Þjóðviljinn - 12.01.1979, Page 4

4 SÍÐA— ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 12. janúar 1979.
MÖOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
titgefandi: Otgáfufélag Þjófiviljans
Framkvemdastjóri: Eiftur Bcrgmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Kari Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haróardóttir
Rekstrarstjórl: Olfar ÞormóBsson
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson.
Afgreiftslustjóri: Filip W. Franksson
Blaftamenn: Alfheiftur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Erla Sig-
urftardóttir, Guftjón Friftriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Ingólfur
Margeirsson. Magnús H. Gfslason, Sigurdór Sigurdórsson. tþrótta-
fréttamaftur: Ingólfur Hannesson
Þingfréttamaftur: Sigurftur G. Tómasson
Ljósmyndir: Einar Karisson, Leifur Rögnvaldsson.
útlit og hönnun: Guftjón Sveinbjörnsson. Sævar Guftbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur, Blaftaprentsvakt: Andrea Jónsdóttir,
Elias Mar,
Safnvörftur: Eyjólfur Arnason.
Auglysingar: Rúnar Skarphéftinsson, Sigrfftur Hanna Sigurbjörnsdóttjir.
Skrifstofa: Guftrún Gúftvarftardóttir, Jón Asgeir Sigurftsson.
Afgreiftsia: Guftmundur Steinsson. Kristfn Pétursdóttir.
Sfmavarsia: Olöf Halldórsdóttir, Sigrfftur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Bárftardóttir.
Húsmóðir: Jóna Sigurftardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gúbmundsson.
Ritstjórn, afgreiftsla og auglýsingar: Siftumúla 8.
Reykjavfk, sfmi 81333
Prentun: Blaðaprent h.f.
Samningamistök
• Tveir ráðherrar í ríkisstjórninni hafa uppá eigin
spýtur gert samninga um veiðiheimildir í íslenskri fisk-
veiðilögsögu. Enginn átti von á öðru en hér væri um
byrjunarviðræður að ræða og málið yrði rækilega kynnt í
ríkisstjórn og utanríkismálanefnd, og rætt á vegum
þingflokka og hagsmunasamtaka áður en endanlega
yrði gengið til samninga við Færeyinga. Þetta andvara-
leysi var eðlilegt meðal annars með tilliti til yfirlýsinga
Kjartans Jóhannssonar, sjávarútvegsráðherra, á aðal-
f undi Landssambands ísl. útvegsmanna í haust, þar sem
hann kvað ekkert svigrúm til samninga um veiðiheim-
ildir til útlendinga í íslenskri fiskveiðilögsögu.
• Sá samningur sem sjávarútvegsráðherra og utan-
ríkisráðherra hafa nú gert við Færeyinga er einstæður
fyrir margra hluta sakir. í fyrsta lagi vekja vinnu-
brögðin spurningar um hæfni viðkomandi ráðherra i
starf i. Þaðer einsog þeim haf i verið f ullkomlega ókunn-
ugt um þær hefðir sem ríkjandi hafa verið í landhelgis-
samningum okkar við aðrar þjóðir. Þessi lífshagsmuna-
mál þjóðarinnar eru þannig vaxin að engum hef ur dottið
annað í hug en að þau fengju ítarlega meðferð og allir
flokkar hefðu aðstöðu til þeirra afstöðu. Ráðherrarnir
tveir undirrita samninga við Færeyinga án þess að
tryggja þeim stuðning í ríkisstjórn, án þess að tryggja
fylgi stjórnarflokkanna við þá og án þess að sýna
stiórnarandstöðunni samningsdrögin.
• Formaður Alþýðubandalagsins hefur marglýst
yfir því að við ríkjandi aðstæður komi samniningar um
veiðiheimildir til útlendinga allsekki til greina. Astæðan
liggur í augum uppi: Er hér ekki þorskveiðibann, loðnu-
veiðibann, allskyns af latakmarkanir, lokanir veiðisvæða
og fleiri veiðihamlanir svo vikum og mánuðum skiptir á
ári? Þetta hefur í för með sér tímabundið atvinnuleysi
og meðal annars af þessum sökum er verulegt atvinnu-
leysi á Suður- og Suð-Vesturlandi. Við höf um sætt okkur
viðþetta ástand af því að alltof nærri hefur verið gengið
fiskstofnunum. En við þessar aðstæður eru samningar
um veiðiheimildir til útlendinga ekkert annað en ávísun
á atvinnuleysi hjá fiskvinnufólki og sjómönnum á
Islandi.
• Hefur Benedikt Gröndal, sem fyrir stuttu knésetti
Carter vegna áforma hans um nýja uppsagnarreglu hjá
Bandaríkjaher, leitt hugann að því hvað 17 þúsund tonna
botnfiskafli sem gefinn er úr landi þýðir í glötuðum
vinnustundum fyrir f iskvinnslufólk á íslandi? Eða hefur
Alþýðuf lokkurinn hér f undið upp nýja aðferð til þess að
koma atvinnustigi niður fyrir lágmark í því skyni að
kveða niður verðbólgu?
• Sannleikurinn í málinu er sá að ráðherrar Alþýðu-
f lokksins tveir voru gersamlega umboðslausir til þess að
undirrita samningana og harla ólíklegt að þeir fái sam-
f lokksmenn sína á þingi frá Suðurnesjum og Suðurlandi
til stuðnings við sig. Og hvernig ætlar þriðji Alþýðu-
f lokksráðherrann að snúa sér í málinu þegar f yrir liggur
að kjósendur hans í Vestmannaeyjum eru ævareiðir.
Vandi Færeyinga
• Færeyingar eiga ailt gott skilið af Islendingum og
ættu skilyrðislaust að sitja fyrir samningum um veiði-
heimildir ef um væri að ræða svigrúm í þeim efnum. Það
kann að vera fyrir hendi í kolmunnaveiðum meðan við
höfum ekki náð tökum á þeirri veiðitækni. En á öðrum
sviðum verðum við að horfast í augu við það að ekki er
hægtað ætlasttil að islendingar leysi þann vanda sem að
Færeyingum steðjar vegna veiða útlendinga á Færeyja-
miðum. I rauninni má segja að um sé að ræða samninga
um veiðiskipti við Efnahagsbandalagið en ekki Færey-
inga. Bretar, Vestur-Þjóðverjar og Norðmenn veiddu
23.100 tonnaf botnlægum fiski við Færeyjar á síðasta ári
og nú eiga Færeyingar að fá að veiða 17 þúsund tonn af
sömu tegundum hér við land.
• (slendingar háðu hatramma baráttu fyrir því að
sitja einir að sínum f iskimiðum. Talsvert hef ur skort á
samstöðu meðal Færeyinga í þeirra landhelgisbaráttu og
þeir geta varla ætlast til að íslendingar efni til atvinnu-
leysis í verstöðvum sínum svo að erlendir veiðif lotar geti
óáreittir stundað veiðar á Færeyjamiðum. Það er verk-
efni þeirra að stöðva þessar veiðar í færeyskri f iskveiði-
lögsögu og allsekki okkar að viðhalda þeim.
j Jónas vill aö
I menn borgi
IÞað er undarlegt hvað getur
oltið upp úr mönnum þegar þá
rekur inn i landhelgi
• menningarmála. Spánýtt dæmi
Ier umsögn Jónasar Guðmunds-
sonar (sem auknefndur er
stýrimaður, væntanlega til aö
• mönnum detti ekki i hug pýra-
Imidar eða eitthvað þesslegt) i
Timanum I gær um sýningu
Við
borgum
ekki
Jónas: vill leikhúsmiða A kostn-
aOarveröi
réttara, að láta þá, sem ekki
sækja leikhús borga leikhús-
miða — hvort sem þeim likar
betur eða verr — eða aö láta þá
borga sem sýningarnar vilja
sjá?
Ég hygg að gott professional
leikhús eigi að geta staðiö undir
sér og skilað sér nokkurn veginn
fjárhagslega, ef miðaverð er
haft i takt viö raunverulegan
kostnaö”.
Þvi er til þessa vitnað, að eitt-
hvaö svipaö heyrist oft. En það
er skrýtið að Jónas þykist ekki
vita, að það er algjör undan-
tekning er að miðaverð 1 leik-
húsum heimsins er miðað „við
raunverulegan kostnað” — og
er þá alveg sama hvort fariö er
austur eða vestur. Þau leikhús
sem eru algjörlega rekin fyrir
eigin reikning þurfa stórborg i
kringum sig, sem sé a.m.k. með
fjórfalda ibúatöiu Islands, auk
þess munu sllk hús ganga nær
eingöngu fyrir försum og léttum
söngleikjum.
Reiknum dœmiö
til enda
Hugmynd Jónasar og aðra
menningarglistrúpa mundi ekki
þýöa annaö en það að leikstarf-
semi mundi leggjast niður nema
sem tómstundagaman hér á
landi. í annaö stað væri rétt að
spyrja Jónas rithöfund að þvi,
hvort að þeir peningar sem
renna til Rithöfundasjóös séu
ekki almannafé? Og hvort það
sé þar með ekki verið að nota fé
fólks sem ekki vill lesa bækur
Islenskra höfunda til þess að
greiða höfundum sem að öörum
kosti ekki fengju nein ritlaun
sem heitið getur? Vegna þess að
ekki vilja nægilega margir
kaupa þær bækur sem Jónas tel-
ur aö standa eigi undir
kostnaðarverði. Ef að menn
þykjast vera á þeirri skoðun, að
markp.öslögmál eigi að ráða i
menningarllfi með svipuðum
hætti og i framleiöslu t.d. á ung-
lingafatnaöi — þá er eins gott
aö menn þori að reikna á enda
fyrir allar greinir lista.
veriö stofnað til bræðralags og
hefur Taiwan verið fórnað á alt-
ari þess. En útyfir gengur ef
kóka kóla viðskiptin við Kina
eiga að kosta það, að banda-
riska þjóðin taki málstaö
þjóðarmorðingja i Kambodiu.
Lærisveinar
Hannesar
Þaö gerist reyndar margt
fróðlegt i umræðum um utan-
rikismál. Fulltrúar stjórnar Pol
Pots i Kambódiu kölluðu Viet-
nama óspart fasista meðan þeir
enn gátu náð I erlenda frétta-
menn að tala við. Málgögn i
Vietnam hafa að sinu leyti verið
iöin við að kalla hina Rauðu
khmera fasista og annað i þeim
dúr.
Þetta fasistatal virðist orðið
nokkuð útbreidd tiska um
austanverðan hnöttinn. 1 frétta-
bréfi frá sovésku fréttastofunni
APN er á dögunum fjallað um
vinskap Kinverja við Vestur-
lönd og vöruð við þeirri miklu
vopnasölu til Kina sem nú er
verið að semja um. Er vitnaö til
fréttaritara Tass I Londin um
þetta efni, en hann vill helst
likja samskiptum Vesturveld-
anna við Peking nú viö tilraunir
sömu rikja á fjóröa áratugnum
til að magna Hitler gegn Sovét-
rikjunum. 1 bréfi APN segir
m.a.:
„Skammsýnir leiðtogar á
Vesturlöndum, segir frétta-
ritarinn, álita að hægt muni
vera að beina árásartilhneig-
ingum Peking i átt til Sovét-
rikjann með þvi að nota sömu
formúlu og notuð var af þessum
rikjum i samskiptum við
HitlersÞýskaland rétt fyrir sið-
ari heimsstyrjöldina. Von
þeirra sem ætluðu sér að spila á
„þýsku spilin” brást þeim
hrapalega. Hitler sneri geiri
sinum i vestur áður en hann
snerihonum iaustur. Þetta ættu
þeir aö muna sem nú undirbúa
sig undir að taka sér „kinversku
spilin” I hendur, segir fréttarit-
arinn.”
Bondaríkjastjórn og Rauðu Khmerarnir
M*6ur brffti baldift »ft öllum þvI yfr »ft *trl»lö %t aörúi. háft Karabodlu «6 rekja þ)ó6ar- Mrta grálkl6kk»r >ftrlý«kiR
virri nokkurn vrúlnn tama hver ‘B *<> Mn* heru«6urlegrl At- raor6ing)ara frá vMdum. dt af btóðbaél I kommúnbi
- • ^-1- ------------- ................................. ................ u.„i»r rfkjum og þd er ekki tll þi
Alþýðuleikhússins á Viöborgum
ekkieftir Dario Fo. Jónas hælir
Alþýðuleikhúsinu fyrir framlag
þess til leiklistar — en kveinar
siðan yfir þvi að þessi sjálfstæöi
leikhópur skuli gerast svo djarf-
ur aö vilja fá styrk til starfsemi
sinnar. Snýr Jónas dæminu
þannig, að hann fer að kvarta
yfir því að aðgöngumiöaverö sé
lægra en kostnaðarverð i leik-
húsum hérlendis og vitnar til
New York til samanburöar : þar
borgi menn miklu meira fyrir
að koma i leikhús. Hann segir
siðan:
Svarthöföi
skammar Kana
Menn eru farnir að velta
vöngum yfir Kambódiu eins og
búast mátti við. Svarthöfði má
ekki orða bindast i VIsi i gær.
Honum finnst það i meira lagi
skrýtið að fyrst hamist Banda-
verska stjórnin er samkvæmt
þessu talin eiga sér hliðstæöu i
Hitler öðrum fremur. Og það
þarf ekki að leita lengi I kin-
verskum ræðum til aö finna ein-
hverjar svipaðar ákærur á
Sovétmenn.
Stundum finnst manni að um-
ræða um alþjóðamál i þeim
■r/H FRÉTTAÞJÓNUSTA
ft
Rétt verö”
aögöngumiöa
„Ég hygg að ein leiðin til þess
aö koma fótunum undir leiklist
og söng sé að verðleggja að-
göngumiðana rétt. Verðleggja á
sama hátt og t.d. bækur, sem
látnar eru standa undir
kostnaðarverði
Sú stefna að láta ríkið eða ein-
hverja aðra, endilega gefa með
leikhúsum er kannski ekki sú
eina rétta. Styrkur hins opin-
bera er jú almannafé þegar á
öllu er á botninn hvolft. Er það'
ekki augljóst mál, hvort er
AÐALRITSTJÖRNA RSKfílFS TOF A :
Pl. Pusjkma 2. 103 006 Moskva • Slmi 299 59 49.
Tele* 102, 103 - Símnefni: APN. Moskva
fílTSTJOfíNAfíSKfílFSTOFA I fíEYKJA VIK
P O. Bo» 599 121 Revkiavík Simi 2 56 60
Tele«: 2077 Simnefn. APN, Reykiav.k
rikjamenn gegn „þjóöarmorði”
i Kambódiu en taki siðan upp
hanskann fyrir moröingjana.
AngistSvarthöfða brýst út I svo-
felldum ummælum:
Afstaða Bandarikjastjórnar
til mála i Kambódiu mótast ef-
laust af þvi að Kinverjar hafa
kosið að taka einskonar póli-
tiska ábyrgð á Rauðu Khmer-
unum og þjóðarmoröi þeirra.
Bandarikin og Kina hafa ný-
löndum þar sem af mestu kappi
er vitnað I marxisma sé á þvi
stigi, að engu likara er en aö
fjölmiðlastjórnar þessara landa
hafi notið kennslu og haldleiöslu
islensks afreksmanns i hug-
myndafræöum: Hannesar
Hólmsteins Gissurarsonar.
Hans höfuðkenning er nefnilega
sú, að fasismi og kommúnismi
sé eitt og hið sama.
AB
—ekh