Þjóðviljinn - 18.01.1977, Blaðsíða 8

.8 — SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Þriftjudagur 18. janúar 1977.
Þriðjudagur 18. janúar 1977. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA — 9
Úr dómi Steingríms Gauts
■ Að íslenskum lögum er meginregla að menn eigi
rétt á að tjá hug sinn fyrir öðrum, jafnt í einkalifi
sem opinberlega og með hvaða tjáningarhætti sem
vera skal...
■ Af hálfu stefnenda hef ur verið látið að þvi liggja að
ræða stefnda hafi verið liður i ófrægingarherferð
gegn þeim, sem hafi hafist um þetta leyti. Telja
verður ósannað að ræða stefnda hafi verið þáttur i
skipulögðum skrifum um stefnendur.
■ Umræður um herstöðvarmálin hafa oft verið
óvægnar og stóryrtar og einkennst af tilfinningahita.
Þegar hin umstefndu ummæli eru virt i þessu ljósi
má segja um þau almennt, að þau verða engan veg-
inn talin með því stóryrtasta eða illyrtasta, sem
fram hefur komið i þessum umræðum.
■ Hugmyndir manna um þjóðemi, ættjörð, sjálf-
stæði og fullveldi hafa blandast i þetta mál. Efnaleg-
ir hagsmunir hafa haft sitt aðsegja um afstöðu. Af-
staða til andstæðra stórvelda og mismunandi grund-
vallarviðhorf í stjórnarfarsoghagskipunarmálum
hafa mótað afstöðu margra. Sterkar tilfinningar
andúðar eða samkenndar hafa mótað umræður um
þessi mál...
■ Á hinn bóginn virðist mega taka nokkuð tillit til
þess að stefnendur, sem sumir hverjir höfðu áður
tekið þátt i stjómmálastarfsemi, og meðal annars
látið hersetumálin til sin taka, máttu búast við gagn-
árásum af hálfu andstæðinga sinna, enda setti
undirskriftasöfnunín þá í sviðsljós opinberra stjóm-
málaátaka.
Athyglisverður dómur í máli VL-inga gegn Helga Sæmundssyni ritstjóra birtur í heild
Seint á nýliðnu ári felldi Steingrímur Gautur
Kristjánsson, setudómari í nokkrum VL-málanna, dóm i
máli VL-inga gegn Helga Sæmundssyni ritstjóra. Dómur
þessi er athyglisverður ekki síður en aðrir dómar sem
Þjóðviljinn hefur sagt frá að nokkru. Telur blaðið rétt að
birta hann í heild því að þar kemur vel fram í rökstuðn-
ingi dómarans hvaða forsendur liggja til niðurstöðu
hans. Hún var raunar fólgin í eftirfarandr meginatrið-
um:
Hann hafnaði algerlega að refsa fyrir ummælin og
jafnframt að dæma VL-ingum miskabætur. Tvö atriði
voru dæmd dauð og ómerk, en málskostnaður var felldur
niður.
Dómur þessi er svipaður öðrum dómum VL- málanna
að öðru leyti en því að — og það gerir vissulega mikinn
mun — að málskostnaður var felldur niður.
50.000,- samkvæmt 1. mgr.
264. gr. laga nr. 19/1940, auk
9% ársvaxta frá 1. febrúar
1974 til greiösludags.
Aöstefndi veröi dæmdur til aö
greiöa stefnendum sameigin-
lega kr. 25.000,- i kostnaö viö
birtingu væntanlegs dóms i
heild i opinberum blööum
samkvæmt 2. mgr. 241. gr.
laga nr. 19/1940.
stefndi veröi dæmdur
samkvæmt 22. gr. laga nr.
57/1956 til aö sjá um, aö vænt-
anlegur dómur i máli þessu
veröi birtur i heild i 1. eöa 2.
tölublaöi Alþýöublaösins, er
út kemur eftir birtingu
dómsins.
mat veröur m.a. aö gæta þess aö
opinberum umræöum veröi ekki
settar of þröngar skoröur eöa hlut
verki fjölmiöla aö þvi er varöar
upplýsingastarfsemi og gagn-
rýni. Þá veröur aö hafa i huga eöli
umræöunnar og tjáningarvenjur
og gæta þess aö ef ummæli eiga
aö teljast ósaknæm, veröa menn
almennt aö viröa almennar vel-
sæmiskröfur og tjá sig málefna-
lega.
Ein alvarlegustu átök, sem
orðið hafa.
Frumrætur þeirra deilna og
átka sem oröið hafa um dvöl
erlendra herja i landinu má rekja
til hernámsins 1940, og komu
Arið 1971 varð þaö siðan eitt af
stefnumálum rikisst jórnar
Framsóknarflokksins. Alþýöu-
bandalagsins og Samtaka frjáls-
lyndra og vinstri manna aö
herliðiö færi úr landi i áföngum.
Sjálfstæöisflokkurinn og Alþýöu-
flokkurinn voru andvigir þessari
stefnu.
Bandarikjamenn telja sér að-
stööuna á Keflavikurflugvelli
mjög mikilvæga, einkum vegna
umsvifa sovéska flotans á
Noröur-Atlantshafi. önnur riki
Atlantshafsbandalagsins munu
og telja aöstööuna mikilvæga
öryggishagsmunum sinum.
Afstaöan til hersetunnar hefur
haft veruleg áhrif á flokkaskipun,
Veröur nú tekin afstaða til
einstakra ummæla og krafna,
sem gerðar eru vegna þeirra, i
þeirri töluröö, sem ummælin eru
rakin hér að framan og i stefnu.
Lýðræðisleg —
ólýðræðisleg
1. I ræðu stefnda kom fram aö
hann telur undirskriftasöfnun
stefnenda og félaga þeirra
ólýöræöislega og aö lýðræöislegra
heföi verið aö þeir heföu hlutast
til um þjóðaratkvæðagreiöslu. bá
telur hann að máliö heföi fyrst
veriö ,,rætt samkvæmt fundar-
sköpum siöaðra manna.”
Stefnendur telja að hér sé veriö
að gera þvi skóna að undirskrifta-
viröist bera að meta þessi
ummæli svo sem stefndi hefði
kallað stefnendur og félaga
þeirra umskiptinga en tekiö þá
staðhæfingu aftur jafnóöum.
Stefndi kveöur orðið umskipt-
ingur hafa fengiö almenna
merkingu i nútimamáli og tákna
mann, sem aðhefst annaö en ætla
mætti af ætt hans og uppruna.
Þessi ummæli virðast fremur
bera vott um kimni en vilja til aö
móðga. Grundvallarhugsunin
virðist enn hin sama, að
stefnendur þjóni erlendum hags-
munu, en ekki islenskum, meö
starfsemi sinni. Eiga þvi við
sömu rök og um umæli nr. 2—3.
Taka ber tillit til þess að
DÓMURINN HAFNAÐI KRÖFUM VL-INGA
UM MISKABÆTUR OG REFSINGAR OG
MÁLSKOSTNAÐUR VAR FELLDUR NIÐUR
,,Ár 1976, fimmtudaginn 28.
október, er á bæjarþingi Reykja-
vikur i málinu nr. 1371/1974:
Bjarni Helgason, Björn Stefáns-
son, Hreggviöur Jónsson,
Jónatan Þórmundsson, Ölafur
Ingólfsson, Stefán Skarphéöins-
son, Unnar Stefánsson, Þorsteinn
Sæmundsson, Þorvaldur Búason,
Þór Vilhjálmsson, Ragnar Ingi-
marsson og Valdimar J. Magnús-
son gegn Helga Sæmundssyni
kvebinn udd svohlióðandi dómur:
Mál þetta, sem er meiðyröa-
mál, var höföaö með stefnu birtri
21. júni 1974.
Stefnendur eru Bjarni Helga-
son, jarbvegsfræðingur, Undra-
landi 2, Björn Stefánsson, skrif-
stofustjóri, Grænuhliö 13, Hregg-
vibur Jónsson, Nesvegi 82, Jón-
atan Þórmundsson, prófessor,
Bræöraborgarstig 15, Ölafur
Jónsson, B.A., öldugötu 5,
Stefán Skarphéöinsson, fram-
kvæmdastjóri, Alfheimum 44,
Unnar Stefánsson, viðskipta-
fræöingur, Háleitisbraut 45, Þor-
steinn Sæmundsson, stjarn-
fræöingur, Bólstaöarhliö 14, Þor-
valdur Búason, eölisfræbingur,
Geitastekk 5, Þór Vilhjálmsson,
hæstaréttardómari, Stigahliö
73, allir i Reykjavik, og Ragnar
Ingimarsson, prófessor, Máva-
nesi 22, og Valdimar J. Magnús-
son, framkvæmdastjóri, Garöa-
flöt 31, báöir í Garðahreppi.
Stefndi er Helgi Sæmundsson,
ritstjóri, Holtsgötu 23, Reykjavik.
Tilefni málshöföunarinnar eru
ummæli, sem birtust i grein á bls.
5 i 24. tbl. Alþýöublaösins, er út
kom 30. janúar 1974. Grein þessi
ber fyrirsögnina: „Þjóöarat-
kvæði um herstöövarmálið,”
Stefndi er nafngreindur sem
höfundur greinarinnar.
Aðdragandinn
Um miöjan janúarmánuö 1974
efndu nokkrir menn til samvinnu
undir kjöroröinu „VARIÐ
LAND”. Attu þarna hlut aö allir
stefnendur máls þessa auk lög-
mannanna Haröar Einarssonar,
hrl., og Ottars Yngvasonar, hrl. Á
vegum þessara manna var undir-
búin söfnun undirskrifta til aö
mótmæla kröfum um uppsögn
„varnarsamnings milli lýöveldis-
ins Islands og Bandarikjanna á
grundvelli Noröur-Atlantshafs-
samningsins” frá 5. mai 1951, og
um brottvisun herliðs Bandarikj-
anna af tslandi. Var öllum Is-
lenskum þegnum, er náö höfðu
tvitugs aldri 1. mars 1974, boðið
að undirrita svohljóöandi yfirlýs-
ingu:
„Viö undirrituð skorum á rikis-
stiórn og Alþingi aö standa vörð
um öryggi og sjálfstæöi íslensku
þjóðarinnar með þvi að treysta
samstarfið innan Atlantshafs-
bandalagsins, en leggja á hilluna
ótimabær áform um uppsögn
varnarsamningsins viö Banda-
rfkin og brottvisun varnarliösins.”
Stefnendur unnu siöan aö þvi aö
fá menn til að undirrita þessa
yfirlýsingu, og voru undirskrifta-
listarnir afhentir forsætisráö-
herra og forseta sameinaös
Alþingis að undirskriftasöfnun-
inni lokinni siöari hluta mars-
mánaðar 1974.
A fundi um herstöbvarmálin 27.
janúar 1974, flutti stefndi ræöu,
sem slöan var birt sem grein I
Alþýðublaðinu eins og aö framan
greinir, meö leyfi ræöumanns.
„Meiðandi" ummæli.
Stefnendur telja eftirtalin
ummæli I greininni meiöandi
fyrir sig:
1. ,,. ..fundarsköpum siöaöra
manna..”
2. „Málfar á plaggi þessu er
áróðurskennt og oröalagið
óislenskulegt sem kemur enn bet-
ur upp um eðli og tilgang samtak-
anna...”
3. „...Hér virbast þvi mun
fremur hafðir I huga erlendir
hagsmunir en þrifnaöur ætt-
jarðarinnar.”
4. „Eru þetta umskiptingar?”
5. „Myndi hyggilegt aö fela
þessum mönnum aö ráöa málum
þjóöarinnar og stjórna landinu?
Nei. Nei. Þá yröi manni raun að
þvi að vera tslendingur. Gera
þessir menn sér ljóst hvaö þeir
eru að aðhafast og hverjum þeir
þjóna með undirskriftasöfnun
sinni? Já, já. Fyrirgefum þeim
ekki þvi aö þeir vita hvaö þeir
gera.
6. „Nú er komin til sögu á
Islandi ný manngerö sem gæti
kallast amriskir tslendingar.
Þeir vilja vera miklu amrískari
en fjöldinn allur af frjálslyndu,
skynsömu og óspilltu fólki i
Bandarikjunum. Þviliktog annaö
eins.”
Kröfur stefnanda
Stefnendur gera svofelldar
dómkröfur á hendur stefnda:
Að ummælin veröi dæmd dauö og
ómerk samkvæmt 1. mgr. 241.
gr. laga nr. 19/1940.
Aðstefndi veröi dæmdur i
þyngstu refsingu sem um
getur oröið aö tefla
samkvæmt 234. og 235. gr.
laga nr. 19/1940.
Aöstefndi verði dæmdur til aö
greiöa hverjum stefnanda
miskabætur aö fjárhæö kr.
Aö
stefndi verði dæmdur til aö greiða
stefnendum san; eiginlega
hæfilegan málskostnaö aö
mati dómara.
Af hálfu stefnda er krafist
sýknu og málskostnaðar.
Ekki má setja of þröngar
skorður.
Að islenskum lögum er
meginregla aö menn eigi rétt á
aö tjá hug sinn fyrir öörum, jafnt I
einkallfi sem opinberlega og meö
hvaða tjáningarhætti, sem vera
skal.
I opinberum umræöum um
stjórnarmálefni er þessi megin-
regla sérlega mikilvæg vegha
þeirra iýöræöisiegu stjórnar-
hátta sem stjórnskipunarreglur
miöast viö.
Þetta sjónarmiö kemur meöal
annars fram i ákvæöi 2. mgr. 49.
gr. stjórnarskrárinnar nr.
33/1944, þar sem svo er mælt fyrir
að enginn alþingismaöur veröi
krafinn reikningsskapar utan
þings fyrir það, sem hann hefur
sagt i þinginu, nema þingdeildin,
sem Ihlut á, leyfi, sbr. og 1. mgr.
Um ritfrelsi er sérstaklega
fjallaö i 72. gr. stjórnarskrárinn-
ar þar sem svo er kvebib á aö
hver maöur eigi rétt á að láta i
ljós hugsanir sinar á prenti, en
verði þó að ábyrgjast þær fyrir
dómi.
Meiöyröalöggjöfin felur I sér
takmarkanir á grundvallarregl-
unni um tjáningarfrelsi. Þessar
takmarkanir byggjast almennt á
þvi viöhorfi aö hagsmunir tengdir
æru manna geti veriö svo rikir aö
þeir almannahagsmunir, sem viö
tjáningarfrelsiö eru bundnir,
hljóti aö vikja.
A hinn bóginn er almennt viöur-
kennt, aö árásir á æruna, sem
væru ólögmætar eftir almennum
reglum, geti veriö lögmætar ef
rikir hagsmunir liggja til grund-
vallar þeim árásum.
Meöal þeirra hagsmuna, sem
þannig kunna aö veröa metnir
meir en hagsmunir æruverndar,
eru hagsmunir samfélagsins af
þvi að umræður um opinber mál-
efni geti fariö fram i þeim mæli,
sem hinar lýöræöislegu og þing-
ræöislegu grundvallarreglur
krefjast. Meöal annars er nauð-
synlegt aö menn geti gagnrýnt
pólitiska andstæöinga, athafnir
þeirra og skoöanir at vissu marki.
Ekki eru menn sammála um
hversu langt eigi aö ganga i þessu
efni almennt, en hér veröa
dómstólar aö skera úr eftir mála-
vöxtum hverju sinni. Við þetta
bandarisks herliðs til landsins
1941. Upphaflega byggöist herset-
an i landinu á valdbeitingu breta
en slðan á samningum íslands og
Bandarikja Noröur-Ameriku,
fyrst hervarnarsamningnum
1941, siðan Keflavikursamningn-
um 1946 og loks Noröur-Atlants-
hafssamningnum 1949 og varnar-
samningnum 1951.
Erlent herliö hefur nú dvalið i
landinu siöan 1940 aö undanskild-
um árunum 1947—1951 þegar
bandariskt einkafyrirtæki ann-
abist þá starfsemi á Keflavikur-
flugvelli, sem bandarikjamenn
töldu sér nauösynlega af hern-
aðarástæöum.
Segja má aö þjóöareining hafi
rikt i afstöðunni til hernáms
breta, til þeirra skilyröa fyrir
hersetu bandarikjamanna 1941 að
þeir yröu á brott meö her sinn aö
striöi loknu og til umleitunar
B a n d a r i k j a m a n n a um
herstöðvar til 99 ára 1945. Hins-
vegar leiddi samþykkt Kefla-
vikursamningsins 1946 til haröra
deilna og stjórnarslita. Sjálf-
stæöisflokkurinn stóö óskiptur aö
samþykktinni, en Sósialistaflokk-
urinn stóö óskiptur á móti og rauf
stjórnarsamstarfiö viö Alþýöu-
flokkinn og Sjálfstæöisflokkinn.
Alþýðuflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn klofnuðu i
afstöðu til málsins.
Innganga Islands i Atlantshafs-
bandalagiö 1949 leiddi til ein-
hverra alvarlegustu átaka sem
oröið hafa i landinu og afstaða
stjórnmálaflokkanna varö meö
likum hætti og 1946. Hinsvegar
stóöu þingflokkar Framsóknar-
flokksins og Alþýöuflokksins
óklofnir að varnarsamningnum
1951 en fljótlega kom i ljós aö and-
stööu viö samninginn gætti viðar
en i Sósialistaflokknum. Má segja
aö þessi samningur hafi verið eitt
aöalátakamáliö i islenskum
stjórnmálum siöan.
//Þjóöerni, ættjörö, sjálf-
stæöi, fullveldi"
Arið 1956 var samþykkt tillaga
alþýöuflokksmanna á Alþingi um
aö varnarsamningurinn frá 1951
yrði endurskoðaður meö þaö fyrir
augum aö herliö bandarikja-
manna færi af landinu, en aö
islendingar tækju aö sér gæslu og
vibhald hernaöarmannvirkja. Aö
samþykkt þessari stóöu allir
Smenn aðrir en þingmenn
'stæöisflokksins. Hún var svo
eitt af stefnumálum rikisstjórnar
Framsóknarflokksins og Alþýöu-
bandalagsins og Alþýöuflokksins,
sem mynduö var 1956. Svo fór þó
aö falliö var frá þvi að koma
þessu stefnumáli i framkvæmd.
en einnig leitt til deilna og klofn-
ings innan stjórnmálaflokka.
Hugmyndir manna um þjóöerni,
ættjörö, sjálfstæöiogfullveldi hafa
blandast i þetta mál. Efnalegir
hagsmunir hafa haft sitt aö segja
um afstöðu. Afstaöa til andstæöra
stórvelda og mismunandi grund-
vallarviöhorf i stjórnarfars- og
hagskipunarmálum hafa mótaö
afstööu margra. Sterkar tilfinn-
ingar andúöar eöa samkenndar
hafa mótaö umræöur um þessi
mál.
„Þátttaka í stjórnmála-
starfsemi"
Af þvi, sem aö framan er rakiö,
má vera ljóst aö undirskriftasöfn-
un stefnenda var þátttaka i
stjórnmáiastarfsemi, sem varö-
aði mikilvæg innanrikismál og
alþjóðastjórnmál. Þau viöhorf,
sem hafa verið rakin hér aö fram-
an um málfrelsi á sviði stjórn-
mála, eiga þvi viö andóf gegn
undirskriftasöfnun stefnenda og
gagnrýni á hana.
Umræður um herstöövarmálin
hafa oft veriö óvægnar og stóryrt-
ar og einkennst af tilfinningahita.
Þegar hin umstefndu ummæli
eru virt i þessu ljósi má segja um
þau aimennt, aö þau veröa engan
veginn taiin meö því stóryrtasta
eöa illyrtasta, sem fram hefur
komiö I þessum umræöum. Eigi
að siður ber að hafa I huga, aö
þótt mönnum hafi haldist uppi
órefsaö að viöhafa fjölmæli á
þessu sviði vegna þess að and- •
stæöingarnir hafa látib undir höf-
uð leggjast aö leita réttar sins, er
ekki þar meö sagt aö myndast
hafi venjur um talsmáta, sem
breyti mati á mörkum málfrelsis
og æruverndar.
A hinn bóginn virðist mega taka
nokkurt tillit til þess aö
stefnendur, sem sumir hverjir
höföu áöur tekiö þátt i stjórn-
málastarfsemi, og meöal annars
látið hersetumálin til sin taka,
máttu búast viö gagnárásum af
hálfu andstæðinga sinna, enda
setti undirskriftasöfnunin þá i
sviðsljós opinberra stjórnmála-
átaka.
Stefndi hélt ræðu sina skömmu
eftir aö undirskriftasöfnunin
hófst. Af hálfu stefnenda hefur
veriö látiö liggja aö þvi aö ræöa
stefnda hafi veriö liöur i ófræg.
ingarherferö gegn þeim, sem hafi
hafist um þetta leyti. Telja veröur
ósannaö aö ræöa stefnda hafi ver-
iö þáttur i skipulögöum skrifum
um stefnendur.
Stefndi ber refsi- og fébóta-
ábyrgö á efni greinarinnar skv. 2.
mgr. 15. gr. laga 57/1956 um
prentrétt.
söfnunin hafi ekki farið fram aö
hætti siðaðra manna.
Stefndi heldur þvi fram aö
þessum ummælum sé ekki stefnt
gegn stefnendum.
Dómarinn telur meö hliösjón af
þeim almennu sjónarmiöum, sem
rakin eru hér aö framan, aö þessi
ummæli fari ekki i bága viö þær
almennu kröfur, sem gera má til
almennrar stjórnmálaumræöu.
Stefndi viröist hér vera aö láta i
ljós skoðun sem honum er frjálst
að hafa uppi og ummælin viöast
ekki vera i óhæfum búningi eöa
fara aö ööru leyti i bága viö al-
mennar velsæmiskröfur.
Veröur þvi hvorki fallist á kröfu
stefnenda um refsingu né
ómerkingarkröfu.
Málfarið óíslenskulegt?
Færa má til sanns vegar aö
yfirlýsing sú, sem stefnendur
söfnuðu undirskriftum undir, hafi
á sér áróðursblæ þar sem orðum
er hagað meö þeim hætti að til
þess er fallið aö vinna menn á
band þeirra sem að undirskrifta-
söfnuninni stóðu.
Frá sjónarmiði andstæðinga
þeirra er slikur áróður ef til vill
ámælisveröur, en frá almennu
sjónarmiöi verður ekki taliö neitt
ámælisvert að reka áróöur fyrir
áhugamálum sinum og vinna
þannig að framgangi þeirra.
Dómarinn fær ekki séð aö
málfar yfirlýsingarinnar sé sér
staklega óislenskulegt, en á hinn
bóginn veröur að telja að stefnda
sé fullkomlega heimilt aö láta þá
skoðun i ljós.
Stefndi lætur að þvi liggja að
eðli hreyfingar stefnenda sé
óislensktog að tilgangur þeirra sé
ekki vinna fyrir islenska hags-
muni. Þessi hugsun er siöan ljós-
ar orðuö i ummælum nr. 3.
Stefndi heldur þvi aö visu fram
aö ummælum i 3. tölublaöi sé ekki
beint gegn stefnendum, en af
samhenginu viröist þó vart veröa
annaö ráöið en aö átt sé viö þá.
Hér virðist vera um aö ræða
pólitiskt mat og skoðun, sem
stefnda sé leyfilegt aö láta i ljós
samkvæmt þeim almennu sjónar-
miöum, sem rakin eru hér aö
framan. Ummælin viröast ekki
vera óhæfileg aö búningi eöa
óviðurkvæmileg. Veröur þvi
hvorki beitt refsingu né ómerk-
ingu þessara ummæla.
//Umskiptingar?"
Hér viröistum að ræöa retoriska
spurningu. Stefndi svarar henni
jafnharöan i ræðu sinni þannig:
„Nei, nei. Þetta eru bræöur okkar
og systur.”
Þrátt fyrir spurningarformiö
ummælin eru jafnharöan tekin
aftur og þau eru viðhöfð.
Þessi ummæli virðast ekki
fallin til aö lækka stefnendur i
áliti annarra og þau sýnast vera
svo meinlaus aö ekki hafi verið
ástæöa til aö stefnendur tækju
þau nærri sér. Þykir af þessum
sökum ekki ástæða til refsingar.
Hinsvegar viröast ummælin vera
óviöurkvæmileg og ber þvi aö
ómerkja þau samkvæmt ákvæði
1. mgr. 241. gr. hegningarlaga nr.
19/1940.
Fullkomlega eðlilegt.
Stefndi lýsir þvi yfir i þessum
ummælum aöhonum yröi raun aö
þvi aö vera islendingur ef stefn-
endur og félagar þeirra stjórnuöu
landinu. Af þessu má sjá aö
stefndi er mjög andsnúinn
stefnendum i stjórnmálum. t
hvaöa þjóöfélagi sem er getur
farið svo að andstæöur milli and-
stæöra stjórnmálaafla veröi svo
miklar aö menn geti ekki hugsað
til þess að andstæðingarnir fái
völdin. 1 lýðræðissamfélagi er
ekkert eðlilegra en aö menn láti
slikt i ljós. Stefndi er hér aö láta i
ljós viöhorf, sem fullkomlega er
eðlilegt aö hann hafi og tjái. 1
siðari hluta ummælanna kemur
enn fram sama sjónarmiö og i
ummælum nr. 2—4 og viast til
þess, sem um þau er sagt hér að
framan.
Ummæli i þessum liö virðast
þannig samkvæmt efnisinnihaldi
sinu ekki verða heimfærö
undir refsilagaákvæði. og ekki
þykir búningur þeirra heldur
ósæmilegur. Ummæli þessi veröa
ekki talin óviðurkvæmileg i skiln-
ingi 241. gr. hegningarlaga nr.
19/1940.
Amerískir íslendingar.
Stefndi kveður þessum
ummælum alls ekki vera beint
gegn stefnendum eöa öörum aö-
standendum „Varins lands”.
Hann kveöst þekkja þrjá þeirra
eöa fjóra og segir sér aldrei
mundu koma til hugar aö hafa
þessi orö um þá. Hann segist hafa
átt viö menn, sem vilji hafa her i
landinu vegna eigin hagsmuna,
pólitiskra, fjárhagslegra o.s.frv.
Þessi ummæli eru lokaorö ræöu
stefnda. Af samhenginu vib þaö,
sem sagt er næst á undan i
ræðunni, veröur aö álykta aö bæöi
stefnendur, aðrir lesendur og
áheyrendur muni hafa haft
ástæðu til aö skilja þessi ummæli
þannig að átt væri m.a. við
stefnendur, enda er augljóslega
sama grundvallarhugsun i þess-
um ummælum og þeim fyrri og
Framhald á 14. siðu