Þjóðviljinn - 16.08.1977, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 16. ágúst 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis.
Otgefandi: (Jtgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
r
Abyrgð
Sjálfstœðis-
flokksins
Að undanförnu hafa átt sér stað i blöð-
um nokkrar umræður um stöðu höfuð-
borgar landsins. Þessa umræðu má segja
að Morgunblaðið hafi byrjað á liðnum
vetri og fer vel á þvi að sá játi fyrstur
skömmina sem óneitanlega hefur eignar-
rétt á henni. Reykjavikurihaldið hefur
stýrt þessari höfuðborg landsins um ára-
tugaskeið og ber þess vegna meginábyrgð
á þvi hve illa er komið málefnum borgar-
innar.
Meginvandamálið sem fjallað hefur
verið um er atvinnuþróun borgarinnar.
Hér verða þjónustugreinar sifellt um-
svifameiri meðan framleiðslugreinar
dragast saman, fylgja amk. ekki þróun á
landsvisu. Ástæður þessara staðreynda
eru margar og flóknar. Ein er sú að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur á undanförnum
áratugum verið flokkur milliliðanna.
Hann hefur lagt meigináherslu á verslun-
arstarfsemi, en ekki á framleiðslu. Þvert
á móti hefur Sjálfstæðisflokkurinn hamlað
af öllum mætti gegn eflingu framleiðslu-
greina i borginni, meðal annars hefur
Bæjarútgerðin jafnan verið olnbogabarn
borgarstjórnarihaldsins. Með þessari ein-
hliða áherslu á þjónustugreinar hefur
borgin glatað aðdráttarafli fyrir fólk á
góðum aldri, og nú er svo komið að fólki
fjölgar ekki eins i höfuðborginni og nemur
fólksfjölgun á landsmælikvarða. Ein á-
stæðan til þess að fólk flýr Reykjavik, með
öðrum orðum borgarstjórnarihaldið, er sú
að húseignaverð hefur verið óhóflega hátt
i Reykjavik. Húsnæðismálastjórnarlánin
duga rétt fyrir lóðarkostnaðinum. Með
þessu óheyrilega lóðarverði og með lóða-
úthlutunarstefnu sinni hefur borgar-
stjórnarihaldið gert fólki örðugara fyrir
um að setjast að i Reykjavik.
Nú hljóta allir að vera sammála um
nauðsyn þess að eiga myndarlega höfuð-
borg i þessu landi og ennfremur er eðjilegt
að borgin sé þjónustumiðstöð fyrir landið.
Það hefur hún orðið i reynd, en einhliða á-
hersla á þetta þjónustuhlutverk er hættu-
leg, að ekki sé meira sagt. Vegna þessar-
ar einhliða áherslu er Reykjavik að verða
láglaunasvæði íslands, eins og Svava
Jakobsdóttir, alþingismaður, hefur sýnt
vel fram á.
Þvi er ekki að neita að á undanförnum
árum og áratugum hefur frá mörgum
skammsýnum mönnum andað köldu til
Reykjavikur og Reykvikinga. Hafa ýmsir
stjórnmálamenn úti á landi talið það væn-
legast til fylgisöflunar að fara sem hrak-
legustum orðum um Reykjavik og allt er
höfuðstaðnum viðkemur. En andstæður
islenska þjóðfélagsins liggja ekki eftir
landfræðilegum mörkum, heldur stéttar-
legum. í Reykjavik er verkafólkið i yfir-
gnæfandi meirihluta, þeir sem lifa á þvi að
selja vinnuafl sitt. Þeir eiga samleið með
verkafólki um allt land, og skammsýnum
atkvæðaveiðurum má ekki takast að
koma nokkru öðru að. Verkafólk úti á
landi verður að gera sér ljóst að verka-
fólkið i Reykjavik — einnig það sem vinn-
ur i þjónustugreinunum — hefur orðið
fórnarlamb þeirrar einkagróðastefnu sem
borgarstjórnarihaldið og landsstjórnari-
haldið ber ábyrgð á. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur farið með völd i Reykjavik um ára-
tugaskeið. Hann notar borgina og borgar-
kerfið eins og útibú frá Sjálfstæðisflokkn-
um. En auk þess hefur Sjálfstæðisflokkur-
inn átti aðild að rikisstjórnum landsins frá
stofnun lýðveldisins nær óslitið, að undan-
skildum fimm til sex árum. Þannig er á-
byrgðin þessa flokks, og þá ábyrgð verður
hann að axla. Undan þvi getur hann ekki
skotið sér með nokkru móti.
Eftir 18 mánuði gefst kjósendum kostur
á þvi að velja sér borgarstjórn Reykjavik-
ur. í áratugi hefur ihaldið hirt meirihluta
út úr þeim kosningum. En ætli að það séu
ekki fleiri en embættismenn þeir sem
sömdu atvinnumálaskýrslu borgarinnar
sem eru þeirrar skoðunar að einhliða á-
hersla á þjónustugreinarnar, þ.e. stefna
Sjálfstæðisflokksins, sé að bregðast, — að
það sé kominn timi til að breyta til?.
—s.
iBIAÐW
Fjögurra flokka kerfí?
Stjórnmáiailokkarnir hafa
pegar byrjað undirbúning næstu
alþingiskosninga. Stjórnarflokk-
i arnir hafa farið rólegar af stað en
rstjórnarandstöðuflokkarnir, sem
rvilja vera við öllu búnir, ef ríkis-
ystjórnin ákveður að flýta kosning-
.unum.
Dökkt
framundan hjá
stjórnarflokkum
Þar sem nú styttist óðum bæöi
til alþingiskosninga og sveitar-
stjórnarkosninga er víða rætt
um stöðu stjórnmálaflokkanna
um þessar mundir. Fáir verða
til þess að spá rikisstjórnar-
flokkunum sigri á vori kom-
anda, enda ekki að furöa. Þvert
á móti mun það flestra mál, aö
halla muni á bæði Sjálfstæðis-
flokkinn og Framsóknarflokk-
inn þegar að kosningum kemur.
Til marks um þetta eru m.a.
skrif i leiöurum Dagblaðsins að
undanförnu, en þar heldur á
penna flokksmaður i Sjálfstæð-
isfjokknum, Jónas Kristjáns-
son, ritstjóri Dagblaðsins.
I forystugrein Dagblaðsins i
gær segir Jónas m.a.: „Meiri
hræringar eru nú á fylgi flokk-
anna en verið hefur á undan-
förnum áratugum.... Dagblaðið
fjallaði um þessi mál i tveimur
leiðurum i siöustu viku. I fyrri
leiðaranum voru leidd rök að
þvi, að framboð nýrra flokka
mundu ekki ná árangri, allra
sist framboö yst frá hægri og
vinstri kanti stjórnmálanna. t
hinum siðari var spáð fylgistapi
stjórnarflokkanna.
Af þessu leiöir, aö pólitisk von
og bjartsýni rikir nú fyrst og
fremst i herbúöum stjórnarand-
stöðuflokkanna þriggja...
Alþýöubandalagið er öflugt
um þessar mundir. Þar virðist
flokksstarf vera blómlegt og fé-
lagslif meira en i flestum öðrum
flokkum. Flokkurinn og Þjóð-
viljinn eru fullir sjálfstrausts
(!) (upphrópunarmerkið er
okkar). A þessu stigi er óhætt að
spá þvi, að bandalagiö fari vel
yfir 20% markið i kosningun-
um.”
Þetta er nú skoðun ritstjóra
Dagblaðsins og kynnum við
hana hér til fróðleiks.
Um Alþýðuflokkinn spáir Jón-
as Kristjánsson þvi i sömu for-
ystugrein að til hans muni leita
ýmsir „flóttamenn” (orðalag
Jónasar) úr Sjálfstæðisflokkn-
um og Alþýðuflokkurinn fá yfir
10% greiddra atkvæða, þegar að
kosningum kemur. Hins vegar
telur Jónas „mjög á brattann að
sækja” hjá Samtökum frjáls-
lyndra.
Framsóknar-
menn skora
á skransalann
Svo sem menn muna var ann-
ar tveggja borgarfulltrúa
Framsóknarflokksins i Reykja-
vik gerður aö opinberum skran-
sala á siöast liðnum vetri.
Það var Einar Agústsson, ut-
anrikisráöherra, sem valdi Al-
freð Þorsteinsson úr hópi tuga
ungra og framgjarnra fjár-
málamanna, sem vildu komast i
skraniö frá hernum á Keflavik-
urflugvelli, og gerði Einar borg-
arfulltrúann, flokksbróður sinn,
að forstjóra fyrir „Sölu varnar-
liðseigna”.
f þessu sambandi naut Alfreö
reyndar þeirra sérstæðu for-
réttinda að þurfa ekki aö sækja
um „embættiö” opinberlega
eins og hver annar miðlungs
braskari, heldur dugði honum
að hvislast á við Einar Ágústs-
son i flokksherbergjum Fram-
sóknarflokksins, til þess að
hljóta hnossið.
Þegar þessi fræga embættis-
veiting átti sér staö voru uppi
tvær meginskýringar á þvi, af
hvaða hvötum forystumenn
Framsóknarflokksins völdu Al-
freð Þorsteinsson til að skipa
sæti forstjóra „Sölu varnarliðs-
eigna”.
Fyrri skýringin var sú, að
þarna hafi verið um herbragð
að ræða til að losna viö Alfreð
frá Timanum þar sem hann
gegndi störfum sérlegs aðstoð-
armanns Þórarins ritstjóra, —
og til að losna við hann úr borg-
arstjórn. Þetta var skýring
þeirra Framsóknarmanna, sem
töldu Alfreð heldur ólíklegan til
að auka hróöur Framsóknar-
flokksins með störfum sinum i
borgarstjórn Reykjavíkur og
við Timann.
Síðari skýringin var hins veg-
ar sú, aö skipun Alfreðs Þor-
Alfreð Þorstelnsson
steinssonar i stööu forstjóra
„Sölu varnarliöseigna” hafi
veriö til marks um alveg sér-
stakt traust ráöherra Fram-
sóknarflokksins á borgarfull-
trúa sinum, þvi að i slikt trúnað-
arstarf, sem umönnun skransöl-
unnar er, setji þeir ólafur Jó-
hannesson og Einar Agústsson
aöeins þá sem þeir treysta allra
manna best til að gæta hags-
muna Framsóknarflokksins.
Enda séu störf ritstjórnarfull-
trúa við Timann og störf borg-
arfulltrúa i Reykjavik heldur
léttvæg á mælikvarða Fram-
sóknarflokksins hjá þeirri veg-
semd að skipa sæti opinbers
skransölustjóra i skjóli sjálfs
utanrikisráðherrans.
Og nú virðist það lika vera að
koma á daginn að slðari skýr-
ingin sé einmitt sú rétta, og
aldrei hafi verið ætlun Fram-
sóknarforystunnar að stugga
við skransölustjóranum á póli-
tiskum vettvangi.
Ýmsir hafa að visu haft á orði,
aö nú hljóti skransalinn hans
Einars að hætta i borgarstjórn
Reykjavikur i vor þegar kosið
verður á ný. Flest bendir hins
vegar til að þetta sé aðeins mis-
skilningur, og ætlunin sé fremur
sú að færa Alfreð upp á lista
Framsóknarflokksins, úr 2. sæti
og i 1. sæti, enda varla hægt að
telja neitt annað pláss sæmilega
öruggt.
Um þetta segir Alfreð Þor-
steinsson sjálfur i viðtali við
Dagblaöið á laugardaginn var:
„Undanfarnar vikur hafa
margir Framsóknarmenn kom-
iö að máli viö mig og skorað á
mig aö gefa kost á mér í fram-
boöi Reykjavlk. Ég hlýt aö yfir-
vega þaö, en er ekki búinn aö
gera upp hug minn.” — Enn-
fremur segir i Dagblaðinu að
Alfreð hafi reyndar hugleitt aö
draga sig út úr pólitik, — „en
það getur breyst, eins og hvað
annaö, og áskoranir flokks-
manna hlýt ég aö hugleiða.”eru
lokaorð Alfreðs i viðtalinu við
Dagblaðið.
Sem sagt, þeir Framsóknar-
menn ganga nú með grasið i
skónum á eftir skransalanum
sinum, og biðja hann aö láta nú
svo litið að sitja fyrir sig áfram
i borgarstjórn Reykjavikur,
þótt hann sé kominn á æöra plan
i skraninu.
Og hann Alfreð, þessi sómi
Framsóknarflokksins, hann er
að hugsa sig um. Ja, hvað gerir
maður ekki fyrir sina góöu vini
og flokksbræður, þá Ólaf, Einar
og Þórarin?, — en fyrst er auð-
vitað aö láta þá biðja nógu auð-
mjúklega frammi fyrir háum
tróni skransölustjórans.
Og hvað nú, ef fhaldið tapar
loks meirihlutanum? Geta sam-
starfsflokkarnir i rikisstjórn þá
ekki tekið höndum saman i
borgarstjórn?
Máske verður hægt að sam-
eina i eitt embætti skransölu-
stjórans og embætti borgar-
stjórans.