Þjóðviljinn - 21.10.1979, Page 14

M SIÐA — WODVIUWl^
21. tklékrr )KI

j# kvíkmyndír # kvíkmyndír # kvikmyndir
Rætt viö
Ágúst
Guömunds-
son
kvikmynda-
leikstjóra
Um síðustu helgi var
frumsýnd í Laugarásbíói
ný, íslensk kvikmynd: Lítil
þúfa, eftir Agúst
Guðmundsson. Af því til-
efni hitti undirrituð Ágúst
að máli einn rigningar-
daginn í vikunni, á skrif-
stofu ísfilm við Hafnar-
stræti, en þar vinnur Agúst
nú að klippingu næstu
myndar sinnar: Lands og
sona.
Ég baB hann fyrst að segja mér
frá þvi. hvernig Litil búfa varö til.
— Það er langt síðan ég fór að
hugsa um að gera þessa mynd og
skrifa niður hugmyndir. Þaö
geröist eiginlega meðan ég var að
vinna að Sögu úr striðinu. Ég
varð vitni aö hinu og þessu, sem
féll inn I þennan ramma, sem mér
hafði dottið i hug. T.d. var ég einu
sinni i Hafnarfjarðarstrætö og
heyrði þá samtal sem likist
afskaplega mikið einu samtalinu i
Litilli þúfu.
1 Litilli þúfu segir frá ungri
stúlku sem lendir i þvi að verða
ölétt. Ég hafði mjög takmarkaða
reynslu I þessum efnum, t.d. hef
ég aldrei oröið faðir, en ég fór að
spyrja ýmsar vinkonur minar,
sem höfðu eignast börn. I flestum
tilfellum höfðu þær litið að segja
og ég fékk á tilfinninguna að
þegar konur væru ófriskar liðu
þær áfram I einhverju ástandi þar
sem ekkert geröist, hvorki i
sálarlifinu né annarsstaðar. En
svo voru aðrar sem höfðu frá
Kaffiboðið. Hrafnhildur Schram hellir fbollannhjá Eddu Hólm.Friðrik Stefánsson fylgist
með.
Siggi (Gunnar Pálsson) býður Kristfnu
(Sigriði Atladóttur) upp i dans á skóla-
balli, en hún afþakkar.
Islensk kvikmy ndagerð
þarf að vera þjóðleg
ýmsu að segja. Mörg atriði i
myndinni erusprottin uppúr þeim
samtölum.
Vandamál eða
saga?
— Þegar þú gerðir Litla þúfu,
varstu þá aö hugsa um að gera
kvikmynd um vandamál, eða
varstu bara að segja sögu?
— Ég held, að ef ég gerði mynd
um vandamál yrði hún aldrei
mjög alvöruþrungin. En hún
getur samt verið þannig, að fólki
standi ekki á sama. I þessu tilviki
langaði mig til að gera mynd um
eitthvaö, sem fólk talar ekki um,
en sem er samt alltaf að gerast.
— Herstöðvamálið kemur eitt-
hvað við sögu i öllum myndunum
sem þú hefur gert hér heima.
Hvað viltu segja um það?
— Það er i sjálfu sér engin ,,fix
idea” já mér, herstöðvamáliö.
Min afstaöa kemur e.t.v. skýrast
fram i Skólaferð, þar sem ég efa
að nærvera þessa hers sé þjóðinni
til góös. 1 Litilli þúfu vantaði mig
eitthvert ágreiningsmál milli
feðranna, sem þarkoma viö sögu.
Það þurfti jafnframt að vera
dæmigert karlmannaumræðu-
efni, og þá var aronskan alveg til-
valin, fannst mér.
Leikarar
— Flestir leikararnir I LftiIIi
þúfu eru áhugaleikarar. Finnst
þér betra að stjórna þeim en
atvinnuieikurum?
.— Það er útaf fyrir sig engin
stefna hjá mér að nota áhuga-
leikara, en þaö verður aö segjast
að I Félagi islenskra leikara eru
ekki svo óskaplega margir leikar-
ar. Maður finnur þar ekki allar
þær týpur sem mann vantar.
FIL hefur gert samning við
sjónvarpið um að 4 af hverjum 5
leikurum sem ráðnir eru til starfa
þar séu úr félaginu. Ég er þeirrar
skoðunar, að slikur samnin&ur
bindi hendur leikstjóra og hefti
tjáningarfrelsi þeirra. Mér finnst
ekkert athugavert við það að fólk
leiki I kvikmyndum sem ekki
hefur hlotið menntun á þvi sviði,
og mér finnst heldur ekkert
athugavert við það að ólært fólk
fáist við leikstjórn.
Þetta er allt undir einstakling-
unum komið, einog öll listsköpun.
Það getur verið ágætt að hafa
leikmenntun, en hún getur lika
veriö til trafala I kvikmyndum.
Þetta er svo óskaplega misjafnt.
— Hvar hefurðu hugsað þér að
sýna Litla þúfu?
— Það er óráðið ennþá. Núna
standa yfir samningaviðræöur
við sjónvarpiö um að sýna hana
þar, og þá e.t.v. bjóða hana sjón-
varpsstöðvum á hinum Norður-
löndunum. En svo hefur llka
komið til tals aö stækka hana upp
i 35mm og sýna hana I kvik-
Hér ræðast þeir við bjartsýnismennirnir Agúst og Indriði. Myndin
var tekin við upptöku á Landi og sonum.
Lftil þúfa, nýjasta mynd
Agústs Guömundssonar, er
u.þ.b. klukkustundar löng, tekin
á 16mm filmu. t henni seeir frá
unglingsstúlku, Kristlnu,
sem lendir I þvi alveg óvart að
verða ólétt. Lýst er viðbrögðum"
hennar sjálfrar, foreldra
hennar, barnsföðurins og for-
eldra hans. Auk þeirra koma
við sögu vinkona Kristinar,
saumakona, frænka, skóla-
félagar og fleira fólk.
Agústi hefur aö minu viti
tekist það sem ekki öllum tekst:
að segja sögu. Hann færist ekki
of mikiö I fang, eins og oft vill
verða, en heldur sig innan
ramma sögunnar, byggir hana
upp stig af stigi. Ramma sög-
unnar marka meðgöngu-
mánuðirnir niu. Sögunni er
skipt I kafla á mjög skemmti-
legan hátt með mánaðanöfn-
unum og linu sem bungar alltaf
meira og meira út: litil þúfa
sem vex.
Handritið viröist mér einkar
vel og vandlega unniö. Sagan
vex, eins og þúfan. Hún dettur
hvergi niður, veröur hvergi
leiðinleg. Samtölin eru bráö-
fyndin og jafnframt mjög eðli-
leg. Persónusköpun er með
ágætum, og skrifast það á
reikning Ágústs, sem handrits-
höfundar og leikstjóra, og
einnig leikaranna, sem standa
sig allir prýðisvel að minu mati.
Þrjár læröar leikkonur leika i
myndinni: Edda Hólm, Sigriöur
Eyþórsdóttir og Þóra Lovlsa
Friðleifsdóttir, en aðrir leikarar
eru áhugafólk á þessu sviði.
Það verður enn að teljast til
Lítil
þúfa,
sem
vex
kosta myndarinnar, að atvinnu-
leikararnir skera sig ekkert úr,
hvað leikræn tilþrif varöar.
Erfitt er að gera upp á milli
leikaranna, og veröur ekki gert
hér.
Kristln er leikin af Sigriði
Atladóttur, sem ætti tvimæla-
laust að helga sig leiklistinni i
framtiöinni. Barnsfööur
hennar, Sigga, leikur Gunnar
Pálsson. Foreldra Kristínar
leika Edda Hólm og Magnús
Ólafsson, en foreldra Sigga
leika Hrafnhildur Schram og
Friðrik Stefánsson. Af þeim
sem fara meö smærri hlutverk
langar mig til að geta þeirra
Silju ABalsteinsdóttur og
Sigriðar Eyþórsdóttur, sem
báðar eru óborganlegar og tekst
að skapa eftirminnilegar per-
sónur i stuttum og hnitmiöuöum
atriðum.
Mörg fleiri nöfn mætti nefna,
en hér skal staðar numið.
Litil þúfaer ekki ádeilumynd i
venjulegum skilningi. Hér er
ekki veriö aö ráöast á neinn.
Engu að siður er þessi lýsing á
islenskum smáborgurum svo
raunsönn og nákvæm, aö hún
hlýtur að fela i sér ádeilubrodd.
Mörg dæmi mætti nefna þessu
til sönnunar, en ég læt mér
nægja aö benda á atriðið þar
sem foreldrar Kristínar eru að
ræða um það, hvort eigi að láta
barnið fæðast eða hvort fóstrinu
skuli eytt.
Þeim finnst hún alltof ung til
að eiga barn, og lika alltof ung
til aö gangast undir fóstureyð-
ingu. Niöurstaða samtalsins
verður engin. Þau eru ófær um
að taka nokkra ákvöröun, og
það er Kristin reyndar lika.
Þetta er fólk sem syndir áfram i
einhverju herjans afstöðuleysi
til flestra hluta (nema hvað
pabbinn er sannfærður arons-
sinni) og þorir ekki að horfa
framan i veruleikann.
Það sama er uppi á teningn-
um hjá Sigga og foreldrum
hans. Pabbinn talar um að „það
minnsta sem við getum gert.úr
þvi svona er kornið, er að bjóöa
þeim heim”. Hann er allur fyrir
formlegheitin. Kaffiboðið er eitt
fyndnasta atriöi myndarinnar.
Þar eru menn aö „gegna skyldu
sinni” en ekki tala saman og
kynnast.
Persónurnar i Litilli þúfu eru
venjulegir Reykvikingar af
millistétt. Ýmislegt kátbroslegt
er i fari þeirra, og lika ýmislegt
mjög neikvætt. En þaö sem
gerir persónurnar að lifandi
fólki er fyrst og fremst
væntumþykja höfundarins.
Agústi þykir vænt um þetta fólk
og hann þekkir þaö mætavel,
með öilum þess kostum og
göllum.