Þjóðviljinn - 04.02.1976, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 4. febrúar 1976. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Grœnlenskir
fisk ifrœðingar:
Rœkju-
stofninn
í stór-
hœttu
KAUPMANNAHÖFN 29/1 —
Rækjustofninn út af vesturströnd
Grænlands er i mikilli hættu
vegna ofveiði, að þvi er
grænlenskir fiskifræðingar teija.
Telja þeir að rækjustofninn á
þessu hafsvæði þoli um 17.000
smálesta veiði árlega, en nú séu
veiddar af honum ailt að 60.000
smálestir á ári hverju.
Jörgen Peder Hansen, græn-
landsmálaráðherra dönsku
stjórnarinnar, hefur sent orð-
sendingar til rikisstjórna nokk-
urra landa, sem stunda rækju-
veiðar á Grænlandsmiðum, og
farið fram á samningaviðræður
um takmarkanir á veiðunum. í
orðsendingunum er meðal annars
farið fram á, að ekki verði fram-
vegis veitt meira magn af
Grænlandsrækju en gert var
næstsiðasta ár.
Sovétrikin eru eitt þeirra rikja
er stunda veiðar á grænlensku
rækjunni og hafa þau svarað orð-
sendingu dönsku stjórnarinnar á
þá leið, að þau vilji ekki gera tvi-
hliða samning við Danmörku um
veiðikvóta, en leggja áherslu á að
þau telji hafréttarráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna, sem hefjast á i
New York i mars, rétta vettvang-
inn fyrir viðræður um þetta mál.
Þá fullyrða sovésk yfirvöld að
fiskimenn þeirra hafi ekki veitt
nema um 3000 smálestir af rækju
á Grænlandsmiðum s.l. ár, og sé
það óverulegur hluti af heildar-
aflanum þar.
Verkakvennafélagið
Framsókn:
Vill
trvggja
kjör
láglauna-
fólks og
lífeyris-
þega
A fundi hjá verkakvenna-
félaginu Framsókn 25. m. var
samþykkt að skora á samninga-
nefnd Alþýðusambands Islands
að herða á samningum og tryggja
að launajafnrétti náist og laun
þeirra lægstlaunuðu lagfærð.
Ennfremur að verðbólgan verði
stöðvuð og skattmál láglauna-
fólks leiðrétt og áframhaldandi
bygging ibúða tryggð með sama
hætti og i Breiðholti.
Einnig var samþykkt eftir-
farandi ályktun:
Fundur hjá verkakvennafélag-
inu Framsókn harmar þær
aðgeröir stjórnvalda að hækka
verð á meðulum og læknishjálp til
öryrkja og ellilifeyrisþega og
væntir þess að það verði lagfært
hið bráðasta. Þannig að fólk þetta
þurfi ekki að liða andlega né
likamlega vegna 'skilningsleysis
yfirvalda.”
SIGURSVEINN MAGNÚSSON
SKRIFAR UM TÓNLIST
Örlátur
einleikari
Stjórnandi:
Jindrich Rohan
Einleikari:
Peter Torperczer
Efnisskrá:
Richard Wagner:
„Tristan og Isold”, forleikur
Maurice Ravel:
Pianókonsert i G-dúr
Bedrich Smetana:
Úr „Föðurlandi minu”, tóna-
ljóði
Það er stundum sagt, að verk-
efnaval geti haft jafn mikla Ur-
slitaþýðingu fyrir heildarút-
komu tónleika eins og sjálfur
flutningurinn. Þetta er auðvitað
orðum aukið, en i þvi leynist þó
sannleikskom. Það er afar mik-
ilvægt að þau verk sem valin
eru til flutnings eigi sér sam-
nefnara í sögunni. en séu samt
mátulega ólik hvert öðru.
— Þannig tókst einmitt til á
þessum tónleikum. Wagner og
Smetana voru báðir uppi á
sama tima, og dauða þeirra bar
að með aðeins árs millibili. Tal-
andi tveim ólikum tungum er
músik þeirra ólik að sama
skapi, en þó er eins og Ravel,
sem fæddist innan áratugs fyrir
dauða þeirra, sé kannski enn
sérstjeðari i hugsun, enda tengir
hann saman ein mestu um-
brotatimabil i sögu tónlistarinn-
ar, en stendur samt til hliðar við
mestu átökin og vinnur úr efni
kennara sinna og fyrirrennara
sem hann dáði svo mjög.
Tónleikarnir hófust með stór-
brotinni hugarsmið Wagners,
forleiknum að Tristan og tsold .
Mér finnst einhvernveginn eins
og þessi tónsmið gefi ekki tilefni
til þeirra klipptu og skomu
vinnubragða sem stjórnandinn
Jindrich Rohan viðhafði. Það
var stundum eins og verið væri
að hefta framgang flæðandi lin-
anna, sem eru næstum óstöðv-
andi, i stað þess að leyfa and-
rúmsloftinu að sjatna og marg-
þættum lausnum upphafsins að
tala sinu máli. Reyndar ein-
kenndist allur forleikurinn af
þess konar vinnubrögðum, en
þau urðu ekki nærri eins tilfinn-
anleg þegar vefurinn þykknaði
og nær dró hápunktinum, en þá
komu nokkur ágæt augnablik.
Leikur hljómsveitarinnar bar
vott um ágæta samstöðu, og
tónninn var ferskur, en það var
eins og stjórnandanum mistæk-
ist að draga það besta fram úr
túlkun hljóðfæraleikaranna.
Pianókonsert eftir Ravel gæti
eins heitið konsert fyrir hljóm-
sveit og pianó, þvi svo stórt er
hlutverk hljómsveitarinnar,
einkum i fyrsta þætti. Þar tak-
markar tónskáldið hlutverk
sveitarinnar við slagverkið, svo
að i liki trommuverks verður
þátturinn glettnislegur og hrað-
ur feluleikur stefja, sem aðeins
koma i dropatali, i andstöðu við
annan þáttinn þar sem hlutverk
pianósins er yfirgnæfandi og
einsog óslitin lina. Þá gat pianó-
leikarinn Peter Torperczer sýnt
rúnaðri hliðar hæfni sinnar,
honum tókst vel að seiða fram
mjúkar óralangar hendingarn-
ar sem bera svo ósvikin áhrif
Fauré. Torperczer er einnig
lagið að búa til einkar viðkvæm-
an tón sem blandast vel þegar
hann leikur með öðrum, saman-
ber samleik hans með enska
hominu sem var svo ágætlega
spilað. Prestóþátturinn var svo
heilmikil sýning á tækni piaó-
leikarans, blandaður jass-áhrif-
um, hamslaus, stuttur og
hressilegur eins og stormsveip-
Smetana
Tónleikar
Sinfóniu-
hljómsveitar
íslands í
Háskólabíói
29. janúar
1976
ur, og skyndilega er honum lok-
ið. Peter Torperczer hetur i fé-
lagi við hljómsveitina og stjóm-
andann unnið ágætt verk og er
klappað lof I lófa fyrir leik sinn.
sem hlýtur að verðskulda hrifn-
ingu áheyrenda. örlæti hans
hlýtur að teljast einstakt, að
hann skyldi leika aukalag. Þess
háttar er vist ekki lengur i móð
og tiðkast varla nema hjá snill-
ingum af gamla skólanum sem
eru nú sem óðast að hverfa af
sjónarsviðinu.
Einkenni tónlistar Bedrich
Smetana eru sterk þjóðernisá-
hrif. Þéssi þjóðernisvitund ristir
hvað dýpst i tónaljóði hans
„Föðurland mitt”, sem i raun er
lýsing á Bæheimi, landi og sögu.
Margt er sérstakt i þessum tón-
smiðum sem skera sig úr vegna
þess hve þau eru sett fram af
mikilli hæfni og sannfæringu
sem birtist i eldheitri föður-
landsást tónskáldsins. Hafi að-
gerðir stjórnandans i upphafi
þótt nokkuð harkalegar, þá á
það ekki við um túlkun hans á
þessum þrem þáttum úr „Föð-
urlandi minu”. Að visu voru
vinnubrögðin þau sömu, en i
þetta skipti I réttu samhengi.
Vesturevrópskir hljómsveitar-
stjórar hafa oft tilhneigingu til
að útvatna nokkuð tónverk
tékkneskra tónskálda og blanda
þau þýskri lýrik, en kjarnmikil
túlkun Jindrichs Rohans sann-
aði, að i þessum verkum kveður
við annan tón, mun harðari og
mergjaðri. Það er eins og renni
upp ljós þegar hlutirnir birtast i
sinum rétta búningi. Jindrich
Rohan tókst það og naut einlægs
stuðnings Sinfóniuhljómsveitar
Islands.
Sunnudaginn 1. febrúar
Sigursveinn Magnússon
Ný áhugamannahljómsveit
Stjórnandi:
Garðar Cortes
Einsöngvarar:
ólöf K. Harðardóttir
Rut L. Magnússon
Sigriður E. Magnúsdóttir
Unnur Jensdóttir
Guðmundur Jónsson
Halldór Vilhelmsson
Kristinn Hailsson
Magnús Jónsson
Hljómsveit:
Sinfómuhljómsveitin i
Reykjavik
Þessir tónleikar voru að
þrennu leyti merkilegir. í fyrsta
lagi.kór söngskólans sem þarna
kom fram er.sennilega fyrsti
kórinnhér á landi sem eingöngu
er skipaður fólki sem er við
söngnám, en það gefur tilefni til
að vænta nokkurs af honum i
framtiðinni. I öðru lagi voru
komnir þarna bestu söngvarar
landsins sem eru kennarar við
söngskólann og gáfu kvöldinu
heilmikla reisn og lyftingu. Og
siðast en ekki sist var þar mætt
til leiks Sinfóniuhljómsveitin i
Reykjavik sem stofnuð var á
siðastliðnu hausti og er fyrsta
islenska áhugamannahljóm-
sveitin. Það er skólastjóri söng-
skólans, Garðar Cortes, sem
hefur haft veg og vanda að
stofnun þessarar hljómsveitar
söngskólans og að undirbúningi
þessara tónleika. Garðar á mik-
ið hrós skilið fyrir dugnað sinn
og eljusemi, en þessir tónleikar
báru með sér að ósleitilega hef-
ur verið unnið.
Það var svo sannarlega kom-
inn timi til að stofnuð yrði á-
hugamannahljómsveit, og er
eiginlega litt skiljanlegt að þess
háttar fyrirtæki skuli ekki hafa
risið fyrr upp úr tiltölulega
miklum áhuga á almennri
músfkiðkun, þvi hér hafa um
langan aldur verið starfandi á-
hugalúðrasveitir um allt land,
en liklega hefur bara vantað
mann með nóga þekkingu og á-
huga til að hrinda sliku i fram-
kvæmd. Og nú, þegar hljóm-
sveitin er orðin að veruleika og
hefur safnað um sig hópi áhuga-
samra hljóðfæraleikara, þá
kemur hana ekki til með að
skorta verkefni, þvl bæði getur
hún haldið sjálfstæða tónleika
og einnig aðstoðað kóra, sem nú
fer mjög i vöxt, þegar kórmenn-
ingu okkar skýtur svo hratt
fram á við sem verið hefur.
Það er ekki ráðist á garðinn
þar sem hann er lægstur, að
velja söngdrápuna Elia sem
frumverkefni. Bæði er verkið
Garðar Cortes
Tónleikar
Söngskóla
Reykjavíkur i
Háteigskirkju
30. janúar
langt —(var þó skorið niður þó
nokkuð) og erfitt á köflum Það
var auðfundið að allir lögðust á
eitt til að koma þessu verki til
skila, og það tókst.
Stjórnandinn Garðar Cortes
stýrði af öryggi og festu og
undraverður árangur náðist. Þá
hefur það áreiðanlega stappað
stálinu i flytjendur hve starfi
þeirra var sýndur mikill áhugi,
en Háteigskirkja var þéttsetin.
Einsöngvararnir voru yfirhöfuð
góðir, en misjafnir þó. Hæst bar
þau Rut L. Magnúss. og Kristin
Hallsson, og einnig Halldór
Vilhelmsson sem er nemandi i
söngskólanum. Kórinn sýndi
lika margt ágætt, tónninn var
góður, en nokkuð vantaði á að
textaframburður væri nógu
skýr, en e.t.v. hefur söngfólkið
ekki haft tima til að venjast
miklum hljómburði i kirkjunni.
Hljómsveitin studdi af alefli og
vissulega með góðum árangri.
ef miðað er við að hafa aðeins
æft i nokkra mánuði saman.
Með stofnun þessarar hljóm-
sveitar hefur stórt skref verið
stigið, og vil ég óska öllum sem
lagt hafa þar hönd á plóginn (il
hamingju og alls hins besta i
framtiðinni.
Sunnudaginn 1. febr..
Sigursveinn Magnússon.