Þjóðviljinn - 04.01.1978, Side 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 4. janúar 1978
Málgagn sósialisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis
(Jtgefándi: (Jtgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón með sunnudagsblaði:
Árni Bergmann.
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn
Pálsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Síðumúla 6, Simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
Faktúrufölsun-
arfélagið
' í striðslokin, fyrir u.þ.b. þrjátiu árum,
voru nokkrir einstaklingar dæmdir hér
á landi fyrir faktúrufalsanir. Þær urðu svo
frægar að komast i skáldsögu þar sem
menn stofnuðu faktúrufölsunarfélag, FFF
eins og frægt er. Um svipað leyti upplýsti
formaður Framsóknarflokksins sem þá
var, Hermann Jónasson, að gjaldeyris-
eignir fslendinga erlendis næmu
hundruðum miljóna króna. Það jafngiidir
á núverandi verðlagi tugum miljarða — og
allir vita að utanrikisviðskipti hvers konar
hafa farið vaxandi. Nú eru starfræktar
hér á landi 500—600 heildverslanir, milli
eitt og tvö þúsund manns hafa allskonar
heildsöluleyfi og Þjóðviljinn fullyrðir að
kringum öll þessi viðskipti, innflutning og
útflutning, sé um að ræða meira og minna
svindl. Það eru kannski til heiðarlegar
undantekningar, en þær eru svo fáar að
slikt mun flokkast undir sérvisku og
skringilegheit i þvi allsherjarfaktúruföls-
unarfélagi sem nú er starfrækt i islenska
milliliðakerfinu.
Siðustu mánuðina hafa komið upp fjöl-
mörg mál sem beinlinis sanna að svona sé
málum háttað:
í þvi sambandi má nefna könnun verð-
lagsstjóra á innkaupum islenskra heild-
sala i Bretlandi. Þar var greinilega gefið
upp mun hærra verð á vörunum til 1 slands
en almennt tiðkaðist i Bretlandi. Þar var
með öðrum orðum um að ræða svindl,
þjófnaði úr vösum islenskra neytenda.
Annað mál sem hefur gefið innsýn i
islenska Faktúrufölsunarfélagið er nú til
meðferðar i dómstólakerfinu, en það er
innflutningur á notuðum bilum. Þar hafa
menn dundað sér við að féfletta rikissjóð
með þvi að svikja af tollaframtölum.
Enn eitt málið sem komið hefur upp að
undanförnu eru skipakaupin erlendis. Þar
er nú verið að rannsaka hvernig þessum
málum hefur verið háttað i Noregi. Leikur
sterkur grunur á að svindlið hafi lika
komið við sögu i skipakaupum annars
staðar frá. Ekki eru þau mál fullrannsök-
uð, en þar hefur áreiðanlega verið tiðkað
allskonar svindl, og lagabrot eru þar svo
að segja borðleggjandi á öllum lagabálk-
um um viðskiptamál.
Þannig er allt islenska viðskiptakerfið
eitt allsherjar Faktúrufölsunarfélag. Hér
hefur ekki verið minnst á viðskiptin við
herinn, en þar hefur svindlið og svinariið
viðgengist um áratugi. Þar er gjaldeyri
skotið undan, þar eru falsaðir pappirar,
þar er haft af almannasjóðum með þvi að
svikja undan skatti. Svindlararnir lifa i
vellystingum praktuglega. Frægasta mál-
ið sem komið hefur upp á yfirborðið úr
hermangsdjúpunum er oliumálið, en þá
kom i ljós að margir aðalsvindlararnir
höfðu komið sinum peningum fyrir á
bankareikningum i Sviss.
Þannig er hægt að telja upp málin enda-
laust eitt af öðru, en það nýjasta sem bor-
ist hefur fyrir augu almennings og um leið
eitt stærsta fjársvikamálið gerist i
ábyrgðadeild Landsbankans. Þar koma
við sögu fjölmörg fyrirtæki stórlaxanna i
islensku viðskiptalifi; formaður stærsta
stjórnmálafélags Sjálfstæðisflokksins er
einn þeirra sem tengjast málinu. Tengsl
hans við hneykslið i ábyrgðadeildinni
minnir á ábyrgð stjórnmálaflokkanna á
þessum málum öllum. Framsóknarflokk-
urinn og Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn hafa stjómað dómsmálakerfi
landsins frá upphafi. Sjálfstæðisflokkur-
inn og Framsóknarflokkurinn hafa verið
svo langan tima i rikisstjórnum landsins
— raunar annar hvor flokkurinn alltaf frá
upphafi nútima flokkaskipunar — að þeir
hafa komið „sinum mönnum” fyrir hvar-
vetna i rikiskerfinu. þessir kumpánar
bera ábyrgðina, og það sem sést hefur af
handaverkum þeirra í hneykslisfréttum
blaðanna að undanförnu rennir stoðum
undir þá kröfu að allt íslenska fjármála-
kerfið verði tekið til endurskoðunar.
Þjóðviljinn fullyrðir að ‘allsstaðar i
viðskiptalifi islenska þjóðfélagsins sé um
að ræða meira og minna misferli þar sem
ýmist er stolið frá rikiskerfinu, sjóðum
almennings, eða frá einstaklingum. Það
er helst von til þess að upp komist um
strákinn Tuma þegar hákarlarnir fara að
stela hver af öðrum.
í framhaldi þessarar fullyrðingar
Þjóðviljans sem er studd sönnunum
siðustu mánaða ber að krefjast þess að
allt þetta kerfi verði tekið til uppskurðar.
Þar verður að taka til meðferðar allt
rikiskerfið, bankakerfið og milliliðina.
Þar má hvergi hlifa.
Vissulega er þetta erfitt verk, sérstak-
lega þegar þess er gætt hversu hagar til i
stjórnarráðinu um þessar mundir þar sem
Framsóknarflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn ráða ríkjum. Þetta er einnig
erfitt verk vegna þess, að einkagróða-
hyggjan,verðbólgan og braskið eru viður-
kenndar stoðir efnahagslifsins. En þó að
verkið sé mikið og erfitt og flókið er vist að
almenningur mun ekki liggja á liði sinu
við að veita þeim öflum nauðsynlegan
stuðning sem heilshugar vilja ganga milli
bols oghöfuðs á spillingarþursunum. — s.
Hvað er
samvinna?
Landssamband isl. sam-
vinnustarfsmanna og Nem-
endasamband Samvinnuskól-
ans gefa út timarit sem heitir
Hlynur. 1 5. tölublaöi siöasta ár-
gangs, er út kom seint á siðasta
ári ritar Reynir Ingibjartsson,
sem er ábyrgðarmaður tima-
ritsins hugleiðingu, sem hann
nefnir: Hvað er samvinna?
Við leyfum okkur að prenta
greinina upp hér, þvi aö hún á
erindi við fleiri en starfsmenn
samvinnuhreyfingarinnar.
Grein Reynis Ingibjartssonar
er á þessa leiö:
„Hvað þýðir orðið samvinna?
Sjálfsagt finnst flestum fávis-
lega spurt. Auðvitað er það að
vinna saman.en þá er spurning-
in — hvernig á fólk að vinna
saman? Á einn að stjórna og
annarað hlýða? Veit stjórnandi
ávallt best, hvernig fram-
kvæma á verkið og hvernig
kemur verkþekking hvers og
eins best að sameíginlegum not-
um?
• Ýmsirtelja sjálfsagt, að sam-
vinnumenn, og ekki sist sam-
vinnustarfsmenn, standi öðrum
framar i samvinnu i raun, en er
það svo? Vafalaust verður það
aldrei mælt og vegið, en þvi er
ekki að leyna, aö oft koma upp
efasemdir um það, að þeir, sem
starfa fyrir samvinnuhreyfing-
una, standi öðrum framar i
samvinnu i reynd.
í Hamragörðum, félagsheim-
ili sa mvinnumanna i Reykjavik,'
hafa nokkrum sinnum verið
haidin námskeið f svokölluðu
„hópefli”. Segja má, að eitt
aðalmarkmið þess sé að sýna
þátttakendum fram á kosti þess
aðvinna að verkefni i hóp, i stað
þess að hver leysi það fyrir sig.
Slík námskeið eru gjarnanhald-
in með þátttöku allra starfs-
manna á einum vinnustað, eða
þar sem um er að ræða hóp
fólks, sem þarf á einn eða annan
hátt að starfa saman. Það var
þó áberandi með námskeiðin i
Hamragörðum, að svokallaðir
stjórnendur i samvinnu-
hreyfingunni sáust þar fáir.
Reynir Ingibjartsson
Á landsþingum samvinnu-
starfsmanna undanfarin ár
hefur öllum þingfulltrúum verið
skipt í starfshópa, sem fyrst og
fremst hafa mótað alla tillögu-
gerð. Þetta hefur undan-
tekningalaust gefist mjög vel.
Allir þingfulltrúar hafa verið
með i störfum þingsins og orðið
raunverulegir þátttakendur viö
stefnumótun og tillögugerð.
Þess verður hins vegar litið
vart, að fundaformi hjá sam-
vinnufélögunum hafi verið
breytt. Aðalfundir Sambandsins
erumeð sama hefðbundna snið-
inu og þannig má halda áfram.
Nú er orðið atvinnulýðræði
nokkurt tískuorð og vonandi
hafa menn öðlast nokkurn skiln-
ing á inntaki þess, sem vissu-
lega-er hliðstætt þvi gamla góða
orði - samvinna. Það er hins
vegar breytnin sem skiptir
máli, en ekki orðin. Hin daglegu
samskipti manna á vinnustöð-
um segja meira en ræð-
ur á fundum og tyllidögum.
Þvi miður verður að segjast
eins og er, að hin mannlegu
samskipti eru viöa ekki sem
skyldi i samvinnufélögunum.
Stjórnað er með tilskipunum og
alltof sjaldan leitað eftir hug-
myndum og óskum þeirra, sem
verið er að stjórna. Verkefni,
hvort sem þau tilheyra hinu
daglega starfi eða miðast við
framtiðina, eru sjaldnast rædd
og ákvörðuð i hóp, heldur kemur
hver ákvörðun einhvers staðar
ofan- og utanfrá. Bein samskipti
yfir- og undirmanna eru eins
litilog hægter að komast af með
og reglubundnir sameiginlegir
fundir teljast til undantekninga.
Afleiðingin er svo sú, að áhugi
starfsfóiks verður i lágmarki.
Margvisleg óánægja brýst út og
hæfir og reyndir starfsmenn
hætta og hverfa til annarra
starfa og oftast utan samvinnu-
hreyfingarinnar. Þetta á ekki
sist við um fólk, sem hefur
starfað að félagsmálum og sýnt
jafnt starfinu sem málum sam-
starfsfólksins áhuga. Þeir, sem
viija starfa sem samvinnu-
menn, hrökklast þvi stundum
nauðugir i burtu og tengja sam-
vinnuhreyfinguna jafnvel eftir
það við flest annað en sam-
vinnu. Þeir, sem eftir sitja, eru
þá áhugalitið já-fólk, eða hugsa
fyrst og fremst um eigin hag og
hvemig fundin verði árangurs-
rikust leið til að komast ofar i
metorðastiganum.
Svo rikja menn eins og smá-
kóngarhérog þar og bitast hver
við annan, i stað þess að vinna
saman. Sem betur fer, er þetta
ekki regla, en undantekningarn-
ar eru alltof margar, til að þær
eigi að liðast i samvinnuhreyf-
ingu. Stjórnun i dag er ekki að
deila og drottna, heldur að leiða
menn saman til sem árangurs-
rikasts samstarfs. Það er sam-
vinna. —”
Innlendur
iðnaður eða
alþjóðleg
gervifríverslun ?
Eins og kunnugt er tók rikis-
stjórnin þá ákvörðun stuttu
fyrir áramót að hafna eindregn-
um tilmælum Félags islenskra
iðnrekenda um að fresta þeirri
tollalækkun á innfluttum
iðnaðarvörum, sem kom til
framkvæmda nú um áramótin.
— Og á Alþingi felldi þinglið
stjómarflokkanna tillögu frá
Ragnari Arnalds um að fresta
tolialækkuninni.
I Morgunblaðinu nú um ára-
mótin segir Davið Scheving
Thorsteinsson, formaður Félags
islenskra iðnrekenda:
— „Furðulegt þykir mér að
rikisstjórnin virðist án viðrasðna
við iðnaðinn hafa tekið þá
ákvörðun, að fara ekki að tillög-
um iðnrekenda að fresta um-
samdri tollalækkun um þessi
áramót. Ég tel þessa ákvörðun
ranga, og harma það að iðnað-
inum skyldi ekki gefið tækifæri
til að skýra sitt mál fyrirstjórn-
völdum áður en þessi ákvörðun
var tekin. Eins og menn muna
er megin ástæða fyrir þvi að við
förum fram á einhliða frestun
sú, að allar okkar samstarfs-
þjóðir, að Dönum þó undan-
skildum, þverbrjóta og svikja
friverslunarsamningana,og get-
um við þvi auðvitað ekki einir
allra þjóða haldið fast við fri-
verslunarhugsunina.” — Og sið^
ar I greininni segir Davíð:- „En
við skulum jafnframt vera þess
minnugað framleiðslan i þröng-
um skilningi er undirstaða allr-
ar annarrar atvinnustarfsemi
ogþvier það enn alvarlegra, að
það er hún, sem er i dag veikasti
hlekkurinn i islenska efnahags-
kerfinu.
Við verðum þvi að byrja á þvi
aðefla hana með ráðum og dáð,
og það má ekki dragast að móta
heildarstefnu i málefnum fram-
leiðsluatvinnuveganna, þar sem
fullt tillit verður tekið til þarfa,
getu, og þróunarmöguleika
þeirra hvers um sig.”
Þetta voru ummæli formanns
Félags islenskra iðnrekenda, en
Gunnar Thoroddsen, iðnaðar-
ráðherra, og félagar hans á
þingi og i rikisstjórn kusu að
„halda fast við friverslunar-
hugsunina” og fórna hagsmun-
um innlenda iðnaðarins á henn-
ar altari.
—k.