Þjóðviljinn - 20.01.1979, Qupperneq 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 20. Janúar 1979.
Páll Bergþórsson:
Af hverju er útvarpsdagskrá
ekkí rofin vegna stormaðvarana?
t Þjóöviljanum i gær bendir
formaöur útvarpsráös, ólafur
R. Einarsson, á aö Veöurstofan
heföi getaö sent stormaövörun
gegnum útvarpiö, þegar óveör-
iö, sem mannskaöanum olli á
Axarfiröi, var aö skella á. Þetta
er eölileg ábending.
Þaö var fyrir frumkvæði
Teresíu Guðmundsson veður-
stofustjóra, sem um þaö var
samið við útvarpið fyrir mörg-
um árum, að einmitt þessi hátt-
ur yrði hafður á. Þegar veður-
fræðingar fengu fregnir af yfir-
vofandi stormi, gátu þeir ein-
mitt beöiö um aö útvarpsdag-
skrá yrði rofin, ef of langt þótti
fram að næsta veðurfregna-
tlma. Nokkuð var aö þessu gert,
en þó of lítiö að minu áliti. Þeg-
ar svo þessar stormfregnir fara
að verða mjög sjaldgæfar, þykir
hverjum og einum veðurfræð-
ingi sem allmikla réttlætingu
þurfi til þess að' hann taki sig
fram um slikar aðvaranir, og þá
kunna menn að hafa heldur vilj-
aö láta það vera en vekja á sér
athygli með vafasömum spám,
þvi að allt orkar tvimælís þá
gert er.
Og nú er að segja frá þeirri
slðustu aðvörun af þessu tagi,
sem reynt var að senda i út-
varpið. Það var undirritaður,
sem það geröi fyrir nokkrum
árum. Mér virtist af veöur-
fregnum kl. 12 á hádegi sem
veður væri aö ganga upp i
storm, 9 vindstig, á Vestfjarða-
miðum, en eins og vant er, var
tlminn enginn til aö vinna sóma-
samlega úr fregnunum fyrir
veðurfregnatimann kl. 12.25. Ég
tók þaö þvi til bragðs að leita
mér nánari fregna frá skipum
gegnum loftskeytastöðina á tsa-
firði og teikna siðan frumdrög
að aðalkorti og tslandskorti
áður en ég gengi frá aðvörun-
inni, en tilkynntihins vegar með
veöurfregnum kl. 12.25, að kl.
13.15 (eða 13.20), yröi veður-
fregnum breytt ef ástæða þætti
til. Þulur I útvarpi tók þessu
meðmestuljúfmennskusem við
var að búast. En nú kom babb í
bátinn. 1 veöurdeildinni var þá
fyrir nokkru orðinn deildar-
stjóriMarkús Á. Einarsson, fyr-
ir sérstaka náð Halldórs E. Sig-
urðssonar ráöherra, og þvert
ofan I tillögu veðurstofustjór-
ans. Sennilega vildi hann ekki
láta misbjóða valdi sinu, þvi
hann hringdi tafarlaust til min
og bað mig vera ekki með slika
afskiptasemi af hefðbundinni
starfsemi Veðurstofúnnar, enda
hefði hann þegar gert ráðstaf-
anir til þess, að stormaðvörunin
yrði ekki lesin, bæði með skip-
unum til útvarps og aðstoðar-
manna minna á vaktinni. Síðan
veit ég ekki til, að veðurfræð-
ingar hafigertsllka tílraun sem
þessa.
En i tilefni af þessu vil ég taka
fram, að ég tel það æskilega við-
leitni að veðurfregnatimum
verðibreytt, svoað tryggt sé, að
hægt verði að vinna sómasam-
lega úr öllum reglulegum at-
Páll Bergþórsson.
hugunum og koma viöeigandi
spá á framfæri innan hæfilegs
tima. Tilefni til fleiri aðvaranda
yrðu þá mjög fá. Um þetta hef
ég skrifað greinar I mörg ár.
Hinu er ekki að leyna, að skipu-
lagsbreytingar, þótt góðar séu,
ná skammt, ef ekki er metin
meira en raun er á viðleitni
manna að gegna skyldum sinum
viö alþjóö.
Páll Bergþórsson
Reyklaus dagur á þriöjudag
Umsjón: Helgi ólafsson.
Skákþing Reykjavíkur:
Sævar og
B j ör n efstir
2. umferö Skákþings Reykja-
vikur var tefld slöastliöiö miö-
vikudagskvöld. 1 A-riöli uröu úr-
slitþessi: Sævar Bjarnason vann
Guðmund Agústsson, Björn Þor-
steinsson vann Braga Halldórs-
son. Jafntefli geröu Ómar Jóns-
son og Jónas P. Erlingsson og Jó-
hannes G. Jónsson og Júlfus Friö-
jónsson. Tvær skákir fóru í bið,
skák Elvars Guömundssonar og
Jóhanns Hjartarsonar og svo
skák Asgeirs Þ. Arnasonar og
Haralds Haraldssonar. Eftir tvær
umferöir er staöan þessi:
1.— 2. Sævar Bjarnason 2 v.
1. — 2. Björn Þorsteinsson 2 v.
3.— 4. Jóhann Hjartarson 1 v +
biösk.
3.— 4. Haraldur Haraldsson 1 v -I-
biðsk.
5. Ómar Jónsson 1 v.
6. Asgeir Þ. Arnason 1/2 v. + 1
biösk.
7. — 9. Jónas P. Erlingsson 1/2 v.
7.— 9. Júlíus Friöjónsson 1/2 v.
7.— 9. Jóhannes G. Jónsson 1/2 v.
10. Elvar Guömundsson 0 v + 2
biösk.
11. Guðmundur Ágústsson 0 v + 1
biösk.
12. Bragi Halldórsson 0 v.
Vegna fjölda biöskáka er staö-
an óljós,en þó mun sýnt að þeir
Sævar Bjarnason og Björn Þor-
steinsson, sem böröust um 1. sæt-
iö á Haustmóti TR veröa I eldlin-
unni. Þeir hafa báðir teflt af ör-
yggi og eru vel að vinningum sin-
um komnir.
2. umferö:
Hvitt: Bragi Halldórsson
Svart: Björn Þorsteinsson
Drottningarbragö
1. d4 e6 2. c4 Rf6 3. Rc3 d5 4. Bg5
Be7 5. e3 Ö-Ö 6. cxd5
(Hvitur vonast eftir 6. — cxd5 en
þá kemur upp staða sem reyndist
Kortsnoj vel I 31. einvigisskákinni
viö Karpov. Heppilegri tími til
uppskipta á d5 var þó tvlmæla-
laust i 4öa leik.)
6. ..Rxd5
(Nú fær svartur kost á aö létta á
stööunni.)
7. Bxe7 Dxe7 8. Rxd5
(Mér sýnist ekki beinlinis bráð-
liggja á þessum uppskiptum. 8.
Rf3 heldur spennunni á miöborð-
inu.)
8. ..exd5 9. Bd3Rd7 10.Re2 Rf6 11.
0-0 Bg4 12. Hcl
(Hvitur áttar sig sýnilega ekki á
eöli stöðunnar og hyggur þvl á
ótfmabæra atlögu á drottningar-
væng. Hann varö þó fyrst aö
tryggja sig fyrir mótaðgerðum
svarts á kóngsvæng með leikjum
eins og t.d. 12. Dc2, Rg3, Hael og
f3.Núfær svartur frjálsar hendur
við uppbyggingu stöðu sinnar
kóngsmegin.)
12. ..Had8 13. Da4 a6 14. b4 c6 15.
Db3 Hd6 16. a4 Bxe2 17. Bxe2 Re4
18. Hc2
(Svartur hótaöi 18. — Rd2.)
18. ..Dh4 19. g3?
(Fyrsti beini afleikur hvíts i
skákinni. Hann gat haldiö fylli-
lega I horfinu meö 19. f3 þvi 19. —
Hh6 dugar ekki t.d. 20. fxe4
Dxh2+ 21. Kf2Dh4+ 22. g3 Dh2+
23. Kel Dxg3+ 24. Kdl dxe4.
Svartur hefur þrjú peð fyrir
manninn.en þaö fer ekki á milli
mála hver sten3ur betur eftir 25.
Bc4! 1 stað mannsfórnarinnar
varð svartur að reyna 19. — Rg5
en eftir 20. g3 Dh3 21. Hf2! ásamt
22. Bfl hefur hvltur gott tafl.)
19. ..Dh3 20. Bd3
(Það þarf ekki að fara mörgum
orðum um 20. g3. 20. — Rxg3 er
nánast sjálfkrafa fórn.)
N.k. þriöjudagur veröur ,,reyk-
laus dagur’’ á tslandi. Þá er ætl-
ast til aö reykingamenn hafi
taumhald á tóbaksfýsn sinni og
láti vera aö menga andrúmsloftiö
fyrir þeim sem ekki reykja.
Þarna gefst llka hálfvolgum
reykingamönnum kjöriö tækifæri
til aö hætta.
Það er samstarfsnefnd um
reykingavarnir, sem gengst fyrir
þessum „reyklausa degi”.
Magnús H. Magnússon heil-
brigðisráöherra hélt blaða-
mannafund I gær til að kynna
undirbúningsstarf nefndarinnar,
en það er einmitt heilbriðisráð-
herra sem skipar nefndina sam-
kvæmt lögum um ráöstafanir til
að draga úr tóbaksreykingum. A
fundinum voru einnig mættir
nefndarmennirnir þrlr, þeir Ólaf-
ur Ragnarsson, Þorvarður
örnólfsson og Asgeir Guðmunds-
son, og framkvæmdastjóri
nefndarinnár, Esther Guðmunds-
dóttir.
A fundinum kom m.a. fram að
tsland er fimmta landið I heimin-
um þar sem reyklaus dagur er
haldinn, enfyrsta landið þarsem
opinberir aðilar standa aö hon-
um. 1 hinum löndunum fjórum,
Dnamörku, Noregi, Kanada og
Bandarlkjunum, voru krabba-
meinsfélög og samtök áhuga-
manna framkvæmdaaöilar.
Ólafur Ragnarsson gat þess að
mikill undirbúningur hefði verið
unninn, m.a. á sviöi upplýsinga-
starfsemi. Einkum hefur þessi
Fjárveiting til tóbaksvarna á
fjárlögum ársins 1979 nemur
samtals 20 miljónum króna, en
þaö er állka upphæö og
islendingar verja til tóbakskaupa
á einum degi, ef miöað er viö
tóbakssöluna á nýliönu ári, segir I
athugasemd frá Samstarfsnefnd
um reykingavarnir vegna um-
mæla Arna Gunnarssonar aiþm.
um fjárráö nefndarinnar. Um
þetta mál segir nefndin:
„Þessi upphæö hrekkur
skammt ef vinna á markvisst að
tóbaksvarnastarfi I landinu, enda
er hún helmingi lægri en niður-
stöðutölur upphaflegrar fjár-
hagsáætlunar Samstarfsnefndar
um reykingavarnir fyrir árið
1979. Að sjálfsögðu veröur starf
nefndarinnar á árinu miðað við
starfsemi beinst að skólum lands-
ins, og hefur þar náðst góður á-
rangur, þvl einsog áður hefur
komið fram I fréttum hefur mjög
dregið úr reykingum barna á
grunnskólaaldri hin siöari ár.
Heilbrigðisráðherra lagði á-
herslu á þann gifurlega kostnað
sem reykingar hefðu I för með sér
fyrir þjóöfélagið, og sagði m .a. að
allur gróðinn af sölu tóbaks færi I
að greiða þann kostnað — og væri
þá aðeins hugsað um beinharða
peninga, en mikið af þvl tjóni
sem reykingar yllu væri þess eðl-
is að ekki yrði mælt I peningum.
Þorvarður örnólfsson skýröi
frá þvi, að margir skólakrakkar
hefðu ákveðið aö fara á vinnu-
þær fjárhagslegu skoröur, sem
fjárveitingavaldið hefur sett þvl,
og er ljóst að ekki veröur hægt aö
fjármagna ýmislegt af þvl, sem
æskilegt hefði veriö að gera á
sviöi tóbaksvarna á árinu.
1 ljósi þessara atriða vekur það
furöu að sjá haft eftir Arna
Gunnarssyni, alþingismanni, I
einu dagblaðanna, að honum hafi
skilist „að nefndin hefði svo rúm
auraráð, aö hún vissi ekki til
hvers hún ætti að verja fénu” og
taldi hann það atriði vert athug-
unar.
Betur hefði farið á þvl aö þing-
maðurinn heföi gert þá athugun
áður en hann ræddi málefni
nefndarinnar opinberlega með
þeim hætti, sem til var vitnað hér
aö framan. Þá hefði hann komist
staöi 23. janúar og athuga hvernig
liði framkvæmd reyklausa dags-
ins.
Esther Guðmundsdóttir sagði
undirtektir almennings hafa
verið mjög góðar, og margir
hefðu haft samband við skrifstofu
nefndarinnar til að fá upplýsinga-
efni til dreifingar, og einnig heföu
margir hópar á vinnustööum tek-
ið sig saman um aö hætta alveg
að reykja á þriðjudaginn.
Ólafur sagði að erfitt yrði að
mæla árangur reyklausa dagsins,
en reynt yrði að fylgjast meö og
kanna framkvæmd hans á hinum
ýmsu vinnustö.ðum.
—ih
að þvi, að fjárveiting á þessu ári
er lægri en sú upphæö, sem veitt
var til tóbaksvarna 1978. 1 40%
verðbólgu veröur eðlilega enn
minna úr þessu fé en krónutalan
segir til um og ljóst er þvi aö
rekstur skrifstofu, margþætt upp-
lýsingastarf og fræöslustarf I
skólum tekur til sin verulegan
hluta fjárveitingarinnar.
Aftur á móti þykir Samstarfs-
nefndinni rétt að taka fram, að
aldrei kom til mála, að hún kost-
aöi gerð fræöslu- eða skemmti-
efnis sem fyrirhugað var I útvarpi
og sjónvarpi I tengslum við reyk-
lausa daginn. Þykir nefndar-
mönnum nóg að þurfa að greiöa
fullu veröi allar auglýsingar, sem
nefndin birtir I rikisfjölmiðlunum
með fé ríkisins.”
Samstarfsnefnd um reykingavarnir:
Fjárveitíngin álíka og
reykt er fyrir daglega