Þjóðviljinn - 03.02.1979, Page 13

Laugardagur 3. febrúar 1979 ÞJÓÐVXLJINN — StÐA 13
Hvernig fyndist
þeim að láta setja
málmhlut upp i tipp-
ið á sér, með með-
fylgjandi blæðingum
og e.t.v. bólgnu
tippi?
Betri getnaðarvarnir,
frjálsar fóstureyðingar,
engar ófrjálsar ófrjó-
semisaðgerðir. Þetta eru
kröf ur sem settar verða á
oddinn í ýmsum löndum á
alþjóðlegum baráttudegi
31. mars. Meðal þessara
landa eru Portúgal,
Spánn, ítalía, Sviss,
Frakkland, Holland,
Belgía, England, írland,
Ástralía, Kanada, Banda-
rikin, Kólumbía, Porto
Ríkó.
Karlar með
lykkjuna?
Hvergi hafa konur fullkominn
rétt til aö stjórna barneignum
sinum. Getnaöarvarnir eru dýr-
ar og ófullkomnar. Þaö má
spyrja þeirrar spurningar hvort
hægt væri aö bjóöa körlum upp á
sömu meöferö og konum, hvaö
snertir getnaöarvarnir. Er hægt
að bjóöa karlmönnum aö éta
hormónalyf daglega, þannig aö
þeir geti átt á hættu að þjást af
höfuöverk, vatnsmyndun i vefj-
um, jafnvel láta lifiö sökum
blóötappa? Hvernig fyndist
þeim aö láta setja málmhlut
upp i tippiö, meö meöfylgjandi
blæöingum, og e.t.v. bólgnu
tippi? Ætli þeir myndu gera sig
ánægöa meö það svar læknisins,
aö þeir skuli ekki vera aö hugsa
mikið um þetta, þaö sé um
venjulegar aukaverkanir aö
ræöa?
Hér er ekki veriö aö mæla
með þvi, aö pyntingartækjum
sem þessum sé troöiö á karl-
menn. Þaö er einungis veriö aö
benda á, aö getnaðarvarnir eru
hvorki hættulausar né fullnægj-
andi. Viö framleiöslu þeirra er
ekki tekiö miö af hagsmunum
kvennanna sem þurfa á þeim að
halda, heldur sitja hagsmunir
lyfjaframleiöenda i fyrirrúmi.
„Unaður kynlífsins”
eða
barnaframleiðsla.
Þar sem getnaöarvarnir fást
ekki einu sinni, eru konur alger-
lega ofurseldar þvi hlutverki
sem þeim er ætlað: að fram-
leiöa börn. Getnaðarvarnir eru
bannaöar i mörgum kaþólskum
löndum, þar sem sú skoöun er
rikjandi aö kynlif kvenna sé
einungis ætlaö til getnaöar.
Þetta er mjög mótsagnakennd
innræting, ef á þaö er litiö aö
sums staöar er konum talin trú
Umsjón:
Guðrún Ögmundsdóttir
Hallgerður Gísladóttir
Kristín Ásgeirsdóttir
Kristín Jónsdóttir
Sólrún Gísladóttir
KONUR RÁÐI EIGIN LÍKAMA
Hver á annars að ráða?
um aö „offjölgunarvandamál-
iö” sé frjósemi þeirra aö kenna,
— og þannig eru þær þvingaðar
til ófrjósemisaögeröar. t báöum
þessum tilvikum er konum
meinað aö taka sjálfar ákvörö-
un um lif sitt og likama.
Tilhneigingin til aö lita á kyn-
lif kvenna og barneignir sem
eitt og hiö sama, kemur hvað
skýrast i ljós i ýmsum Araba- og
Afrikurikjum, þar sem konur
eru hluti af eignum karla. Þar
er reynt að koma i veg fyrir aö
greinarmunur sé geröur á kyn-
lifi og getnaöi. Snipurinn er
skorinn af ungum stúlkum, eöa
kynfæri þeirra limlest á annan
hátt, til aö fyrirbyggja alla kyn-
feröislega ánægju.
Flestum er kunnugt, aö fóst-
ureyöing er litil og nær hættu-
laus aðgerö, sé hún framkvæmd
viö góö skilyröi. Engu aö siöur
hafa miljónir kvenna orðið fyrir
limlestingum og dauöa, sökum
þess aö þær hafa ekki átt kost á
getnaðarvörnum eöa fóstureyö-
ingum viö góö skilyröi. Hundruö
kvenna sitja i fangelsi, dæmdar
fyrir fóstureyöingu. Þúsundir
kvenna eru rændar siöasta eyr-
inum, er þær þurfa aö ferðast
milli landa til aö fá fóstureyð-
ingu, án þess aö hætta lifi slnu.
Skapa konur þriðja
heimsins offjölgun?
Hin alþjóölega baráttuherferö
fyrir frjálsum fóstureyöingum
hófst i London i júni s.l. Vaxandi
hreyfing kvenna i Evrópu um
þessi mál hrinti herferöinni af
staö. Upprunalega var mark-
miöiö frjálsar fóstureyöingar og
betri getnaðarvarnir. Seinna
bættust I hópinn konur frá Portó
Rlkó, Kólumbiu og flóttakonur
frá Suöuramerikurikjum. Meö
þátttöku þessarra kvenna bætt-
ist viö nýtt baráttumál, sem er
þvinganir til ófrjósemisað-
geröa.
t Portó Rikó hafa 35% allra
kvenna á barneignaaldri veriö
geröar ófrjóar. Hér er þetta
svonefnda „offjölgunarvanda-
mál”, - Þ.e. hungursneyö og ár-
legur dauöi miljóna i þriöja
heiminum — látið ganga út yfir
þau réttindi kvenna að afla sér
upplýsinga og taka ákvaröanir
um lif sitt og likama. Offjölgun-
arvandamálið á fyrst og fremst
rætur aö rekja til þeirra lög-
mála sem stýra framleiöslu og
notkun verðmæta i heiminum i
dag. Þessi lögmál hafa skapaö,
og endurskapa frá degi til dags,
þá neyö sem rikir meöal al-
mennings I löndum þriöja
heimsins. ófrjálsar ófrjósemis-
aögerðir eru merki um kyn-
þáttafordóma, og þannig kúg-
unartæki i höndum heimsvalda-
sinna. Þessu til sönnunar má
upplýsa, aö i þessum löndum er
læknum borgaö meira fyrir
ófrjósemisaögeröir en fyrir
upplýsingar um getnaöarvarn-
ir.
„Afbrotakonur” á
írlandi og Spáni.
Alþjóöleg samstaöa er for-
senda þess aö árangur náist. 1
A hverri minútu deyr barn úr hungri i Suöur-Ameriku. Þrátt fvrir
þetta neitar kaþóiska kirkjan þessum konum aögang aö getnaöar-
vörnum.
Suöur-Ameriku verður barattan
gegn ófrjálsum ófrjósemisaö-
geröum lika aö koma utanfrá.
Nokkrir hópar i Bandarikjunum
taka þátt i slikri baráttu.
A Irlandi fóru fram aögerðir I
nóvember, sem stefndu aö þvi
að gera aögang aö getnaöar-
vörnum frjálsan. Konur beittu
sér gegn þeirri stefnu rikis-
stjórnarinnar, aö þær skuli ekki
einu sinni hafa rétt á þeim litla
möguleika sem getnaðarvarnir
gefa. Þær hafa ákveöiö aö koma
af staö sölu á getnaöarvörnum,
og eiga þvi á hættu aö lenda i
fangelsi. Fyrir þessar konur er
alþjóölegur stuöningur ómiss-
andi.
Þetta veröur tekiö fyrir á fundi
undirbúningsnefndar 31. mars i
Barcelona. Þessi fundarstaöur
var m.a. valinn i ljósi þeirra
erfiöleika sem spænskar konur
eiga viö aö etja. Fjöldi þar-
lendra kvenna situr i fangelsi,
dæmdar fyrir fóstureyðingar,
sem þar heyra undir refsilögin.
Valdhafar skulu
dæmdir.
Fundur undirbúningsnefndar-
innar 6. desember s.l. i Paris
komst að þeirri niöurstöðu, að
herferöin yröi aö vera fjölda-
herferö, borin uppi af kvenna-
hreyfingum. önnur pólitlsk
samtök, stéttafélög og stúdenta-
samtök skyldu hvött til aö
styöja hana.
1 Belgiu styður verkalýös-
hreyfingin og verkalýðsflokk-
arnir ályktun um aö refsingar
viö fóstureyöingum veröi felld-
ar niöur. Þessi stuöningur er
mikilvægur fyrir undirbúnings-
starfið fyrir 31 mars, en þaö
felst m.a. I þvi aö settir veröa á
stofn i ýmsum borgum dóm-
stólar til aö fjalla um fóstureyö-
ingar. Dómstólar þessir gang-
ast fyrir svipuöum réttarhöld-
um og Russell-dómstóllinn setti
á stofn um Viet-Nam. Form
réttarhaldanna er, aö fólki meö
vald eöa,,umboö” almennings er
stefnt til fundar, þar sem ölium
er heimilt aö rekja úr þeim
garnirnar. Kvennahreyfingin i
ýmsum löndum hefur oft not-
fært sér þetta form til að skapa
umræöu um ákveöiö mál.
V erkalýðshreyfingin
er með.
Gott dæmi um samvinnu
kvennahreyfingarinnar og
verkalýöshreyfingarinnar er
ráðstefna, haldin i Englandi i
desember s.l. Undirbúninginn
annaöist hreyfingin fyrir frjáls-
um fóstureyöingum þar i landi
(NAC), og nefnd skipuð af
Verkamannaflokknum um.
sama efni. Á ráöstefnuna mættu
400 fulltrúar frá kvennahreyf-
ingunni og verkalýöshreyfing-
unni, þ.e. 12 landssambönd,
ýmsar staöbundnar deildir
verkalýösfélaganna, og verka-
mannaklúbbar i fyrirtækjum
studdu málið.
Verkalýöshreyfingin er það
afl, sem getur sett vald aö baki
kröfum kvennahreyfingarinnar.
Þvi er ráðstefna sem þessi stór
áfangi i starfsemi ensku
kvennahreyfingarinnar. Hún
opnar fyrir áframhaldandi bar-
áttu fyrir réttindum kvenna inn-
an verkalýöshreyfingarinnar, —
meöal verkakvenna.
Baráttureynsla kvenna viös
vegar um heim hefur ómótmæl-
anlegt gildi á Islandi. Þessi al-
þjóblega herferö ætti aö geta
skotið rótum i öllum löndum.
Sérstaklega ætti hún aö geta
borið árangur á Islandi, þar
sem kvennahreyfingin hefur
ekki siöur tengsl viö verkalýös-
hreyfinguna en i öörum löndum.
Látum reyna á þann styrk sem
kvennahreyfingin og verkalýös-
hreyfingin búa yfir, til þess aö
krefjast réttarins til aö velja.
Asa Jóhannesdóttir
Sigurlaug S. Gunnlaugsdóttir
Arósum
/