Þjóðviljinn - 18.10.1979, Blaðsíða 6

6 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Finjmtudagur 18. október 1979
Undarlegt aö sitja nú hér og
festa orö á blaö i minningu þessa
glaölega manns. Hversu fráleitt
er aö ég sé viö þvi búinn. Og þö
get ég ekki látiö hjá liöa aö hripa
nokkur kveöjuorö viö þau óvæntu
hryggöartiöindi, aö hann sé fall-
inn frá I blóma lifsins, eftir
skamma en þunga legu á sjúkra-
húsi.
Þaö var eitt vor i Parls, aö ég
hitti hann fyrst, þann bjartleita
mann, Huldar Smára Ásmunds-
son, þegar hann var nýkominn frá
Aix en Provence I Suöur-Frakk-
landi, eftir fyrsta veturinn sinn i
frönskum háskóla, en meö honum
voru islenskir félagar hans, sem
einnig höföu veriö i Aix þennan
vetur, og viö settumst á kaffistétt
viö eitthvert veitingahús skammt
frá Signubökkum, fengum okkur
bjór og ræddum heimsmálin af
kappi, en jafnframt varö ég þess
var, þegar Huldar mælti viö mig
einslega, aö minna haföi oröiö úr
frönskunámi þeirra félaga en
æskilegt heföi veriö, þvi þeir
höföu veriö saman öllum stund-
um, þessir fáu Islendingar sem
þarna voru samtlmis i framandi
borg. Hann kvaöstnú vera staö-
ráöinn I aö fara ekki aftur þang-
aö, heldur hefja nám i einhverri
borg, þar sem of mikill félags-
skapur viö Islendinga mundi ekki
tefja hann frá náminu.
Hann sagöi mér frá þessu á
þann sérkennilega hátt sem geröi
hann ólikan öllum öörum mönn-
um. Fyrst hló hann aö þvi hvernig
lifiö iökaöi þaö aö taka fram fyrir
hendurnar á mönnum, og glettnin
og hýrleikinn skein út úr öllu and-
litinu, slöan breytti hann um svip,
þegar hann fór aö tala um fram-
tiöaráform sin, varö alvarlegur
og hátíölegur eins og barn viö
fermingu. Og hann stóö viö orö
sin. Hann haföi greinilega á þeirri
stundu sem ég hitti hann I Paris
veriö búinn aö skoöa hug sinn,
gera sér grein fyrir sjálfum sér
og taka staöfasta ákvöröun. Eftir
þaö stundaöi hann nám sitt af
mikilli elju og kostgæfni og hætti
ekki fyrr en hann var oröinn há-
læröur maöur.
Viö vorum ekki meö öllu
ókunnugir þegar ég hitti hann i
Paris umrætt vor, þó viö heföum
aldrei sést áöur. Hann haföi ein-
hverntíma sent ritstjórn Birtings
efni, og skrifaö utan á þaö til min,
hefur ef til vill vitaö, aö ég var
ekki aöeins fæddur og uppalinn á
Akranesi eins og hann, heldur
jafnframt af sömu ættinni, nöfn
feöra okkar aö llkindum sama
Asmundarnafniö, af svonefndri
Elinarhöföaætt sem sumir nefna
Klingenbergsætt i höfuöiö á
dönskum manni sem hingaö kom
á átjándu öld og fékk hér gott
gjaforö, dóttur Asmundar
Sigurössonar, mikilsháttar bónda
á Asgaröi i Grlmsnesi, og þaöan
mun Ásmundarnafniö komiö.
Eftir þennan vorfund okkar
Huldars i Paris, átti ég eftir aö
hafa meiri kynni af honum og
njóta hlýlegrar vináttu hans,
ræöa viö hann og skrifast á viö
hann um bókmenntir og önnur
áhugamál.
Ég minnist eins kvölds I Paris
nokkrum árum siöar, þegar svo
vildi til aö ég var aftur staddur i
þeirri borg, en Huldar þá viö sál-
fræöinám i Parisarháskóla. Viö
sátum nokkrir saman i notalegri
ibúö hjá Siguröi Jónssyni
náttúrufræöingi og Gisele konu
hans og spjölluöum saman um
allskonar vandamál, frönsk
stjórnmál, De Gaulle og fleira.
Kona min var meö mér og þótti
okkur ánægjulegur félagsskapur-
inn, enda fjörugar umræöur. En
þegar skammt var liöiö á kvöldiö
vildi Huldar fara upp á Mont-
parnasse aö hitta tslendinga.
Ekki skildi ég hvaöan vini okkar
kom sú hugmynd, aö þaö væru
eitthvaö merkilegri Islendingar
uppi á Montparnasse en þar sem
viö vorum stödd hjá menntuöu
gáfufólki, og fátt kunni Huldar
betur aö meta en aö ræöa um ráö-
gátur tilverunnar i góöra vina
hópi sem hann sjálfur llfgaöi upp
meö sérkennilegri blöndu af
gamansemi, striöni og hátlöleik.
Fyrir þrábeiöni hans varö þaö
samt úr, aö viö fórum meö hon-
um, þó ég kynni þvi hálfilla, þar
sem hjónin vildu hafa okkur leng-
ur. En þegar kom upp á Mont-
parnasse varö auövelt aö skilja
hvaö valdiö haföi því, aö Huldar
Smári vildi fara upp á Mont-
parnasse aö hitta tslendinga.
Hann var oröinn ástfanginn af
ungri islenskri stúlku sem þá var
MINNING
Huldar Smári
/
Asmundsson
sálfræðmgur
fæddur 31. mars 1938—dálnn 9. október 1979
viö störf I Parls, og hann átti þess
von aö hana mundi vera aö finna
þetta kvöld á einhverju veitinga-
húsinu á Montparnasse. Þaö var
til aö lita hana augum sem hann
haföi veriö friölaus aö komast
burt frá tslendingum til aö
hitta tslendinga. Og þegar ég sá
stúlkuna, skildi ég hann betur. Ég
kannaöist viö hana. Ég haföi um
tima átt heima I Kópavogi, utar-
lega á Kársnesinu, og oft verslaö i
biöskýlinu yst á nesinu, þar sem
faöir hennar rak verslun, en hún
afgreiddi oft og tiöum, þá
unglingsstúlka sem bar af flest-
um öörum,full af lífsþrótti og hlý-
leik, Björg Siguröardóttir. Ég
hugsaöi meö mér, þegar ég sá af
hvaöa stúlku vinur minn haföi
heillast, aö þar yröi hann ekki
svikinn. Viö dvöldumst þá I
Paris, ég og konan mln, frá út-
mánuöum og til vors, en áöur en
viö fórum heim höföu þau Huldar
og Björg gengiö I heilagt hjóna-
band og buöu okkur til sin i litla
ibúö sem þau höföu tekiö á leigu i
Paris. Viö gleymum aldrei þeim
góöu stundum.
Huldar og Björg áttu eftir aö
búa mörg ár I Paris. Þaö varö
freistandi fyrir Huldar, þar sem
hann varö svo heppinn aö fá
Islenskukennslu viö háskólann i
Caen meöan hann var enn viö
nám i Paris, aö halda áfram aö
mennta sig I grein sinni eftir aö
hann haföi lokiö sálfræöiprófi.
Þessvegna héldu þau hjónin
áfram aö búa I Paris eftir aö
Huldar haföi lokiö prófi. En
doktorsritgeröin, sem Huldar hóf
aö vinna aö, sóttist seint vegna
þess hvernig maöurinn var skapi
farinn. Hann gat ekki sætt sig viö
aö skrifa einhverja ritgerö sem
væri oröin úrelt um leiö og hún
væri komin úr prentverkinu eöa
einu ári seinna. Hann var sivak-
andi fyrir þvi sem var aö gerast,
vildi kynna sér þaö sem abrir
voru ab hugsa um leib og hann
var aö skrifa doktorsritgeröina.
En viö lifum á öld menntunarinn-
ar, öld skólanna, þegar margir
eru aö skrifa og hugmyndirnar og
skýrslurnar og doktorsritgeröirn-
ar koma fljúgandi aö úr öllum
áttum.
Huldar kom heim til tslands
ásamt konu sinni og ungum börn-
um hálæröur maöur fyrir nokkr-
um árum og komst hér fljótlega i
stööu sem hæföi menntun hans.
Ég get spurt: Hversvegna er
hann skyndilega horfinn? En ég
spyr til einskis. Þannig verbum
viö, samkvæmt lögmálum sem
viö þekkjum ekki nema óljóst, aö
horfa á eftir þeim sem viö gerb-
um ráö fyrir aö ættu svo mikiö og
merkilegt starf framundan.
Ég hugsa til konu hans og vin-
konu okkar sem tók okkur svo vel
forbum daga i París, ég veit aö
hún er þróttmikil og traust, en nú
vildi ég geta sagt eitthvaö viö
hana, og þá leita ég árangurs-
laust án þess aö finna neitt. Og þó
á ég i minni mlnu ljóblinur eftir
Islenskt alþýöuskáld, Hjálmar
Jónsson frá Bólu, sem stundum
getur veriö gott aö hugsa til og ég
ætla ab gera aö lokaoröum þess-
arar litilfjörlegu kveöju:
„Sýnist mér fyrir handan haf
hátignarskær og fagur
brotnuöum sorgaröldum af
upprenna vonardagur.”
Jón Óskar
1 dag kvebjum vib I hinsta sinn
einn af bekkjarbræörum frá
skólaárum Menntaskólans i
Reykjavik. Þaö eru aöeins fjórir
mánuöir siöan viö komum saman
og fögnuöum tuttugu ára
stúdentsafmæli. Engan heföi þá
grunaö, aö Huldar Smári yröi
næstur, þvi aö hann var ab venju
hress og glaður og haföi stór
áform i huga, sem honum entist
þvi miður ekki aldur til aö ljúka.
Enginn má sköpum renna. Eng-
inn veit, hvar maöurinn meö ljá-
inn gripur niöur næst, enda fer
bestá þvi. Eins og gengur er fólk
honum ekki tilbúiö, slstaö nefna á
besta aldri, þegar ekki er einu
sinni lokiö uppeldi barna og ævi-
starf raunar rétt aö hefjast.
Huldar Smári var fæddur 31.
mars 1938 á Akranesi og ólst þar
upp. Foreldrar hans voru
Ásmundur Bjarnason, fiskmats-
maöur, og kona hans Halldóra
Gunnarsdóttir, en hún er látin.
Huldar Smári var næstyngstur
niu systkina. Ariö 1964 kvæntist
hann ágætiskonunni Björgu
Sigurðardóttur, bankastarfs-
manni. Eignuöust þau þrjú börn,
Sigvarö Ara, 14 ára, Hróönýju
Marlu, 13 ára, og Eönu Hallfriöi, 4
ára. Mikill og sár er missir þeirra
allra, en eftir lifir fögur mynd af
góöum dreng, fyrirmyndar
heimilisföður, og ekki sist góöum
félaga. Votta ég öllum ættingjum
samúö okkar bekkjarfélaga og
annarra skólasystkina.
Huldar Smári sýndi snemma
góöar námsgáfur. Fróöleiksfýsn
hans var meö ólikindum og þegar
á menntaskólaárum sinum var
hann vel heima I klassiskum bók-
menntum, og ljóö þjóöskáldanna
sökkti hann sér niöur I.
Sjálfur geröi hann ekki enda-
sleppt. Hann var ágætisskáld og
rithöfundur og birti efni eftir sig,
m.a. I skólablaöi M.R.
Þrátt fyrir litil efni, ákvaö
Huldar Smári að svala
menntunarþörf sinni eftir
stúdentspróf, og þá strax um
haustið 1959 sigldi hann til Frakk-
lands. Ariö 1961 lauk hann inn-
gönguprófi i frönskum bókmennt-
um frá Mont-Pellier háskóla, en
próf það veitti honum réttindi til
framhaldsnáms viö franska há-
skóla. Hann nam siöan sálarfræöi
viö Sorbonne i Paris og lauk prófi
þaöan meb Licence de
Psychologie. Áfram var haldið og
næst lokið magistersprófi voriö
1969, aftur frá Sorbonne. Ætlun
Huldars Smára var ab ljúka
doktorsprófi siöar, en allar götur
frá 1969 var hann aö vinna aö
verkefni um tengsl milli tilfinn-
inga- og vitsmunalifs barna. Þvi
miöur gat hann ekki lokiö þvi
verkefni. Jafnframt námi slnu
var Huldar Smári lektor i
Islensku og Islenskum bókmennt-
um viö háskólann i Caen I Frakk-
landiárin 1966-1975. Hlýtur þetta
aö hafa veriö mikil þrekraun, þó
ekki væri nemavegnafjarlægöar
frá heimili til kennslustaöar, sem
var um 200 kflómetrar.
Ariö 1975 fluttu Huldar Smári
og Björg alkominn meö börnin
aftur til tslands. Hann hóf strax
störf viðBarnageðdeild Hringsins
aö Dalbraut I Reykjavik. Ariö
1977 varö hann deildarsálfræðing-
ur þar. A s.l. ári kenndi Huldar
kllniska sálarfræöi viö Háskóla
Islands.Tilmarksum, hvemikils
hann var metinn, má geta þess,
aö daginn eftir sviplegt fráfall
hans stóð til aö hann tæki yfir
kennslu prófessors Sigurjóns
Björnssonar i fjarveru hins slöar-
nefnda.
Fráfall Huldars Smára var
mjög sviplegt og mikill harmur
öllum þeim, sem hann þekktu. ÆD
lét sig i höföi hans. Talin var
nauösyn að ráöi islenskra lækna,
aö senda hann til Noregs til eins
færasta sérfræðings I Evrópu, ef
unnt mætti veröa að bjarga llfi
hans þar, en þvi miður reyndist
svo ekki.
Bilið milli dauða og lifs er
ávallt þröngt. Það sannar best
fráfall Huldars Smára, sem var
ávallt svo lifandi og rikur af
,,húmanisku”innsæi. Svoerhann
allt i' einu fallinn öllum að óvör-
um. Góöur drengur er genginn, en
eftir lifa minningarnar, sem ekki
veröa frá okkur teknar. Far vel
vinur. Megi forsjónin hjálpa
þeim, sem eftir lifa og eiga um
sárt að binda.
Fyrir höndbekkjarfélaga i M.R.
Páll B. Helgason.
Einn þessara björtu haustdaga
barst okkur sú helfregn, aö kær
vinur og félagi, Huldar Smári
Asmundsson, væri látinn, en hann
lést á sjúkrahúsi I Oslo þriöjudag-
inn 9. þessa mánaðar, eftir stutta
sjúkdómslegu, aöeins 41 árs aö
aldri.
Orð eru dýr þegar minnast skal
svo góös og náins vinar, sem
Huldar Smári var. Þvl verða þau
fá rituð hér. Vlsast mun fleiri vin-
um hans fariö sem okkur, þegar
þeir fréttu lát hans, aö dagarnir
misstu lit sinn og tómahljóð fyllti
tilveruna, eins og einhver hluti af
okkur sjálfum væri horfinn og
kæmi ekki aftur. Ar og dagar,
sem viö höfum átt saman frá
æsku til miös aldurs, á Akureyri, I
Provence og i Parls, I aldarfjórö-
ung, höföu bundið þau bönd vin-
áttu sem aöeins dauöinn fékk slit-
iö.
Huldari kynntumst viö fyrst
fyrir tæpum 25 árum á Akureyri
þar sem hann var viö nám við
Menntaskólann, hresst skáld af
Skaganum og fljótlega framá-
maöur meöal róttækra nemenda
þar i skólanum. Huldar kom til
Aix-en-Provence I Suður-Frakk-
landi til náms einn desemberdag
fyrir tæpum tuttugu árum en þar
vorum viö fyrir þrir íslendingar.
A þeim árum, viö upphaf 5. lýö-
veldisins^voru fáir landar viö nám
i Frakklandi og tengdust þeir þvl
nánari böndum en ella. Svipaöur
uppruni og lifsafstaöa treysti þau
tengsl enn betur. Huldar Smári
var ástriöumaöur að eölisfari,
ákaflyndur, glaöur og kappsfullur
og gekk þannig móti framtlðinni,
llfi sinu, námi og starfi. Hann var
trygglyndur og heill I öllu en haföi
um leið óvenju næman skilning á
ööru fólki, vandamálum þess og
kjörum, skilning sem átti rætur i
góövild og samkennd. Sálarfræði
valdi hann þvl ekki af tilviljun,
heldur réöst þaö af skapgerö hans
og lifsviðhorfi.
A langri dvöl viö nám og störf I
Frakklandi varö Huldar gagn-
menntaöur maöur, ekki aðeins i
sinni sérgrein, sálarfræöi, heldur
einnig I þeim greinum öörum sem
aukið geta mönnum skilning á
mannlegu lifi, eiknum þó bók-
menntum sem á yngri árum áttu
hug hans allan.
Huldar kom til Frakklands 15
árum eftir striöslok og dvaldi
fyrstu tvö árin I Suður-Frakk-
landi, I Aix og Montpellier, sem
þá var enn aö mestu ósnortiö af
þvi neyslusamfélagi sem siöar
gjörbreytti frönsku þjóöllfi. Hann
fylgdist meö þeirri þróun allri i
nálægö, af félagslegum skilningi
og sennilega nokkurri eftirsjá
þegar valtari framleiösluaukn-
ingar og markaöshyggju fór yfir
fjölskrúöugt og tiltölulega hæg-
látt mannllf og skildi eftir sig
Frakkland nútimans.
Agætri konu sinni, Björgu
Siguröardóttur, kynntist Huldar á
námsárum sinum i Paris og þar
bjuggu þau meö börnum slnum
þartil þau fluttu til Islands
sumariö 1975. Þau voru samhent I
öllu og samllf þeirra gæfurikt.
Börnum slnum var Huldar hlýr
og nákominn faðir. A Parlsar-
árunum gegndi Huldar starfi
lektors viö háskólann I Caen I
Normandi, ásamt námi sinu, og
gegndi þvi starfi af sama ákafa
og heillyndi og ööru sem hann tók
sér fyrir hendur.
Eftir heimkomuna til íslands
hóf Huldar störf sem sálfræöing-
ur viö Geödeild Barnaspítalans
viö Dalbraut og var að undirbúa
kennslu viö Háskóla tslands er
hann veiktist skyndilega I
september.
Huldar Smári fæddist á Akra-
nesi 31. mars áriö 1938, sonur
hjónanna Ásmundar Gunnars-
sonar og Halldóru Bjarnadóttur.
Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum i Reykjavik vor
iö 1959. Sama ár hélt hann til
náms I Frakklandi. Fyrstu tvö ár-
in viö háskólana I Aix, Marseille
og Montpellier en síöan við
Parisarháskóla, þar sem hann
nam sálarfræöi. Ariö 1964 kvænt-
ist hann Björgu Siguröardóttur og
eignuöust þau þrjú börn: Sigurð
Ara sem nú er 14 ára, Hróönýju
Maríu 13 ára og Eönu 4 ára. And-
spænis sorg þeirra, sem nú missa
eiginmann sinn og fööur, efgum
viö engin orö, aðeins þá von aö
minningin um þann góöa og
hjartahlýja mann, sem Huldar
var, megi vera þeim styrkur.
Nú þegar leiðir skilja svo
skyndilega, þó svo margt væri
ósagt, þegar hýrt brosiö og glaö-
beitt fasið hverfur okkur svo
óvænt, kveðjum við að siðustu fé-
laga okkar og vin meö þökk fyrir
langa og góöa samfylgd.
Héöinn Jónsson
Loftur Guttormsson.
Huldar Smári er látinn, ungur
maður aöeins 41 árs. Fagrir
haustdagar breytast I sorgar-
daga. Og nú er eins og haustiö
taki þátt I sorg ættingja og ást-
vina Huldars, meö köldu fölu ljósi
sinu og geislalausri sól og sölnuöu
laufi litrlku eins og minningarnar
sem streyma fram um liöiö líf og
hlýju. Já, hlýjar og ekkert nema
hlýjar minningar og arfur frá mik-
illi persónu. Börn Huldars búa aö
miklum og góöum andlegum arfi,
sem persónuleiki hans bjó þeim.
Þvi framar öllu var Huldar faðir
barnanna sinna og var þeim sú
fyrirmynd sem hann vildi þeim
besta. Þaö er sárt aö missa slika
vörn, slikt virki, slikan leiötoga.
Og nú veröur þeim styrkur og
huggun aö halla sér aö sterkri
móöur sinni. I vanmætti okkar
getum viö aöeins gefiö samúö
okkar alla.
Þaö var fyrir 10 árum, er ég var
unglingur,aö ég kynntist Huldari.
Þá var hann viö nám I Frakk-
landi, en kom hingaö jafnan á
sumrin meö Björgu og börnunum.
Ég man aö hann haföi strax þá
svo sterk áhrif á mig aö ég sat um
aö geta rætt viö hann. Huldar
valdi sér jafnan almenn verka-
mannastörf i sumarleyfinu og
vann þá oft mikiö. Eitt sumariö
vann hann venjulega fram aö
miönætti. En ákafi minn i sam-
neyti viö hann blindaöi þá oft um-
hyggjuna og skynsemina og beiö
ég hans þvi stundum til aö fá aö
talaviöhann. Aldreifann hann aö
þessu viö mig, en þessu um-
hyggjuleysi hef ég ekki séö eftir
þvi þessar stundir uröu til aö
gjörbreyta viöhorfi minu til lífs-
ins. Svo sterk varö samsömunin.
Frá þessum stundum leit ég á
Huldar sem andlegan leiötoga
minn og vin. En aldrei flökraöi
þaö aö mér aö geta þrætt fótspor
hans, enda var verklag hans sllkt