinn gengur til næstu
bensinstöðvar. Aðalhlut-
verk Peter Barkworth og
Paul Grist. Þýðandi Jón
Thor Haraldsson.
22.00 Rýnt I rúnir steinaldar.
Fræðslumynd um steina-
hringina i Stonehenge i
Englandi og svipaðar leifar
fornrar menningar annars
staðar, sem Magnús
Magnússon gerði fyrir
breska sjónvarpið. Rætt er
við roskinn, skoskan verk-
fræðing, Alexander Thom
að nafni, en hann telur, að
þessi ævafornu mannvirki
hafi verið notuð við rann-
sóknir á stöðu himintungla
og unnt hafi verið að reikna
út tungl- og sólmyrkva með
þeim. Þýðandi og þulur
Gylfi Pálsson.
23.50 Dagskrárlok.
Föstudagur
20.00 Fréttir og veður
20.30 Dagskrá og auglýsingar
20.40 Kastljós Þáttur um
innlend málefni. Umsjónar-
maður Guöjón Einarsson.
21.30 (Jr sögu jassins.Sveiflan
á Fjórða áratugnum. 1
þættinum verður m.a. rætt
við ýmsa fræga jassleikara
frá timum „swingsins” s.s.
Count Basie, Bennie Good-
man, Jo Jones, Lionel
Hampton o.fl. Þýðandi Jón
Skaftason.
22.05 Skálkarnir Breskur
sakamálamyndaflokkur. 12.
þáttur. Leyst frá skjóðunni.
Þýðandi Kristmann
Eiðsson.
22.55 Dagskrárlok.
Laugardagur
17.00 íþróttir.M.a. sýnd mynd
frá Reykjavikurmótinu i
körfuknattleik. Umsjónar-
maður Ómar Ragnarsson.
18.30 Sumardagur i sveit.Einn
góðan veðurdag sumarið
1969 fóru sjónvarpsmenn i
heimsókn að Asum i Gnúp-
verjahreppi, til hjónanna
Guðmundar Bjarnasonar og
Stefaniu Ágústsdóttur og
barna þeirra. Umsjón
Hinrik Bjarnason.
Kvikmyndun Ernst Kettler.
Þessi þáttur var frum-
sýndur 7. febrúar 1970.
19.00 Enska knattspyrnan.
Hlé
•20.00 Fréttir og veður
20.25 Dagskrá og auglýsingar
20.30 Læknir i vanda Breskur
gamanmyndaflokkur.
Þegiðu og borðaðu matinn
þinn. Þýðandi Stefán
Jökulsson.
20.55 Anna i Hliö Þáttur
ætlaður ungu fólki. Meðal
efnis: trommueinvigi
aldarinnar: kynning á
nýjum, islenskum hljóm-
plötum, sem væntanlegar
eru næstu vikur: daglegur
talsmáti unglinga: hljóm-
sveitin Dögg kynnt o.fl.
Umsjónarmaður þessa
þáttar er Helgi Pétursson.
21.25 Vordraumur(A Walk In
The Spring Rain) Bandarisk
biómynd frá árinu 1970.
Aðalhlutverk Ingrid Berg-
man og Anthony Quinn.
Háskólakennari fær ársleyfi
frá störfum og sest að uppi i
sveit ásamt konu sinni, þar
sem konan hyggst stunda
ritstörf. Konan verður ást-
fangin af bónda, og greinir
myndin frá stuttu ástar-
ævintýri þeirra. Þýðandi
Heba Júliusdóttir.
23.00 Dagskrárlok.