Þjóðviljinn - 21.12.1977, Blaðsíða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövlkudagur 21. desember 1977
Borgarnes:
Leikhúsferö V erka
lýdsfélagsins
Verkalýösfélagiö Borgarnesi
efndi til leikhúsferöar laugar-
daginn 12. nóv. Þátttakendur
voru um 50. Lagt var af staö kl.
8 f.h. og fariö I Skiöaskálann i
Hveradölum og snæddur þar
hádegisveröur. Þaöan var fariö
iþjóöminjasafniö og þaö skoöaö
undir leiösögn Arna Björnsson-
ar, þjóöháttafræöings. Aö þvi
loknu var sjónvarpiö heimsótt.
Tóku þar á móti hópnum þrir
fóstrur
Hver bók
úrvalsbók
Berin á lynginu
ÖRVAR-ODDS
SAGA
^Pttum við
vera saman?
starfsmenn sjónvarpsins og
sýndu húsakynnin og tæki og
veittu örlitla innsýn i þá starf-
semi, sem þar fer fram. Loks
var fariö i örstutta heimsókn I
Alþingishúsiö og þaö skoöaö.
Um kvöldiö fór hópurinn 1
Þjóöleikhúsiö og sá leikritiö
„Týnda teskeiöin”, eftir Kjart-
an Ragnarsson. Aö sýningu lok-
inni var haldiö heimleiöis.
Óhætt er aö fullyröa aö feröin
hafil alla staöi tekist vel og ver-
iö isenn fróöleg og skemmtileg.
(Heimild: Rööull, Borgarnesi).
— mhg
Nýr Freyr
Fjöl-
breytt
efni
I nýútkomnum Frey er m.a.
eftirtaliö efni:
Forustugrein er nefnist:
Landbúnaöurinn og vigbúnaöar-
kapphlaupiö. Endurskoöa þarf
verölagskerfi landbúnaöarins,
viötal viö Svei.n Tryggvason,
framkvæmdastjóra Framleiöslu-
ráös, Endurbætur á framræslu I
túnum, eftir Óttar Geirsson,
ráöunaut. Jaröbætur 1977. Flóinn,
— liklega stærsta samfellda
byggö á landinu, viötal viö Pál
Lýösson, bónda i Litlu-Sandvik.
Framtiö landbúnaöar — framtiö
tslands, athugasemdir viö grein
Reynis Hugasonar i 4. tbl.
Frjálsrar verslunar 1977, eftir
Þórarin Lárusson, ráöunaut.
Nám i jarörækt viö bændaskól-
ana, eftir Matthias Eggertsson,
kennara viö Bændaskólann á Hól-
um. Um eignarhald á jöröum og
landverö i Efnahagsbandalags-
löndunum. Fleira smálegt er I rit-
inu. —mhg
WEED
BAR
KEÐJUR er lausnin
Það er staðreynd
að keðjur eru
öruggasta vörnin
gegn slysum
í snjó og hálku.
WEED keðjurnar
stöðva bilinn
öruggar.
Eru viðbragðsbetri
og halda bilnum
stöðugri á vegi
Þér getið treyst
WEED-V-BAR
keðjunum
Sendum i póstkröfu
um allt land.
Suðurlandsbraut 20 * Sími 8-66-33
Veiðibann
Framhald af bls. 1
halda uppi vinnu i frystihúsinu,
en minna veröur aö gera viö salt-
fiskverkun,en þar hafa menn nóg
aö gera viö aö pakka fiski þessa
daga, sagöi Einar.
Segja upp fólki frá 27.
des.
„Viö erum aö vinna upp hjá
okkur og höfum sagt upp kaup-
tryggingarfólkinu frá og meö 27.
des. þar sem ljóst er aö viö fáum
ekkert hráefni til vinnslu fyrr en I
fyrstu vikunni i janúar”, sagöi
Tryggvi Finnsson, framkvæmda-
stjóri hjá Fiskiöjusamlagi Húsa-
vikur. Sagöi hann aö vinna heföi
veriö jöfn og góð i frystihúsinu
undanfarið og sjálfsagt vildu
margir gjarnan fá fri I nokkra
daga milli jóla og nýárs.
—S.dór.
Fjórar nýjar
Framhald af 2
einnig ýmiss konar smælki sem
er of litið að vöxtum fyrir sjálf-
stæöa útgáfu. Efni Griplu er aö
likindum yfirleitt of strembið fyr-
ir almenning,en þaö er ætlað til
fróðleiks, einkum fyrir þá sem
leggja stunda á islensk fræöi og
eins til að byggja rannsóknir á.
Fjóröa bókin er Sjötlu ritgeröir
helgaðar Jakobi Benediktssyni
20. júli 1977. Fyrri hluti. Þetta rit
er fyrst og fremst selt áskrifend-
um og geta þeir vitjað þess I
Arnastofnun Seinna bindið kemur
snemma á næsta ári og veröur
ritið alls á 9. hundrað blaðsiður.
Eins og nafnið bendir til er þetta
ritgerðasafn, og fjallar það aö
mestu um islenskar bókmenntir
fornar og nýjar, en að auki eru
nokkrar greinar um sögu og mál-
fræöi. Þrjátiu ritgeröir af sjötiu
eru á islensku og f jörtiu á Norður-
landamálum, ensku og þýsku.
Einar G. Pétursson bjó ritgerða-
safnið til prentunar.
A næsta ári eru a.m.k. væntan-
legar fimm bækur frá Arnastofn-
un. Þær eru: Fyrra bindi af áður
nefndri Eddu-útgáfu, siöara bindi
af Skrá yfir Bibliutilvitnanir i
fornritunum, 3. bindi af Griplu,
doktorsrit Álfrúnar Gunnlaugs-
dóttur um Tristrams sögu, en Alf-
rún varði rit sitt á Spáni, og seinni
hluti Ritgerðasafnsins.
— IGG.
Gestur
Framhald af 7 . siðu.
kratanna? Hvað um eftirgjafir
þeirra gagnvart borgarastéttinni,
sem þegar allt kom til alls voru
ekkert annað en eftirgjafir gagn-
vart Mússólini?
Reynsla italsks verkalýðs er
margbrotin og dýrmæt. Þvi mið-
ur hafa ýmsir forystumenn hans
litiö út fyrir iandsteinana á sið-
ustu árum eftir heldur hæpnum
lærdómum. Þannig dró t.d.
Berlinguer þá lærdóma af þróun
mála i Chile — þróun sem lengi
var haldið á lofti sem fyrirmynd
um hina „þjóðlegu og þingræðis-
legu leið til sósialismanns” — að
þar hefði verið gengið of hart
fram. 0, hvað það væri gaman ef
hægt væri að koma á sósialisma
þannig að enginn tæki eftir þvi og
allir væru ánægðir!
Um rússnesku byltinguna
Eins og við höfum bent á þá
hefur GG numið kenningar sinar
um fasismann á kné fræðimanna
stalinistanna. Úr þessu sæti sinu
ræðst hann harkalega á bolsé-
vikkana og segir þá vera andlega
feður stalinistanna (Hreinsanirn-
ar á 4. áratugnum voru væntan-
lega afleiðing af alvarlegum Oidi-
puskomplex!).
t grein sinni segir hann að i
kjölfar fyrri heimsstyrjaldarinn-
ar „var stefnt beint á bylt-
ingu með „áhlaupi á Vetrarhöll-
ina” að fordæmi rússa.” Þeir
sem þekkja sögu rússnesku
byltingarinnar einungis i gegn-
um mynd Eisensteins um á-
hlaupiö á Vetrarhöllina gætu
freistast til einfaldana af þessu
tagi. Staðreyndin er aftur á
móti sú, að þessi mynd er upp-
spuni, að þvi undanskildu að
Vetrarhöllin var hertekin. t raun
var uppreisnin 7. nóvember 1917
næstum átakalaus. Byltingin
hafði þá þegar búið stórn Ker-
ensky þá gröf, sem hún féll i.
Skömmu áður stóðu bolsé-
vikkarnir frammi fyrir aðstæð-
um, sem að ýmsu leyti má likja
við hættuna af fasisma, eða öllu
heldur ástandið i Chile 1973. Það
er margt hægt að læra af við-
brögðum bolsévikkanna gagnvart
uppreisnartilraun Kornilovs,
enda bentu þeir (t.d. Lenin eins
og GG væntanlega veit) á það for-
dæmi þegar þeir gagnrýndu
vinstrikommúnistana á ttaliu.
Rússneska byltingin var ekki
„bara” áhlaupiö á Vetrarhöll-
ina. Hún var ekki heldur fram-
kvæmd samkvæmt þeirri for-
múlu að eftirgjafir gagnvart
borgaralegum lýðræðissinnum
séu sú leið, sem best tryggi lýð-
réttindi verkalýðsins. Stalin að-
hylltist þessa kenningu fram til
april 1917, en það er fyrst á 4. ára-
tugnum, sem sú kenning vaknar
til lifsins aftur.
Um framtiöarhorfurnar
Niðurstaðan af grein GG verður
harla svartsýn og mótsagna-
kennd. Hann ræðst að Lenin fyrir
að vilja „flýta fyrir (hruni auð-
aldsskipulagsins) með listilegum
herbrögðum”. Uppreisnargjarnir
hermenn og verkamenn komu
Lenin reyndar i opna skjöldu
hvað þetta varðar, en við skulum
láta það vera. í grein sinni bendir
GG á Gramsci og hugmyndir
hans um að þjóðfélagsskipulag-
inu verði að breyta með mark-
vissu og meövituðu starfi, sem
taki mið af þjóðfélagsþróuninni.
Þessi frasi er reyndar alls ekki
einkaeign Gramscis og langt frá
þvi að vera merkasta framlag
hans til marxismanns. Þar væri
frekar að nefna þá lærdóma sem
hann dró af ósigri ráðalýðræðis-
ins á Italiu, sem eru um margt
„leniniskari” en sjálfur Lenin.
Þegar kemur að þvi að GG
bendi á hvað hann vill að gert
verði, þá hverfur áherslan á með-
vitað starf eins og dögg fyfir sólu.
Eini ljósi punkturinn sem hann
virðist eygja i núverandi ástandi
er sú umræða, sem getur orðið á
næstunni. ,,Sú umræða getur átt
þátt i þvi að vesturevrópskur
verkalýður þrói með sér þá bylt-
ingarvitund, sem að lokum mun
sprengja af sér alla endurbóta-
flokka”.
Það er allt gott um umræðu að
segja. Við viljum engu að siður
halda iþá kenningu Gramscis og
Lenins að einungis meðvitað og
skipulagt starf geti yfirunnið þær
hindranir sem hér um ræðir. Við
erum einnig þeirrar skoðunar að
þrátt fyrir það við höfum gaman
af pólitiskri umræðu, þá geri nú-.
verandi ástand það ómögulegt að
takmarka sig við slik skemmti-
legheit.
í upphafi greinar sinnar segir
GG að: „Réttvisandi baráttu-
fræði verða að taka útgangspunkt
i þeirri staðreynd að valdataka
verkalýðsins stendur nú hvergi
fyrir dyrum, en hægri öflin eru i
árásarhug um allan auðvalds-
heiminn”. Þetta er að mörgu leyti
rétt, en i þessum orðum felst
einnig sú grundvallarvilla, sem
GG gerir sig sekan um. Það eru
ekki einungis hægri öflin, sem eru
i árásarhug. Einnig verka-
lýðsstéttir margra auövalds-
rikja eru ákveðnar i þvi að
verja áunnin réttindi og jafn-l
vel að sækja enn frekar fram
á við. Það sem einkennir á-
standið i dag er ekki einungis
að hægri öflin eru i árásarhug,
heldur það að stéttaandstæð-
urnar verða stöðugt skarpari.
Sú'kreppa sem auðvaldsheimur-
inn er nú staddur i gerir
sósialiska umsköpun að nauðsyn.
Það er rétt hjá GG, að þrátt fyrir
að þessi nauðsyn er augljóslega
fyrir hendi, þá hefur verkalýðs-
stéttin hvergi náð þeirri skipu-
lagningu og þeirri meðvitund, að
það sé mögulegtað „stefna beint
á völdin”. En við skulum einnig
átta okkur á þvi, að óstöðugleiki
hins félagslega og pólitiska
ástands getur skapað þennan
möguleika fyrr en varir. Sú stað-
reynd að italskur verkalýður gat
ekki nýtt þá möguleika, sem
sköpuðust i kjölfar fyrri heims-
styrjaldarinnar, leiddi fram til
fasisma Mússólinis. Evrópsk
verkalýðsstétt hefur fórnað ein-
um of mörgum möguleikum á
þennan hátt!
Asgeir Daníelsson
Sigurjón
Framhald af 5
óeölilegir skattar, sem rikisvald-
iö leggur á þessi almenningsfar-
artæki. Þar á ég viö þungaskatt
og gúmmigjald, en þeir skattar
eiga aö greiöa kostnaö viö vega-
kerfi landsins.
Strætisvagnar Reykjavikur
fara naumast út af þeim götum,
sem Reykvikingar sjálfir eiga og
reka. Þaö er þvi meö öllu óeöli-
legt aö minni hyggju aö leggja
skatta vegakerfis landsins á
Strætisvagnana.
„Báknið burt”
Allir þekkja slagorö ungra
ihaldsmanna „Bákniö burt” enda
hefur þaö veriö á siöum bæöi
Morgunblaösins og beggja siö-
degisblaöanna meö einum eöa
öðrum hætti flesta daga i u.þ.b.
tvö ár.
Margir af þeim stjómmála-
mönnum Sjálfstæöisflokksins
sem glima viö aö afla sér vin-
sælda m.a. meö þvi aö ástunda
jámennsku viö ýmiskonar sér-
túarhópa, hafa japlaö á þessu
slagoröi án hugsunar eöa skiln-
ings, aö þvi er viröist.
Þetta umtalaöa bákn er aö
meginstofni til sú samfélags-
neysla sem þjóöfélag okkar býöur
þegnum sinum uppá og er rikur
þáttur I jöfnun lifskjara. Hluti af
þessu umtalaöa bákni, og hann
ekki litill, er almannatrygginga-
kerfiö og sjúkrastofnanirnar sem
enginn sæmilega skynsamur
maöur villleggja niður og enginn
sæmilega menntuö þjóö vill vera
án.
Aörir þættir báknsins eru,
skólastofnanir, löggæsla og
dómskerfi, svo nokkur dæmi séu
tekin.
Mest veröur þó slagoröiö hjá-
róma þegar tal berst aö bákni
Reykjavikurborgar, sem Sjálf-
stæöisflokkurinn hefur haft
meirihluta i svo lengi sem elstu
menn muna. Þá veröa menn
vandræöalegir og telja aö þar sé
ekki svo slæmt bákn.
Og þeim vill fatast flugið þegar
kemur aö þvi aö fara aö hrófla viö
„bákni” Reykjavlkurborgar.
Ekki skal ég gerast talsmaöur
þess aö skólareöa slökkviliö veröi
lagt niöur. Né heldur mun ég
standa aö þvi aö skeröa
heilbrigöisþjónustu, félagsmála-
aðstoö eöa æskulýös- og Iþrótta-
aöstööu. Eigi aö siöur tel ég rétt
aö gera nú enn einu sinni atlögu
gegn bákni Reykjavikurborgar.
3-500 miljóna
sparnaður
I rekstrarkosnaöi borgarinnar
leynast margar glufur sem leka
fjármagni.
Rekstrargjöld borgarinnar aö
meötöldum gatnageröarkostnaöi
eru tæpir 11 miljaröar.
Miðaö viö þá reynslu, sem
borgarfyrirtæki eins og
Rafmagnsveita Reykjavikurhafa
haft af hagræðingu á starfsemi
sinni og stjórnun, þá heyrir þaö
vart undir bjartsýni aö reikna
meö aö spara megi 3-500 miljónir
króna á ári án þess aö skeröa
þjónustu um nokkurn skapaöan
hlut.
Jafnvel þótt ekki næöist nema
helmingur eöa jafnvel aöeins 1/4
af þessari upphæö þá væri þaö
samtglæsilegur árangur i barátt-
unni viö bákniö, sem geröi slag-
oröiö all mikiö trúveröugra en
tugir af ályktunum og ræöum.
Til þessa hefur meirihluti borg-
arstjórnarekkifengist tilaö sam-
þykkja tillögur um aö fela hlut-
lausu hagræöingarfyrirtæki aö
gera úttekt á rekstri borgarinnar
en sjálfsagt er aö láta reyna á
hvort breyting hefur oröiö þar á.
Viö borgarfulltrúar Alþýöu-
bandalagsins flytjum ekki, frem-
ur venju, neinar breytingartillög-
urviö fyrriumræöu um fjárhags-
áætlun Reykjavikurborgar. Viö
flytjum ekki viö þessa umræöu
neina ályktunartillögu.
Eins og jafnan viö fyrri
umræöu um fjárhagsáætlun hér i
borgarstjorn þá eru ýmsir liöir
hennar ekki fullmótaöir og sum
atriöi sem byggjast á fjárlögum
rikisins ekki aö fullu ákveöin enn.
Viö munuui þvi geyma okkur
frekari umræöu um fjárhagsætl-
unina aö sinni, nema sérstakar
ástæöur kalli á i umræöum hér á
éftir.