Þjóðviljinn - 17.02.1978, Page 15

Föstudagur 17. febrúar 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 15
Hæstiréttur Vestur-
Þýskalands:
Veldi til
fínninganna
ekki klám
14/2 — Hæstiréttur Vestur-
Þýskalands hefur úrskurðað að
sú stórfræga kvikmynd Veldi
tilfinninganna eftir japanska
kvikmyndahöfundinn Ósjima sé
ekki klám og sé heimilt að sýna
hana i öllum kvikmyndahúsum
þar i landi. Dómur þessi þykir
marka timamót i Vestur-Þýska-
landi.
Yfirvöld i Vestur-Berlin
reyndu að fá myndina bannaða
og fengu dómsúrskurð um að
ekki mætti sýna hana, en hæsti-
réttur landsins hefur nú sem
sagt kollvarpað þeim úrskurði. 1
dómsorði hæstaréttarins segir,
að myndin hafi ótvirætt listrænt
gildi. Myndin fjallar um sam-
hengi kynhvata, ofbeldis og
dauða. Kvikmynd þessi er nú á
hvers manns vörum hér á landi.
Sem kunnugt er átti að sýna
hana á kvikmyndahátiðinni, en
frá þvi var horfið vegna þess að
rikissaksóknari og yfirmaður
rannsóknarlögreglunnar töldu
að hún varðaði við lög. — Kvik-
mynd þessi var eitt helsta efnið i
hefti vestur-þýska fréttatima-
ritsins Der Spiegel, sem kom út
i gær, og er mynd úr kvikmynd-
inni á forsiðu heftisins.
Sovétmenn
kaupa
1000 tonn
af lakki
800 frá Hörpu og
200 frá Sambandinu
Nýlega voru undirritaðir samn-
ingar i skrifstofu sovéska versl-
unarfulltrúans i Reykjavik, herra
Valdimar K. Valsson, um sölu á
1000 tonnum af hvitu lakki, sem
afgreiðast eiga á næstu mánuð-
um. Málningarverksmiðjan
Harpa h/f selur 800 tonn en Sjöfn
á Akureyri 200 tonn.
Fob verðmæti þessa samnings
er um 260 milljónir króna, auk
þess sem Sovétmenn greiöa is-
lensku skipafélögunum yfir 25
milljónir i flutningsgjöld.
Þetta er þrettánda árið sem
Rússar kaupa málningu frá ts-
landi, en fyrsti samningurinn var
gerður viö Hörpu h/f áriö 1965.
Úr Eineig, Tvieyg og Þrfeyg. Þetta er afskaplcga góð kona sem getur látið hina ótrúlegustu hluti gerast
Á sunnudaginn kemur, 19.
• febrúar, veröur frumsýning I
I,,Leikbrúðulandi” á 4 nýjum
brúðuleikþáttum. Þetta er sjötta
árið, sem „Leikbrúðuland” hefur
• fastar sýningar aö Frikirkjuvegi
Ill,og jafnframt eru 10 ár siðan
þaö var stofnað.
Brúðuleikhús á íslandi á sér
Iekki langa sögu að baki, miðað
við ýmsar aðrar þjóðir, en margt
bendir til þess, að brúðuleikhús
, eigi nú vaxandi vinsældum að
Ifagna hér.
Enn sem komið er er það aðal-
lega yngsta kynslóðin, sem sækir
, brúðuleikhús, en hinir fjölmörgu
Ifullorðnu sem hafa séð sýningar
„Leikbrúðulands” undanfarin ár
virðast ekki hafa haft minni
, skemmtun af en börnin. Brúðu-
Ileikhús er ekkert siöur fyrir full-
orðna, og vonandi tekst islensku
brúðuleikhúsi að hasla sér völl
, sem leikhús hinna fullorönu, engu
Isiður en barnanna.
Þættirnir sem „Leikbrúðuland”
sýnir að þessu sinni eru 4, eins og
, áður segir. Fyrsti þátturinn er
■ leikur án orða. Hann er um litinn
I strák sem dreymir um að ferðast
Brúðuleikhús
er líka fyrir
jullorðm
til annarra stjarna. Næsti þáttur
er byggður á kvæðinu um litlu
Gunnu og litla Jón, eftir Davið
Stefánsson. Siðan kemur leikþátt-
ur eftir Arne Mykle, þekktan
brúðuleikhúsmann i Noregi.
Hann er ætlaður yngstu börnun-
um og fjallar um dreka, sem ræn-
ir prinsessu. og hetjuna sigildu,
sem bjargar henni, en fær næsta
óvenjuleg laun fyrir. Siðasti þátt-
urinn er byggður á ævintýri
Grimmsbræðra um Eineygu,
Tvieygu og Þrieygu.
„Leikbrúðulandi” hefur bæst
ný liðsmaður, giraffin Girfinnur
Girmundarson, kallaður Giri.
Hann sér um að kynna atriöin.
Guðrún Helgadóttir samdi text-
ann fyrir Gira.
1 „Leikbrúðulandi” eru: Erna Sýningar verða á hverjum ■
Guðmundsdóttir, Hallveig sunnudegi kl. 3 að Frikirkjuvegi I
Thorlacius og Helga Steffensen, H og svarað er i sima I
en auk þeirra hefur fjöldi manns Æskulýðsráðs 15937 og 21769, en I
lagt hönd á plóginn. aðeins sýningardagana. ■
Og þarna er drekinn ógurlegi sem rænir prinsessunni.
_____ . ___ ___ . ____ . _____ _ _____ _ ___
PÁLL BERGÞÓRSSON, veðurfræðingur:
Um fagra og ljóta stafsetningu
Félagi Jón Thór sýnir mér þann
heiður að minnast á alræmda
framburðarstafsetningu mina i
léttum dúr i vikuskoðun sinni á
dagblöðunum siðasta sunnudag.
En helst til mikið þykir mér hann
gera úr- þeirri nákvæmni, sem
stafsetning minhefur til að bera,
jafnvelþótt i gamni sé gert. Hann
segir, að þar sem engir tveir
menn tali eins, munum við fá
hátti tvöhundruðþúsundstafsetn-
ingarútgáfur, allar jafn réttháar
(!) (Þvilik forsmán: enginn mun-
ur á Jóni og séra Jóni). Ef rétt
væri, þýddi þetta hvorki meira né
minna en það, að þessi stafsetn-
ing jafnaöist á við fullkomnustu
hljóöritunartæki. Eftir þúsund ár
gætu þá þeir, sem læsu ritsmiðar
okkar Jóns, greint öll hin fingerö-
ustu blæbrigði i brúkun raddfæra
okkar. Ef Egill og Snorri hefðu
kunnaö þessa kúnst, ættum viö að
geta framkallaö raddir þeirra og
látið hljóma yfir landslýðinn.
Sem sagnfræðingi veit ég að Jóni
þætti þetta ansi gaman, svo ekki
sé meira sagt.
Páll Bergþórsson
En þvi miður, svona fullkomið
er ekki kerfið mitt, sem raunar er
ekki mikið breytt frá þvi sem
Björn Guðfinnsson setti fram i
Helgafellsgrdn árið 1943. I þessu
kerfi eru aðeins 43 málhljóö tung-
unnar, en afbrigði þeirra eru ekki
tilgreind, og þau eru allmörg.
Hreimur i mæltu máli er ekki
sýndur frekar en gerthefur verið.
Vegna þess að við Jón Thór erum
af svipuöu málsvæði, yröi staf-
setning okkar svo að segja eins.
Hins vegar kæmi fram á skýran
og skemmtilegan hátt sá megin-
munur, sem var til dæmis á fram-
burði Daviðs Stefánssonar og
Þórbergs Þórðarsonar, norð-
lenskunni i alveldi sinu og horn-
firskunni i allri sinni dýrð. Og sá
munur yrði raunar að ýmsu leyti
hreinræktaðri og fágaðri en mun-
urinn á raunverulegum fram-
buröi þeirra; Davið átti til dæmis
til að vera linmæltur, eins og plöt-
ur hans bera vitni um. En þær yf-
irsjónir myndi hann varla hafa
viljaö opinbera i stafsetningu
sinni.
Ekki svarar Jón Thór neinu af
þeim rökum, sem ég setti fram i
grein minni, þó að auðvitaö geti
þau verið léleg fyrir þvi. En hann
vitnari'vitlaust stafsettan stil eft-
ir gamlan nemanda Þórbergs
Þórðarsonar og spyr, hvort það sé
þetta sem koma skal. Nei, auðvit-
að ekki. Þessi nemandi skrifaöi
nefnilega ekki nema að litlu leyti
eftir framburði, enginn talandi
maður ruglast til dæmis á orðun-
um got og gotl.eða venuogvinnu,
jafnvel þótt þeir ruglist á þvi að
setja i og e á rétta staði eins og
þessi nemandi. En hann hefur
sýnilega veriö haldinn af hugar-
vHi þess, sem er orðinn gersam-
lega áttavilltur vegna mótsagna-
kenndra stafsetningarreglna.
Með þvi á ég viö þaö, þegar
manni er sagt að setja á pappir-
inn hljóð, sem ekki er til I munni
manns, eða þá að setja ekki á
pappirinn annað hljóð, eöa þá
eitthvert annað hljóö i stað þess.
Alla þessa ruglandi skapar nú-
verandi stafsetning, og ef menn
eiga erfitt meö að ná tökum á
þessum reglum, vefjast lika fyrir
þeim önnur einfaldari atriöi, likt
og þegar villtur maður heldur, aö
vatnið renni upp i móti. Ég er
sannfæröur um, að framburðar-
stafsetning, sem er að flestu leyti
sjálfri sér samkvæm, kemur
þarna að miklu liði.
Nokkrar prentvillur voru I þvi
dæmi, sem Jón tók úr Morgun-
blaðsgreininni, og þvi vil ég setja
hér með framburðarstafsetning-
una á erindinu úr Mariukvæðinu.
Og þó aö Jóni þyki svo sem nú-
timastafsetningin standi prýöi-
lega fyrir sinu i þeim saman-
burði, skulum við minnast þess,
að þar er það ekkert annað en
vaninn sem ræður smekk okkar.
Jafnvel ófrýnilegum skepnum
þykja afkvæmi sin fegurst allra,
þó að þau séu enn ljótari en for-
eldrarnir, af þvi að þau þekkja
ekki annað.
Sem sagt, eftirfarandi stafsetn-
ing þykir mér fögur; og svo þætti
Jóni, eftir umþóttunartima:
Maria ineian sgjæra
minning þin oq æra
verðuhqd væri að færa
vehqsemd þjer oq sóma
soddan sóiar Ijóma
þú vahrsd ein ein ein
þú vahrsd ein ein ein
þú vahrsd ein
so helg oq hrein
hæsdum vavin blóma.