Þjóðviljinn - 22.02.1979, Qupperneq 9

8 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 22. febrúar 1979
Fimmtudagur 22. febrúar 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Þjóðviljinn
við
ísafjarðardjúp
Bogi skipstjóri á rækjubátnum
Bryndfsi á tsafirði tók þvi ákaf-
lega vel að taka okkur einn túr inn
i Djúp til að sýna okkur hvernig
rækjuveiðar fara fram. Reyndar
var honum mjög I mun að við
kæmumst að raun um að rækju-
karlar væru ekki aðrir eins smá-
rækjuböðlar og seiðadráparar og
sumir vilja vera láta. Hann sagði
okkur að koma niður á smábáta-
höfn kl. 7 að morgni þriðjudagsins
13. febrúar.
í föðurlandið
Fyrir morgunsvæfa skrifborös-
vinnumenn úr Reykjavik var þaö
talsvert átak að rifa sig upp kl.
6.30 að morgni en það tókst þó.
Ys og þys og Ijósagangur var I Sundahöfn á tsafirði kl. 7 að morgni er rækjubátarnir voru að fara út i
svarta myrkri
Skammt frá var Ragnar Ben 1S 210, nýlegt 30 tonna skip, að hifa inn trollið.
RÆKJURÓÐUR MEÐ BRYNDISI
Finnbogi Jónasson skipstjóri I brúnni
á Kirkjumið í Djúpi
Við fórum I fööurlandið, tjöld-
uðum öllum tiltækum hlifðarföt-
um og örkuöum siðan syfjaðir
niöur Hafnarstrætið, gengum yfir
Silfurtorgið, gutum hornauga á
Otvegsbankaklukkuna og fórum
svo ýmsar krókaleiðir niður á
smábátahöfn við sundiö. Silfur-
gata, Brunngata, Þvergata,
Smiðjugata, Tangagata og Sund-
stræti.
beir Finnbogi Jónasson skip-
stjóri og háseti hans, Guðmann
Guðmundsson, voru þegar til-
búnir til brottfarar og búnir að
leysa frá Halldór gamla Sigurðs-
son, það er elsti skjráöi báturinn
á lsafiröi, smiðaður 1916. Hann lá
utan á Bryndisinni. Við stukkum
um borö og brátt var stefnan
tekin út Skutulsfjöröinn. Enn var
dimmt yfir og þungbúin fjöllin
slúttu yfir eyrina sem nú var
óðum að vakna til lifs. Sjá mátti
ljós kvikna I glugga og glugga.
Ein af hinum frœgu
Dísum
Reiknaö var með tveggja og
hálfs tima stimi á miðin svo að
viö létum fara vel um okkur fram
I lúkar og höföum morgunblund-
inn af Guömanni háseta.
Bryndis er 14 lesta eikarbátur
og oröin 40 ára gömul. Hú er ein
af hinum frægu Disum sem
smiöaöar voru á Isafirði á árun-
um 1938—1939 fyrir Samvinnu-
félag Tsfirðinga. Þær hafa reynst
happafleytur og eru flestar ef
ekki allar á floti ennþá. Sædis og
Ásdls eru I Bolungarvik, Hjördis i
Sandgeröi og Valdis á Hvamms-
tanga. Arið 1942 bættist svo við
Jódis sem nú er á Bildudal.
Guðmann háseti er frá Kleifum
I Seyðisfirði i ísafjarðardjúpi,
sonur Guðmundar bónda þar sem
Þorsteinn Jónsson geröi kvik-
mynd um.
Meöan Guömann hitar vatn á
kabyssunni segir hann okkur af
sjálfum sér og sinu fólki. Hann
byrjaði til sjós 16 ára gamall og
átti i nokkur ár rækjubátinn Þrist
i félagi við Guömund heitinn
Gislason sem var formaður
Sjómannafélagsins á Isafiröi.
Eitt haustið vildi Guðmundur
ólmur selja bátinn og það varð úr
en veturinn eftir fórst Guðmund-
ur á sviplegan hátt. Hann tók út af
Guöbjörginni ásamt tveimur öör-
um sjómönnum er brotsjór reiö
yfir togarann.
Bogi skipstjóri stefnir á miöin
fyrir innan Æðey og Ogur. Þeim
átti að loka i gær vegna smásfldar
og smárækju en þvi vildu rækju-
sjómenn á Isafirði ekki una vegna
þess að þar eru um 40% af hefð-
bundnum miöum þeirra. Reru
þeir þvi ekkert á þessum mánu-
degi en sendu sendinefnd i
sjávarútvegsráðuneytið og Haf-
rannsóknarstofnunina og fengu
þrjú svæöi opnuö á ný i Inndjúp-
inu og reglum breytt. Má hver
bátur veiöa 3 tonn á viku og
aöeins 1 tonn á dag.
Bryndisin stefnir á Kirkjumiðið
en þaö er nefnt eftir kirkjunni I
UnaösdaláSnæfjallaströnd. Hinir
bátarnir eru á svipuðum slóðum
en flestir þó út af ögurvik. Vikar-
arnir róa frekar inn á Jökuifirði,
segir Guðmann, enda er styttra
fyrir þá að fara þangað.
Hafrannsóknarskipið
Dröfn
Nú er byrjað að kasta og eru
hlerarnir ekki látnir fara út fyrr
en trolliö er komiö i botn. Þeir á
hafrannsóknarskipinu Dröfn eru
með siðutroll, segir Bogi skip-
stjóri, og hleypa trollinu ekki
beint i botn og eru þvi að veiða
uppi um allan sjó. Þaö er ekki að
furða þó að þeir fái ýmislegt
saman við rækjuna. I raun og
veru f:nnst mér það hrein eyösla
að vera með skip, sem er á 2.
hundrað tonn, 6—7 manna áhöfn
og tvo fiskifræöinga i þessum
rækjukönnunum, segir hann. Við
höfum tilkynnt aö við séum alltaf
boönir og búnir til að taka Guð-
mund Skúla Bragason, útibús-
stjóra Hafrannsóknarstofnunar á
Isafirði, um borð og hann getur
þá gengið nákvæmlega úr skugga
um hvað viö veiðum. Ef viö fáum
sild i trolliö köstum viö ekki aftur
á þeim stað en þeir á Dröfninni
kasta aftur og aftur á sama stað
ef þeir fá smásild eöa smárækju.
Það gefur ekki rétta mynd af
ástandinu.
Ef rækjurnar eru fleiri en 325 I
kg er hún ólögleg og má þá gera
aflann upptækann að hluta. Bogi
er ekkert sérstaklega ánægður
með þetta tonns hámark á dag.
Við vinnum á hálfum afköstum
segir hann og þurfum að fara út
þrisvar I viku til að fá vikuaflann
með ærnum oliukostnaöi i stað
þess að ljúka þessu af á einum
eöa tveimur dögum og snúa okkur
þá frekar að ööru. Oliukostnaður-
inn i janúar var 129 þús. krónur en
á stærri bátunum svo sem eins og
Engilráð hjá Dóra Hermanns er
hann helmingi hærri.
Þœr reyndust 244
Bryndis togar nú yfir sundið i
áttað Bresskerum, sem þeir Bogi
kalla svo og segja að ávallt séu
kölluð þó að á kortum standi
Breiðsker. Það má finna á virun-
um að botninn er harður á parti.
Eftir að búið er að toga I klukku-
tima laust upp úr klukkan 10 á 40
faðma dýpi er byrjaö aö hifa og
nú verður spennandi að sjá hvað
upp kemur.
Er leyst er frá fyrri pokanum
rennur smárækja inn fyrir borð-
stokkinn og talsvert mikið af sild
innan um. Heyra má á þeim
félögum að þeim lýst ekkert á
þetta og það með blaðamenn inn-
anborös. I seinni pokanum er
hinsvegar greinilega hrognrækja
eða fjögurra ára gömul rækja að
mestum hluta og miklu minna af
sild. Þá hýrnar bráin aðeins á
þeim Boga. Miklum hluta af þvi
sem kom úr fyrri pokanum er
mokað út aftur. Það mun rækjan
lifa af en sildin ekki. Blaðamaður
Þjóöviljans var beðinn að telja
rækjurnar úr seinni pokanum i
hálfs kflós dollu og gerbi hann það
samviskusamlega. Þær reyndust
122 sem þýðir 244 i kg. Þaö er ekki
sem verst útkoma.
Af gýgjarpussum og
öðrum sjávardýrum
Svo er hafist handa við að kasta
út trollinu á ný en Guðmann og
við Þjóðviljamenn taka til hend-
inni viö að hreinsa öll aðskotadýr
úr rækjunni og setja hana i kassa.
Það er frekar seinleg vinna vegna
smásildarinnar sem kom úr
þessu fyrsta hali. Svo finnast alls-
konar dýr með svo sem marhnút-
ar, þorskseiði, gýgjarpussur,
mjónur, loðnur, krossfiskar og
hrossaskitur.
Bogi fylgist með hinum bátun-
um i talstöðinni. Arni Gunnlaugur
frá Bolungarvik fékk 600 kg i
fyrsta hali og sömuleiðis Gullfaxi.
Það þykir ágætt. Eirikur Finns-
son fékk 200 kg en Ver 300 kg en
þá slitnaði annar togvirinn og
lentu þeir I erfiðleikum. Fyrir
helgi var mokafli, segir Bogi, og
þá fékk Engilráð t.d. tonn á 20
minútum. Sjálfur hefur henn
fengið mest upp undir 2 tonn i
hali.
Að fara „í Kjartan”
Bryndls er með aflahæstu skip-
um á þessari vertiö. Hún er búin
aö fá um 30 tonn frá áramótum.
Og þaö er ágæt stærð af rækju,
segir Bogi. Hjá sumum hefur hins
vegar farið mikið „I Kjartan” en
það er það kallað þegar hluti afla
er gerður upptækur vegna smá-
rækju. Slik rækja er lika kölluð
Guömundar Skúla-rækja eftir
fiskifræðingnum á Isafirði.
Annars er greinilegt að Guð-
mundur Skúli er vel liðinn meöal
rækjukarla þrátt fyrir starf sitt.
Bogi leysir frá pokanum og á þilfarið flæðir brein og allstór rsekja
pc nBrji
■%Æ M
Bogi segir aö hrognrækjan
kippi sér frekar upp og færi sig ef
marglr hafa verið aö skarka i
slóðinni. Menn veröa að þekkja
atferli hennar til að ná henni.
Eruð þið að fá hann?
Bryndis lendir I smáerfiðleik-
um i þessu hali. Annar hlerinn
festist og var svo lengi að losna að
pokinn fór inn I nótina. En þaö er
ekki alvarlegt. Klukkan 11.25 er
komið að þvi að hifa og nú byrjar
spenningurinn á ný. Rækjan úr
þessu hali reynist vera hrein og
stór. Það má næstum moka henni
beint I kassana. Nú eru skipverj-
ar sigri hrósandi. Þarna sjáiöi,
sögðu þeir.
Sólrún er nokkra faðma I burtu
og Kjartan Sigmundsson hrópar
yfir: „Eruð þið að fá hann?”
Veðrið er ágætt og allt um kring
má greina bæina I Djúpinu.
Þarna eru Bæir, þarna Strandsel
og þarna Tyrðilmýri.
I fyrsta hali voru 2—300 kg , 500
1 þvi næsta svo að ekki vantar
mikib upp á til að fá tonnið og ekki
komið hádegi. Eftir að búið er að
kasta trollinu út á ný förum við
fram i og fáum okkur að éta. Það
er feitt saltkjöt og kartöflur. Þeg
ar Guömann er búinn aö háma i
sig kallar hann I Boga og hann
skellir i sig matnum. Svo er gripið
til óspilltra málanna á ný.
Þriöja haiið er jafngott öðru.
Upp koma um 500 kg af hrogn-
rækju og I henni er sama og ekk-
ert drasl. Sáralitið af sild og smá-
rækju. Það er þvi litið annaö aö
gera en að moka beint i kassana
og stima svo heim á leið. Aflinn er
1,2 tonn en litið við þvi að gera
þótt farið sé yfir tonns markiö.
Ekki er hægt aö henda góöri
rækju út.
200 þúsund fyrir
aflann
A heimleiðinni sjáum við inn i
Skötufjörö, Hestfjörð, Seyöisfjörð
og Alftafjörð og Guömann segir
okkur frá æskuslóðum sinum.
Bogi skipstjóri er hins vegar frá
Bolungarvik á Hornströndum en
fluttist slðan til Bolungarvlkur
við Djúp og loks til tsafjarðar.
Hann er nú aö láta byggja nýtt og
glæsilegt skip fyrir sig i skipa-
smiöastöð Marseliusar á Isafiröi
og veröur nánar sagt frá þvi i sér-
stöku viötali við Boga hér i Þjóö-
viljanum innan skamms.
Bryndlsin er fyrst I land af
öllum rækjubátunum á Isafiröi.
Hún er komin fyrir klukkan 3.
Kassarnir eru hifðir á land og
siðan verða þeir fluttir I rækju-
verksmiðju Olsens, teknar prufur
úr þeim og ákveðið i hvaða verð-
flokk rækjan fer. Sennilega verða
um 250 rækjur I kg en það gera
170 krónur. Fyrir aflann fást þvi
um 200 þús. krónur.
Við kveöjum þá félaga á
bryggjunni og skreiðumst svo á
Hótel Mánakaffi. —GFr
Myndir: Leifur
Guðmann háseti og blabamaður hreinsar smásfldar, mjónur, gýgjarpussur og
annað drasl úr rækjunni
Texti: GFr
1 hádegismat var feitt saltkjöt og kartöflur

j.
Rækjunni landað á tsafirði á þriðja timanum
Hámarksafli fenginn, eitt tonn og gott betur, og timi til kominn að fara heim þótt aðeins sé komið hádegi
fl I jj g \ y{ f
—r ’i \
tflÉfo.' ^Cm\ 1 1 ■ Ib \
íM BS Hlff \
jO.JÍf 1