Þjóðviljinn - 13.07.1977, Page 11

Miövikudagur 13. júli 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
fólk um land allt eru mikil og sjón
er sögu rikari um órangur þeirra
kynna. Nú blasa viö augum barr-
skógarlundir i öllum landshlutum
sem er árangur af þrotlausu
starfi Hákonar Bjarnasonar.
Það er talið aö oft sé erfitt að
starfa með skapmiklum hug-
sjónarmönnum. Þeir eru fljót-
huga og vilja aö allt gerist strax
sem þeir vilja framkvæma.
Hákon Bjarnason er einn þeirra
manna sem skilur sitt hlutverk
sem brautryðjandi. Hann veit að
skógræktarstarfið er seinvirkt og
að þar veröur að hugsa i öldum en
ekki i árum og þetta boðorð hefur
hann rækt vel.
A öllum þeim mörgu fundum
um skógræktarmál, sem Hákon
hefur haldið, hefur hann ávallt
brýnt það fyrir fólki að skóg-
ræktarstarfiö væri hugsjóna -
starf sem framtiðin nyti góðs af.
Og er það ekki þannig um mörg
önnur málefni fyrr og siðar að
flest menningarmál eru mál
framtiðarinnar en ekki liðandi
stundar. Ekki verður hjá þvi
komist á langri starfsævi að
skoðanamismunur komi fram á
milli samstarfsmanna. Ég hef
starfað undir stjórn Hákonar
Bjarnasonar i 36 ár og má segja
að allt sé þetta brautryðjanda-
starf — við reynslu fyrri ára var
litið að styðjast. Auövitað var það
skógræktarstjóri sem hafði for-
ystuna og lagði á ráðin hvernig
framkvæmdum skyldi hagað.
Ekki gat hjá þvi fariö að við
yröum stundum ósammála um
einstök framkvæmdaratriði, en
aldrei kom þaö fyrir að
ágreiningur yrði ekki jafnaður að
lokum.
Þegar ég lit yfir starfsferil
Hákonar Bjarnasonar er mér efst
i huga þakklæti til hans fyrir
störfin sem hann hefur unnið. Um
hann hafa oft leikið kaldir vindar
og reynt hefur verið aö ala á tor-
tryggni i hans garö út af sauðfjár-
búskap á íslandi. Ég tel að þetta
hafi verið ómaklegt og dæmi ég út
frá reynslu minni sem sjálfur hef
rekiö sauðfjárbúskap og höfum
við oft rætt þessi mál saman og
ávallt i fullri hreinskilni og vin-
semd.
Þótt kaldir vindar hafi á
stundum nætt um Hákon
Bjarnason þá stendur hann við
þessi merku timamót á ævi sinni
meö sigurmerki i hönd og þaö er á
vitund allrar þjóöarinnar að hann
hefur unnið eitt merkasta braut-
ryðjandastarf á skömmum tima
sem unniö hefur verið á Islandi.
Hákon Bjarnason! Verkin þin
munu tala um ókomnar aldir.
Ég þakka þér fyrir samstarfið
og óska þér allra heilla og Guð-
rúnu konu þinni færi ég einnig
bestu óskir.
Daniel Kristjánsson
frá Hreöavatni.
Mig langar aðeins að rifja upp
kynni min af Hákoni Bjarnasyni i
starfi og utan þess, sem nú mun
spanna um þrjátiu ár, á þessum
timamótum.
A fyrstu árum sinum i embætti
skógræktarstjóra ferðaðist hann
á hestum vitt og breitt um landið i
rannsóknar- og kynnisferðum. Þá
ungur að árum réðst faðir minn,
Einar G.E. Sæmundsen, til starfa
hjá skógræktinni, og varö þá
fylgdarmaöur hans á ferðum
þessum. En að loknu skógræktar-
námi tók hann við starfi skógar-
varðar. Þess má lika geta að afi
minn, Einar E. Sæmundsen, var
einn af fyrstu tslendingunum sem
nam skógrækt, og starfaði hann
meö Hákoni á fyrstu árum hans
sem skógræktarstjóra. Svo
æxlaöist það þannig, að ég lærði
lika skógrækt, og sýnir það hve
langan starfsaldur Hákon á að
baki, að með honum hafa lengi
starfað þrir ættliöir. Það fór þvi
ekki hjá þvi, aö náinn vinskapur
myndaðist milli hans og fjöl-
skyldu minnar.
Þegar ég lit til baka og rifja upp
þau samskipti, eru mér kannski
efst i huga þær stundir er ég
dvaldi á barnsaldri með foreldr-
um minum og fjölskyldu hans á
sumrin I Haukadal. Það voru
reglulegir dýröardagar. Við
krakkarnir vorum á svipuðu reki,
og var þá nóg aö starfa við og
leika sér aö. Sérstaklega er mér
minnisstætt, hvaö Hákon átti auð-
velt með að umgangast okkur
börnin og leika sér við okkur.
Kom hann okkur löngum
skemmtilega á óvart. Einu sinni
rétti hann okkur skeifu og sagði,
að ef við værum sterk ættum við
að geta rétt hana upp. Allir
reyndu eins og þeir gátu og beittu
öllu afli, en allt kom fyrir ekki. Þá
tók hann skeifuna í aöra hönd sér
og rétti hana upp fyrir sig. Þar-
með var málið leyst. öllu gamni
fylgir nokkur alvara, og alltaf var
hann tilbúinn að koma að ein-
hverjum fróöleik i hita leiksins.
Feröagarpur er Hákon hinn
mesti og hafa margir samferða-
menn notiö góðs af þekkingu hans
á landi og þjóð, og þá ekki sist
þekkingu hans á gróðurfarssögu
landsins sem hann hefur lesið og
kynnst i fjölmörgum rannsóknar-
ferðum. Ein ferö er mér minnis-
stæð, en hana fórum við er ég var
skógarvörður á Vestfjörðum. Há-
kon var þá á yfirreið um Vest-
fjarðakjálkann og hafði fengið
traustan farkost til aö flytja okk-
ur yfir til Aðalvikur. Þar höfðu
verið gróöursettar plöntur nokkr-
um árum áður, sem við vorum að
lita á. Með i förinni voru einnig
nokkrir félagar úr björgunar-
sveitinni á Isafirði. Það má segja
að allt hafi hjálpast að til að gera
ferðina ógleymanlega, blið-
skaparveður, náttúrufegurð og
góöir félagar. Þá naut sin vel hinn
skemmtilegi frásagnarmáti
Hákonar, og einnig kom vel i ljós
hin ótrúlega þekking hans á
mönnum og málefnum, meira
segja á þessum slóðum, afskekkt-
ari flestum eyðibyggðum lands-
ins.
Um skógræktarmanninn Hákon
ætla ég ekki að hafa mörg orð,
þeim þætti munu aðrir gera betri
skil. En þar hefur hann staðið i
broddi tveggja fylkinga um lang-
an aldur, annarsvegar fylkingar
áhugamanna i skógræktarfé-
lögunum og hinsvegar skógrækt-
ar rikisins með þekkinguna að
baki. Á þessum timamótum er
honum þakkað, aö skógrækt á ís-
landi hefur nú komist til meiri
vegs og nýtur almenns skilnings.
Þetta hefur hann megnað i krafti
sins ódrepandi áhuga, dugnaöar
og áróðursstarfs. Hann hefur ver-
iö óspar á aö miðla öðrum af
þekkingu sinni, og margt af þvi
sem hann hefur ritað um skóg-
rækt og gróðurfar er timamóta-
markandi, og höfum við skóg-
ræktarmenn sérstaklega notið
góös af þessari handleiðslu hans
um langt skeiö. Nú er þá að þakka
hana, og ekki siöur löng og góð
kynni og vináttu meö fjölskyldum
okkar, og árna honum og Guö-
rúnu konu hans allra heilla.
ÓlafurG.E. Sæmundsen
Stundum gerast staöreyndir
næsta lýgilegar. Einni slikri er
okkur ætlað aö kyngja i dag,
þeirri, að hann Hákon Bjarnason
sé orðinn sjötugur. Samur viröist
þróttur hans, jafn eldlegur áhug-
inn og fyrir áratugum og svo
sannarlega minnir hvorugt ásjö-
tugsafmæli.
Og aðra álika ósennilega stað-
reynd veröum við nú einnig aö
viöurkenna, þá staðreynd, að
Hákon er ekki lengur skógræktar.
stjóri. Hátt upp i hálfa öld hafa
skógrækt á Islandi og Hákon
Bjarnason verið nær eitt og hiö
sama i vitund þjóöarinnar. Hitt er.
þjóðinni liklega ekki eins ljóst,
a.m.k. ekki yngri kynslóöum
hennar, hvilikur brautryðjandi
Hákon Bjarnason hefur verið um
verndun annars gróðurs á Islandi
en skóga, hversu hart hann hefur
barizt gegn skilningsleysi þeirra
mörgu, er töldu allt vera i lagi á
þvi sviði eða kenndu öliu öðru en
þjóðinni sjálfri um þá ferlegu
gróöureyðingu, sem hér hefur
orðiö siöan búseta hófst. Rödd
Hákonar var lengi, eins og rödd
Ferðaskrifstofa rikisins fagnar
um þessar mundir timamótum i
starfsemi sinni. Hún átti nýverið
bæði þritugs- og fertugsafmæli ef
svo má segja. Skýringin á þessu
er sú að rckstur skrifstofunnar
hófst árið 1936 en lagðist niður i
striðbyrjun og hófst ekki aftur
fyrr en 1947. Sfðan hefur hún
starfað samfellt og umsvifin si-
feilt aukist.
Fyrsti forstjóri FR var skipað-
ur Eggert Briem og gegndi hann
starfinu fram að striöi. A þeim
tima og allt fram undir 1950 hafði
skrifstofan einkaleyfi á öllum
flutningi ferðamanna til og frá
landinu. Opinbert hlutverk skrif-
stofunnar var auk þessara flutn-
inga að annast almenna þjónustu
við ferðamenn hér á landi og ann-
ast landkynningu innaniands sem
utan. Þá sá hún framan af um af-
greiðslu langferöabifreiða (sem
BSI tók siðan við) og rak minja^
fremsta fyrirrennara hans á
þessu sviði, Þorvalds Thorodds-
ens, rödd hrópandans. Hákon er
skapheitur, eins og hann á kyn til,
og haröskeyttur baráttumaður,
þegar þvi er aö skipta. Vera má,
að hann hafi stöku sinnum borið
sjónauka aö blindu auga, ef það
þótti vænlegt til að vinna orustu.
En reynsla og rannsóknir hafa
smám saman leitt i ljós, aö i bar-
áttu sinni gegn gróðureyðingu
haföi Hákon rétt fyrir sér i höfuö-
atriðum. Þjóö vor á honum vissu-
lega mikla þakkarskuld aö gjalda
og þá einnig Gurörúnu hans. Það
á drjúgan hlut I giptu Hákonar, aö
hann kvæntist þeirri ágætiskonu.
gripasölu i Baðstofunni við Kalk-
ofnsveg.
Lengi framan af sá skrifstofan
jm allar hópferöir islendinga ut-
in en einkaskrifstofurnar tóku
^ið þvi starfi. Feröaskrifstofan
-íeldur þó áfram aö skipuleggja
'eröir einstaklinga og útvega
þeim þjónustu utanlands.
Fyrir uþb. 15 árum hófst nýr
<apituli i rekstri FR sem siðan
lefur orðið æ stærri þáttur i hon-
jm en þar er rekstur Eddu-hótel-
anna. Hann hófst reyndar fyrir
ginskæra tilviljun þegar gleymd-
ist að bóka hóp á vegum FR inn á-
Hótel KEA á Akureyri og útvega
varð honum gistingu i einum
skólanum.
Nú rekur FR 11 Eddu-hótel á 10
stöðum á landinu. Þaö hefur verið
stefnan að koma þessum hótelum
upp á þeim stöðum þar sem engin
hótel hafa verið fyrir frekar en að
leggja upp i samkeppni við einka-
aðila. A þessum 11 hótelum er nú
Sjálfur stend ég i mikilli þakkar-
skuld viö Hákon Bjarnason allt
frá þeim tíma, er við hófum sam-
an gjóskulagarannsóknir um
miðjan þann áratug þessarar ald-
ar, sem mest er vanmetinn af eft-
irstriðsfóki, fjórða áratuginn. Á
þeim árum uröu til fyrstu drögin
að Islenzku gjóskutimatali, og
þaö heföi ekki oröiö án samvinn-
unnar við Hákon, óeigingjarnrar
hjálpar hans og smitandi áhuga.
Siðar skildust starfsleiðir. Hákon
hélt áfram að græða jörð, ég á-
fram að róta I jörö. En „hin
gömlu kynni gieymast ei”. Heill
og þökk, Hákon!
rúm fyrir á 9. hundraö manns og
hefur nýting þeirra verið þokka-
leg að undanförnu eða 65-70%.
En eins og reyndin mun vera
víðast hvar i islenskum hótel-
rekstri hefur fjárhagur
Eddu-hótelanna oft veriö bágbor-
inn undanfarin ár og afkoma
þeirra léleg. Fyrir þremur árum
var fyrst gerð tilraun á hótelinu á
Kirkjubæjarklaustri meö nýtt
rekstrarform sem fólst i því að
starfsfólkið var gert ábyrgt fyrir
rekstrinum að svo til öllu leyti.
Þetta form hefur veriö umdeilt en
sjálfir eru forráðamenn FR sann-
færðir um kosti þess.
Ingólfur Pétursson sem stjórn-
ar rekstri Eddu-hótelana skýrði
blaðamönnum nýveriö frá þvi að
með þessu væri verið aö gera til-
raun til aö færa reksturinn i hend-
ur starfsfóksins. Það ræður þvi
sjálft hve margir eru ráðnir,
kaupir inn til rekstrarins og
skipuleggur vinnuna. Þetta hefur
haft i för með sér fækkun starfs-
liðs en ekki vildi Ingólfur meina
að vinnuálag hefði keyrt úr hófi
eftir breytinguna. Taldi hann að
meðalvinnutimi væri 8-9 stundir á
dag en sagði að meira væri um
skorpuvinnu og svo lengri frí á
milli. En það sem skæri úr um af-
komuna væri nýtingin á hráefn-
um til matseldar og hagsýni i inn-
kaupum. Sagði hann að eftir aö
byrjað var á þessu nýja rekstrar-
formi hafi timalaun starfsfólks
hækkað um 12-50%.
Ingólfur tók af öll tvlmæli um
að þetta væri hagkvæmt
rekstrarform. Þar sem þetta
hefði verið reynt hefði rekstrar-
tap undantekningarlaust breyst i
hagnað og það verulegan i sum-
um tilvikum. Þetta hafa aörir
aöilar i hótelrekstri komiö auga á
og hefur þetta nýja form verið
tekið upp á nokkrum öðrum hótel-
um, td. i Bifröst.
Af öörum fjármálum FR er þaö
að segja aö skrifstofan var um
tima rekin fyrir rikisstyrk en á
undanförnum árum hefur það
breyst og sl. 2-3 ár hefur veriö
tekjuafgangur af rekstri hennar.
—ÞH
Sigurður Þórarinsson.
Feröaskrifstofa ríkisins
Fagnar tveimur afmælum
Forsvarsmenn Ferðaskrifstofu rikisins fyrir utan annað tveggja
Eddu-hótela sem rekin eru á Laugarvatni. Frá vinstri: Kjartan
Lárusson settur forstjóri, Ingóifur Pétursson umsjónarmaður
reksturs hótelanna og Halldór Sigurðsson umsjónarmaður hópferða.
— Mynd —ÞH