Þjóðviljinn - 18.10.1979, Blaðsíða 8

Þjóðviljinn - 18.10.1979, Blaðsíða 8
8 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Finimtudagur 18. október 1979 Finimtudagur 18. október 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 Hverra hag bera Sjálfstœðismenn fyrir brjósti? Ekkí almennings heldur erlendra orkukaupenda Sigurjón Pétursson um hina nýju Landsvirkjun Þegar ákveðið var s.l. vor að hef ja samningavið- ræður við Akureyringa og ríkið um sameiningu Landsvirkjunar, Laxar- virkjunar og byggðalína í eitt fyrirtækja þá tóku Sjálfstæðismenn í borgar- stjórn Reykjavikur þá undarlegu afstöðu að neita að skipa menn í viöræðu- nefndina. Astæöan sem þeir tilgreindu þá i sérstakri tillögu i borgarstjórn var sú aö meö samningnum væri þaö ótvlrætt aö raforkuverö til Reykvlkinga myndi stórhækka. Að bjarga andlitinu Þaö er vissulega Ihugunarefni fyrir þá, sem treyst hafa þessum mönnum fyrir umboö slnu aö þeir skuli telja þessu mesta hags- munamáli Reykvikinga — aö þeirra eigin sögn, — best borgiö meö þvl aö þeir komi sjálfir hvergi nærri samningsgeröinni. Þegar ljóst varö aö samninga- nefnd borgarinnar haföi náö samningum, sem fólu ekki I sér hækkanir á raforku þrátt fyrir yfirtöku á byggöalinum, þá hófu þeir I ofboöi leit aö einhverju, sem þeir gætu veriö á móti i þessum samningum, þannig aö þeir töp- uöu ekki meö öllu sinu pólitiska andliti. I þessari leit rákust þeir á þá staöreynd aö sökum þess aö veöurfar hefur veriö meö öörum hætti hér á landi s.l. tvö ár en venjulega, þá er óvenju litiö vatn I uppistööulónum virkjananna og þvi taidar nokkrar likur á raf- magnsskorti næstu tvo vetur, eöa þar til Hrauneyjarfossvirkjun kemst i notkun. i þvi samningsuppkasti sem nú liggur fyrir segir svo i 6. gr.: ,,Ef takmarka þarf afhendingarorku eöa hindra þarf vöxt raforkunotk- unar á orkuveitusvæöi Lands- virkjunar,.... ákveöur stjórn fyrirtækisins á hvern hátt tak- markanir skuli framkvæmdar á hverjum tima. Gæta skal þess, aö þær komi hlutfallslega jafnt niöur á kaupendum raforku til almenningsnotkunar, og valdi almennum raforkunotendumsem minnstum baga, enda sé gert ráö fyrir sérstökum rétti til takmörk- unar á orkuafhendingu I öörum orkusölusamningum fyrirtækis- ins”. Þetta ákvæöi vilja Sjálfstæöis- menn túlka svo aö veriö sé aö semja orkuskort yfir notendur I Reykjavik. Rökin, sem þeir nefna fyrir þessari túlkun sinni eru þau að nú selji Landsvirkjun orku noröur I land en þeir samningar séu lausir um næstu áramót og þvi beri aö hætta orkusölu noröur áöur en til takmörkunar kemur á svæöi Landsvirkjunar. Við þessa túlkun hef ég margt aö athuga og þvi þykir mér rétt aö gera almenningi grein fyrir hvaöa hugsanir felast raunveru- lega að baki þessari framsetn- ingu. Norðlendingar og útlendingar Fyrst vil ég geta þess aö þessi grein i sameignarsamningnum er tekin orörétt úr eldri sameignar- samningi, sem var undirritaöur af þeim Geir Hallgrimssyni og Ingólfi Jónssyni. Þaö atriöi er I sjálfu sér smátt þótt ástæöa til aö ihuga hvers vegna þetta orörétta ákvæöi er nú allt I einu oröiö vont i augum Sjálfstæöismanna. Sú túlkun er hins vegar rétt aö samkvæmt þessum nýja samningi njóta allir almennir rafmagns- notendur á svæöi hinnar nýju landsvirkjunar sama réttar ef takmarka þarf raforkusölu til almennings.En samkvæmt þeirri grein sem ég vitnaöi 1 orörétt hér áöan skal fyrst takmarka sölu til þeirra aöiia, sem hafa sérstakan orkusölu - samning þ.e. stóriöja cins og Alveriö og járnblendi- verksmiöjaivstórfyrirtæki eins og sements- og áburöarverksmiöjur og stórnotandi eins og Kefla- vlkurflugvöllur. Allir þessir aöil- ar hafa gert sérstakan orkusölu- samning viö Landsvirkjun, sem tryggir þeim raforku meö marg- falt betri kjörum en almennar rafmagnsveitur i landinu njóta þ.e. betri en hinn almenni raf- magnsnotandi á kost á. Allir þessir stórnotendur eru á núverandi svæöi Landsvirkjunar. Hvað borga þeir? Ef skoöuö er raforkunotkun i landinu og hvaö hver aöili greiöir fyrir raforkuna, kemur ýmislegt fróölegt I ljós. Þvi miöur hef ég ekki I höndun- um nýrriupplýsingaren frá árinu 1977 en engar umtalsveröar breytingar hafa átt sér staö siöar. Heildarsala rafmagns var á þvi ári 2.327 GWh aö verömæti kr. 11.342 milljónir. Af þvl fóru 56.1% til stóriöju og fieira samkvæmt sérstökum orkusölusamningum en hins vegar greiddu þessir aðil- ar ekki nema 10,1% af heildar- söluverðmæti raforkunnar. Keflavlkurflugvöllur fékk 2,8% af heildarmagninu en greiddi fyrir þaö aöeins 2,6% af heildar- söluveröinu. Rafmagnsveitur þ.e. almennir rafmagnsnotendur fengu i sinn hlut 41,1% af raforkufram- leiöslunni en þeir greiddu aftur á móti 87,3% af heildar sölu- veröinu. Þegar þessar tölur eru skoöaö- ar þá ætti hverju mannsbarni aö vera ljóst að verulegur samdrátt- ur getur oröiö i raforkufram- leiöslu áöuren þaö þarf aö koma niöur á almennum rafmagnsnot- endum. Komi til skömmtunar raforku vegna vatnsskorts þá er augljóst aö þann vanda veröur aö leysa meö framleiöslu rafmagns meö díselvélum, sem þýöir um leiö margfalt dýrari orku. Hverjum í hag? Hver á þá aö borga dýru orkuna? Sú hugmynd Sjálfstæðismanna I borgarstjórn aö skrúfa fyrir raf- orkusölu til Noröurlands sýnir aö þeirra skoöun er sú aö fyrr eigi aö takmarka sölu til heimila noröur I landi en aö ganga of nærri orku- sölu til hersins á Keflavikurflug- vclli, álversins, Straumsvlkur eöa járnblendiverksmiöjunnar i Hafnarfiröi. Þrátt fyrir þá staöreynd aö almennir rafmagnsnotendur greiöa lOsinnum hærra verö fyrir raforkuna en stóriöjan og næstum 5 sinnum hærra verö en Kefla- vlkurflugvöllur þá telja Sjálf- stæöismenn að fyrst eigi aö segja upp samningi um orkusölu til almennings á Noröurlandi áöur en umtalsveröur samdráttur veröi hjá þessum aöilum. Þeirra skoöun er þvl sú aö almenningi á Noröurlandi sé vorkunnarlaust aö kaupa rafmagn af diselrafstöövum ef þaö mætti veröa til aö losa undan sllkum kostnaöi útlendingana, sem þeir meta sýnu meira en landa sina norðan heiöar. Þaö er von min og vissa aö Reykvikingar almennt hafi skömm á þessum hugsunarhætti. Forustustofnun risin Hjörleifur Guttormsson um nýja menntaskólann á Egilsstöðum Viö vigsiu Menntaskólans á Eg- ilsstööum um siöustu helgi flutti Hjörleifur Guttormsson ávarp, þar sem hann rakti ýmislegt úr aödraganda þess aö skólinn risi, en hann átti lengst af sæti i bygg- ingarnefnd hans. Siöan vék Hjör- ieifur aö þýöingu skólans fyrir Austfiröinga og sagöi: Þaö er afar ánægjulegt, ekki sist fy rir okkur sem stefndum aö þvlfrá byrjun aöMenntaskólinn á Egilsstööum yröi fjölbrautaskóli, aö á sama ári og hann tekur til starfa skuli austfirskir skóla- menn á öllum þeim stööum i fjóröungnum, þar sem eitthvert framhaldsnám er eftir grunn- skóla, hafa tekið höndum saman aö eigin frumkvæöi og lagt hér grunn aö samstarfi milli skóla- stofnana, samræmdu framhalds- námi, hvaö sem liöur tregöu lög- gjafans aö binda slika stefnu I lög. Menntaskólinn á Egilsstöö- um hlýtur eölilega aö veröa for- ystustofnun i þeim fjölbrautar- skóla Austurlands, sem framsýn- ir skóiamenn ályktuöu um á síö- asta vori og menntamálaráöu- neytiö hefur siöan veitt nokkurn stuðning viö I verki. Nýsköpun i skólastarfi á öllum skólastigum er eitt af mörgum brýnum verkefnum i Islensku þjóðfélagi. Viö þurfum á fram- haldsskóla aö halda sem I senn varöveitir hiö besta úr skóiahefð okkar og tryggir staögóöa al- menna menntun, en sem einnig tekur miö af breytingum I þjóöfé- lagsgerðinni og atvinnulifi til sjávar og sveita. Viö eigum ekki að beina æsku lands okkar i of rikum mæli inn á langskólabraut- ir á þröngum sérsviöum og enn siöur á skólaganga aö veröa til þess að deila fólki upp i striðandi fylkingar um kaup og kjör, þar sem prófgráöur ráöa mestu um hlutaskipti. Hér sem á öörum sviöum þurfum viö aö stefna aö jöfnuöi og þá einnig aö jöfnuði i aöstööu til náms og þjálfunar hugar og handa. Um leiö og skólastofnun sem þessi, er hér er vigö i dag, á aö auövelda aust- firskum æskulýö og fullorönum aö bergja á brunni mennta og fræöa, má hún ekki veröa til þess aö beina blómanum af nýjum kynslóöum burt frá heimabyggö- um. Þess vegna skiptir þaö miklu aö þessi stofnun veröi frá byrjun opin fleirum en þeim er stefna aö svokölluðu stúdentsprófi og hyggji á háskólanám. Tengsl viö atvinnulíf og viöfangsefni hins daglega lífs skiptir hér miklu máli og aö kostur gefist á stuttum námsbrautum og endurmenntun fyrir þá er fullorönir teljast. Samtc Umsjón: Arthur Morthens Björn Br. Björnsson Gunnar Karlsson Haukur Sigurðsson Vilborg Harðardóttir Skrifstofa Samtaka herstöðvaand- stæðinga að Tryggvagötu 10 er opin alla virka daga frá kl. 17 til 19. Þar er á boðstólum margvíslegt útgáfuefni Samtakanna s.s. bækur, bæklingar, veggspjöld, merki o.fl. o.fl. Eru menn hvattir til að líta inn ella slá á þráðinn (S. 17966). Þá má minna á gírónúmer Samtakanna, 30309-7, sem ætíð er fjár vant. viótal dagsins HERINNBURT Lands- ráð- stefna 3. og 4. nóv. n.k. Landsráöstefna Samtaka her- stöövaandstæöinga er sem kunn- ugt er æösta stofnun Samtakanna og opin öllum herstöövaandstæö- ingum. Félagar okkar úti á landi eiga þó erfiöara meö aö notfæra sér þessi réttindi, þar sem landsfund- urinn er aö þessu sinni haldinn I Reykjavlk. Viö ræddum i vikunni viö nokkra herstöövaandstæöinga ut- an Reykjavikur um starf þeirra á siöasta ári og væntanlega ráö- stefnu. Hallur Páll á maöur miönefndar mætti á einn þeirra, og mætti gera meira af þvi aö halda uppi sliku beinu sambandi viö hópa úti á landi. Varöandi vetrarstarfiö er ég hóflega bjartsýnn. Hætt er viö aö væntanlegar kosningar dragi frá okkur mannafla og tima, en her- stöövaandstæðingar hér sem og annars staðar munu halda þessu máli á lofti I sinum flokkum. Viö ætlum á næstu dögum að halda fund, kanna liðiö og leggja á ráöin um áframhaldandi starf. Ég hef ekki trú á ööru en reynt veröi aö hlúa aö þeim sprota sem hér skaut rótum á s.l. ári, þannig aö Akureyringar munu, er fram llöa stundir, ekki bera merkið verr en aörir landsmenni’ -bbb Erna Egilsdóttir í Neskaupstað: Efla þarf starfið Neskaupstaöur er einn þeirra kaupstaöa, þar sem starf her- stöðvaandstæðinga hefur veriö i nokkrum blóma. 1 Neskaupstaö náöum við sambandi viö Ernu Egilsdóttur og spjölluðum stutt- lega um væntanlegan landsfund i byrjun næsta mánaöar og starfiö i Neskaupstað. Erna sagöi aö tals- veröur kraftur heföi veriö I starfi herstöövaandstæöinga fyrir ein- um tveim árum, þegar flutt heföi verið myndarleg dagskrá á sam- komu og starfshópur heföi veriö virkur á eftir. En nú þyrfti aö efla starfiö. Erna taldi hugsanlegt aö herstöövaandstæöingar i Nes- kaupstað, Eskifiröi og Egilsstöö- um heföu samstarf. Sllkt sam- starf gæti sprottiö upp úr funda- haldi sem þörf væri aö efla. Erna taldi æskiiegt aö fjallaö yröi um starf herstöövaandstæö- inga utan Stór-Reykjavikur á landsráöstefnunni. Herstööva- andstæöingar utan af landi,sem ættu leiö til borgarinnar I byrjun næsta mánaöar, ættu aö nota tækifæriö aö sitja ráöstefnuna og reifa mál dreifbýlismanna. Oft væri erfitt fyrir fólk langt frá Reykjavik aö sækja slika fundi, en þaö væri helst ef menn gætu I einni og sömu för sinnt ýmsum erindum. -hs inga, hér á Akureyri, undanfarin ár”, sagöi Erlingur Siguröarson er viö ræddum viö hann i vikunni. ,,A siöasta ári myndaöist visir aö samfeildu starfi. Aögeröir miöuöust að mestu viö undirbún- ing tveggja samkoma er hér voru haldnar: 30. mars og 1. desem- ber. Þar voru fluttar blandaöar dagskrár meö söng, ræöuhöldum og upplestri I lausu og bundnu máli. Auk þessa stóöum við aö nokkrum umræöufundum um störf og stefnu herstöðvaandstæö- inga. Asmundur Asmundsson for- Sverrir Haraldsson, Frá siöustu landsráöstefnu Samtakanna. stöðvaandstæöinga berast má heyra aö þau eru frá stjórnmála- félögum, námsmannahópum, vinnuhópum og öörum slikum, nema ein kveðja. Hún er frá séra Sverri Haraldssyni i Borgarfiröi eystra sem ávallt sendir baráttu- kveðjur og þau hjón Sigriður og Sverrir hafa sýnt þessu máli mik- inn áhuga. Þegar rætt var viö Sverri um daginn, var hann hress i bragöi og hvatti til stööugrar baráttu, en nokkuð væri erfitt fyrir Borgfirö- inga eystra að leggja mikiö af mörkum. Hugsanlegt væri þó aö hafa samvinnu viö herstöövaand- stæöinga á Egilsstööum I vetur. Sverrir tók fram aö mjög æskilegt væri aö fá sent efni sem Samtökin gæfu út eöa dreiföu. Slikt efni gæti oröiö undirstaöa aö frekara starfi. -hs Erlingur Sigurðar- son á Akureyri: Hóflega bjartsýnn ,,Þaö hefur ekki fariö mikiö fyrir virkni herstöövaandstæö- mundsson til vara. Stjórnin hefur umsjón með aögeröum htíipsins auk þess að halda sambandi viö miönefnd. Viö kjósum ekki stjórn til aö þvo hendur okkar af málinu, siður en svo. Starfshópar eru myndaðir til aö sjá um ákveöin fyrirliggjandi verkefni. Hefur sá gangur mála gefist vel. Amánudag höfum viö boöaö til fundar til aö ræða stööu Samtak- anna og vænlegar baráttuleiöir. Þar munum viö einnig tilnefna fulltrúa á landsráöstefnuna. Þeir mæta þá væntanlega meö ein- hverjar hugmyndir I pokahorn- inu. Af starfinu framundan er þaö aö segja að viö erum aö velta fyrirokkur möguleikum á útgáfu- starfi af einhverju tagi til aö hreyfa málinu hér á Vestfjöröum. Þá höfum viö hug á aö koma á kappræöufundi fyrri hluta vetrar og stefnum aö þvi aö minnast 30. mars aö vanda. Félagsfundi hyggjumst viö halda á þriggja vikna fresti og taka þar upp þráö- inn frá i vor. Góö mæting á þennan fyrsta fund okkar lofar góöu um vetrar- starfið enda greinilegur hugur i mönnum”, sagði Hallur Páll aö lokum. -bbb DAGSKRÁ: Laugardagur kl. 14 Setning og kosning starfsmanna kl. 14.15 Skýrsla miðnefndar kl. 14.45 Eeikningar kl. 15 Umræður um skýrslu og reikninga kl. 16.30 Kaffihlé kl. 17-19 Umræður um starfsáætlun kl. 20.30 Kvöldvaka Sunnudagur kl. 10 Starfshópar þinga kl. 13 Matarhlé kl. 14 Alit starfshópa kl. 15 Umræður um álit starfshópa kl. 16 önnur mál kl. 16.30 Kaffihlé kl. 17 Afgreiðsla tillagna og ályktana kl. 18.30 Álit uppstillingarnefndar og kosning miðnefndar kl. 19 Ráðstefnunni slitið Borgarfirði eystra: Hvet til stöðugrar baráttu Þegar lesin eru upp skeyti sem fundum og mótmælagöngum her- ísajirði: Hugur í mönnum ,,Viö höfum fylgst náiö meö slö- ustu aðgerðum ykkar fyrir sunn- an og þær hafa orðiö tii aö stappa i okkur stálinu,” sagöi Hallur Páll Jónsson á ísafiröi. „Af starfi okkar á siöasta ári ber hæst samkomuna 30. mars s. 1. Við vorum þar með fjölbreytta dagskrá sem heppnaöist i alla staöi mjög vel. Þá héldum viö nokkra félagsfundi þar sem tekin voru fyrir ýmsar hliöar hernáms- ins. T.d. fengum viö Jón Magnús- son er áöur bjó I Aöalvik til aö segja okkur frá hernámi Breta þar. Jón þessi er sagnamaður mikill og skemmtilegur. Aður höföu herstöövaandstæöingar hér gert ferö I Aöalvik og skoöaö leif- ar bresku herstöövarinnar svo og þeirrar bandarisku á Straumnes- fjalli. I sumar settum viö upp sögu- sýningu SHA I sýningarsal bóka- safnsins hér á staönum. Annars er sumariö daufasti timinn I starfinu hér sem annars staöar, menn tvlstrastl allar áttir eins og gengur. S.l. laugardag héldum viö fund þar sem lögö foru drög aö vetrar- starfinu og kosin ný stjórn. Hana skipa: Aöalsteinn Eyþórsson, Dagný Guömundsdóttir, Jakob Hallgrimsson, og Ólafur Guö- „Hrikaleg ádeila” „Þegar viö fórum aö tala um þetta verk mitt komst þaö ein- hvern veginn til Amerlkananna hér á Vellinum aö fara ætti aö gera grfn aö þeim.Þeir voru dauð- hræddir um aö viö myndum mála þá I dekkri litum en ástæöa væri til. En þegar fulltrúar þeirra kynntu sér verkiö sögöu þeir aö þaö væru fremur Isiendingar en Amerikanar sem heföu ástæöu til þess aö taka verkiö til sin.** Þannig sagöi I yiötali viö Hilm- ar Jónsson bókavörö og rithöfund I Keflavik I Dagblaöinu fyrir skömmu, þegar rætt var viö Hilmar um nýtt leikrit eftir hann, sem veriö er aö setja á sviö i Keflavik. Hilmar var inntur eftir þvi hvort kaninn væri farinn aö rit- skoöa verk rithöfunda þar syðra. Nei, aldeilis ekki. Stúlkan sem skrifaöi þetta viötal viö mig i Dagblaöiö hefur á einhvern ó- skiljanlegan hátt misskiliö mig og mér er þaö hulin ráögáta hvernig hún hefur getaö fengiö þetta út. Vissulega er þetta leikrit hrikaleg ádeila á samskipti Amerikan- anna og íslendinga og þaö er ó- spart gert grin aö könunum. En aö einhver fulltrúi þeirra hafi kynnt sér verkiö er svo fráleitt aö þaö tekur þvl ekki aö tala um þaö. Sllkt heföi aldrei komiö til greina þótt eftir heföi veriö leitaö. Leikurinn gerist þá á Keflavik- urflugvelli? Viö staösetjum ekki verkiö og þaö starfar eingöngu af þvi aö ég vil losna viö aö menn geti höföaö mál á hendur mér, útaf þvi sem menn eru látnir segja og gera I leikritinu. Þar er oft um svæsnar lýsingar að ræöa. Verkið gerist hinsvegai- i herstöö eins og Kefla- vlkurflugvelli. Er þarna um aö ræöa atburöi sem hafa gerst I raunveruleikan- um, eöa er leikritið skáldskapur frá rótum? Ég styöst viö raunverulega at- buröi, atburöi sem ég varö vitni aö meöan ég átti sæti I barna- verndarnefnd Keflavlkur. Heiduröu þvi fram aö ungt fólk syöra hafi skaöast af samskiptum sinum viö herinn? Þaö fer ekkert á milli mála, ég þekki fjölmörg dæmi þess. A þeim árum sem ég átti sæti i barnaverndarnefnd böröumst viö haröri baráttu fyrir þvi aö klúbb- unum á Keflavikurflugvelli yröi lokaö fyrir tslendingum. Sú bar- átta bar árangur og klúbbunum var lokaö,en þvl miður viröist nú vera aö siga á ógæfuhliöina aftur. Er þetta ekki fyrsta leikritiö sem er sett á sviö eftir þig? Jú, þaö er rétt. Ég lenti inn i leikfélaginu hér fyrir einum 3-4 árum og tók aö mér hlutvek I leik- riti. Þar meö haföi maður tekiö þessa frægu leikhúsbakteriu, sem ég hef ekki losnaö viö siöan. Mig langaöi aö glima viö þaö verkefni að skrifa leikrit og þetta er út- koman, leikritiö — Útkall i klúbb- inn —. Annars var ég svo heppinn aö Gunnar Eyjólfsson leikari skyldi taka aö sér aö leikstýra leikritinu. Gunnar er Suöurnesjamaöur og þekkir þvi málin vel hér um slóö- ir. Hann hefur breytt leikritinu nokkuö og i öllum tilfellum til aö skerpa þaö og ég hygg aö ég heföi ekki getaö fengiö betri mann til aö sviösetja þetta leikrit. Er mikiii munur á þvi aö skrifa skáldsögur eöa leikrit? Hilmar Jónsson bókavörður í Keflavík Já, hann er mikill og ég verö aö játa aö ég biö spenntur eftir aö sjá hvaöa viötökur þessi frumraun min til leikritunar fær. Fái þaö góðar undirtektir veröur þaö sjálfsagt til þess aö örva mann til frekari leikritunar, nú en ef þær veröa neikvæöar, þá endurskoöar maður máliö. Hvenær veröur svo frumsýnt? Mjög sennilga um næstu mán- aöamót. Þaö hafa nokkrar æfing- ar verið haldnar en þar sem viö höfum veriö aö breyta textanum nokkuö allt þar til I þessari viku, hafa þær gengiö fremur hægt. En nú er textinn oröinn endanlegur og veröur þá tekiö til viö æfingar af fullum krafti og stefnt aö þvi aö frumsýna nærri næstu mánaöa- mótum. — S.dór. „Nei, kanarnir hefðu aldrei fengið að skoða handritið”

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.