Þjóðviljinn - 21.12.1977, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 21. desember 1977
Málgagn sósialisma,
verkalýðsh reyfingar
og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjó&viljans.
Framkvæmdastjóri: Eióur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: Úlfar Þormóösson.
Ritstjórn, afgreiósla, auglýsingar:
Sföumúla 6, Sfmi 81333
Prentun: Blaóaprent hf.
Ekki kaupiö—
heldur
stjórnarstefnan
Þegar talsmenn rikisstjórnarinnar
reyna að skýra fyrir almenningi orsakir
þess margvislega efnahagsvanda, sem við
er að glima i okkar þjóðfélagi, þá benda
þeir jafnan á kaupið hjá vinnandi fólki.
Það er kaupið, sem er alltof hátt segja
þessir herramenn, — of hátt kaup veldur
verðbólgunni, og verðbólgan veldur efna-
hagsvandanum.
Þeir sjá ekkert nema kaupið.
Þeim dettur ekki i hug að viðurkenna,
að stjórnarstefnan eigi nokkra sök á efna-
hagsvandanum, og þeir geta með engu
móti haldið þvi fram, að viðskiptakjör
okkar út á við eigi sök á þessum vanda
enda eru þau með allra besta móti, og
þjóðartekjur okkar á mann hærri en
nokkru sinni fyrr.
Samt eru efnahagsmálin i öngþveiti,
verðbólgan á kjörtimabilinu helmingi
meiri en nokkru sinni áður, og yfir vofir
stöðvun fiskiðnaðarins, mikilvægustu at-
vinnufyrirtækjanna i landinu.
Þetta komast talsmenn rikisstjórnar-
innar ekki hjá að viðurkenna, en þeir bæta
við til skýringar, að öll stafi þessi vand-
ræði nú bara af þvi að kaup launafólksins
sé alltof hátt.
Ef kaupið væri bara nógu lágt, — þá
væri allt i lagi, þá kæmi i ljós að landinu sé
reyndar prýðilega stjórnað!!
Þannig tala og skrifa erindrekar rikis-
stjórnarflokkanna.
Og það eru furðulega margir i hópi al-
menns launafólks, sem taka meira eða
minna mark á þessum sibyljuáróðri.
En er þá nokkur hæfa i þvi, að kaup-
máttur launa hafi með kjarasamningun-
um fyrr á þessu ári hækkað umfram það,
sem hækkandi þjóðartekjur gáfu tilefni
til?
— í nefndaráliti, sem stjórnarandstæð-
ingar i fjárveitinganefnd Alþingis lögðu
fram á Alþingi i fyrradag er þessari
spurningu svarað á ljósan og skýran hátt.
Þar koma fram býsna athyglisverðar upp-
lýsingar frá Þjóðhagsstofnun um málið.
Þar kemur m.a. fram, að þjóðartekjur
okkar Islendinga á mann eru taldar verða
10,8% hærri á þvi ári, sem nú er að ljúka,
en þær voru á árinu 1972, og Þjóðhags-
stofnun telur, að á komandi ári, 1978, verði
þjóðartekjur okkar á mann 13% hærri en
þær voru árið 1972.
Hefur þá kaupmáttur umsaminna launa
náð að hækka i samræmi við þetta?
Nei, þvi fer fjarri.
Samkvæmt þeim upplýsingum frá Þjóð-
hagsstofnun, sem stjórnarandstæðingar i
fjárveitinganefnd birta i nefndaráliti sinu
verður kaupmáttur kauptaxta — saman
vegnir kauptaxtar verkafólks, iðnaðar-
manna, verslunar- og skrifstofufólks og
opinberra starfsmanna — nú á árinu 1977
8,6% lægri en kaupmátturinn var árið
1972, og sé litið á komandi ár, þegar allar
umsamdar kjarabætur verða komnar til
framkvæmda, þá gerir Þjóðhagsstofnun
ráð fyrir, að kaupmáttur hinna umsömdu
launa verði enn 3,2% lægri en hann var
árið 1972.
Sem sagt, á sama tima og þjóðartekjur
á mann vaxa um 10,8% á árunum 1972 —
1977 þá lækkar kaupmáttur umsaminna
launa hinna fjölmennustu starfsstétta um
8,6%.
Og á sama tima og þjóðartekjur á mann
eru taldar hækka um 14%, þ.e. á árunum
1972 — 1978, þá telur Þjóðhagsstofnun að
raungildi taxtakaupsins muni lækka um
3,2%
Samkvæmt þeirri töflu, sem birt er i
nefndarálitinu, sem hér hefur verið vitnað
til, en taflan byggir á tölum frá Þjóðhags-
stofnun, þá var vegið meðaltal kaupmátt-
ar kauptaxtanna 102,7 stig á árunum 1972
—1974 (miðað við 100 árið 1972). Á þessum
sömu þremur árum var meðaltal þjóðar-
tekna á mann 105,1 stig (miðað við 100 ár-
ið 1972).
Séu hins vegar árin 1975 —1978 tekin til
samanburðar, og þá að sjálfsögðu miðað
við þjóðhagsspá fyrir næsta ár og reiknað
með þeim umsömdu launahækkunum,
sem enn eru ekki komnar til fram-
kvæmda, þá kemur i ljós, að þessi fjögur
siðari ár verða þjóðartekjurnar 107,2 stig
til jafnaðar (miðað við 100 árið 1972), en
kaupmáttur kauptaxtanna verður hins
vegar ekki nema 90,8 stig að meðaltali á
árunum 1975— 1978.
Þessi samanburður sýnir ótvirætt,
hversu viðs f jarri þvi fer, að launafólk hafi
nú fengið sinn skerf af vaxandi þjóðar-
tekjum, og hann sýnir einnig hvilikur
reginmunur er á annars vegar árunum
1972 —1974 og hins vegar árunum 1975 —
1978. Þar segja til sin stjórnarskiptin á
siðari hluta árs 1974.
En framar öllu sýna þó þessar upplýs-
ingar, hversu gjörsamlega fráleitur sá
áróður Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins er, að það sé of hátt kaup
almennings, sem eigi sök á verðbógunni
og efnahagsvandræðunum. —k.
Minni fjárráð
nú en í fyrra
Þaö er ástæöa til þess aö
vekja athygli á ummælum tals-
manna tveggja samtaka, sem
safna fyrir fjárvana fólk fyrir
jólin, I Alþýöublaðinu I gær.
Hjálpræöisherinn og Mæöra-
styrksnefnd hafa i fjölda ára
reynt aö bæta úr fyrir fjölskyld-
um sem af ýmsum ástæöum
hafa ekki úr eins miklu aö spila
eins og meöal-Jón i
kauphátiöinni á jólaaöventu.
Forráöamenn þessara samtaka
geta þvi talaö af talsveröri
reynslu. Guölaug Runólfsdóttir
hjá Mæörastyrksnefnd segir
m.a.: >
„Núþegarhafa boristá þriöja
hundraö beiönir. Þetta er svipaö
og I fyrra, en þá bárust alls þrjú
hundruö umsóknir. Þaö er
greinilega mikil þörf á slikri
starfsemi, þrátt fyrir allt tal um
velferöarþjóöfélag. Þaö er einn-
ig áberandi, aö margir
umsækjandanna eru fólk, sem
aldrei hefur ieitaö til okkar
áöur.
Viö munum taka viö beiönum
og framlögum fram á Þorláks-
messukvöld.”
Þá hefur Alþýöublaöiö þetta
eftir Mirian öskarsdóttur hjá
Hjálpræðishemum:
„Hún kvaö miklu fleiri hafa
leitaö til Hersins og beöiö um
aöstoö en til dæmis i fyrra. —
Fólk viröist hafa mikið minni
fjárráö þessi jól. Þaö er einnig
áberandi mikiö af nýjum
umsækjendum. Viö höfum eng-
ar tölur handbærar um fjölda
umsókna, en fjöldinn er örugg-
lega meiri en oftast áður.”
Gjaldeyriirek
Leyndarráðin í
gjaldeyris-
og
skattsvika-
málunum
Þaö er misjafn sauöurinn i
islenskri embættismannastétt.
Siöustu ár hefur amk hjá sumum
embættum örlaö á viöleitni ein-.
stakra embættismanna til þess
aö miöla upplýsingum til
almennings. Til eru embættis-
menn sem telja sig vera upplýs-
ingaskýlda gagnvart almenn-
ingi eöli máls samkvsemt, enda
þótt þaö standi hvergi i lögum.
Slik sjónarmiö tilheyra
tiðarandanum og menn hafa
fyrir sér fordæmi i nágranna-
4
löndunum þar sem embættis-
mannakerfiö er opinskárra.
Þaö var sannarlega raunalegt
aö sjá embættismann gjald-
eyriseftirlits og gjaldeyris-
nefndar sitja fyrir svörum i
sjónvarpinu sl. föstudagskvöld.
Þaö voru sannkölluö leyndarráð
i gömlum stil. Þeir skutu sér
eins og álar bak viö lög og reglu-
geröir um þagnarskyldu
embætta sinna, gátu ekki svar-
aö þessu og hinu vegna
takmarkana á verksviði hvers
embættisum sig, og virtust vera
fullkomlega skoöanalausir
menn. Bara embættismenn i
orösins alþrengsta skilningi.
Svipaö hefur veriö uppi á
teningnum i viötölum viö emb-
ættismenn rikisskattstjóra.
Ekki er þessum ágætu mönnum
ætlandi aö vera eins heimóttar-
legir I raun I verkum sinum bak
viö tjöldin og innan veggja
embætta sinna eins og þeir
koma fyrir þegar fréttamenn
spyrja um gjaldeyris- og skatt-
svikamál. Ef svo væri lægi beint
viö aö ætla aö þeir ynnu fremur
meö aöra hagsmuni i huga en
almannahagsmuni.
Endaþótt þaö svifi yfir vötn-
unum I islenskri löggjöf og
dómapraxis aö brot gegn sam-
félaginu séu ekki eins alvarleg
og brot gegn einstaklingum og
einkaeign hlýtur þaö aö vera
kappsmál þessara embættis-
manna aö koma þeim upp á
yfirboröiö. Samt er þaö svo aö
mun erfiöara viröist aö fá
upplýsingar um skattsvika- og
gjaldeyrissvikamál heldur en
flest önnur afbrotamál. 1 skatt-
svikamálum hefur t.d. viögeng-
istaö hægteraö ljúka þeim meö
úrskúröi skattasektanefndar.
Þetta var hugsaö á þann veg aö
með þessum hætti mætti flýta
máismeöferöinni. Hinsvegar er
þaö óskiljanlegt hversvegna
slik mál eru ekki opinber
eins og önnur dómsmál. Þaö
mesta sem viröist hægt aö fá
upp um þau er hversu mörg
þau hafi verið á ári, svona
rétt til þess að sýna aö
skattrannsóknadeildin hafi
ekki verið aögeröalaus. Þaö er
ekki veriö aö hylma yfir smá-
glæponana i þessu þjóöfélagi
meö þægilegheitaafgreiöslu af
þessu tagi.
Nú hafa borist til landsins
upplýsingar um skatt- og gjald-
eyrissvik frá Danmörku og
Noregi. Þaö er ástæöa til aö
hvetja viðkomandi embættis-
menn aö reka nú af sér slyðru-
oröiö og birta þessar upplýsing-
ar sem fyrst.
Að einblína á
það sem
er bannað
Siguröur Lindal, prófessor,
hefur bent frjálshyggjumannin-
um Jóni Steinari Gunnlaugs-
syni hrl. á þau mistök hans aö
einblina á þau ákvæöi meiö-
yröalöggjafar og stjórnarskrár
sem banna en gleyma þeim sem
leyfa.
A sama hátt mætti benda viö-
komandi embættismönnum á aö
stara sig ekki blinda á þagnar-
skylduákvæöi um embætti
þeirra heldur leita aö smugum
sem leyfa upplýsingamiölun og
nota dómgreind sina og stuön-
ing almenningsálitsins til þess
aö sýna framá aö þeir séu ein-
hvers megnugir i embættum
sinum. Þaö hafa veriö til
embættismenn sem sópaö hefur
aö.
Ef svo heldur sem horfir
neyöast islenskir fjölmiölar til
þess aö setja upp ritstjómir
erlendis og fá upplýsingar um
þaö hjá erlendum embættis-
mönnum hvaö er aö gerast hjá
leyndarráöunum Islensku.
—ekh.
*