Þjóðviljinn - 25.11.1978, Page 16

16 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 25. nóvember 1978
FRÁ ÆÐARRÆKTARFÉLAGI ÍSLANDS
Hækkandi verð á dún,
önnum ekki eftírspurn
— Þrátt fyrir vökult starf æöarbænda viröist lltil aukning hafa oröiö é
varpi og dúnmagni yfir landiö sföustu ár.
Aðalfundur Æðarrækt-
arfélags Islands var hald-
inn að Hótel Esju laugar-
daginn 11. nóv. sl. Fundinn
sátu félagar og gestir
viðsvegar að af landinu,
alls 40-50 manns.
Sex félagsdeildir
A árinu var stofnuö deild i ÆI,
Æöarvé, fyrir Dalasýslu og
Austur-Baröastrandarsýslu. Eru
þá starfandi 6 félagsdeildir i Æ.I.
úti um land en enn vantar starf-
andi deildir i Strandasýslu, á
Austurlandi sunnan Vopnafjaröar
og á Suö-vesturlandi, sunnan Hit-
arár. Þrátt fyrir vökult starf
æöarbænda viröist litil aukning
hafa oröiö á varpi og dúnmagni
yfir landiö siöustu ár. Er þar um
aö kenna þeim ófögnuöi mein-
dýra, ýmissa mávategunda
hrafna og minka, sem herja á
varpstöövar og æöarstofninn, aö
ógleymdum hrognkelsanetalögn-
um, sem valda miklum blóötök-
um I stofnfugli varpsins. Ýmsar
hömlur og lagaákvæöi torvelda
njög aö þaö náist tilætlaöur ár-
angur i baráttu viö netalagnir og
varginn.
önnum ekki eftirspurn
Æöardúnn hefur,þrátt fyrir alla
veröbólgu undanfarinna ára,
alltaf veriö fluttur út á heims-
markaösveröi, og hefur verö fariö
hækkandi erlendis frá ári til árs
og önnum viö ekki eftirspurn. Um
þessar mundir fást 95.000 kr. á
kg. I útflutning. Heildarfram-
leiösla á hreinsuöum æöardún er
nú 2000 kg á ári en var mest hér
fyrr á árum 4000 kg.
4-5 verðlaun þarf i skotið
Fundarmenn fögnuöu
þingsályktun frá Alþingi 2. mal
1978 um visindalega rannsókn á
lifnaöarháttum æöarfugls. Var
skoraö á stjórn Æ.I. aö fylgja
málinu eftir viö landbúnaöarráö-
herra, og einnig aö stuöla aö til-
raunum meö útungun æöareggja I
stórum stfl og uppeldi æöarunga.
Deildin Æöarvé haföi samþykkt á
aöalfundi sinum aö ráöa mann
hluta af árinu til fækkunar varg-
fugls á svæöinu og leita til vald-
hafa um samráö og fjárstuöning,
en varpeigendur á svæöinu greiöi
i sama tilgangi kr. 500 á kg af
dún. Sama deild óskar eftir aö
lyfjanotkun veröi leyfö þar sem
um allt land I baráttu viö varginn
og telur ekki ástæöu til aö óttast
aö óhöpp veröi af I höndum trú-
veröugra manna. Einnig aö skot-
verölaun fyrir svartbak veröi
aldrei Iægri en meöalverö hagla-
skota á hverjum tlma. Þess má
geta, aö núverandi skotverölaun
voru ákvöröuö 1965 og fengust þá
4-5 skot fyrir verölaunin en I dag
þarf 4-5 verölaun til aö borga
skotiö.
Deild selabænda
Jón Benediktsson kom fram
meö þá tillögu, aö selabændur,
kópaskinnsframleiöendur, stofn-
uöu deild innan Æ.I. er tæki vara
á hagsmunum selabænda, þvl oft
eru æöarvörp og selveiöi hjá
sömu aöilum. Benti Jón á, aö
kópaskinn af útsel eru verölítil,
en hinsvegar fælir útselur landsel
frá látrum og hefur fariö fjölg-
andi hin seinni ár. útselur er stór
skepna og veiöir fisk á móts viö
allsæmilega smábátaútgerö og er
keöja I hringormasmiti I fiski,
sem torveldar mjög fiskvinnslu.
Þvl taldi Jón aö allra hagur
myndi vera ef hiö opinbera
greiddi ákveöiö framlag á útsels-
kópaskinn. Þá myndu selabændur
veiöa kópinn og halda í skefjum
stofnstæröinni.
Of duglegir
Fram kom á fundinum aö
helstu þjóöfélagsvandamál okkar
nú virtust vera dugnaöur þjóöar-
innar, bændur framleiddu of mik-
iö og sjómenn ofnýttu fiskimiö.
Bent var á, aö ýmis gæöi og
hlunnindi, s.s. reki, væruekki nýtt
sem skyldi. Eigi aö takmarka
framleiöslu bænda á kjöti og
mjólkurvörum, veröur hiö opin-
bera aö hlutast til um aö annaö
komi I staöinn, t.d. aö stuölaö aö
fullnýtingu rekaviöar, og sjálf-
sagt væri aö sjávarbændur og
smábátaútgerö sjávarþorpa
byggju ein aö hrognkelsaveiöi.
Mætti þá haga svo lögnum, aö
æöarstofni stafaöi slöur hætta af.
Umsjón: Magnús H. Gíslason
f/Frumvarp um uppeldi
meinfugla"
Arni G. Pétursson ráöunautur
skýröi frumvarp til laga um
fuglaveiöar og fuglafriöun. Voru
sum atriöi þess mjög gagnrýnd af
fundarmönnum. I fyrsta lagi friö-
unarákvæöi sumra meinfugla,
svo sem hvltmávs, bjartmávs,
hettumávs og skúms, sem ættu aö
vera réttdræpir allt áriö, þar sem
þeir eru stór skaölegir ööru fulga-
lifi i landinu.
I ööru lagi aö I frumv. er enginn
geröur ábyrgur fyrir þvl aö halda
I skefjum offjölgun meinfugla,
sem gæti tortímt öllu ööru fugla-
lifi landsins.
Arni G. Pétursson sagöi, aö eins
og frv. lægi fyrir væri réttara
heiti „frumvarp til laga um
fuglaveiöar og uppeldi mein-
fugla”. En I frv. er lögö rik
áhersla á aö veiöa rjúpu sem
allra mest „til aö nýta sem best
stofninn, þvl rjúpan er auk grá-
gæsa þýöinga'rmesti veiöifugl
þessa lands, ef frá eru taldir sjó-
fuglar”. Fundarmenn, fulltrúar
allsstaöar frá af landinu, hafa
hvergi séö umtalsveröan rjúpna-
stofn undanfarin ár, og vilja allir
alfriöa rjúpuna. Fram kom aö al-
friöa ætti einnig teistuna. I skip-
unarbréfi menntamálaráöuneyt-
isins til nefndar þeirrar er samdi
frv. er þetta tekiö fram m.a.:
„...markmiö meö endurskoöun-
inni er fyrst og fremst aö leita
leiöa til þess aö tryggja eölilega
vernd fuglallfs I landinu og þá
þannig, aö skynsamlegt hlutfall
haldist milli hinna ýmsu tegunda,
en eins og kunnugt er hefur sum-
um mávategundum fjölgaö mjög
aö undanförnu til tjóns fyrir sum-
ar aörar fuglategundir”.
Viö gerö frv. viröist nefndin
hafa sniögengiö þessi tilmæli
ráöuneytisins, nema aö svo sé, aö
nefndin telji skynsamlegt hlutfall
aö stuöla aö fjölgun vargfugla I
landinu á kostnaö annars fulga-
llfs.
Greinargerö sem fylgdi frv. er
til fyrirmyndar. Og má ætla, ef
alþingismenn beita skynsemi, aö
þeim lánist aö samþ. lög, sem
standast heitiö „fuglaveiöar og
fuglafriöun”.
Aðstoð veiðistjóra
Fram kom á fundinum aö á síö-
ustu tveimur árum hafa veiöi-
stjóriog trúnaöarmenn hans veitt
ýmsum aöilum meiri háttar aö-
stoö I baráttu viö vargfugl. 1 engu
tilfelli hefur þó veriö um æöar-
bændur aö ræöa þótt þaö óbeint
stuöli aö friöun varps viö fækkun
vargsins. Heldur hafa þaö veriö
sveitafélög, veiöifélög, fiskverk-
unarstöövar, heilbrigöisfulltrúar,
sauöfjárbændur, hrossabændur,
kornyrkjubóndi og fuglavinafélag
noröanlands. Framanskráö talar
sinu máli hvaö meinfuglar koma
vlöa viö og eru orönir skæöir hér á
landi.
Orn geröi usla I varpi I Æöey og
Vigur i vor og drap einnig lömb.
Hinsvegar gætti arnar minna I
Breiöafjaröareyjum. Og varp aö
Arbæ I Reykhólasveit jókst um 10
kg af dún þegar örninn yfirgaf
varpiö.Frám kom aöerni og fálka
hefur fjölgaö undanfarin ár og er
ekki ástæöa til aö kviöa þvi aö
þær tegundir veröi aldauöa hér á
landi á næstu árum.
Stjórn Æöarræktarfélags ls;
lands skipa: Ólafur E. Ólafsson,
formaöur, GIsli V. Vagnsson og
Borgþór Björnsson. Varastjórn:
Sigurlaug Bjarnadóttir frá Vigur
og Eysteinn G. Gíslason, bóndi I
Skáleyjum.
Skráöir félagar I Æöarræktar-
félagi Islands eru nú 230 talsins,
vítt um land. _mhí
Bætt
aðstaða
Björgunars veitar-
innar á Dalvik
Björgunarsveit SVFl á
Dalvlk keypti fyrir skömmu
rússneskan jeppa af geröinni
UAZ-420. Er hann fram-
byggöur og fjórhjóladrifinn.
Verö bilsins var kr. 1.800
þús. og er þá búiö aö fella
niöur aöflutningsgjöld og
nokkuö af tolli. Unnt er aö
hafa tvær sjúkrakörfur I
bflnum og sæti veröa aftur I
honum.
Björgunarsveitarmenn
binda miklar vonir viö þennan
nýja bi%ekki sfst vegna þess,
aö björgunarleiööngrum I
Ólafsfjaröarmúlann hefur
fjölgaö meö hverjum vetri.
Björgunarsveitin hefur nú
komiö sér upp húsnæöi. Er
þaö tvöfaldur bilskúr og
geymsla fyrir björgunar-
tæki. Um þessar mundir eru
björgunarsveitarmenn einn-
ig aö bæta og auka tækjakost
sinn til fjarskipta.
(Heim.: Noröurland).
—mgh
LEIKFÉLAG KEFLAVIKUR
Sýnir Tobacco Road
Leikfélag Keflavíkur,
sem starfað hefur af
miklum krafti undan-
farin ár/ frumsýndi
mánudaginn 13. nóv. leik-
ritið Tobacco Road, sem
gert er eftir ágætri sögu
Erskine Cadwells og þýtt
af Jökli Jakobssyni.
Tobacco Road f jallar, eins og
raunar flest bestu verk Cald-
wells, um llf hvltra öreiga I
suöurríkjum Bandarikjanna á
fyrstu áratugum þessarar
aldar. Aöalpersónur leikritsins,
Ada og Jeeter Lester, sem leikin
eru af Arna Ólafssyni og As-
laugu Bergsteinsdóttur, hokra á
niöurniddri jörö sinni mest af
framtaksleysi og gömlum vana.
Þótt Jeeter láti örla á einhverju
I ætt viö tryggö bóndans viö
jöröina er þaö fyrst og fremst
skálkaskjól og afsökun fyrir þvi
aö móka verklaus I sólinni milli
þess, sem hann reynir aö snúa á
hungurvofuna meö tiltækum
ráöum eins og stuldi eöa betli.
örbirgöin hefur svo gjörsam-
lega þurrkaö út hvern snefil af
mannlegri reisn aö neöar
veröur tæplega komist. I seig-
drepandi baráttu fyrir þvl aö
halda llfi, hefur þessi fjölskylda
löngu losaö sig viö allan óþarfa
farangur á borö viö samheldni
eöa umhyggju hvert fyrir ööru.
Börnin fyrirlita foreldrana og
foreldrarnir eru tilbúnir til þess
aö selja börnin. Yfir þessu
undarlega mannlifi vakir svo
guö eins og nokkurskonar
stækkuö útgáfa af heldur ein-
faldri en vel meinandi sveita-
löggu. Þessi guö, sem auövelt er
bæöi aö blekkja og múta, hefur
beint samband viö systur
Bessie (Þórdis Þormóösdóttir).
Einu mannlegu tilfinninguna er
aö finna hjá ödu, sem vill foröa
dóttur sinni, Pearl, burt úr
þessu umhverfi.
Af þessari lýsingu mætti ráöa,
aö texti leikritsins væri botn-
laust svartagallsraus og
beiskja. En einmitt I þvl er
galdur Caldwells fólginn aö
sýna þetta dapurlega mannllf I
skoplegu ljósi, meö þessum
undarlega blæ af glóandi sól-
skini og hömlulausum fýsnum.
Og hvernig tókst svo aö koma
þessu andrúmslofti til skila I
suddanum hér á Suöurnesjum?
Þaö tókst merkilega vel. I
leikriti sem þessu hlýtur aö vera
ærin hætta fyrir áhugaleikara
aö detta I þá gryfju, aö leika
þetta sem hreinan farsa. Þaö er
einföld og átakalltil láusn. Þaö
sýnir I senn örugga leikstjórn
Þóris Steingrlmssönar og alvar-
leg vinnubrögö leikenda hvaö
vel flestum þeirra tekst aö
sneiöa hjá þvt, aö vinna sér
verkiö létt á þennan hátt.
Gisli Gunnarsson og Ingibjörg Hafliöadóttir I hlutverkum sinum.
Viöamestu hlutverk leiksins
eru 1 höndum þeirra Arna Ólafs-
sonar og Asalugar Bergsteins-
dóttur, sem komast prýöilega
frá slnum hlut. Einkum er
ástæöa til aö vekja athygli á
sérlega vönduöum leik As-
laugar. Þórdis Þormóösdóttir I
hlutverki systur Bessie dró
e.t.v. full einhæfa skrlpamynd
‘af prédikaranum er var sköru-
leg I hlutverki slnu. Börnin,
Ellie Mey og Dude, léku þau
Marta Haraldsdóttir og GIsli
Gunnarsson og geröu þeim ágæt
skil, þótt framsögn Glsla mætti
aö ósekju vera skýrari. Leik-
myndin, sem gerö var af Stein-
þóri Sigurössyni, var einstak-
lega vönduö og átti sinn þátt I aö
gera sýninguna trúveröuga.
1 leikslok voru leikendurnir
ákaft hylltir og þeim færö'blóm.
Þaö er full ástæöa til þess aö
Suöurnesjamenn séu þeim hópi
þakklátir, sem leggur á sig
mikla og óeigingjarna vinnu viö
aö koma hér upp jafn ágætum
leiksýningum. Þaö þakklæti
láta þeir best I ljós meö þvl aö
síkja sýninguna I Stapa. Hún er
þess viröi. A.A.