Þjóðviljinn - 13.10.1978, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 13.10.1978, Blaðsíða 7
vii’iT / « i ■ 4 Föstudagur 13. október 1978 ÞJÖÐVILJINN — StÐA 7 — Það skyldi þó ekki leynast þráður milli fagnaðarerindis miðaldanna og tæknivæddra brennisteinsprédikana Billy Grahams? Ingolfur Margeirsson Góði dátinn Dóri 1 dagskrárgrein guöfræöi- nemans Halldórs Reynissonar um áslátt almættis, sem birtist i blaöinu miövikud. 11. okt., ægir saman slikum þversögn- um, aö ég sé mig knúinn til aö gera þar nokkrar athugasemdir viö. 1 fyrsta lagi vil ég Itreka, aö þóttég aöhyllistkærleiksboöorö kristninnar, tel ég mig hvorki kristinn per definisjón Halldórs né i flokki iörandi'sálna. Hér er einungis um að ræöa heimspeki- lega afstöbu. I ööru lagi telur Halldór hið y tra form prédikana Billy Grahams vera plastkrús, mótaöa handa amrisku milli- stéttarfólki, og viöurkennir hana ófagra. En I sömu andrá finnst honum eldræöur Billys mun betri en hiö „þunglama- lega og grútleiöinlega form” islensku messunnar, og segir orö amriska sálnaveiöarans virka á sig og sina „skraufþurru teólógiu sem fersk vatnsgusa”. Og framar öðru: „Hvaöa rétt höfum viö til aö setja ilt á það sem aðrir hafa smekk fyrir?” Sem sagt: Tilgangurinn helgar meðaliö. Um þetta mætti margt segja. Kannski viö ættum að glugga dálitiö i bækur þær, sem Billy Graham hefur skrifaö og selst hafa i miljón eintaka um allan heim. Smekkur fólksins hlýtur að ráða þeirri sölu. Billy hefurm.a. skrifaö bók um engl- ana (þaö er hægt aö kaupa hana á flestum bensinstöövum i Amriku), sem ber nafniö „Englarnir — leynilegir sendi- menn Guðs”. Eigum viö aö glugga i hana? A bls. 35 stendur: „Englamir em skapaöir andar, sem geta, ef þörf krefur, oröið sýnilegir. Þeir geta birst og horfið siöan aftur. Þeir hugsa og hafa til- finningalif.” Ogásiöu 51: „Þaö er til mannamál og englamál. Englarnir tala himneskt mál, sem skapar músik, sem er Guöi þóknanleg.” Eigum viö aö haldaáfram? Gott og vel, blað- siöa 40: „Englarnir gleðjast yfir atburöum og ýmislegrisamvist, sem er miklu athyglisveröari ogmeir hvetjandienkynlif.” Og svo týpiskur Billy á siöu 144: „Égverðaö itreka fyrir sjálfum mér: Vertu varkár, englarnir fylgjast meö þér.” Ég verö aö játa hreinskilnis- lega, að túlkun Billys slær hér- umbil viöfræöilegri uppstillingu miðaldaguðfræöinga á engla- veröldinni. Jafnvel aeropagit- inn eöa loftmerkjasérfræðing- urinn Dionysios, sem nákvæm- ast skráöi stéttarlega stööu ker- úba, serafa og annarra eldengla innan hins æösta helgivalds, fölnar viö hliðina á sálnaveiðar- anum frá landi Sáms. Engu aö siöur var Dionysios fyrstur manna til að benda á, aö stærstu ogelstu englarnir höföu sex pör af vængjum, sem spenntu eins konar hring um himneska lik- ama þeirra. Þannig englar lita út eins og eldhjól, og koma oft fyrir hjá málurum miöaldanna einsog á myndum af sáramerk- ingu heilags Fransikusar. Ogef ég má halda áfram aödáun minni á englatúlkun miðald- anna og fá aö láni samlikingu frá norska rithöfundinum Jens Björneboe: „Dionysios hefur gefið yfirgripsmestu og kerfis- bundnustu mynd af englaheim- inum, næstum þvi hvaö Linné færði blómaheiminum nokkrum öldum siöar.” En leyfið mér aö bæta við: Billy Graham er ekki siöri túlkandi englavisinda. Þaö skykii þó ekki leynast leyndur þráöur milli fagnaöarerindis miöaldanna og tæknivæddra brennisteinsprédikana Billy Grahams? En við vorum aö tala um blek- brögð Billys. Eigum viö halda áfram meö ivitnanir? Jæja þá. I bókinni ,,,,Friður meö Guði” skrifar hann um helviti: „Ég geri mér grein fyrir þvl, aö hel- viti er ekkert skemmtilegt um- fangsefni. Það er afar óvinsælt, umdeilt og misskilið. Ég er þó vanur að helga þessu efni eitt kvöld á samkomuferöum min- um.” Og i framhaldi af þessu þema eru djöflarnir i „engla- bókinni” túlkaðir sem persónu- legar verur eins og englarnir, nema hvaö þeir eru „fallnir englar”. Biíly Graham er frumstæður og allt aö þvi hættulegur ógnar- prédikari. En hvers vegna skyldi enginn nema undirrit- aður, aumur og afvegaleiddur kúltúrkommi, reyna aö benda á það? Hvers vegna skyldu allir hinir þegja þunnu hljóöi, þó vit- absé, að aöferðir Biliys séulitn- ar misjöfnum augum innan kirkjunnar? Hvers vegna? Vegna þess aö tilgangurinn helgar meöaliö? Eöa vegna þess, aö Islenska kirkjan og hræsnarar hversdagsins þola hreinlega ekki nýtt trúarstrið? En sleppum ekki bókmennt- um Billys úr augsýn. Trú og ytra útlit fara nefnilega einnig saman aö hans dómi. I bókinni „Leyndarmál hamingjunnar” stendur: „Þaö er alls engin af- sökun til fyrir þann kristna mann, sem er óhreinn, ógreidd- ur og óásjálegur til fara. Ef þú ert meö hreint hjarta, óskar þú einnig eftir hreinum likama.ú Og nokkru siöar i sömu bók má finna eftirfarandi gullkorn um fatahönnuði Frelsarans: „Ef þiö konur haldiö áfram að Úæðast fötum I þeim tilgangi aö lokka karlmanninn til syndar, eruöþið sekar, hvort sem synd- in er drýgö , eöur ei. Stúlka ein sagöi viö mig: Ég gekk fram á samkomunni og frelsaöist og tók á móti Jesú. Nokkru siöar var ég stödd i veislu. Ég var klædd i kjól, og mér var litið I spegil og fannst sem Jesús horföi á mig. Ég hraðaði mér og skipti um kjól. Og nú klæöi ég mig eins og Jesús væri fylgi- sveinn minn á hverju kvöldi.”4* Smekkur fólksins? Þú spyrð mig, Halldór Reynisson sem hermaöur Herrans, hvaöa rétt viö höfum til aö setja út á það, sem aðrir hafa smekk fyrir. Annar hermaöur hefur kannski svaraö þessari spurningu. Hann var kallaöur góöi dátinn Svejk, og var runninn undan rifjum tékkneska rithöfundarins Jaro- slav Haseks. Svejk segir eftir- farandi um vist sina á geö- veikrahælinu: „Hvermaöurmáttisegja þaö, sem honum bjó I brjósti , alveg eins og á þingi....Yfirleitt liföi maöur þarna eins og blóm i eggi. Maöur gat öskraö, ýlfraö, grátiö, sungið, kumraö, stuniö, hoppað á öörum fæti og klifraö upp um veggina. Enginn kom og sagði: - Þaö megiö þiö ekki gera, það sómir sér ekki herra minn! Satt er þaö aö visu, aö þarna voru brjálaöir menn, sem voru mjög stilltir. Þannig var þar hámenntaöur uppfinninga- maður, sem alltaf boraöi úr nef- inu á sér og sagði: — Ég er rétt búinn aö finna upp rafurmagnið. Þaö var eins og ég segi, sér- lega viðkunnalegur staöur, og . þessir tveir dagar, sem ég bjó á vitfirringahælinu, eru yndisleg- ustu stundirnar, sem ég hef lifað.” lngólfur Margeirsson, blaöamaöur. Björn Qlafsson bifreiðastjóri Tilboö sem þú getur ekki hafnaö Vestur i Bandarikjunum er flugfélag sem heitir Seaboard World Airlines. Þetta flugfélag hefur komiö mjög við sögu is- lenskra flugmála hin siöari ár, vegna viðskipta sinna við Loft- leiöir og siðar Flugleiöir. 1 hvert sinn sem Loftleiðir / Flugleiðir ásamt dótturfyrirtækjum hafa keypt sér flugvél hefur þetta bandariska flugfélag hlaupið undir bagga og séð um söluna á vélunum til hinna islensku aöila, og hefur þetta sjálfsagt veriö beggja hagur. S.W.A. hef- ur þvi oröið eins konar stóri bróöir fyrir Flugleiöir, og lik- lega fór hagur Loftleiöa fyrst aö vænkast þegar þaö komst i sam- band viö þetta fyrirtæki i Bandarikjunum. En eins og alþjóö er kunnugt þá urðu nokkrar breytingar á starfsemi Loftleiða er þær fluttu til Keflavikur og jafnframt jukust umsvif þeirra mjög. Viö flutninginn kom upp það vanda- mál að nú þurfti aö aka far- þegum til og frá Reykjavik, og nú minntust eigendur Loftleiöa gamals vinar og hjálparhellu, Guömundar Jónassonar fjalla- bilstjóra. Guðmundur haföi þá um nokkurt skeið haft frekar erfiða tima. Feröir Islendinga i hópum innanlands voru að dragast saman og aukin sam- keppni um þá sem feröuöust. Guðmundur haföi aöeins eitt litið sérleyfi og erfitt, Reykjavik — Hólmavik, og I þaö dugði einn bill tvisvar i viku. Loftleiöamenn sömdu nú viö Guömund Jónasson um alla flutninga á farþegum og áhöfnum á þeirra vegum. Raunar sögöu skæðar tungur aö Loftleiðir heföu keypt fyrirtækiö og létu Guðmund reka það, og fékk sú saga byr undir báða vængi þegar fyrirtækinu var breytt i hlutafélag, og vildu menn meina aö Loftleiöum heföi verið I lófa lagið að kaupa sina eigin bila i þessa flutninga, rétt eins og þeir siöar stofnuðu bila- leigu. En hvað sem hæft er i þessu þá hafa i þaö minnsta Loftleiöir ávallt stutt Guðmund Jónasson h/f eins dyggilega sem þetta væri þeirra eigiö fyrirtæki. Viö þaö aö fjárhags- staða Guömundar Jónassonar h/f batnaöi, þá fóru og umsvif fyrirtækisins vaxandi, og var viöa leitaö fanga. Ma. var fariö inná Gullfoss — Geysis-sérleyfiö sem þriöji aöili, meö útlenda feröahópa á vegum feröaskrifstofu sem er eign Loftleiöa og Ferðaskrif- stofu rikisins og nefnist Kynnis- feröir s/f. Um sögulegar forsendur fyrir þvi, aö Guömundur Jónasson h/f skyldi komast þarna inn, er ekki kunnugt, en grunur lék á aö stóri bróöir heföi beitt áhrifum sinum. Þetta fyrirkomulag á hóp- akstri á þessari leiö þýddi auövitaö aö minna kom i hlut sérleyfishafans á leiöinni, ölafs Ketilssonar. Aö visu má segja að Ólafur eigi þarna nokkra sök á sjálfur, þvi vegna tregöu á aö láta hinn alþjóðlega túrisma segja sér fyrir verkum, og einnig sú skoöun að þjónustan viö byggöarlögin ætti að ganga fyrir einhverjum duttíungum útlendra, þá þráaöist hann nokkuð viö að láta byggja fyrir sig og taka i notkun svonefndar „glerhallir”, en það eru bif- reiðar þar sem stór hluti af yfir- byggingunni eru gluggar, heldur taldi Olafur að billinn ætti aö geta flutt bæði fólk og vörur, svo sem veriö hafði frá fyrstu tiö. Þetta viðhorf ólafs olli þvi, aö feröaskrifstofu- menn töldu bila hans ekki boö- lega erlendum ferðamönnum, og yröu þeir þvi að leita til þess sem hafði finustu og nýjustu bílana. Þannig liðu árin, og var það um 1970 sem Ólafur þurfti aö fara inn á sjúkrahús til aðgerðar á atvinnusjúkdómi sem hann haföi lengi þráast viö aö leita sér lækninga á, en þaö var kölkun I mjaömaliöum. Eftir þessa sjúkrahúsvist þá hófst nokkur skollaleikur yfir- valda við ólaf, og er hann það furðulegur aö maöur gæti haldiö aö þar væri ekki öllum sjálfrátt, en Ólafur,stendur nokkuö vel af sér þessar hriöir og heldur sinu striki þrátt fyrir ýmsa farar- tálma. Liöur nú fram til áranna 1975- 76. Þá er boöiö til sölu gamalt og rótgróiö sérleyfi á góöri leiö Sel- foss - Reykjavik, og uröu þar nokkrir til að bjóöa i. Nú skeöur þaö aö hæstbjóö- endur veröa tveir fyrrverandi ökumenn frá Guömundi Jónas- syni h/f og með þeim einn af fyrrverandi ökumönnum hjá hinu gamla sérleyfi. Þessir aöilar tóku siöan við sérleyfinu og nefndu það Sérleyfisbifreiðar Selfoss h/f og hafa rekið það af miklum dugnaði, en einhverjir erfiö- leikar hafa orðiö, þvi Guðmundur Jónasson h/f er nú orðinn meöeigandi i fyrir- tækinu, og hefur nú heldur tognaö úr þræöi hins alþjóðlega fjármagns á Islandi. Nú vikur sögunni til opinbers aöila, svokallaörar skipulags- nefndar fólksflutninga, sem þvi miður gegnum árin hefur oft haft forgöngu um aðgeröir sem eiga litiö skylt viö skipulag, þrátt fyrir góöan vilja einstakra nefndarmanna. Þessi nefnd hefur undanfarin ár gert um þaö tillögur til ráðherra aö Ólafi Ketilssyni skuli aöeins veitt hans gamla sérleyfi til eins árs i senn, þrátt fyrir skýr ákvæöi i lögum um aö sérleyfi skuli veita til 5 ára i einu. Þaö sjá allir hvaö það er erfiöur rekstrargrund- völlur þegar menn vita ekki hvort þeir mega starfa aö ári liönu, og erfitt að gera framtiöaráætlanir, jafnvel þótt Ólafur hafi nú gert það meö þvi aö endurnýja bilakost sinn. En svo þegar raddir komust á loft að Ólafur hygöist gera rékstur sinn aö hlutafélagi og gefa m.a. sveitarfélögum þeim sem hann ók fyrir kost á aö eignast hlut i þvi, þannig aö sér- leyfiö væri þá i góöum höndum er hans nyti ekki lengur viö, þá brá svo við að fulltrúi Búnaöar- félags tslands og fulltrúi Alþýðusambands Islands i skipulagsnefnd fólksflutninga tóku höndum saman við for- mann nefndarinnar, sem er af tilviljun fyrrverandi ökumaöur hjá Guðmundi Jónassyni h/f!! og lögðu til við ráöherra að Sér- leyfisbifreiðum Selfoss yröi veitt Laugarvatnssérleyfiö, og má þar segja að höggviö hafi sá sem hlifa skyldi, enda var greinilega einhverjum ljóst, að nú dugöi ekki lengur aö biða eftir að Ólafur félli frá; það yröi að ná þessu meö illu úr þvi aö það gekk ekki með góöu. Eftirleikinn þekkja flestir af blaða- og útvarpsfregnum. Þessir þættir sem ég hef gert hér aö umtalsefni minna óneitanlega nokk- uö á þaö sem gerist viöa erlendis, mönnum eru gerö tilboð sem þeir geta ekki hafnaö, og ef þeir gera þaö, þá ráöa ýmis samverkandi atriöi þvi, aö þeir standa uppi öreiga og kannski ærulausir, en eitt- hvert risafyrirtæki fær enn einn góðan bita að kjamsa á, oft þannig aö forystumenn þess telja að tilviljun ein hafi ráðið þvi að þeir hrepptu hnossiö. Nú er það svo, aö þeir tveir menn sem ég hef nafngreint hér aö framan, ólafur Ketilsson og Guömundur Jónasson, eru brautryöjendur i samgöngum hér á landi og hafa báðir unniö mikiö starf og eiga fulla virðingu skiliö, og margir standa i þakkarskuld við þá eftir aö hafa fylgst meö þeim á vegum sem vegleysum þessa lands. Nokkuö hefur oröiö ójafnt Framhald á 14. siöu Ég tel nauðsynlegt aö það séu reistar skordur viö því sem fyrst að stórfyrirtæki, jafnt þó þau teljist eign íslendinga, fái að seilast til áhrifa...inná þær Hfæðar þjóðarinnar sem fólk og vörufiutningar eru..

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.