Þjóðviljinn - 09.11.1975, Blaðsíða 7

Sunnudagur í). nóvember 1 »75. ÞJÓDVILJINN — SÍÐA 7
’þeir gætu hugsað sér að bretar
fengju, að ákveðnum skilyrðum
uppfylítum, heimild til að veiða
aflamagn, sem er langt umfram
það, sem liugsanlegt er að þeir
tækju utan 50 míInanna.Sem sagt
boðið þeim inn fyrir 50 milurnar.
Samkvæmt fréttum Reuters-
fréttastofunnar töluðu íslensku
ráðherrarnir um 70-80.000 tonn á
ári. Má vera, að talan hafi verið
eitthvað litið lægri, en algerlega
ljóst, hvað hér er á ferðinni með
tilliti til 50 milnanna. Það liggur
' einnig fyrir, að formaður bresku
samninganefndarinnar hefur
skýrt frá þvi opinberlega, svo
sem fram hefur komið i fréttum,
að þarrta hafi verið um tilboð að
ræða af hálfu islensku rikis-
stjórnarinnar, og enginn vafi að
svo hefur verið i reynd, þótt til-
boðið hafi ekki verið formlegt að
öllu leyti.
Það sem þarna hefur gerst er
þetta: Bretar hafa sýnt mun
meiri kröfuhörku en almenningur
á tslandi hefur átt von á. íslensku
ráðherrarnir hafa hrakist undan
og opnaö fyrir 50 milurnar þeim
mun meir, sem bretarnir voru
harðari, samkvæmt boðorðinu:
Samninga umfram allt. Auðvitað
ber enn mikið á milli, en greini-
legt á hvaða leið málið er, þvi að
þegar bretar hafa togað islensku
ráðherrana á asnaeyrunum nógu
langt út i fenið, þá munu bretar
auðvitað hvenær sem er geta
breytt um tón og fallið frá ein-
hverju af sinum öfgafyllstu kröf-
um til að Ijúka samningsgerð.
Varðandi allar bollaleggingar
um samningsgerð við breta er
sérstaklega vert að hafa i huga,
að samkvæmt skýrslum Alþjóða-
hafrannsóknaráðsins hafa ein-
mitt bretar veitt hér við land af
þorski fullan helming þeirra
fiska, sem á land hafa komið af
íslandsmiðum, enda þótt afli
þeirra hafi ekki verið nema
þriðjungur heildarþorskaflans
hvað þyngd snertir. Ástæða þessa
mikla mismunar cr auðvitað sú,
að bretar hafa veitt hér mun
meira af ungfiski en allar aðrar
þjóðir til samans að okkur sjálf-
um meðtöldum.
Það glapræði að hleypa bretum
enn innfyrir 50 milurnar getur
þjóðin stöðvað, en til þess þarf að
taka fram fyrir hendurnar á ráð-
herrunum ráðvilltu.
Viðræöur
við Þjóðverja
Um samningana við vestur-
þjóðverja hefur Þjóðviljanum
einnig tekist að afla nokkurra
upplýsinga. Þar ber verulega
miklu minna á milli en i samning-
um við breta. Þjóðverjar hafa
Alþýðubandalagið í Reykjavík:
Almennur
félagsfundur
verður haldinn i Lindarbæ miðvikudaginn
12. nóv. kl. 20.30.
Dagskrá:
l. Kosningar luUtrúa á llokksráðstund.
i. Lskulýður, verkalýöur, Alþýöubanda-
lag.
Umræður um í'lokksmálefni Alþýðu-
bandalagsins i Reykjavik. Svanur
Kristjánsson hefur framsögu.
3. Önnur mál.
St jornin.
Rafvirki óskast
til Skagafjarðarveitu. Æskilegt er að hann
hafi búsetu á Sauðárkróki.
Nánari upplýsingar veitir starfsmanna-
stjóri eða Hákon Pálsson, rafveitustjóri á
Sauðárkróki.
llafmagnsveitur rikisins
Laugavegi 116
[IKYKJAVÍK
boðið að fara með alla frystitog-
ara út fyrir 50 milurnar, (þótt
sjávarútvegsráðherrann og fleiri
i islensku rikisstjórninni hafi
reyndar fyrir ári verið bún-
ir að samþykkja frystiskip innan
50 milnanna, samanber Morgun-
blaðið 14. nóvember 1974!), gegn
þvi að fá að veiða hér alls 70-
80.000 tonn á ári og sums staðar
upp að 12 milum fyrir smærri tog-
ara. t samningunum hafa is-
lensku ráðherrarnir einnig látið
uppi tölur, sem bera með sér að
opnað er fyrir 50 milurnar einnig
gagnvart þjóðverjum.
Það sem af hálfu islensku rikis-
stjórnarinnar stendur fyrst og
fremst i vegi nú fyrir samnings-
gerð við þjóðverja er trúlega, að
án samninga við breta jafnhliða
fengist ekki trygging frá Efna-
hagsbandalaginu fyrir þvi að
tollasamningurinn margumræddi
kæmi til framkvæmda i Efna-
hagsban alagslöndum utan
Þýskalands svo sem i Bretlandi,
hvað islenskar sjávarafurðir
snertir. Sá biti stendur þrátt fyrir
allt i islensku ráðherrunum að
eiga að undirrita samning t.d. við
þjóðverja, án þess að fá trygg-
ingu fyrir niðurfellingu tollanna
hjá Efnahagsbandalaginu i heild.
Svo sem hér hefur verið rakið
er rikisstjórnin greinilega komin
á bólakaf i samningamakk um
veiðar útlendinga ekki bara innan
200 milnanna, heldur einnig innan
50 milnanna.
13 Framsóknar
menn sviku
50 mílurnar
Og allt fer þetta fram sam-
kvæmt heimildum, veittum af
þingflokkunum, sem rikisstjórn-
ina styðja. Þjóðviljinn skýrði frá
þvi nú i vikunni, að slik heimild
hefði verið veitt af hálfu þing-
flokks Framsóknarflokksins með
atkvæðagreiðslu i þingflokknum i
siðasta mánuði. þar sem aðeins 4
af 17 þingmönnum flokksins vildu
standa fast á 50 milunum.
Svona alvarlega er málið á vegi
statt, þrátt fyrir fögur orð, fyrir-
lieit og svardaga um að frá 50
milunum skyldi þó aldrei hvikað.
Framsóknarflokkurinn þolir
ekki að vera i samstarfi við Sjálf-
stæðisflokkinn. i sliku samstarfi
biður hans það hlutskipti eitt að
drekka úr hóffarinu. — tæma bik-
ar niðurlægingarinnar i botn.
Nú er komið að þvi fólki um allt
land. sem stutt hefur Fram-
sóknarflokkinn að láta i sér
heyra.
Enn er hægt að stöðva
samningaglapræði.
Undanfarnar vikur hafa átt
sér stað samningaviðræður um
kjaramál milli fulltrúa fjár-
málaráðherra og þeirra, sem
starfa hjá rikinu. Og brátt liður
að þvi, að samningar hefjist um
kaup og kjör á hinum almenna
vinnumarkaði.
1 þessum umræðum og við-
ræðum hefur einsog ævinlega
tvennt verið áberandi óviðkunn-
anlegt. í fyrsta lagi sjálfbirg-
ingslegur eymdarsöngur rikis-
stjórnarinnar um vonda afkomu
þjóðarbúsinsogfullyrðingar um
að kaupmáttur launafólks á
fyrri hluta árs 1974 hafi verið
„óraunhæfur”. í öðru lagi sú á-
rátta margra launamanna að
miða fyrst og fremst kröfur sln-
ar við kaup og kjör annarra
launastétta og mismun á kjara-
rýrnun sins flokks og annarra,
rétt einsog meginatriðið sé að
halda einhverju ákveðnu bili
milli einstakra starfshópa. En
með sliku háttalagi er vart
hugsað út fyrir þann ramma,
sem settur er af framkvæmda-
nefnd vinnukaupendavaldsins,
en það er sjálf rikisstjórnin.
Tölur og
trúgirni
1 fyrsta lagi er litil ástæða til
að taka undir eymdarvælið
„úlfur, úlfur” um hraklega af-
komu þjóðarbúsins. Þótt aldur-
innsé ekki býsna hár, hefur ekki
þurft að fara fram hjá neinum,
sem fylgst hefur með blöðum og
útvarpi siðustu áratugi, að þjóð-
arskútan hefur verið að sigla i
strand á hverju einasta ári eða
menn voru að fara 'fram af
bjargbrúninni, og ýmsar fleiri
skáldlegar samlikingarhafa séð
dagsins ljós og flotið fram af
munni óskáldlegustu manna. Og
allt er þetta svo sannað með ,,ó-
hrekjanlegum tölulegum stað-
reyndum”. Oftast er það við-
komandi rikisstjórn, sem temur
sér þvilikt orðafar, a.m k. þegar
launafólk reynir að fá kjör sin
bætt að nokkru. Það gæti orðið
dágóður höfuðstóll að heimilda-
banka. þótt ekki væri annað gert
en taka saman ummæli þessa
efnis I áramótahugleiðingum
forsætisráðherra siðustu 80
árin.
Aldrei hefur þó verið farið
fram af búninni, og það hefur
m.a.s. stundum sýnt sig, þegar
stjórnarskipti hafa orðið, að það
var lafhægt að bjarga hlutunum
við og launafólk gat jafnvel
fengið einhverja réttingu sinna
mála. Það reyndist vera spum-
ing um vilja og stjórnarstefnu.
Eftirá segir svo ævinlega næsta
kjaraskerðingarstjórn: 'Það er
ekkert að marka, þótt hinir
gætu leyft kaupmættinum að
hækka eitthvað. Þá rikti nefni-
lega svo mikið góðæri til lands
og sjávar eða hagstæð við-
skiptakjör. Auk þess er kjara-
bótastjórn ætið sögð hafa farið
illa með fjármuni, en það telst i
munni slikra manna illa farið
með fé, ef launafólk fær aukna
hlutdeild i þjóðartekjunum. Það
er lika svolitið undarleg tilvilj-
un, þegar litið er til baka, að það
er einsog þessi óskýrgreindu
góðæri hafi ávallt fylgt vissum
flokkum i rikisstjórn, nefnilega
þeim sem hafa félagslegar að-
gerðir eða sósialisma á stefnu-
skrá sinni. Af þessum sökum er
maður löngu farinn að treysta
meir á almenna skynsemi en
„óhrekjanlegar tölur”.
ÁRNI
BJÖRNSSON
SKRIFAR:
Misskipting
þjóðartekna
Enda má lika nefna aðrar töl-
ur. Það liggur ljóst fyrir sam-
kvæmt tölum kjararannsóknar-
nefndar, að kaupmáttur launa-
fólks hefur rýrnað um a.m.k.
15—30% frá fyrsta ársfjórðungi
1974, mismunandi eftir starf-
stéttum og launaflokkum. Nú er
upplýst, að þjóðartekjur á mann
minnkuðu ekki nema um 1% á
árinu 1974, og jafnvel Geir
Hallgrimsson treystir sér ekki
til að spá nema 9% minni þjóð-
artekjum á mann þetta árið.
Jafnéel þótt sú spá yrði tekin
trúanleg, sem að visu væri þó-
nokkur barnaskapur, þá er hinu
ósvarað, hvers vegna kaup-
máttur launafólks ætti endilega
að rýrna um 5—20% meira en
nemur rýrnun þjóðartekna á
mann.
Hér er einmitt komið að
kjarna málsins. sem allirlauna-
menn verða að snúa sér að,
hvaða launaflokki sem þeir ann-
ars hafa lent i. Það er ekki til
annars en skemmta skrattan-
um, að þeir eyði meginorku
sinni i að metast um kjör sin
innbyrðis og togast á um þetta
blauta hráskinn, sem rikis-
stjórnin fleygir til þeirra, hvort
sem það eru verkamenn, sjó-
menn, iðnaðarmenn, BSRB,
BHM eða aðrir. Slikur hrá-
skinnsleikur verður annaðhvort
til þess, að einhverjir hópar,
hinir sterkustu, kippa öðrum á
knén eða skinnið rifnar og allir
detta á rassinn. Og á meðan
fitnar púkinn, sem er vinnu-
kaupendavaldið.
Það sem gerðist á árunum
1971—74 var að kaupmáttur
launafólks í heild jókst svolitið
frá þvi sem hann áður var. For-
maður Vinnuveilendasambands
tslands lýsti þvi yfir i sjónvarpi
i fyrra, mjög áhyggjufullur, að
hlutur launþega i þjóðartekjun-
um hefði aukist um 10 eða 12
prósent. Og það fannst honum
vitaskuld ósvinna. Hvort sem
þær tölur voru réttar eða rang-
ar, þá er það þetta sem rikis-
stjórnin, framkvæmdanefnd
vinnukaupendavaldsins, er að
reyna að snúa við og hefur þeg-
ar gert, I bili a.m.k. Og það er
þetta, sem fulltrúar rikisstjóm-
arinnar eiga við, þegar þeir
segja, að grundvöllurinn eða
forsendan fyrir kaupmættinum
1974 hafi verið „óraunhæfur”.
Þessvegna þurfa launamenn
allir sem einn að sameinast um
að knýja rikisstjórnina til að
hverfa frá þessari aftursnún-
ingsstefnu, sem felst i þvi að
minnka hlutfall þeirra i þjóðar-
tekjunum til hagsauka fyrir
einkarekstur lögverndaðra
skattsvikara, svosem verktaka,
innflytjenda, útflytjenda, milli-
liða o.s.frv.
Hvað er pólitík?
Einhverjir kynnu að telja það
óviðkomandi samtökum launa-
fólks að taka svo „pólitiska” af-
stöðu. Slikt er reginmisskilning-
ur. Allir hljóta að viðurkenna.
að launamál séu a.m.k. efna-
hagspólitik. En sleppa mætti
orðhlutanum „efnahags” fram-
an af, þvi að pólitik snýst i
reyndinni um litið annað en
efnahagsmál, þegar grannt er
skoðað. Pólitikin er i eðli sinu
ekki annað en barátta þjóðfé-
lagsstéttanna um skiptingu
þjóðarteknanna. Niðurlag for-
ystugreinar Morgunblaðsins sl.
sunnudag var t.d. einkar at-
hyglisvert:
„Ekkert skiptir nú meira máli
fyrir fjárhagslegt sjálfstæði is-
lendinga en að takast megi á ár-
inu 1976 að ná verðbólgunni
mjög verulega niður, en það
tekst ekki nema um mjög veru-
legan samdrátt verði að ræða i
öllum umsvifum einstaklinga og
opinberra aðila.”
Menn taki eftir, að hér er rætt
um einstaklinga og opinbera að-
ila, en ekki minnst á nauðsyn
samdráttar i umsvifum einka-
rekstursins einkafy rirtæk janna.
Samdráttii- i umsviíum opin-
berra aðila er vitaskuld i óhag
öllum opinberum starfsmönn-
um. En með þvi að halda laun-
um þeirra I lágmarki er auð-
veldara að berjast gegn kaup-
hækkunum á almennum mark-
aði, en það er auðvitað aðalat-
riðið fyrir vinnukaupendavaldið
og framkvæmdanefnd þess, rik-
isstjórnina.
Syndaselir hafa
mannsaugu
Þegar stefnt er að þvi að
skerða kjör launafólks i þágu
vinnukaupenda, er ævinlega
reynt að finna einhverja söku-
dólga, sem hafi of hátt kaup.
Það er t.d. bent með hneykslun
á efstu launaflokka rikisstarfs-
manna, sem i eru nokkrir tugir
manna. Eða það er býsnast yfir
vissum hópi iðnaðarmanna á
besta aldri, sem hálfdrepa sig á
uppmælingarvinnu á tiu árum.
Það mætti ugglaust leiða ein-
hver rök til þess, að svosem einn
bilfarmur af rikisstarfsmönn-
um eigi ekki skilið sitt kaup eða
breyta ætti reglum um uppmæl-
ingartaxta. En þetta skiptir
engum sköpum. Með sliku at-
hæfi er einungis verið að rugla
fólk og fela aðalatriðin, en etja i
staðinn launamönnum hverjum
gegn öðrum og koma þannig i
veg fyrir að þeir snúist sameig-
inlega gegn höfuðóvininum,
sem vill draga hlutþeirra til sin,
en sá er hið ómannlega vinnu-
kaupendavald. Sú ein barátta
hefur þó skynsamlegan tilgang.
Innbyrðis átök launamanna
verða þeim ölluni til ófarnaðar.
BLAUTT
HRÁSKINN