Þjóðviljinn - 05.08.1978, Side 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 5. ágúst 1978
DJÚDVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóöfrelsis
trtgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans. Framkvæmdastjóri: Eiður Berg-
mann Ritstjórar: Kjartan Ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Ein-
ar Karl Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaði: Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: GunnarSteinn Pálsson Ritstjórn, afgreiösla auglýs-
.ingar: Siðumúla 6, Simi 81333 Prentun: Blaðaprent hf.
Á að selja sig
fyrir ráðherrastóla ?
Matthias A. Mathiesen
Halldór E. SigurOsson
Gunnar Thoroddsen
,,Já, þið getið talað nógu fallega, en ætli þið verðið
lengi að selja ykkur fyrir ráðherrastólana eftir kosning-
ar", sagði gamall Alþýðuf lokksmaður við mig í miðri
kosningabaráttunni í vor, —,, og það er víst sami rassinn
undir ykkur öllum, þegar á reynir, og þið Alþýðubanda-
lagsmenn ekkert skárri en hinir", bætti hann við.
Þessi ummæli rifjuðust upp fyrir mér nú í vikunni,
þegar hróp kratabroddanna voru hvað háværust í f jöl-
miðlum um að við Alþýðubandalagsmenn þyrðum bara
alls ekki í ríkisstjórn.
Fyrir kosningar var það einmitt þeirra kenning, krata-
broddanna, að Alþýðubandalagsmenn væru allra manna
fúsastir ,,að selja sig fyrir ráðherrastólana". Nú, eftir
kosningar, heitir það heigulsháttur á máli kratanna,
þegar Alþýðubandalagið neitar að taka að sér verkstjórn
á nýjum kaupránsaðgerðum, jafnvel þótt ráðherrastólar
séu í boði að launum!
Aldrei í sögunni hefur þjóðarbú okkar islendinga stað-
ið betur en nú, hvað ytri skilyrði varðar. Útflutningsaf-
urðir okkar seljast flestar á metverði, og aflabrögð eru
slik, að varla hef ur undan að vinna f iskinn í landi.
Við þessar aðstæður kemur formaður Alþýðuf lokksins
f ram f yrir alþjóð, og segir að nú verði allir að fórna, líka
láglaunafólkið. Kratabroddarnir gerðu það_að úrslita-
skilyrði í stjórnarmyndunarviðræðunum að kaupmátt-
ur launa verkafólks yrði a.m.k. 7% lægri en kjarasamn-
ingar kveða á um. Og nú heitir það heigulskapur að Al-
þýðubandalagið skuli hafa neitað að fallast á þetta.
— Var kaupránið, sem ríkisstjórnarflokkarnir frá-
farandi gengust fyrir með febrúarlögunum í vetur, þá
máske bara til marks um sérstakan hetjuskap Sjálfstæð-
isflokksins og Framsóknarflokksins? Það mætti halda
að Benedikt, Vilmundur og Co. teldu svo vera. En ekki
töldu nú kjósendur ástæðu til að verðlauna ráðherrana og
þinglið þeirra fyrir hetjuskapinn.
Ef kratabroddarnir tel ja nauðsynlegt að lækka kaupið
um 7% frá gerðum kjarasamningum, — hvers vegna
boðuðu þeir þá ekki þessa brýnu þörf fyrir kosningar?
Hefði það ekki verið meiri hetjuskapur?
Hér skal á það minnt, að á síðasta Alþýðusambands-
þingi var einróma samþykkt krafan um verðtryggð
100 þúsund króna lágmarkslaun á mánuði, og var talan
100 þús. miðuð við verðlag 1. nóv. 1976. Allir vita að mikið
vantaði á, að þessi krafa næðist f ram í kjarasamningun-
um á siðasta ári. Samt koma kratabroddarnir nú og
segja það meðöllu útilokað að þessir kjarasamningar fái
að standa, — það sé bara heigulskapur að vil ja standa við
þá, hitt sé hetjuskapur að svíkja kjarasamningana. Og
svokölluð verkalýðsmálanefnd Alþýðuflokksins undir
forystu herkratans Karls Steinars klappar lof í lófa!
Hvers vegna á kaupkrafa síðasta Alþýðusambands-
þings ekki rétt á sér nú, þótt útlit sé fyrir mun hærri
þjóðartekjur en þá var reiknað með? Vilja Benedikt
Gröndal eða Vilmundur Gylfason svara því?
Kratarnir segjast þurfa að lækka kaupið núna hjá
verkafólkinu, svo að þeir geti hækkað það síðar. Jú,
skyldu menn kannast við boðskapinn. Var það ekki yfir-
lýstur tilgangur með öllum kauplækkunum íhaldsins
fyrr og siðar, — einmitt þetta, að hækka kaupið,en bara
siðar!! Þeir kunna sína rullu ,,nýkratarnir", — þessir
puntudrengir borgarástéttarinnar.
Alþýðubandalagið er reiðubúið til stjórnarþátttöku fá-
ist lágmarksskilyrðum fullnægt, en Alþýðubandalagið
mun aldrei gerast varðhundur gróðalýðsins i þjóðfélag-
inu gegn samtökum launafólks og alþýðuhagsmunum, —
ekki þótt tiu ráðherrastólar væru í boði.
Þetta geta
þeir þó
Bilakaup ráðherra minna mig
á söguna um Palla, sem var
einn i heiminum. Hún er i raun-
inni hryllingssaga eins og svo
mörg ævintýri én um leiö dæmi-
saga. Söguhetjan vaknar af
draumamartröðinni nýr og
betri maður. Palli varö leiður á
þvi að geta étið eins og hann
lysti úr sælgætisbúðinni og ekið
brunabilunum að vild sinni.
Ráðherrarnir verða hinsvegar
aldrei þreyttir á þvi að notfæra
sér heimsins vitlausustu og ó-
réttlátustu reglur til þess að
græða á tollfrjálsum bila^kipt-
um á þriggja ára fresti. Þeir eru
heldur ekki einir i heiminum
eins og Palli og geta þvi glaðst
með sinum likum i lystisemdun-
um.
„Meðvitaða breikkun á ras-
gati”kallaði Dagur Sigurðarson
þá áráttu manna að kaupa undir
sig stóra lúxusbila sem henta is-
lenskum aðstæðum heldur illa.
Vilhjálmur Hjálmarsson studdi
það að Dagur fengi skáldastyrk,
m.a. fyrir samnefnt kvæði, taldi
það vera niðkvæði um óhóflega
einkaneyslu og stuðning við
skynsamlega samneyslu.
Sérgœði ráð-
herra og
krakkaskapur
Það vekur ekki traust á
mönnum þegar þeir sýna af sér
þann krakkaskap og sérgæði að
þurfa að færa sér i nyt ósiðleg
forréttindi út i ystu æsar á sama
tima og þeir prédika aðhald og
sparnað hjá fólki sem rétt hefur
fyrir nauðþurftum — og það
með óhóflegri vinnu. Að sjálf-
sögðu amast enginn við þvi þótt
ráðherrum séu útvegaðar emb-
ættisbifreiðar til opinberrar
notkunar meðan þeir sitja i ráð-
herrastólum. En þeim er ekki
vandara um en öðrum að kaupa
sér bila til einkanota af eigin
aflafé, enda ekki á neinum lág-
launum. Matthias A. Mathiesen,
sjálfur fjármálaráðherrann,
hefur ekki aðeins af rikissjóði
um 4 miljónir i tollum og opin-
berum gjöldum heldur græöir
hann 1 til 1/2 miljón á þvi að
selja tollfrjálsa bilinn sem hann
keypti fyrir þremur árum og fá
sér nýjan tollfrjálsan dreka i lok
ráðherraferils sins og rétt fyrir
gengisfellingu. Löglegt en sið-
laust, hefði Vilmundur Gylfason
sagt, en hlifir ef til vill Matthiasi
af þvi hann er Sjálfstæðismað-
ur.
Krafa falleraðra
þingmanna
Angi af þessu sama er sú
krafa sem falleraðir þingmenn
hafa sett fram um að þeim verði
greidd þingmannslaun i sex
mánuði eftir að þeir féllu af
þingi. Um þriðjungur þeirra
þingmanna sem sátu á siðasta
þingi fá ekki vinnu þar i haust
vegna duttlunga kjósenda eða
innanflokksátaka. Nú eru þeir
orönir svo' góðu vanir að þeir
telja sig þurfa hálft ár til þess að
komast i störf þar sem þeir geti
dregið fram lifið á sama lifs-
gæðastigi og meðan þeir sátu á
þingi.
Þetta er að færa pólitikina á
sandkassastigið. Eiginhags-
munapot þingmanna og ráð-
herra — auðvitað eru margar
undantekningar — er komið á
það stig að ekki verður likt við
annað en hreinan barnaskap.
Þetta fólk á ekki að vera ómag-
ar á þjóöinni. Sá sem stendur i
pólitik verður að taka áhættu og
meðal annars þá aö geta átt von
á þvi að standa uppi að loknum
kosningum án þingmannslauna.
Þjóðin hefur sagt þeim upp —
eða flokkurinn — án uppsagnar-
frests.
Reynt að ein -
angra herstöðva-
málið
Það blæs ekki byrlega fyrir
málstað herstöðvaandstæðinga.
1 skjóli þess að efnahagsmál
hafi algeran forgang f þeirri
úlfakreppu sem þau hafa verið
um langt skeið er þvi haldið
fram að hersetan sé ekki til um-
ræðu eins og hún sjálf hafi ekki
efnahagsleg áhrif eða þýðingu.
A þennan hátt er m.a. reynt að
einangra Alþýðubandalagið
sem eitt hefur skýra og ákveðna
stefnu gegn her i landi og gegn
aðild að Atlantshafsbandalag-
inu.
t þessari stöðu er full ástæða
fyrir herstöðvaandstæðinga að
ræða sin mál i fullri alvöru. Höf-
um við lent i öngstræti slagorð-
anna og kröfunnar um allt eða
ekkert? Eru aðrar leiðir til þess
að gera almenningi i landinu
ljósari grein fyrir markmiðum
okkar og gera þau eftirsóknar-
verð fyrir þorra fólks heldur en
við höfum farið til þessa?
Svanur Kristjánsson ritar at-
hyglisverða grein um þessi mál
i Þjóðviljann 29. júli sl.
Hugarfars-
pólitíkin
Hann heldur þvi fram að her-
stöðvaandstæðingar hafi um of
lagt áherslu á að flokka fólk i
gott fólk og vont eftir hugarfari
þess i herstöðvamálinu. „Slfk
hugarfarspólitik getur verið
skemmtilegt tómstundagaman
yfir kaffibollum. Til lengdar er
þessi iðja þó afskaplega ófrjó og
heldur árangurslitil. Herstöðva-
andstæðingar verða að gefa
skynsainleg svör viö spurning-
unni: Hvað tekur við þegar her-
inn fer og Island gengur úr
NATO?”
Það er að sönnu auðveldara
að verja óbreytt ástand heldur
en að eyða óvissu um framtið-
ina. Samt sem áður verður að
taka undir það sjónarmið Svans
að herstöðvaandstæðingar geti
ekki leitt hjá sér áhyggjur fólks
um atvinnu þess i tengslum við
herinn og heldur ekki umræðu
um hvernig bregöast skuli við
hugsanlegum efnahagslegum
refsiaögerðum bandariskra
yfirvalda ef tslendingar reka
herinn úr landi.
Hvað viljum
við?
„Meginverkefni herstöðva-
andstæðinga er að vinna skoðun
sinni fylgi meðal þjóðarinnar. t
þessu verkefni felst, að her-
stöövaandstæðingar eiga að
móta nýjan valkost i utnarikis-
stefnu tslands, þannig að vitað
sé hvað þeir vilja en ekki ein-
ungis hvað þeir vilja ekki”, seg-
ir Svanur Kristjánsson.
Það fer ekki hjá þvi að menn
taki eftir þvi að nú skömmu eftir
glæsilega Keflavikurgöngu
heyrist ekki múkk frá Samtök-
um herstöðvaandstæðinga.
Ekki orð meðan á viðræðum um
vinstri stjórn stóð. Sú skoðun
virðist eiga upp á pallborðið i
miðnefnd herstöðvaandstæð-
inga aö samtökunum komi ekki
þingræðisstreðið við. Þeirra
markmið sé aðeins að vinna úr-
slitakröfunni um herinn burt og
úrsögn úr Nató fylgi meðal
þjóðarinnar, en það sé ekki i
verkahring samtakanna að
meta stöðuna til að koma mál-
um fram hverju sinni, né heldur
að móta eða hafa áhrif á þá leið
sem hugsanlegar samsteypu-
stjórnir með vinstra ivafi gætu
komið sér niður á i hermálinu.
Svör óskast
Afleiðingin verður sú að þetta
starfsleysi Samtaka herstöðva-
andstæðinga meðan tekist er á
um herstöðvamáliö i stjórnar-
myndunarviðræðum eða i rikis-
stjórn er túlkað sem visvitandi
bæling hentistefnumanna i Al-
þýðubandalaginu á samtökun-
um, eða notað sem skálkaskjól
fyrir þá sem vilja halda árunni
hreinni yfir kaffibollunum svo
þeir verði ekki fyrir nokkurn
mun sakaðir um undansláttar-
stefnu.
Með svona vinnubrögðum
verður ekkert komist i her-
stöðvamálinu, þvi að einungis
með bakþrýstingi meirihluta
landsmanna verður hernum
komiö úr landi. Og sá bakþrýst-
ingur verður ekki fyrir hendi
fyrr en herstöðvaandstæðingar
hafa á ljósan og skýran hátt
svarað þeim nærtæku spurning-
um sem Svanur vekur máls á —
og raunar ýmsum fleiri. Annars
veröum við áfram strand i öng-
strætinu enn um hrið.
—e.k.h.