Þjóðviljinn - 11.05.1977, Qupperneq 5

Miðvikudagur 11. mai 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Borgarmál
Helmingi fleiri konur
en karlar í lægstu launaflokkum
borgarinnar
„Samkvæmt nýlegri at-
hugun, sem gerö var á þvi
hjá Reykjavíkurborg,
hverjir það væru sem
hefðu lægst laun af starfs-
mönnum borgarinnar, kom
i Ijós að af 58 borgarstarfs-
mönnum í fullu starfi, sem
höfðu 600-800 þúsund króna
árslaun siðasta ár voru 7
starfsmenn félagar i
Verkakvennafélaginu
Framsókn, 49 í Starfs-
manna félaginu Sókn og 2 i
Dagsbrún, það er að segja
56 konur og 2 karlar."
Þetta kom ma. fram i ræðu,
sem Adda Bára Sigfúsdóttir,
borgarfulltrúi Alþýðubanda-
lagsins flutti vib umræðu um
jafnréttistillögu sem borgarfull-
trúar Alþýðubandalagsins fluttu
á siðasta borgarstjórnarfundi.
Það var Guðmunda Helgadótt-
ir, varaborgarfulltrúi Alþýðu-
bandalagsins, sem fylgdi tillög-
unni úr hlaði, en tillagan er svo-
hljóðandi:
„19. júni 1975 samþykkti
borgarstjórn tillögu um jafn-
réttismál. Fyrsta málsgrein til-
lögunnar hljóðar svo:
„Borgarstjórn Reykjavikur legg-
ur áherslu á, að jafnréttissjónar-
mið gildi á öllum sviðum meðal
starfsmanna borgarinnar, jafnt
varðandi laun sem aila aðra að-
stöðu.”
I tilefni komandi kjarasamn-
inga ítrekar borgarstjórn þessa
samþykkt og felur iaunamála-
nefnd og vinnumálastjóra að taka
mál þeirra starfshópa, sem ein-
göngu eða að mestu leyti eru
skipaðir konum, til sérstakrar
meðferðar með hliðsjón af þess-
um vilja borgaryfirvalda.”
Guðmunda sagði að það sýndi
nokk hvar við stæðum i jafnréttis-
málum i dag þar sem þörf væri
fyrir flutning slikrar tillögu i
borgarstjórn Reykjavíkur, 16 ár-
um eftir að lög um launajöfnuð
karla og kvenna voru
samþ. á alþingi, vegna þess
að hér væri fólk stórlega mis-
munað i launum og vinnuaðstöðu
eftir kynferði.
Siðan sagði Guðmunda:
„I þeirri tillögu, sem borgar-
stjórn samþykkti 19. júni 1975,
var borgarverkfræðingi falið að
leggja fram árlega skýrslu um
skipan kvenna og karla i launa-
flokka. Það gerði hann i október
1975, en siðan ekki meir.”
Guðmunda nefndi sem dæmi
um misrétti það, sem komið hefði
fram i skýrslu borgarverk-
fræðings, að i fimm lægstu launa-
flokkunum hefðu þá verið 32%
starfsmanna borgarinnar, og af
þessum hópi voru helmingi fleiri
konur en karlar.
Guðmundur vék þessu næst að
framkvæmd laganna um launa-
jöfnuð,, en til þeirrar fram-
kvæmdar var skipuð þriggja
manna nefnd. Þá sagði hún ma.:
„Þegar átti að finna viðmið-
unarstétt fyrir Sóknarkonur
vandaðist máiið. Engir karlmenn
unnu sambærileg störf. Launa-
jöfnunarnefnd úrskurðaði að laun
þeirra skyldu ákvöröuö i sam-
ræmi við laun verkamanna á oliu-
stöðvum og i pakkhúsum heild-
sala. Þessi launajöfnuður hélst til
ársins 1970, en þá sömdu verka-
mennirnir sig upp fyrir Sóknar-
konur.
Arið 1973 skrifaði stjórn Sóknar
bréf til stærstu viðsemjenda
sinna, sem eru rikið og Reykja-
vikurborg, og fór fram á leiðrétt-
ingu á grundvelli laganna um
launajöfnuð. Ekki fékkst leiðrétt-
ing að fullu þá og hefur ekki feng-
ist enn, þrátt fyrir að skýrt sé tek-
ið fram i lögunum um launajöfn-
uð kvenna og karla, að ákvarðan-
ir launajöfnunarnefndar séu
fullnaðarákvarðanir og verði ekki
bornar undir dómstóla.
Það sést best af framansögðu
að lögin eru ekki alltaf trygging
fyrir þvi sem þeim er ætlað að
tryggja. Það þarf stöðuga ár-
vekni og ýtni á borð við þennan
tillöguflutning svo réttindi fólks
séu ekki fótum troðin”.
Margrét Einarsdóttir (D) sagð-
ist vera samþykk tillögunni i
meginatriðum, en kvaðst þó vilja
gera orðalagsbreytingar á henni.
Nefndi hún að nokkuð hefði áunn-
ist i jafnréttismálum hvað þetta
varðaði og sagði að ',u. hefðu
gæslukonur og ritarar hjá I borg-
inni verið hækkaðir um launa-
flokk.
Margrét flutti breytingartil-
lögu, þar sem inn i frumtillöguna
var fléttað nokkru kerlingar-
grobbi um það sem núverandi
borgarstjórnarmeirihluti hefur
aðhafst i þessum málum.
Auk Guðmundu og Margrétar
tók Adda Bára til máls eins og að
framan greinir, svo og Markús
örn Antonsson (D) og Kristján
Benediktsson (B)
Við atkvæðagreiðslu um tillög-
una var breyting sjálfstæðis-
manna borin upp i heilu lagi, og
gerði Adda Bára þvi bókun þar
sem segir að borgarfulltrúar Al-
þýðubandalagsins samþ. tillög-
una breytta (— þeas. með
kerlingargrobbinu) þar sem ekki
var gefinn kostur á að greiða at-
kvæði um einstaka orðalags-
breytingar. — úþ
íhaldið andvígt launajöfnun
og hækkun lægstu launanna
A siðasta borgarstjórnarfundi
flutti Björgvin Guðmundsson (A)
tillögu þess efnis „að borgar-
stjórn lýsti þvi yfir að
Reykjavikurborg sé reiðubúin til
þess að samþykkja kröfuna um
100 þús. kr. lágmarkslaun á
mánuði,” en i tillögunni var
einnig svofellt orðaiag: „Borgar-
stjórn telur að það mundi auð-
velda mjög lausn kjaradeil-
unnar...” og ....Alitur borgar-
stjórn þar um mjög sanngjarna
og eðlilega kröfu að ræða.”
Skýrði Björgvin frá þvi, er hann
fylgdi tillögu sinni úr hlaði, að það
mundi kosta borgarsjóð 224-248
miljónir það sem eftir væri þessa
árs að verða viö þessari kröfu,
eða 2,2-2,5% af heildarútgjöldum
borgarinnar, og sagði jafnframt
að auðvelt væri að benda á
kostnaðarliði, sem skera mætti
niður hjá borginni til þess að
mæta svo hækkuðum launum.
Magnús L. Sveinsson (D)
„verkalýðsforingi” Sjálfstæðis-
flokksins taldi það misskilning
hjá Björgvin ef hann héldi að
samþykki slikrar tillögu flýtti
fyrir gerð kjarasamninga.
Sagði Magnús þetta ekki rétt-
láta aðferð þar sem vinnuveit-
endur gætu ekki sótt aukinn
kostnað i vasa almennings, en
það gæti borgin hins vegar!!!
(Hér getur blaðamaður ekkistillt
sig og varpar þvi fram
eftirfarandi spurningum: Af
hverju hækkar vara og þjónusta,
að þvi er sagt er þegar svo ber til?
Hver borgar? í vasa hvers heldur
MLS að peningarnir séu sóttir?)
Flutti Magnús frávisunar-
tillögu við tillögu Björgvins.
Adda Bára Sigfúsdóttir (G)
lýsti þvi yfir að borgarfulltrúar
Alþýðubandalagsins styddu til-
lögu Björgvins vegna þeirrar
skoðunar, sem þar kæmi fram, að
100 þúsund króna iágmarkslaun
á mánuði ættu að verða að veru-
leika, þvi „þaðer algjör fátækt að
lifa af minna en 100 þúsund
krónum á mánuði”.
Kristján Benediktsson (B)
sagði að borgarfulltrúar Fram-
sóknarflokksins mundu greiða
atkvæði gegn frávisuninni þar
sem þeir teldu eðlilegt að sam-
þykkja tillögu Björgvins.
Ililmar Guðlaugsson (D) annar
„verkalýðsforingi” innan raða
borgarstjórnarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins lýsti sig andvigan
tillögu Björgvins og tók undir það
sem Magnús L. Sveinsson hafði
áður sagt.
Magnús L. Sveinsson tók aftur
til máls og sagði að það væri
vandalaust að gefa út yfir-
lýsingar. Þaö hefði til dæmis
stjórn Sambands isl. samvinnu-
félaga gert á dögunum og lýst þvi
yfir að 100 þús. kr. lágmarkslaun
væri ekki annaö en sanngirnis-
krafa, en sú yfirlýsing væri þó i
andstöðu við þaö kauptilboð, sem
Vinnumálasamband samvinnu-
félaganna hefði gert samninga-
nefnd ASl.
Björgvin Guðmundsson tók
aftur til máls og benti þeim
Magnúsi og Hilmari á aö þeir
hefðu flutt frávisunartillögu sina
á röngum forsendum, og vildi
leiðrétta þá: bauöst til þess að
fella burtu hluta af tillögu sinni
svo þeir tvimenningar og sam-
flokksrhenn þeirra hefðu ekki
ástæðu til að misskilja og eða
mistúlka tillöguna. Kom það fyrir
ekki. Samþykkti meirihluti
borgarstjórnar, niu borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins, að
visa tillögu Björgvins frá, en sex
borgarfulltrúar minnihlutans
voru andvigir frávisun.
-úþ
gerðist á lok-
fundum 1945?
Heimildir úr sögu herstöðvamáls:
Ilvaö
uðum
birt i nýju hefti Timarits MM
Sýning á Rétti hjá MM
Tekið á móti áskriftum
„Flestir eða allir aðrir en
sósialistar virtust mjög hræddir
við það, að gera nokkuð gegn
vilja Bandarikjanna” segir I
áður óbirtum fundargerðum um
herstöövakröfur Bandarikjanna
til islenskra stjórnvalda slðla
árs 1945. Fundargerðir þessar
eru úr fórum Kristins E.
Andréssonar og birtar I nýút-
komnu hefti Timarits Máls og
Menningar.
Kristinn átti sæti i sérstakri
nefnd ráðherra nýsköpunar-
stjórnar og þingmanna úr öllum
flokkum sem fjölluöu á lokuðum
fundum um beiðni Bandarikj-
anna um herstöðvar. Það sem
gerðist á fundunum var trún-
aðarmál og fundargerðir ekki
haldnar, en Kristinn haföi þann
sið, að skrifa niöur það helsta
sem fram fór þegar hann kom
heim af fundunum. Alls segir
frá átta fundum, sem haldnir
eru i október og nóvember 1945.
Fundargerðir þessar eru hin
fróðlegasta heimild, og gefa
m.a. til kynna að ótti við efna-
hagslegar þvinganir af hálfu
Bandarikjanna hefur verið
miklu þýðingarmeiri þáttur i
sögu herstöðvamálsins en full-
trúar þeirra flokka sem jafnan
létu undan hafa viljað vera láta.
Timaritið kemur nú út með
breyttum svip og nýrri ritstjórn.
Sigfús Daðason hefur látið af
störfum við timaritið og eru
honum þökkuð ágæt störf i for-
málsorðum nýs ritstjóra,
Þorleifs Haukssonar. 1 ritnefnd,
sem stjórn skipar eru Arni
Bergmann, Ingibjörg Haralds-
dóttir, Öskar Halldórsson,
Magnús Kjartansson og
Vésteinn Lúðviksson.
Ljóð eru i heftinu eftir
Þorstein frá Hamri, Vilborgu
Dagbjartsdóttur, Þórarin
Eldjárn. Einar Braga, Sigurð A
Magnúss. og Njörð Njarðvik og
þáttur eftir Pétur Gunnarsson.
Greinar eru um Lé konung eftir
Hovannes Pilkjan, þann um-
deilda leikstjóra, og Georg
Brandes og um mat á kinv.
byltingu eftir Arna Bergmann.
Þorgeir Þorgeirsson þýðir
sögur af góöa dátanum Sjveik
áður en hann lenti i striðinu og
Thor Vilhjálmsson israelsk ljóð.
Réttur, fræðilegt málgagn
sósialista, hefur nú verið i hönd-
um þeirra i rúm 50 ár, lengst af
undir ritstjórn Einars Olgeirs-
sonar. Það er þvi nauðsynlegt
fyrir alla vinstri menn aö lesa
þetta timarit og efla á allan
hátt. Til að auka útbreiðslu þess
er nú sýning á svokölluðum nýja
Rétti hjá Máli og menningu,
þeas. 10 siðustu árgöngum, en
árið 1966 breytti timaritið um
útiit. 1 bókabúðinni geta menn
gerst áskrifendur og eru hér
með hvattir til þess.
1 Rétti birtast jafnan fjöl-
breyttar greinar um þjóðfélags-
mál og td. i 1. hefti 1977 sem
kom út nýlega eru greinar eftir
Svövu Jakobsdóttur (Peninga-
hyggja og afbrotamál), Einar
Olgeirsson (Eyjan hvita —
njósnahreiður og I fallgryfju
hins feita þjóns?), Sigurð
Magnússon (Ný efnahagsstefna
— ný stjórnvöld) Ólaf R.
Einarsson (Rannsóknir á
samt.imasögu Islands), Svavar
Gestsson („Og hugsjónir eiga
fyrirheit, sem ber yfir alla
timabundna ósigra”) og Þröst
Ólafsson (Stjórnlist sósialiskra
hreyfinga — Alþýðubanda-
lagið).
Þá er birt i þessu siðasta hefti
Réttar grein Ólafs Friðrikss.
sem hann reit um þing II.
Internationale sem haldið var i
Kaupmannahöfn 1910 og hann
sat. Nefnist hún Alþjóðafundur
lögjafnaðarmanna. Fæstum var
áöur kunnugt um að ólafur
hefði setið þetta þing en meðal
annarra þingfulltrúa voru
Vladimir Lenin, Rosa Luxem-
burg, Karl Liebknecht, Keir
Hardie og margir aðrir þekktir
sósialistar. Atli ólafsson, sonur
Ólafs, hefur nýlega veitt aðgang
að skjölum föður sins og eru þar
margar áður ókunnar heimildir.
Eins og sjá má af þessu getur
enginn áhugamaöur um þjóð-
félagsmál og sögu látið Rétt
fram hjá sér ganga.
—GFr