Þjóðviljinn - 04.01.1978, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Miövikudagur 4. janúar 1978
Breytingar ríkisstjórnarinnar á almannatryggingalögum:
Midast einvöröungu vid fjár-
öflun en ekki efnisbreytingar
sagdi Magnús Kjartansson í þingræðu
Þegar frumvarp rikisstjórnar-
innar um að tvöfalda sjúkra-
tryggingagjaldiö var til umræöu
á Aiþingi nokkru fyrir jól, flutti
Magnús Kjartansson ræöu þar
sem hann mælti mjög gegn þeirri
stefnu er fólst í frumvarpinu. Þá
ræddi hann einnig þá þróun sem
oröiö hefur á sviöi heiibrigöis-
mála á tlmabili núverandi rikis-
stjórnar, og er sá hluti birtur hér
á eftir:
Almannatryggingar
á viðreisnarárunum
„í tíö slöustu rlkisstjórnar þá
geröist þaö á hverju ári aö lögö
voru fyrir Alþingi frumvörp um
veigamiklar breytingar á
almannatryggingum, sjúkra-
tryggingum og heilbrigöislöggjöf.
Þetta voru allt mjög efnislegar
tillögur um aö breyta þessu kerfi,
og bæta þaö, aö auka rétt þeirra,
sem erfiöast eiga í þjóöfélaginu
og eru háöir þvi, aö almanna-
tryggingakerfiö og heilsugæslu-
kerfiö sé sem fullkomnast I land-
inu. A sviöi almannatrygginga
var komiö hér upp á íslandi
smánarlegt ástand eftir valdatfö
viöreisnarstjórnarinnar. Alþýöu-
flokkurinn hefur oft hælt sér aö
þvi, aö hafa haft forystu um
almannatryggingar á Islandi og
hann má vissulega hæla sér af
þvi, sem hann hefur þar vel gert.
En þaö seig þvl miöur á aöra hliö
meöan viöreisnarstjórnin var viö
völd á Islandi. Hlutur almanna-
tryggingar varö minni og minni
og þeir, sem áttu framfæri sitt
undir bótum almannatrygginga
liföu hér á Islandi viö smánarleg
kjör i samanburöi viö þaö ástand
sem var til aö mynda annars
staöar á Noröurlöndum.
Fjármunir færðir tii
hinna bágstöddu
Þaö var mikiö stórmál aö kippa
þessu i liöinn og eitt af aöalverk-
efnum þeirrar rikisstjórnar sem
hér var mynduö 1971. Unniö
var mjög myndarlega aö þessum
málum. Þaö voru færöir til fjár-
munir svo miljöröum kr. skipti i
þjóöfélaginu til þess aö tryggja
hag þeirra bágstöddustu en aö
sjálfsögöu skertist á sama tima
hagur þeirra, sem höföu boriö
mest úr býtum I þjóöfélaginu. Um
þetta var fjallaö á hverju einasta
þingi. Þaö voru geröar ákaflega
miklar breytingar á almanna-
tryggingalöggjöfinni og þaö var
gengiö frá föstum tekjustofnum
til aö standa undir þeim breyting-
um. Ég segi fyrir mig ég hef ekki
haft eins mikla ánægju aö vinna
aö nokkru máli eins og einmitt
þessum breytingum.
Tekjustofnar al-
mannatrygginga
hrynja niður
Þaö hefur einnig gerst I tfö
núverandi rikisstjórnar aö á
hverju ári hafi veriö flutt
frumvörp um breytingar sem eru
taldar snerta almannatrygg-
ingar. En þær breytingar hafa
ekki veriö um neinar efnisbreyt-
ingar á kerfi almannatrygginga,
þær hafa einvöröungu fjallaö um
tekjuhliöina hvernig á aö safna
peningum til aö standa undir
almannatryggingakerfinu.
Astæöan til þessa er aö sjáifsögöu
sú óöaveröbólga sem hefur vaxiö
út yfir öll mörk 1 tiö núverandi
rikisstjórnar.-Hún veldur þvi aö
ekkert stenst nema I nokkra
mánuöi og tekjustofnar sem voru
fastir og öruggir I sambandi viö
almannatryggingar og heilsu-
gæslumál hafa hruniö niöur 1
þessari óöaveröbólgu.
Heilbrigöisráöherra hefur flutt
frumvarp á hverju einasta þingi,
en einvöröungu um þessa hlið
málsins.
Ráðherra dragbítur
á framkvæmdir
Og ráöherrann hefur ekki látiö
þar viö sitja. Viö samþykktum 1
tiö fyrrverandi ríkisstjórnar nýja
löggjöf um heilbrigöismál, mjög
vandaöa löggjöf, sem lengi haföi
veriö undirbúin og menn
samþykktu hana einróma hér á
hinu háa Alþingi. Ég hygg aö öll-
um þingmönnum hafi veriö það
ljóst, aö þessi löggjöf fól þaö I sér,
aö Islendingar ætluöu aö verja
meiri hluta af slnum þjóöartekj-
um en áöur var til þess aö efla
heilsugæslukerfiö I landinu. Ég
held aö þaö hafi ekki fariö fram
hjá nokkrum manni aö þaö mark-
miö fólst I þessari löggjöf, en þvl
miöur hefur núv. heilbrigöisráð-
herra ekki staöiö viö þaö. I tfö
fyrrverandi stjórnar var gengiö
frá ýmsum mjög veigamiklum
þáttum I þessu kerfi, þaö var til
aö mynda gengiö frá ákvöröun
um byggingu geödeildar viö
Landspitalann hér í Reykjavik,
en vandi geösjúklinga er
einhver mesti heilbrigöisvandi
sem Islendingar eiga viö aö etja.
Þaö var gengiö frá þessu máli I
öllum atriöum, undirbúningur
var ákaflega vandaöur og þaö var
gerö fullgild framkvæmdaáætlun
og veitt fé til hennar i samræmi
viö þá áætlun i tíö fyrrverandi
rikisstjórnar. Samkvæmt þeirri
áætlun átti geödeildin aö vera
fullbúin og taka tii starfa nú um
næstu áramót, áramótin
1977—1978. Hæstvirtur ráöherra
hefur hinsvegar skoriö niöur öll
framlög tii þessarar deildar. Hún
veröur þvl ekki tilbúin um þessi
áramót, sem nú eru skammt und-
an, hún verður ekki tilbúin fyrr en
á næsta áratug, og hæstv. ráö-
herra þekkist ekki I sögu þessarar
heilbrigösistofnunar sem
frumkvööull, heldur sem drag-
bltur.
Handahófskennd
vinnubrögð
Þetta er ekki eina dæmiö á
þessu sviöi. Þaö var fjallaö um
fjóröungssjúkrahús Noröurlands
I tlö fyrrverandi rikisstjórnar og
gengiö var frá áætlunum um þaö,
hvernig aö þeirri framkvæmd
skyldi staöiö og þaö átti aö ljúka
þeirri framkvæmd á næsta ára-
tug. — Ég fékk þá á mig ámæli frá
ýmsum þingmönnum Sjálfstæðis-
flokksins úr Noröurlandskjör-
dæmi um aö þarna væri gert ráö
fyrir allt of hægum vinnubrögö-
um. Hvaö hefur gerst I tiö núv.
heilbrigöisráöherra? Fram-
kvæmdum viö þessa mikilvægu
miöstöö heilbrigöisþjónustu á Is-
landi hefur veriö frestaö svo mik-
iö, aö hún veröur ekki fullgerö á
næsta áratug, heldur á næstu öld.
Þannig hefur veriö staöiö aö
fjölda mörgum þáttum öörum.
Þaö er veriö aö taka upp sama
háttinn og áöur var aö mylgra allt
of litlum upphæöum jafnt á allt of
marga staði, I staö þess aö reyna
aö vinna skipulega og ljúka verk-
efnum eins fljótt og unnt er. Þaö
eru fyrirmæli um þaö I lögum um
heilbrigöisþjónustu aö gerö skuli
framkvæmdaáætlun og aö henni
skuli fylgt. Ég hef áöur vakiö at-
hygli hins háa Alþingis á þvi, aö
heilbrigöisráöherra hefur ekki
Magnús Kjartansson.
látiö vinna þetta verk, hann aö-
hyllist handahófsvinnubrögö á
þessu sviöi.
Slysadeildin vanrækt
Eitt dæmi um þetta atriöi er
raunar á dagskrá hjá okkur þing-
þingsjá
mönnum núna. Ég hef vakiö
athygli á þvf áöur, aö þaö er ekki
gert ráö fyrir þvl, I tillögum
meirihluta fjárveitinganefndar
aö lokiö veröi viö slysadeild
Borgarspltaians á næsta ári. En
þaö er knýjandi nauösyn, og aö
kasta peningum I steinsteypu á
þessum veröbólgutlmum án þess
aö steinsteypan komi aö gagni er
versta meöferö á fjármunum,
sem hægt er aö hugsa sér. Við
eigum aö ljúka verkefnum, sem
búiö er aö undirbúa aö fullu, á
sem allra skemmstum tlma. En
þarna er aö verki óöaveröbólga
þessi hroöalega meinsemd sem
tröllrlöur Islensku þjóöfélagi.
Þessi meinsemd, gerir þaö aö
verkum, aö þaö standast engar
áætlanir nema I nokkra mánuöi i
hæsta lagi, þaö er ekki hægt aö
gera áætlun til eins árs aö nokkru
viti. Viö erum hér aö ganga frá
fjárlögum, en viö vitum ákaflega
vel aö þetta er lltilsvert starf, þaö
stendur naumast steinn yfir steini
eftir nokkra mánuöi ef þessi
verðbólguþróun heldur áfram.
Hækkun sjúkra-
tryggingagjalda
Einn þáttur þessarar óöaverö-
bólguþróunar er þaö hátterni
heilbrigöisráðherra aö leggja
fyrir hvert einasta Alþingi tillög-
ur eöa frumvörp um fjáröflun i
sambandi viö tryggingamál.
Ráöherra lagöi I upphafi til
fjáröflun sem nam, aö þvl mig
minnir hálfum öðrum miljarði.
Nú leggur hann til aö þessi
upphæö veröi aukin um 1.9
miljaröa. Þessi upphæö er komin
á milli þriggja og fjögurra
miljaröa króna. Hvaö skyldi
gerast á næsta ári meö sama
áframhaldi aö þvi er varöar óöa-
veröbólgu og óstjórn? Ætli þessi
upphæö veröi ekki hækkuö upp I 8
miljaröa og svo 16 miljaröa og
slðan 32 miljaröa og svo framveg-
is, ef þessi stefna á aö halda
áfram. Svona stefna er
þjóðhættuleg.
Sjúklingar greiði
mat sinn
I sambandi viö þau vandkvæöi
sem upp hafa komiö vegna þess-
arar óöaverðbólgu hafa komiö
upp hugmyndir um aö skeröa
sjálft almannatryggingakerfiö.
Ég minnist þess ákaflega vel, aö
ég horföi á sjónvarpsþátt I vor
þegar yfir stóöu umræöur milli
launamanna og atvinnurekenda
um kjör launafólks á tslandi.
Málsvari atvinnurekenda f þess-
um umræöum, einn af
forystumönnum Sjálfstæöis-
flokksins og þátttakandi I
prófkjöri flokksins nú um
frambjóöendur til næstu
Alþingiskosninga, kom fram meö
þá tillögu, aö fólk á sjúkrahúsum
gæti borgað matinn sinn.
Ég var staddur á Grensásdeild
Borgarspltalans þegar ég
hlustaöi á þetta og þekkti oröiö
allgóö deili á þvi fólki, sem
dvaldist þar meö mér. Ég vissi
ósköp vel, að allur þorri þessa
fólks heföi oröiö aö fara út af
deildinni á svipstundu ef slik
breyting heföi veriö gerö. Ég er
ekki gefinn fyrir aö bera vand-
kvæöi mln á torg, en ég fór aö
hugsa um sjálfan mig, og ég hef
oröið aö dveljast alllengi á
sjúkrahúsum slöustu árin. Ef ég
heföi oröiö aö borga matinn minn,
væri ég algjörlega gjaldþrota
núna. Ég hef þó góðar tekjur aö
minu mati og fæ tekjur, þó ég sé
veikur, en ákaflega stór hluti
þjóöarinnar fær þaö ekki.
Heilbrigðiskerfið
verði forréttindi
efnamanna
Þetta er tillaga um aö
heilbrigöiskerfiö á lslandi nái
ekki til snauöra manna heldur
veröi forréttindi þeirra, sem hafa
miklar tekjur. Ég hélt aö þetta
heföi skroppiö upp úr þessum at-
vinnurekanda I þessuni umræö-
um, en ég var ekki viöstaddur hér
á þingi, þegar I fyrsta skipti var
lagður á sá skattur, sem nú er til
umr. Ég geröi þaö mér til
fróöleiks I gær, aö ég náöu mér I
Alþingistlöindaheftiö, sem fjall-
aöi um umræöurnar um þetta mál
I fyrsta skipti. Og þar sá ég, aö
hæstv. heilbrigðisráðherra talaöi
sjálfum um þetta sem möguleika,
aö fólk á sjúkrahúsum yröi aö
borga matinn sinn.
Þetta eru viðhorf sem uppi eru I
veröldinni. Þannig var til aö
mynda dstatt I Bandarikjunum til
skamms tlma. Þar hefur oröiö
nokkur bót á aö undanförnu sem
betur fer, en þannig var ástatt I
Bandarlkjunum, aö þar voru eng-
ar almannatryggingar til. Þaö
voru til fyrirtæki sem tóku aö sér
aö tryggja fólk á gróöagrundvelli.
Ég þekkti Islenska konu sem gift-
ist bandariskum manni og fluttist
til Bandarikjanna og vann þar um
tima I iönfyrirtæki. Hún fór á
skrifstofu slíks tryggingafélags
og tryggöi sig þannig að hún fengi
bætur frá félaginu ef hún yröi
fyrir slysum eöa sjúkdómum og
yröi aö leggjast á sjúkrahús. Þaö
kom tvívegis fyrir þessa konu, aö
hún slasaöist i starfi slnu og hvaö
halda háttvirtir þingmenn aö hafi
gerst? Þetta tryggingafélag sagöi
henni upp viöskiptum vegna þess
aö þarna var viöskiptavinur sem
félagiö græddi ekki á. Vilja menn
koma upp almannatryggingum af
þessu tagi á tslandi?
Ef þessi hugmynd, sem
ráöherra hefur oröaö, og þar aö
auki þessi forystumaöur Sjálf-
stæöisflokksins sem ég minntist á
áöan, yröi aö veruleika er veriö
aö gera heilbrigöiskerfiö á Islandi
aö forréttindum efnamanna, og
þaö er einhver viðurstyggilegasta
þróun sem ég get hugsaö mér.
§
ÓNSKÓLI
SIGURSVEIN6 D. KRISTINSSONAR
| Hellusundi 7 . Reykjavík
INNRITUN
og greiðsla námsgjalda fyrir vorönn verð-
ur i skólanum við Hellusund miðvikudag-
inn 4., fimmtudaginn 5. og föstudaginn 6.
janúar kl. 17-19 alla dagana.
I húsi Tónskólans við Fellaskóla i Breið-
holti verður innritað laugardaginn 7. janú-
ar kl. 14-16.
Að þessu sinni verður aðeins innritað i for-
skóla, 8-14 ára nemendur, i undirbúnings-
deild, 15 ára og eldri, og i kórskóla (full-
orðið fólk).
Að öðru leyti er skólinn nú fullsetinn.
Umsóknir falla úr gildi að innritun lokinni
ef þær verða ekki staðfestar með greiðslu
námsgjalda.
Kennsla hefst mánudaginn 9. janúar.
Skólastjóri