Þjóðviljinn - 10.02.1979, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 10. febrúar 1979.
Umsjón:
Guðxún Ögmundsdóttir
Hallgerður Gísladóttir
Kristín Ásgeirsdóttir
Kristín Jónsdóttir
Sólrún Gísladóttir
HILDUR JONSDOTTIR
Sömu laun fyrir sömu vinnu
ætti ad vera krafa Sóknar
Nú um skeiö hefur Sóknar-
málið svokallaöa veriö nokkuö
til umfjöllunar I blaöi þessu.
Óánægja Sóknarkvenna meö
kjör sin hefúr fariö hraövaxandi
og kröfunni um jafnrétti á viö
karlmenn innan BSRB sem
vinnasömu störf, hefur ört auk-
ist fy lgi á siöari árum. Þessi óá-
nægja einskoröast ekki ein-
göngu viö Sókn, heldur gildir
einnig um félög verkakvenna
út um land, sem vinna hjá ríki
eöa bæ. Eftir samþykkt Jafn-
réttislaga á árinu 1975, þóttust
flestir þess fullvissir aö lausn
þessara mála væri i sjónmáli,
þvl rikisvaldið — atvinnurek-
andi Sóknarkvenna — hlyti aö
framfylgja eigin lagasetningu
og leiörétta þaö misrétti sem
iáglaunakonur hafa oröiö fyrir
barðinu á. Aðrir töldu aö Jafn-
réttislögin væru skripaleikur
sem konum kæmi aö engu
gagni, nema þær fylktu sér
saman og berðust fyrir þvf.aö i
kjölfar lagasetningarinnar
kæmu efnahagslegar og félags-
legar umbætur sem raunveru-
lega leiddu til bættrar stööu
kvenna i þessu þjóðfleagi.
Svo viröist sem siöari hópur-
inn hafi haft á réttu aö standa.
Biðlund og
mannúð Sóknar
Eins og flestir vita. þá vinna
stórir hópar Sóknarkvenna við
hlið karlmannasem eruí BSRB.
Þeir hafa hærra grunnkaup,
hærra álag, eru yfirleitt á ööru
vaktakerfi og hafa önnur
félagsleg réttindi mun beturúti-
látin en Sóknarkonur. Þetta er
gróft og augljóst misrétti. Jafn-
réttissinnar í Sókn hafa lengi
barist fyrir leiöréttingu þessara
mála. en hafa sifellt rekið sig á
vegg i kerfinu og þvi hefur bar-
átta þeirra verið árangurslaus
til þessa. Sérhver aöili firrir sig
allri ábyrgð og lokaniðurstaöan
af barningi þessum er sú, aö
ekkert muni gerast i málinu
fyrr en rikisvaldiö verður knúiö
til aö fara að lögum, af þvi afli
sem felst i samtakamætti
Sóknarkvenna, á vinnustaðeöa i
félaginu i heild.
Sókn hefúr sýnt þessu rétt-
lætismáli ótrúlega biðlund,
þrátt fyrir aö stór hluti Sóknar-
kvenna hafi reynt aö koma
þessum málum á hreyfingu.
Fyrir nokkru haföi fulloröin
kona samband viö Jafnréttissiö-
una og vildi koma á framfæri
óánægju sinni meö greinina
„Allir i Travoltastellingu” sem
birtist á siöunni.
Sagöi hún aö sér fyndust þaö
mjög eölileg viöbrögö hjá æsk-
unni aö hrifast af þessari mynd.
Hún sagði: „unga fólkiö þarf
eitthvaö til aö skemmta sér viö
og viö höfum haft gaman af
svona myndum einhvern tim-
Þesser skemmst aö minnastað
formaður Sóknar sagði eftir
félagsfundinn þann 20. des. s.l.
að ekki þætti rétt aö fara í verk-
fall „af mannúöarástæðum”.
Hafa lágiaunakonur, sem margt
annaö starfsfólk heilbrigöis-
stofnana, oft veriö hart leiknar
af „mannúð” viösemjenda
þeirra, sem þeir viröast rfku-
lega gæddir, en sem þvi miöur
beinist ævinlega á vitlausan
stað á vitlausum tima. Þykir
mörgum sem „mannúö” for-
ystu Sóknar ætti helst að beinast
aö félagsmönnum sjálfum fyrst
og fremst.
Si'ðan hafa skipast veður i
lofti vegna þess óvænta frum-
kvæðis sem kom frá Akranesi.
Forysta þeirra Akraneskvenna
tók þá afstöðu aö styöja þær
konur, sem áttu heimtingu á
inngöngu i STAK, i jafnréttis-
baráttu þeirra og lýsti yfir að
þótt þeim þætti leitt aö missa
konur út úr félaginu, þá væru
stéttarhagsmunir þeirra æðri
hagsmunum félagsins. Þessu
viðhorfi ber tvimælalaust aö
fagna. Nú þótti forystu Sóknar
eðlilega ekki lengur fært að
halda að sér höndum og boðaði
til féiagsfundar þann 25. janúar
s.l. um kjaramál. A þeim fundi
voru fundarsköp þverbrotin og
öll meðferð mála i hæsta máta
ólýðræöisleg. Verður fundurinn
ekki rakinnhéri smáatriðum.en
lesendum til glöggvunar bent á
Opið bréf frá hluta þess hóps er
gekk út af fundinum,sem birtist
i Þjóöviljanum 31. jan., grein
um fundinn i 5. tbl. Stéttarbar-
áttunnar ogennfremur á grein i
Neista sem út kom 30. jan., en
sú grein rekur gang mála á
fundinum ýtarlega.
Viðhorfin
innan Sóknar
Þau viöhorf sem hafa átt fylgi
að fagna innan Sóknar eru aöal-
lega þrenns konar. t fyrsta lagi
ber að nefna þá sem hafa stutt
kröfuna um 180 þús. króna lág-
markslaun. 1 öðru lagi eru þeir
sem vilja stefna beint á ná-
kvæmlega sömu launog réttindi
og BSRB-félagar hafa sem
vinna sömu störf. I þriöja lagi
eru þeir sem halda þvi fram að
Sókn beri ekki aöeins að stefna
á sömu laun og réttindi og
BSRB-menn hafa, heldur einnig
að berjast fyrir inngöngu i
BSRB, fyrir fullkomnu afnámi
allrar mismununar á kynjum,
fyrirþvi að allt ófaglært starfs-
fólk þeirra stofnana sem eru á
félagssvæöi Sóknar séu i sama
an.” Hún taldi þessar Travolta-
myndir ekkert meiri sölu-
mennsku en hvað annað i þessu
þjóöfélagi og þaö væri ekki allt
af hinu illa. Hún sagöist jafn-
framt vilja biöja okkur um aö
gagnrýna ekki eingöngu, heldur
benda lika á eitthvað sem gæti
komiö i staöinn.
Jafnréttissíöan vill þakka
þessar ábendingar og væri vel
ef fleiri létu I sér heyra um efni
siöunnar.
félagi, með sömu laun og rétt-
indi og berisama starfsheiti án
tillits til kyns. Þær rökstyðja
mál sitt þannig að á meðan kon-
um og körlum sé haldiö i mis-
munandi stéttarfélögum verði
grundvöllur fyrir misrétti ævin-
lega fyrir hendi i einni eða ann-
arri mynd og hægur leikurinn
fyrir rikisvaldið að snúa þróun-
inni viö með þvi að afmarka
starfssviö þessara hópa og
skapa þannig möguleika til að
réttlæta misréttið.
Nú þegar er orðið ljóst, að
engin fyrirstaða er af hálfu
BSRB fyrir að taka Sóknarkon-
ur inn I sinar raðir, aö sögn for-
mannsBSRB. Þeir hafa itrekað
það að frumkvæðið verður að
koma frá Sóknarkonum sjálf-
um, með stuðningi félagsins i
heild, en að þvi fengnu myndi
þessi hópur fá sömu stöðu og
aðrir hópar' bandalagsins. Það
er augljóst að veldi Sókn þessa
leið, væru hagsmunir verka-
kvennanna, laun og réttindi,
betur á veg komnir en nú er.
Kröfugerðin
Þau undur gerðust hins vegar
á félagsfundinum 25. jan., þrátt
fyrir þær raddir sem hafa verið
yfirgnæfandi innan félagsins, að
formaður Sóknar opinberaði að
hún hefði fengið tvo „indælis
menn” frá ASl til að gera með
sér kröfugerð fyrir félagið.
„Með okkur”, leiðrétti hún
reyndar. Sú kröfugerð væri til-
búin, að visu ekki fjölrituð,
„kröfugerð sem hagdeild ASf
heföi stimpilinná, sem þeir ættu
jafn mikinn heiður af og við,”
svo notuð séu orð formannsins.
Þessi kröfugerö er langt fyrir
neðan þaö sem Sóknarkonum
ber, bæöi i siðferðilegum og
lagalegum skilningi. Þessi
kröfugerð er eins og skrattinn
úr sauðarleggnum miðað við
þær stefnursem hafa veriö inn-
an Sóknar. Henni var þrýst i
gegn i'snarhasti á fundinum og
er vafasamt að atkvæðagreiðsl-
an um hana geti talist lögleg.
Kaupliðir kröfugerðarinnar
eru: Byrjunarlaun 168.815 kr.
eftir 6 mánuði 175.636, eftir 1 ár
182.681, eftir 3 ár 189.936, eftir 4
ár 200.985 og eftir 5 ár 207.934.
Formaður Sóknar sagði að
endar væru lausir, þetta ætti
eftir að breytast, þannig gengi
það i samningum. Hún sagði
ennfremur að áherslan væri
lögð á „stabfia vinnukraftinn”,
ekki væri verið að stila upp á
„þær sem gripa inni,” eins og
fleiri liðir kröfugerðarinnar
bera með sér. Aðrir liðir hennar
eru um vaktaálag, um veikinda-
daga og um orlof. Um aukið
fæðingarorlof sagði hún að-
spurð, að það væri að visu ekki i
kröfugerðinni, en kannske yrði
það tekið upp i samningagerð-
inni, „við gætum fengið þaö
fyrir eitthvað annað.”
Mörgum þykir þessi kröfu-
gerð i hæsta máta undarleg og
velta þvi fyrir sér hvaö að baki
henni kunni að búa. Þeir spyrja
hvi i ósköpunum Sóknarkonur
krefjast ekki tvimælalauss rétt-
ar sins, sem er sömu laun fyrir
sömu vinnu og fullkomins af-
náms á þvi kynjamisrétti sem
þær hafa manna harðast orðiö
fyrir barðnuá. Er súverkakona
til innan Sóknar sem litur svo á
að konum beri lægri laun fyrir
vinnu sina en körlum i sömu
störfum? Þessi kröfugerð leiðir
okkur i' sannleika um það, að
þeir sem sömduhana a.m.k. eru
þeirrar skoðunar, þ.e. formað-
urinn sjálfur og þeir tveir in-
dælismenn frá ASl sem veittu
henni liðsinni sitt. Og yfir öllu
saman er „stimpill ASI”! Má
undirrituð minna á, aö þessi
sami formaður hélt eftirtektar-
verða ræðu þann 24. október
1975, ræðusem fjölmargir muna
eftir þó ræðumaðurinn sjálfur
hafi kannske gleymt henni.
Hvað býr
að baki?
Eins og áður sagði, þá velta
margir því fyrir sér hvað að
baki þessari kröfugerð býr.
Margar kenningar hafa komið
fram um lausn þessarar gátu og
ein þeirra liklega haldbest. Hún
er svohljóðandi: Hin hefð-
bundna spenna sem rikt hefur
milli ASI og BSRB hefur mikil
áhrif á þessi mál. Ef Sóknar-
konur fá jafnrétti á við starfs-
félaga þeirra i BSRB munu
byrjunarlaun þeirra liklega
verða i kringum 172 þúsund
krónur, en þaö eru þau grunn-
laun sem t.d. gæslumenn á
Kleppsspitala fá. Dagsbrúnar-
menn ásamt fleiri aðilum innan
ASI myndu þá fljótlega fara að
hugsa sér til hreyfings, en nú er
dagvinnukaup Dagsbrúnar-
verkamanns sem vinnur viö
höfnina 146.720 kr. fyrir fjórar
vikur, sem sagt langt fyrir neð-
an framf ærslukostnað. Ef
hreyfing skapast i Dagsbrún er
liklegt að óróinn breiðist út og
nái vitt og breitt um verkalýðs-
hreyfinguna. Það má hinsvegar
ekki fyrir nokkramuni ske þvi
það kemur sér illa fyrir rikis-
stjórnina, nú þegar hún þarf á
spekt vinnumarkaðarins að
halda. Þ.e.a.s. Sóknarkonur
mega alls ekki fá þann rétt sem
Jafnréttislöggjöf rikisvaldsins á
að veita þeim, þvi þegar endir-
inn er skoðaður þá gæti það haft
erfiðleika fyrir rikisstjórnina i
för með sér, rflrisstjórn verka-
lýðsflokkanna. Laglegt er það.
Er það hugsanlegt að þeir
ASl-menn og formaður Sóknar
hafi haft þetta til hliðsjónar þeg-
ar hin hóflega kröfugerð var
samin?
Þetta er haldgóð kenning.
Konur! Viö megum ekki
sjálfar standa i veginum fyrir
afnámi kynjamisréttis. Berj-
umst fyrir kröfunni um sömu
laun fyrir sömu vinnu!
Aðlokum: Þaðskýtur skökku
við þegarÞjóðviljinnslærupp á
forsiðu túlkun formanns Sóknar
á „sigri” þeirra Sóknarkvenna
inni I Hátúni, sem fóru I setu-
verkfall til að mótmæla þeim
lúalegu árásum sem gerðar
voru á kjör þeirra. „Sigur”
þessi átti að felast i þvi að sam-
komulag tókst um 6 vikna aö-
lögunartima á kaupskerðing-
una. Samstaöa Sóknar var um
að hrinda þessari árás alger-
lega, ekki að fá tima til að að-
lagast henni. Siðan hefði einnig
verið hægt að setja fram kröfú
um enga kaupskerðingu þó
vinnutimi yrði styttur um 30
minútur.
Kappræðufiindur
Fimmtudaginn 15. febrúar munu Rauð-
sokkahreyfingin og Eik (m-1) kappræða um
efnið „Hvernig skal byggja baráttuhreyfingu
kvenna”. Fundurinn verður haldinn að Hótel
Esju og hefst kl. 20.30. Er ekki að efa að hann
verður hinn fróðlegasti,og eru allir áhugamenn
um kvennabaráttuna hvattir til að mæta.
Eðlileg viðbrögð hjá æskunni