Þjóðviljinn - 21.12.1977, Blaðsíða 7

Mlftvikudagur 21. desember 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIDA 7
S...Þá eru deilurnar hjá þessum þremur stríöandi
fylkingum hernámssinna einungis um þad,
HVERNIG sé best að græöa á hernum, en ekki
um hitt, hvort það sé réttlætanlegt.
Þeirra eigin orð
Varla heffti maftur trúaft þvi
fyrirsvo sem 10-15 árum,aft svo
mikift ósamkomulag mundi
koma upp milli heraámssinna á
Islandi sem nú er orftift.
Samkvæmt skilgreiningu
fréttamanns sjónvarpsins i
Kastljósi skiptast þeir I aft
minnsta kosti þrjár striöandi
fylkingar, og þvl var ekki mót-
mælt af þeim tveim hernáms-
sinnum, sem þar komu fram,
Gunnari og Gylfa. Einn hópur-
inn vill taka leigu af hernum,
annar vill leggja á hann ymis
konar önnur gjöld, þriftji vill
hafa allt óbreytt i samskiptum
viö herinn. Þetta eru mikil
umskipti frá þvi aft þessir þrir
hópar stóftu sameinaöir i Varft-
berginu sinu.
Og nú eru hjúin sem sagt f arin
aft deila, og þá kemur margt
upp, eins og gamalt spakmæli
segir. Nú getum vift hemdms-
andstæftingar unaft vift þaft i bili
aö hlusta á þessar röksemdir,
sem margar hverjar eru sam-
hljóöa þeim, sem vift prédik-
uftum fyrir daufum eyrum
meftan allt var i frifti og spekt á
hernámsheimilinu.
Þaft er hárrétt, sem Morgun-
blaftsmenn eru nú farnir aö
halda fram, aö þaft er hættulegt
aft verfta háftur verulegum f jár-
framlögum frá hernum. Þeir
timar geta komift, og koma
vafalaust, þegar vift verftum
miklu klemmdari fjárhagslega
en nú er. Þá er hægt aö setja
okkur vonda kosti meft þvi aft
hóta aft draga þessi framlög til
baka efta lækka þau stórlega. Og
þóaftþá verfti orftift svofriövæn-
, legt, jafnvel aö dómi Mwgun-
blaftsmanna, aft hér þurfi engan
her, þá kann aft vera aft vift
höfum ekki efni á aft losa okkur
viö hann, fremur en Möltubúar
nú.
Þá er þaft laukrétt, sem er
ofarlega i Aronistum, aft þaft
þurfi ekki aö mefthöndla herinn
eins og einhverja heilaga kú.
Hann værihér ekki degi lengur,
ef það væri einungis til að
vernda okkur, eins og Morgun-
blaftsmenn halda fram. Þetta
hafi sannast best 1 landhelgis-
striftinu, þegar hann lét
afskiptalaust nakift hernaöar-
ofbeldi Breta.
Ennfremur er þaft rétt, sem
kom fram hjá Þórarni
Þórarinssyni ritstjóra I hita
umræftna á fyrra ári, aö dvöl
hersins hér kalli yfir okkur tals-
verða hættu á hernaftarárás, ef
til styrjaldar drægi.
Enn er eitt athyglisvert. Gylfi
og aörir hernámssinnar af hug-
sjón segjast ekki vera hlynntir
neins konar hagnaftarsjónar-
miöum i sambandi vift starf-
semi hernámsliftsins. Þetta ve-
fengdi Gunnar Thoroddsen, ef
ekki beint, þá óbeint, i sjónvarp-
inu. Einn aftalpunkturinn i
greiftsluhugmyndum hans er sá,
aft verktaka á vegum hersins
verfti opnuft fyrir fleiri aftila en
þá, sem nú hafa þar einokun. 1
þessu liggur auftvitaft aö þarna
séum verulegtfjárhagsatriöi aft
ræfta. Hér fara böndin aft berast
alvarlega aft innstu klikum her-
námsflokkanna þriggja, þaft er
vitaft, aft þeir hafa komift sér
saman um úthlutun þessarar
verktöku hjá hernum, og valift'
til þess sérstaka vildarvini. Þaft
er ótrúlegt, aft þeir fái þessa aft-
stöftu fyrir ekki neitt. Er þaft
þetta, sem Gunnar Thoroddsen
eraö skjótaá, nú þegar hann er
i ónáft hjá sértrúarhópnum I
flokkseigendafélaginu, eins og
Albert kallar þaft? Ef þetta er
rétt, eru allar röksemdir Gylfa
og Morgunblaftsmanna um
hættuna af þvi aft hafa hagnaft
afhernum fals eitt. Þá eru deil-
urnarhjá þessum þremur strift-
andi fylkingum hemámssinna
einungis þaft, hvernigsé best aft
græfta á hernum, en ekki um
hitt, hvort þaft sé réttlætanlegt.
Hér hefur nú verift tiundaft
nokkuft af þeim klögumálum,
sem hafa gengift á vixl milli her-
námssinna. Þvi fer þó áreiftan-
lega fjarri, aft þar sé allt komift
upp á yfirborftift. Tengsl Fram-
sóknarflokksins vift auftvald
Bandarikjanna, grundvölluft á
timum Vilhjálms Þórs, kunna
aft koma betur fram þegar rif-
rildið fer aft magnast enn meir.
Kannski kemur þá fram skýring
á þvi litt skiljanlega framferfti,
þegar ólafur Jóhannesson tók
sig upp til London haustift 1973,
um þaft bil, sem Bretar voru al-
gerlega aö missa móöinn i land-
helgisdeildunni, og gerfti vift þá
samning til aft bjarga þeim úr
klipunni. Af þvi leiddi margra
ára smáfiskadráp innan 50
milna landhelgi, og nú væri hög-
um okkar betur komift, svo ekki
sé meira sagt, ef ólafur heföi
látift þetta ógert, og þaft á bak
vift samráðherra sina. Hvafta
taug, eöa liflina, dró hann til
London? Og hvaft veldur órofa
tryggft Alþýftuflokksins vift her-
námift?
En hvaft sem þessari refskák
forkólfa hernámsflokkanna lift-
ur, þá sýnist vera kominn timi
fyrir þá, sem hafa látift blekkj-
ast til fylgis vift hernámift, aft
fara nú aft gefa gaum aft þeirra
eigin orftum. 1 þeim töluftum
orftum er aft finna óteljandi rök,
sem hniga aö þvi, aft vift höfum
allt aft vinna og engu aft tapa
meft því aft láta herinn fara úr
landi og segja okkur sem fyrst
úr þvi hernaftarbandalagi, sem
hefur verift okkur þyngstur
kross I baráttunni fyrir tilveru
okkar og lifsafkomu siftustu
áratugi.
Evrópukommúnisminn og
Guðmundsson
Gestur
Þaft er margt skritið i pólitik-
inni. Dæmi um það eru t.d. þeir
póiitisku straumar, sem er aft
finna á bilinu frá endurbótastefnu
til byltingarsinnafts marxisma og
nefndir voru sentristar, eða
miftjumenn, á árunum eftir 1917.
Þessir straumar drógu nafn sitt
af þvi aft þeir stóðu á milli annars
og þriftja alþjóðasambandsins,
sem þá voru stærstu straumarnir
innan verkalýftshreyfingarinnar.
Sentriskir straumar hafa nú aftur
náft sterkri stöftu i mörgum
evrópulöndum og angi þeirra
teygirsig einnig til íslands. Þess-
ir straumar eru, eftli sinu sam-
kvæmt, mjög margvislegir. Engu
aft siftur ná merkja nokkur sam-
eiginleg einkenni þessarra
strauma I dag.Margir þeirra hafa
gert upp viö stalínismann og
sögulega þróun Sovétrikjanna, án
þess þó að hafa gert upp við póli-
tik stalinismanns. Þeir hafna
þess vegna oft i sömu pólitisku
hægri- og vinstrivillum og stalin-
istarnir á sinu sentrlska timabili
á 3. og 4. áratugnum. Annaft atrifti
sem einkennir þá er höfnun á ag-
aöri skipulagningu verkalýös-
flokks og benda þeir þá gjarnan á
skrifræfti stalinisku flokkanna,
sem viti til varnaftar. 1 staftinn
vilja þeir setja ráftalýftræöi og
meftvitaö starf verkalýftsstéttar-
innar, sem þeir lita á sem and-
stæftu flokksskipulags. Þegar sift-
an kemur aft raunverulegum
átökum þarsem góft skipulagning
er forsenda þess aö standast
borgarastéttinni og skrifræftinu
snúning, þá kemur veikleiki
þeirra i ljós og þeir lenda i kjöl-
fari stóru verkalýftsflokkanna,
efta jafnvel hreint borgaralegra
afla. Á siftustu árum má finna
mörg dæmi um þetta siftasttalda i
löndum eins og Italiu, Spáni og
Portúgal.
Astæftan fyrir þessum vanga-
veltum um eftli sentrismanns er
grein eftir Gest Guömundsson,
sem birtist i Þjóftviljanum 25.
ágúst s.l. Þvi miftur er ekki ger-
legt aft fjalla um alla þá hluti,
sem GG tekur upp, i stuttri grein.
Vift verftum þess vegna aft tak-
marka okkur við það aft ræfta
ýmsar þær forsendur, sem GG
gefur sér, frekar en meta þróun-
ina á Italiu, eða „italskan evrópu-
kommúnisma” sérstaklega. Vift
verftum þess vegna t.d., aft neita
okkur um að gera athugasemdir
vift þá hagfræftilegu hluti, sem
GG ber á borft, enda sá þáttur
bestur i greininni.
Umfasismann.
Þaft gætir nokkurra mótsagna i
umf jöllun GG um fasismann. Eft-
ir aft hann hefur fjallaft um efna-
hagsvandamál italska auftvalds-
ins, þá kemst hann aft þeirri
niðurstöftu aft: „Einkum virftist
tvennt koma til greina um áfram-
haldandi þjóftfélagsþróun á
ftaliu: 1) Kristilegum demókröt-
um auönist aft halda áfram um
stjórnvölinn og sigla auftvaldinu
út úr kreppunni með vaxandi arft-
ráni verkalýös samfara pólitiskri
kúgun. 2) Kommúnistar verfti
meft i ráftum og verfti samábyrgir
fyrirauknum álögum á verkalýö.
A þennan hátt er e.t.v. meiri von
til þess aft hreinsaft verfti til i riki
og einkageira, en afleiöing þess
yrfti sú, aft italskur kapltalismi
mundi styrkjast verulega. Þessi
leift myndi aft sjálfsögöu (!)
vernda verkalýöinn fyrir hættum
fasismanns, en myndi án efa
deyfa baráttuþrek hans til mikilla
muna”. GG eyftir sjálfur miklu
púftri á fyrrnefnda „valkostinn”.
Þaft er þvi engin ástæfta fyrir okk-
ur til þess aft fjalla um hann frek-
ar. Hér nægir aft benda á aft
möguleikar italska kapitalism-
anns til aft skapa efnahagslega
uppsveiflu felast I þróun heims-
markaftarins. Útlitift á þeim vett
vangi er ekki sérstaklega ljóst
þessa dagana. 1 grein sinni bendir
GG á aft: „Verkalýftsflokkur get-
ur aö sjálfsögöu (!) ekki fallist á
aft kjör umbjóftenda hans verfti
einhlifta skert....” Og skömmu
siðar bendir hann á að: „1 raun
hefur verkalýftsarmur kommún-
istaflokksins farift eigin leiðir (og
heffti aft öftrum kosti örugglega
Gestur Guftmundsson
Carillo
glataft trausti verkalýftsins) og
oft gengift mun lengra I barátt-
unni en flokknum hefur þótt
hæfa.” Þvi miftur hefur GG lent
þarna inn i þyngdarsvifti fræöi-
manna stalinismanns. Þar af
leiftandi bendir hann enn á þá
blindgötu„sem stalinistarnir hafa
svo oftarkaft, sem raunverulegan
valkost. Fyrir stalinistunum var
fasisminn einungis pólitisk stefna
meðal borgarastéttarinnar. Bar-
áttan gegn fasismanum fólst þess
vegna i þvi að mynda bandalag
vift þann hluta borgarastéttarinn-
ar, sem ekki var á bandi fasist-
anna. Slíkt bandalag hlaut vita-
skuld aft byggjast á þvi aft verja
Berlinguer
hift borgaralega lýöræöisskipu-
lag.
öll reynsla af fasismanum —
einnig reynsla Italska verkalýös-
ins — sýnir aft fasisminn vex
fram sem baráttuviljug fjölda-
hreyfing meftal smáborgara og
millistéttafólks, er fyllist ör-
væntingu vegna þeirra hörm-
unga, sem kreppa auðvaldsins
ber með sér. 1 þessu liggur póli-
tiskur styrkur fasismanns. Sam-
timis býðúr fasisminn borgara-
stéttinni upp á að framkvæma
óskir þeirra um sterka stjórn og
kröftugar kjaraskerðingar.
Borgarastéttin er aldrei hrifin
af fasismanum. Hún vildi helst
vera laus vift aft stjórna meft þeim
skrilslegu aftferðum. Engu að sift-
ur neyftist hún til þess aft þiggja
aftstoft fasistanna, ef þeir verfta
eini valkosturinn. Þegar auft-
valdsþjóðfélagið er statt i kreppu,
þá hvilir hift borgaralega lýftræfti
á getu skrifræftis verkalýftsflokk-
anna til að halda aftur af baráttu
verkafólks. En eins og GG lýsir
ágætlega, þá eru möguleikar
verkalýðsflokkanna takmarkaðir
af þvi að þeir geta ekki fram-
kvæmt miklar kjaraskerftingar
eins og auftvaldið þarf á aft halda.
Viftleitni skrifræftisins til aft
framkvæma kjaraskerftingar
verftur til þess að sundra verka-
lýftsstéttinni og „deyfa baráttu-
þrek” hennar, eins og GG lýsir. A
þennan hátt verfta skrifræftislegu
verkalýðsflokkarnir stöftugt
óhæfari til þess aft gegna hlut-
verki sinu innan hins borgaralega
lýftræftis. Eftirgjafir þeirra gagn-
vart hinum borgaralegu sam-
starfsmönnum þeirra verftur
þannig ekki til þess aft styrkja hiö
borgaralega lýðræfti, heldur til
þess að veikja þaft. Þessi þróun,
ásamt sundrungu verkalýfts-
stéttarinnar verftur þess vegna
ekki til þess aft minnka likurnar á
framvexti sigursællrar fasiskrar
hreyfingar, heldur opnast þannig
aft sjálfsögðu, allar gáttir fyrir
framrás fasismanns.
Þessa lexiu kennir sigurganga
fasismanns i Þýskalandi, á Spáni
og á ítaliu. Til þess aft fá sigur-
göngu fasismanns á Italiu til þess
aft passa inn i hift staliníska
skema, þá gripur GG til þess ráfts
aft gleyma afgerandi atriftum.
Hann bendir á aft „ótimabær upp-
hlaup kommúnista, samfara
skorti á vilja til samstarfs vift
aftra sósialista — og ýmsum öftr-
um kórvillum — greiddu mjög
fyrir framgangi fasismanns.
Reynsla itala var sérlega dýr-
keypt og i ljósi hennar og þjóft-
félagskenninga Gramscis veröur
varfærin baráttufræfti þeirra
skiljanleg”. En hvaft um „var-
færin baráttufræði” sósialdemó-
Framhald á 14. siftu