Þjóðviljinn - 20.11.1975, Side 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN ■ Fimmtudagur 20. nóvember 1975.
Frá flokksráðsfundi Alþýðubandalagsins
Kerfinu verður að breyta
Kauphækkun ein dugar ekki
Núum þetta leyti standa verka-
lýðssamtökin frammi fyrirþvi að
hefja viðræður við atvinnurek-
endur um samninga — i þriðja
sinn á þessu ári. — Þrátt fyrir þá
tvo heildarsamninga sem gerðir
hafa veriö á árinu, um mjög hóf-
legar kauphækkanir, hefur óða-
verðbólgan verið látin rýra kaup-
mátt launanna verulega. Undan-
farið ár hefur framfærsiuvisital-
an hækkað að meðaltali um 4% á
mánuði eða sem svarar 50% á ári,
en á sama tima hefur almennt
kaup aðeins hækkað um 30%.
Taki maður tæplega tveggja
ára timabil, þ.e. frá byrjun des-
embermánaðar 1973 til nóvem-
berbyrjunar nú hefur verðlag
hækkað um 111% — rúmlega tvö-
faldast. Á sama tima hefur kaup
samkvæmt 6. taxta verkafólks
eftir eins árs starfsaldur aðeins
hækkað um 80%. Kaupmátturinn
hefur samkvæmt þvi rýrnað um
nærri 15% á þessu timabili. Rétt
er að vekja athygli á þvi, að hér
er um að ræða samanburð við
kaupmáttinn áður en samning-
arnir i fébrúar 1974 voru gerðir.
Eins og séstaf framansögðu þá
hefur þessi gffurlega verðbólga
stórskaðað launafólk. — Hins
vegar eru flestir þeirra sem hafa
með rekstur i einni eða annarri
mynd að gera verndaðir gegnum
hin ýmsu „kerfi”, svo sem verð-
myndunarkerfin, skattakerfið og
fleira, —■ eða með þvi sem viSir
menn i kerfinu hafa einu nafni
nefnt „innbyggðan gangráð i
efnahagskerfinu”. — Fái launa-
hópurinn sem er innan Alþýðu-
sambands Islands þó ekki sé
nema óverulegar kauphækkanir
þá eykur þessi „gangráður”
verðbólguhraðann miskunnar-
laustánalls tillits til kaupmáttar-
ins, séu ekki gerðar sérstakar
gagnráðstafanir hverju sinni.
bað er gerð þessa gangráðs sem
þarf að breyta. Þá má heldur ekki
gleyma þeim stórlega magnandi
áhrifum sem sifelldar gengis-
lækkanir hafa haft á verðbólguna
sem og miklar vaxtahækkanir
fyrr á árinu, en þær komu að
sjálfsögðu um „gangráðs-snæld-
una” beint inn i verðlagið.
Verkalýössamtökin
vilja draga úr
verðbólguhraða
Verkalýðssamtökin hafa marg-
sinnis lýst þvi yfir að það sé
þeirra ósk að dregið sé úr verð-
bólguhraðanum. Þau telja sig
lika hafa tekið tillit til erfiðleik-
anna undanfarið— viö samninga-
gerð. í þvi sambandi er rétt að
minna á það, að samningarnir
sem gerðir voru i júni sl. voru
þess háttar, að þeim var aðeins
ætlað að tryggja að kaupmáttur
lækkaði ekki á samningstimanum
frá þvi sem orðið var i april sl.
Hærra var boginn nú ekki spennt-
ur, þrátt fyrir þá miklu kaup-
máttarskerðingu sem launafólk
hafði orðið fyrir áður.
Á fundi miðstjórnar Alþýðu-
sambands Islands i haust, voru
kjaramálin rædd, og samhljóða
samþykkt ályktun þar sem m.a.
segir:
,,Með tilliti til ógnvekjandi
verðbólgu sem nú hefur brennt
allan eða nær allan þann ávinn-
ing sem náðisti'kjarasamningum
fyrr á árinu og enn heldur áfram
án þess að nokkurt viðhlitandi við
nám sé veitt af stjórnvöldum, lit-
ur miðstjórnin á allsherjar upp-
sögn kjarasamninga sem fyrsta
skref til þess að mynduð verði öfl-
ug samstaða allrar verkalýðs-
hreyfingarinnar til baráttu gegn
verðbólgunni og þeirri geigvæn-
legu kjaraskerðingu, sem af
henni hefur leitt og mun leiða, ef
ekki verður nú þegar um gagn-
gera stefnubreytingu að ræða i
efnahagsmálum og kjaramálum.
Verði að þvi stefnt að fullreynt
verði á áramótum hvort samn-
ingar geti tekist án verkfalls-
átaka.”
Fólk veltir þvi fyrir sér innan
verkalýðssamtakanna i dag
hvernig best verði fyrir samtökin
að standa að málum viö i hönd
farandi kjarabaráttu.
Við óbreytt kerfi
dugar ekki
kauphækkun ein
Þær raddir heyrast og kveður
töluvert að þeim að nú borgi sig
ekki að gera heildarsamninga
heldur semji hóparnir hver fyrir
sig, þ.e. á sérsambandagrund-
velli.
Við þær aðstæður sem nú eru
fyrir hendi verður verkalýðs-
hreyfingin að mæta atvinnurek-
endum og stjórnvöldum samein-
uð. — Sist af öllu yrði það ávinn-
ingur fyrir láglaunafólkið að
verkalýðssamtökin mættu sundr-
uð til baráttunnar.
AFERLENDUM
IBÓKAMARKADÍ
dtv-Perthes Weltatlas
Grossraume in Vergangenheit
und Gegenwart. Band 3-4. Síid-
amerika. China. Werner Ililge-
mann/GUnter Kettermann. Unter
Mitarbeit von Manfred Hergt.
Peutscher Taschenbuch Verlag
1975.
Bindin fjalla um S-Ameriku og
Kina. Kortin lituð og eru alls 22 i
hvorri bók. Upplýsingar i kortum
og texta um: legu, landamæri,
landslag, fljót, hálendi/láglendi.
loftslag, gróðurfar, landsnvtiar.
námur, iðnað, verslun, samgöng-
ur, orkulindir, sögu landsvæð-
anna, ibúafjölda á ýmsum tim-
um, trúarbrögð, borgir, kynþætti,
þróunarefni, tungumál o.fl. Alls
eru blaðsiður með kortasiðum 47,
en efninu eru gerð skýr skil og i
sjónhending má átta sig á höfuð-
atriðum. Prentun er ágæt og rit
þessi eru með þeim handhægustu
og skýrustu sem nú eru á mark-
aðnum um þessi efni. dtv. hefur
einnig gefið út ágæta söguatlasa i
tveim bindum. Alls verður þessi
atlas i tólf bindum.
Snorri Jónsson.
Úr ræöu
Snorra
Jónssonar,
framkvæmda-
stjóra A.S.Í.
Reynsla undanfarinna margra
ára hefur sýnt okkur að kjarabæt-
ur verða ekki tryggðar með kaup-
hækkunum einum saman. Við-
brögð þings og stjórnar eru á-
kvarðandi um það hve lengi sú
kaupmáttaraukning helst, sem
um er samið hverju sinni.
Verkalýðshreyfingunni má þvi
vera ljóst, að við óbreytt kerfi er
veruleg hætta á þvi að stórfelld
kauphækkun veiti aðeins skamm-
vinna kaupmáttaraukningu þar
sem óðaverðbólgubálið mundi
fljótlega brenna kauphækkunina
upp.
Við núverandi aðstæður virðist
það hins vegar betri kostur að
freista þess að ná samkomulagi
sem fæli i sér samræmdar að-
gerðir til að draga úr verðbólg-
unni, og tryggja aukinn kaup-
mátt. Kauphækkunin ásamt hlið-
araðgerðum virðist raunhæfari
lausn en kauphækkun einsömul
án annarra aðgerða. — Alþýðu-
sambandið hefur hvatt verka-
lýðsfélögin til að segja upp kjara-
samningum sinum þannig að þeir
falli úr gildi um áramótin.
Á fundi i miðstjórn Alþýðusam-
bands Islands, sem nýlega var
haldinn voru lögð fram drög að
stefnumótun i efnahagsmálum,
en endanleg afstaða til þeirra
verður tekin á sambandsstjórn-
arfundi Alþýðusambandsins 1.
des. n.k. og á Kjaramálaráð-
stefnu ASl daginn eftir.
Mér þykir rétt að rekja hér i
grófum dráttum efni þessa skjals
um stefhumótun.
Drög aö
stefnumótun
af hálfu
Alþýöusambandsins
Fyrst koma þrjú eftirfarandi
grundvallaratriði:
1. Tryggð sé full atvinna.
2. Launakjör almennings verði
bætt I samræmi við það, sem
aðstæður frekast leyfa og sá
kaupmáttur, sem stefnt er að
að ná tryggður með raunhæfu
fyrirkomulagi.
3. Ráðstafanir verði gerðar til að
halda dýrtiðaraukningu innan
ákveðinna marka, t.d. 10—15%
á ári.
Til að ná fram þessum grund-
vallarmarkmiðum verði m.a.
gerðar eftirfarandi ráðstafanir:
^ Áhersla verði lögð á að nýta til
fulls framleiðslugetu þjóðar-
innar og auka á þann hátt
þjóðarframleiðslu og þjóðar-
tekjur. Sérstaklega verði lagt
kapp á að auka útflutnings-
framleiðslu og framleiðslu,
sem sparar erlendan gjald-
cyri.
• Tekin verði þegar i stað upp
aöhaldssöm stjórn i gjald-
cyrismálum og komið i veg
fyrir óþarfa gjaldeyriseyðslu
jafnt i innflutningi, fcrðalög-
um og öðrum greinum. Settar
verði reglur um timabundnar
takmarkanir og/eða breyting-
ar á aðfluitningsgjöldum á inn-
flutningi á vörum, sem ekki
geta talist nauðsynlegar.
• Strangar reglur verði og sett-
ar til að koma i veg fyrir und-
anskot gjaldeyris og allir und-
antekningalaust skyldaðir til
að skila strax og hægt er
gjaldeyri fyrir útflutning, um-
boðslaun og þjónustustörf.
• Dregið verði úr rekstrarút-
gjöldum rikissjóðs og ótima-
hærum framkvæmdum rikis-
stofnana, cn þess þó gætt að
nauðsynlegar framkvætndir
og félagsleg þjónusta verði
ekki skert. Hagur lifeyrisþega
veröi i engu skertur.
• Skattalögum og reglugerðum
verði breytt þannig, að fyrir-
tæki beri eðlilegan hluta af
skattby rðinni. Fyrningum
veröi breytt og það tryggt, að
einstaklingar sem hafa með
höndum atvinnurekstur greiði
ávallt skatta af persónulegum
tekjum sínum. Eftirlit meö
söluskattsinnheimtu verði auk
ið. Samtimaskattur verði tek-
inn upp svo ‘fljótt sem kostur
cr á.
• Vextir veröi lækkaðir nú þeg-
ar og áhersla lögð á að bæta
lánakjör fram leiðslufy rir-
tækja og þjónustugjöld opin-
berra aðila verði ekki hækkuð
á samningstimanum.
Allar sjálfvirkar verðlags-
hækkanir vcrði úr gildi numd-
ar, þar á meðal á hvcrs konar
þjónustu og búvörum. Lög og
reglur um verðlagsákvæði og
verðlagseftirlit verði endur-
skoðuð með það fyrir augum
að ná sterkari tökum á þróun
verðlagsmála. Hámarksverð
verði sett á sem flestar vörur
ogbrcytingar háðar markaðs-
athugunum og athugunum á
afkomu fyrirtækja.
• Opinberir starfsmenn fái full-
an og óskoraðan samningsrétt
um laun sín. Bændur hafi
einnig fullan samningsrétt um
sin launajör.
0 Niöurgreiðslum á vöruverði
innanlands verði breytt i
grciöslur, sem miöist við fjöl-
skyldustærð. Það er, að i stað
þcss að greiða niður búnaðar-
vörur t.d., þá fái neytendur
greiðslur beint til sfn, og hafi
þannig frjálsara val um hvaða
vörur þeir kaupa.
• Lffeyrissjóðakerfið verði end-
urskoðað i nánu samráði við
samtök launafólks með þvi
markmiði, að sjóðirnir geti
veitt öldruðum og öryrkjum
eðlileg eftirlaun. Allir lifeyris-
sjóðir veiti hliðstæðar bætur
eftir því sem frekast verður
við komið. Undirbúin verði
stofnun lifeyrissjóðs allra
landsmanna.
• Hraðað verði undirbúningi og
framkvæmd yfirlýsingar fyrr-
verandi rikisstjórnar frá
febrúar 1974 um félagslegar i-
búðabyggingar. Verðtrygging
húsnæðislána umfram hóflegt
vaxtalágmark verði afnumin.
• Fólki, sem býr i sinni einu
eignaribúð, sem keypt hefur
verið á siðastliðnum 5 árum,
skal innan tiltekiuna marka
gefinn kostur á að breyta
lausaskuldum sinum i föst lán,
sem veitt verði með hagstæð-
um kjörum. Þá skal þvi fólki
einnig heimilt að ininnka við
sig húsnæði, án þess að sölu-
hagnaður verði skattlagður.
• Bætur þeirra bótaþega al-
m annatry gginganna, sem
telja vcrður láglaunafólk,
verði i engu skertar og sa mráð
haft við verkalýðshreyfinguna
um brcytingar á almanna-
tryggingakerfinu.
0 Þegar ekki er lengur þörf á
innheimtu sérstaks söluskatts
til Viðlagasjóðs, verði sölu-
skattsinnheimtan lækkuð seni
þvi gjaldi nemur. Fallið verði
frá ráðgerðri 800 milj. kr.
lækkun á tolluin um næstu
áramót vegna EFTA og Efna-
hagsbandalagssamninga.
Verkalýöshreyfingin
á nú val milli
tveggja leiöa
Verkalýðshreyfingin stendur
nú frammi fyrir þvi að taka á-
kvaröanir um hvernig hún kýs að
standa að málum i sambandi við
kjarabaráttuna fram undan. Sú
afstaða kemur til með að ráðast á
næstu dögum og vikum. Þar er
aðallega um tvær leiðir að velja i
sambandi við baráttuna um
kaupið og kaupmáttinn:
1. 1 fyrsta lagi: Það sem ég vil
kalla hefðbundnu leiðina —
Það að settar verði fram til-
tölulega háar kaupkröfur með
miðaf þeirri kaupmáttarrýrn-
un, sem orðið hefur. Sá galli er
á þeirri leið — en vel getur ver-
iðaðsamtökin verði af stjórn-
völdum og atvinnurekendum
neydd til að fara hana — að
nokkurnveginn er vist að við ó-
breytt kerfi myndi sú kaup-
hækkun duga skamma stund
vegna enn aukinnar verðbólgu,
sem kynni siðan við núverandi
aðstæður að leiða af sér at-
vinnuleysi.
2. I öðru lagi væri um að velja
leið eftir þeim hugmyndum,
sem ég skýrði frá áðan — það
er að segja að kauphækkun
yrði eitthvað lægri i bili, en
eftir hefðbundnu leiðinni, en
myndi — vegna breytinga sem
gerðar yrðu um leið innan
kerfisins — duga betur til að
vernda kaupmáttinn þegar til
lengri tima væri litið.
Það hefur sjaldan riðið meir á
þvi en nú að ná sem víðtækustu
samstarfi innan verkalýðshreyf-
ingarinnar um markmið og leiðir
við i hönd farandi kjarabaráttu.
Og þá einkum að góð samvinna
takist innan samtakanna milli Al-
þýðubandalagsmanna og Alþýðu-
flokksmanna — og annarra já-
kvæðra afla sem vilja vinna með
verkalýðshreyfingunni — i þess-
ari baráttu, sem nú stendur fyrir
dyrum.