Þjóðviljinn - 25.11.1978, Page 8

8 StÐA — ÞJOÐVILJINN . Laugardagar 25. nóvember 1978
Umsjón:
Guðrún Ögmundsdóttir
Hallgerður Gísladóttir
Kristín Ásgeirsdóttir
Kristín Jónsdóttir
Sólrún Gísladóttir
Nýlega gerðust þeir at-
burðir i Þrándheimi að
ung stúlka Eva Fjelstad
vann fegurðarsamkeppn-
ina þar í bæ, en þegar til
kom reyndist hún vera
félagi í Kvinnefronten,
sem eru samtök róttækra
kvenna. I lokahófinu
greip hún hljóðnemann
þegar sigur hennar hafði
verið tilkynntur og sagði
skoðun sína óþvegna á
gróðafíkn og auglýsinga-
skrumi því, sem einkenn-
ir keppnir af þessu tagi.
Okkur bárust i hendur
úrklippur úr norskum
blöðum þar sem sagt er
frá máli þessu og fylgir
hér samantekt úr þeim
ásamt hugleiðingum
greinarhöfundar.
I yetrar-
gardinum
forðum tíð
Hér áöur fyrr stafaöi ljóma af
feguröarsamkeppnum. Þá
dreymdi marga stúlkuna um aö
fá aö sveifla löngum leggjum
framan i dómnefnd sérlega til-
kvadda og auövitaö aö sigra og
fá eftirsóttan titil. baö var á
þeim árum þegar Bryndis
Schram var krýnd I Vetrargarö-
inum og þær Maria, Guörún,
Sigrún Ragnars og Sirrl Geirs
geröu garöinn frægan á Langa-
sandi. íslendingar fengu loks
langþráöa sönnun fyrir ágæti Is-
lenska kynstofnsins og hafa
siöan (þ.e. karlmennirnir) ekki
látiö neinn karlmann erlendan
sleppa úr landi án þess aö segja
álit sitt á kvenfólkinu. Þaö hefur
meira aö segja gengiö svo langt
aö feröaskrifstofur taka þetta
atriöi sérstaklega fyrir I auglýs-
ingapésum sinum.
En svo kom einhver aftur-
kippur þegar afuröir eftirstriös-
áranna komu á markaöinn, og
þar sem Islendingar gera sig
ekki ánægöa meö minna en eitt
af fimm efstu sætunum I erlend-
um stórkeppnum, þá dofnaöi
áhuginn meö fallandi. gengi
(markaöslögmálin gilda hér
sem annarsstaöar).
Fulltrúi
og hélt
Kvinnefronten” vann í fegurðarsamkeppni
þrumuræðu yfir áhorfendum
Eva Fjelstad brosti
athygliog umræöur
og gróöaskyni.
breitt eftir keppnina. Sigur hennar vakti mikla
um misnotkun á likama konunnar f auglýsinga-
vlgllnunnar og sendu fulltrúa
slna I keppnina. Hvergi náöist
eins góöur árangur og I Þránd-
heimi þar sem fulltrúi þeirra
Eva Fjelstad var kosin ungfrú
Þrándheimur.
Máliö hófst þannig aö konurn-
ar ákváöu þetta ráöabrugg á
fundi og samþykktu jafnframt
aö efna til mótmælaaögeröa
fyrir utan keppnisstaöinn. Eva
var slöan dubbuö upp, fengiö aö
láni skartgripir, föt og annaö
þaö sem þurfti til aö ganga I
augun á dómnefndinni. Hún
fékk sér nýtisku permanent og
tilkynnti slöan þátttöku. Allt
gekk sinn vanagang^ hún hark-
aöi af sér meöan „sýningin”
stóö yfir en viöurkenndi eftir á
aö þaö heföi veriö sér erfitt aö
ganga I gegnum þessa skoöun
þar sem hún hefði hina megn-
tækju I keppninni, en vonandi
færi aö hylla undir lok svona
fyrirlitlegrar meöferðar á kon-
um.
Aheyrendur sátu sem þrumu-
lostnir. Samherjar Evu fögnuöu
innilega, en nokkrir vonsviknir
píptu. Eva var hin ánægöasta
eftir á og sagöist hafa náö tak-
marki þeirra stallsystra. I ár
yröi enginn þátttakandi frá
Þrándheimi I lokakeppninni,
tekist heföi aö vekja athygli á
málinu og maður sá sem skipu-
lagöi keppnina lýsti þvl yfir aö
hann væri hættur fyrir fullt og
allt.
í kjölfar þessa atburöar hafa
fylgt miklar umræöur og hafa
aögeröir þessar yfirleitt fengiö
góöar undirtektir. Blööin eru
sammála um aö þetta tiltæki og
sigur Evu hafi vakiö marga til
umhugsunar um kúgun konunn-
ar þar I landi og misnotkun auö-
valdsins á henni.
Auglýsingar
Digur um hupp
og lendar
Um 1970 fór aftur aö færast
fjör I leikinn en þá brá svo viö aö
fariö var að mótmæla keppnum
af þessu tagi og var bent á aö
þær væru niðurlægjandi fyrir
konur og einungis haföar I þeim
tilgangi aö nota Hkama konunn-
ar I auglýsingaskyni. Er þess
helst aö minnast frá þessum
árum aö nokkrar konur tóku sig
til þegar velja átti ungfrú Akra-
nes eitt áriö og mættu meö einn
fulltrúa til viöbótar. Sú var ekki
af verri sortinni, þótt hún félli
kannski ekki beint undir kröf-
una 91-61-91 og 1,68 á hæö. Full-
trúinn var sem sagt kvlga
myndarleg, dígur um hupp og
lendar og júgurmikil. Þótti
mörgum þetta vel til fundiö,
enda minna keppnir þessar
í sjónvarpi
Jólin nálgast. Þaö fer ekki
fram hjá þeim sem glápa á
sjónvarpiö endrum og sinnum.
Auglýsingatimar sjónvarpsins
eru aö fyllast af jólaskruminu,
nú á aö kaupa og kaupa, jafnt
ajax til aö þrifa allt hátt og lágt
sem gjafirnar fyrir hana og
hann.
En einn er sá hluti auglýsinga
sem fer alveg sérstaklega I
taugarnar á mér, en þaö eru
þær sem beinast sérstaklega að
konum og sýna konur I alls kon-
ar hlutverkum sem minna okk-
ur óþægilega á hve auövaldinu
tekst vel aö ginna konur út I alls
kyns vitleysu. Kvöld eftir kvöld
er okkur talin trú um aö þaö sé i
rauninni aöeins eitt sem gefi
konunni gildi: hiö rétta ilmvatn.
Þaö eru ekki fötin, ekki snyrt-
ingin eöa háriö, nei þaö er ilm-
urinn sem afhjúpar hina sönnu
konu svo að enginn karlmaöur
efast lengur. Þaö er jú eina tak-
markiö aö ganga i augun á karl-
kyninu eöa hvaö?
önnur uppákoma sem yfir
okkur dynur er gosauglýsing
sem sýnir fólk i glööum hópi og
allar falla stúlkurnar fyrir ein-
um gæja sem minnir mjög á
Elvis sáluga Presley. Þær
krjúpa að fótum hans I andakt
og hversvegna, jú hann er töff
og drekkur þessa einu réttu teg-
und af ropvatni. Fleira mætti
nefna af sama tagi, en mergur-
inn málsins er: hvort við eigum
aldrei aö losna viö þessa niöur-
lægjandi mynd af konum sem
þarna birtist. Ættum viö ekki aö
taka hinar norsku stallsystur
okkar sem sagt er frá hér aö of-
an til fyrirmyndar og gera eitt-
hvaö róttækt i málinu?
Spennandi
bækur
Þaö er ástæöa til aö vekja at-
hygli allra lestrarhesta á þvl að
nú streyma á markaöinn ýmsar
góöar bækur sem vert er aö lesa
og ræöa. Ungir höfundar kveöa
sér hljóös og góöar bækur hafa
veriö þýddar. Rauösokkahreyf-
ingin efnir til umrasðna um bæk-
ur annan hvern laugardags- ’
morgun kl. 10-12 I Sokkholti og
veröur annan laugardag rætt
um Le eftir Hjordis Mollehave
(AB),Þaö þarf ekki að taka þaö
fram aö allir eru velkomnir.
K.A.
einna helst á verðlaunasýningar
landbúnaöarins. Ekki dugöi
þessi aögerö til aö binda endi á
ósómann. Undirrituð minnist
þess aö hafa séö i sjónvarpi
mynd frá lokaorustu á hótel
Sögu þar sem nokkrar stúlku-
kindur höktu um senuna skjálf-
andi á beinunum meöan þulur
kynnti þær sem ungfrú Stranda-
sýsla og ungfrú Vestur Skafta-
fellssýsla (eöa hvaöan sem þær
nú voru) og sagði á þeim nánari
deili en allar voru þær kallaöar
Diddl, Biddl og Viddl I vinahóp.
Þaö skal viöurkennt aö máske
er hér ekki um sagnfræöilega
nákvæmni aö ræöa, enda veröur
aö segja sem er aö áhugi grein-
arhöfundar á þessu hrossa-
prangi er I algjöru lágmarki.
Að baki
víglínunnar
En nú vikur sögunni til Nor-
egs. Þar hafa aö undanförnu
staöiö yfir undanúrslit I fegurð-
arsamkeppninni um titilinn
ungfrú Noregur. I nokkrum
bæjum ákváöu konur úr
„Kvinnefronten” sem eru rót-
tæk kvennasamtök aö skera nú
upp herör gegn keppninni. Þær
gripu til þess ráðs aö beita tang-
arsókn, smygluöu sér aö baki
ustu fyrirlitningu á svona
kroppasýningum og þætti hún
niöurlægjandi.
Þrumuræða
Svo kom aö lokaþættinum.
Salurinn I véitingahúsinu
Bajazzo var þéttsetinn skraut-
búnu fólki, dómnefndin dró sig I
hlé til að kveöa upp endanlegan
dóm. En aö sviösbaki rikti mikil
geðshræring. Þaö haföi sem
sagt borist njósn um aö ein
stúlknanna væri félagi I Kvinne-
fronten. Stúlkurnar voru yfir-
heyröar og Eva játaöi. Hún var
þá beöin aö draga sig i hlé og
féllst á þaö en þá var þaö um
seinan þvi dómur nefndarinnar
var kominn: Eva var sigurveg-
arinn. Hún gekk fram á Senuna
og greip hljóönemann og hélt
ÞRUMURÆÐU I 6 mlnútur.
1 ræöunni réöst hún harkalega
á aðstandendur keppninnar og
sagöi aö þeir væru einungis aö
leita aö ungum, fallegum kon-
um til aö nota I auglýsingaskyni
og til aö græöa á. Hún sagðist
hafa tekiö þátt I keppninni I
þeirri von aö fá tækifæri til aö
koma á framfæri skoöunum sín-
um á þeirri niöurlægingu og
misnotkun sem konur væru
beittar. Hún sagöist ekki for-
dæma stúlkurnar sem þátt
í Þrándheimi
Ekki er langt siöan reynt var aö særa allar sýslur og kaupstaöi
landsins til feguröarsamkeppni
Óvænt úrslit