Þjóðviljinn - 23.02.1980, Síða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 23. febrúar 1980
Norskt skip hafði nýlega lagst að bryggju í einni af
hafnarborgum Asíu. Eina konan um borð, lotftskeyta-
maðurinn, stóð á þilfari og virti fyrir sér mannlífið í
landi. Allt í einu gekk hræðsluleg stúlka, 12-13 ára,
hægum skrefum upp landgöngubrúna. Það er einsog
hvert skref valdi henni sársauka. Á efsta þrepinu
staðnæmist hún og starir á norsku konuna. í
augnaráðinu er hræðsla, kvíði og hatur. Hún þrýstir
litlu höndunum sínum að neðri hluta kviðarins.
Hildur
Jónsdóttir
Ingibjörg
Haraldsdóttir.
Umsjón
af hálfu
Þjóðviljans:
Ingibjörg
Haralds-
dóttir
Gubmundur
Hallvarbsson
Eirikur
Guðjónsson
Katrin
Didriksen
Nokkrum klukkustundum
siöar fær norska konan að vita
að 22 manna áhöfn skipsins
„hafði haft gleði af” stelpunni.
Hún haföi fengið 1 shilling frá
hverjum þeirra. Handa fjöl-
skyldunni, sem hafði neytt hana
um borö til að útvega I matinn.
— Norsku konunni leið lengi illa,
þegar henni varð hugsaö til þess
aö hún hefði getað stöðvað
stúlkuna, gefið henni peninga og
sent hana heim. Sem hún ekki
gerði.
í fyrsta tölublaöi þessa árs af
norska blaðinu „SAIH
Perspektiv” (SAIH heitir fullu
nafni Studenternes og
akademikernes internasjonale
hjelpefond) er aöalþemað
Konur I þróunarlöndunum.
Jafnréttissiðan hefur ákveðið að
þýöa og endursegja nokkrar af
þessum ágætu greinum úr blað-
inu og munu þær birtast i nán-
ustu framtið. Sú grein sem hér
birtist fjallar um eina af þeim
hliðum nýlendustefnunnar, sem
oftast er þagað um: vændi.
Fyrir nokkrum mánuðum gat
að lita I norskum blöðum miklar
Nina Björk
Nína Björk
gestur i
laugardags-
kaffi
Þaö er i dag kl. 11. 30, sem
Nina Björk Árnadóttir skáld
veröur gestur Ilauösokkahreyf-
ingarinnar I laugardagskaffi i
Sokkholti, Skólavöröustig 12.
A jafnréttissiðunni á laugar-
daginn var kynntum við dönsku
skáldkonuna Vita Andersen, og
birtum tvö ljóð úr bókinni
Tryghedsnarkomaner, sem
Nina Björk hefur þýtt á islensku
og Lystræninginn gaf út fyrir
siðustu jól, undir nafninu i klóm
öryggisins. Nina Björk ætlar aö
lesa upp úr bókinni i dag, og
kynna skáldkonuna. A eftir er
tilvalið aö ræöa saman um
ljóðin og boðskap þeirra, yfir
kaffibol’a.
Miöstöö.
auglýsingar um svokallaðar
„Kynmakaferöir” (Sex-reiser)
til Thailands. Norskir klám-
blaðasalar stóöu fyrir þessum
feröum. Nokkru seinna — þegar
fyrsti hópurinn var kominn
óskaddaður til baka —blöstu við
i hinum ýmsu klámblööum
viðtöl meö myndum. Gat þar að
líta hinn dæmigerða norska
karlmann með uppklistrað bros
hangandi á milli eyrnanna,
umvafinn snotrum stúlkum. Allt
hafði veriö yndislega dásamlegt
i ferðinni!
Enginn skrifaði hinsvegar um
bakgrunn þessara spennandi
kynmakaferða: það opinskáa
þrælahald sem þarna á sér stað
og sem skipulagt er án nokkurs
tillits til kvennanna, sem i hlut
eiga.
300.000
vœndiskonur
Vændi og sala á konum er einn
hluti af kúguninni i þróunar-
löndunum, sem litið hefur veriö
minnst á. Verst er ástandiö i
löndum Asiu: Thailandi,
Singapore, Indlandi, Indónesiu.
1 Thailandi einu er reiknað
með að i það minnsta 300.000
konur stundi vændi, og þrátt
fyrir opinbert bann við vændi,
sem verið hefur i gildi siðan
1961, fer þessi tala stöðugt
hækkandi. Algengast er aö
stúlkunum sé ræntúr sveitunum
og fariö með þær til borganna,
en einnig er algengt að þær séu
lokkaðar þangað með gylliboð-
um um góða atvinnu, Siðan er
þeim komið fyrir nöktum I gler-
búri, þar sem viðskiptavinir
geta valið sér eina fyrir nóttina
— eða fyrir vikuna. Það er
nefnilega ekki óalgengt að
evrópskir og ameriskir kaup-
sýslumenn og ráöstefnugestir
kaupi sér kornunga thailenska
stúlku sem ástkonu á meöan
þeir dveljast i landinu.
En hver græöir á vinnu
stúlknanna? Ekki þær sjálfar,
heldurhórmangarar, sem moka
inn peningum I þessum
óþverrabransa. Og mest græöa
þeir á smástelpunum. Sjálfar fá
þær einungis allranauðsynleg-
asta klæðnað, mat og snyrtivör-
ur. Þetta er stærsti og útbreidd-
asti þrælahópur okkar tima.
I mörgum löndum eru það
feðurnir, sem ýta ungum
dætrum sinum út á götuna.
Atvinnuleysi er gífurlegt, launin
lág og börnin mörg. Neyöast þá
feðurnir til að senda eina af
dætrum sinum til aö afla fjöl-
skyldunni viðurværis.
Viðskiptavinirnir eru hvitir
menn.
Afríka
I fyrrverandi nýlendum
Portúgala i Afriku var vændi
mjög algengt. Vegna stritvinnu
og lágra launa karlmannanna
voru konur og börn oft látin
afskiptalaus og þurftu sjálf að
sjá sér fyrir hinu daglega
brauði. Vændi var þá oft eini
möguleikinn, enda nóg af
viðskiptavinum: suðurafriskum
ferðamönnum og helgargestum,
sem skruppu yfir landamærin
til aö njóta ávaxtarins sem
Hungriöog eymdin eru aðalorsök vændis I þróunarlöndunum. Þessi mynd er frá Brasilfu.
bannaður var samkvæmt
aöskilnaöarstefnuskrá S-Afriku.
I dag fara hvitir S-Afrikubúar
til Lesotho, Botswana og Swasi-
lands. Lesotho er mikilvægt i
tvennum skilningi: landið fram-
leiðir ogútvegarsvart vinnuafl,
og eraukþess mikilvægasta
hóruhús S-Afrfku. Landið er þvi
nær alveg hreinsað af svörtum
karlmönnum, þeir eru farand-
verkamenn i námum og verk-
smiðjum S-Afriku, til að tryggja
hvitu herraþjóöinni nauðsyn-
legan hagvöxt. Konurnar eiga
erfitt með að afla sér tekna, og
verða að stunda vændi sér til
lifsviðurværis. Svo koma
iðnrekendur, bændur ofl. I frium
sinum og njóta kvennanna i
Lesotho.
t Botswana er ekki farið dult
meö vændi. Þangaö koma hvitir
S-Afrikubúar i helgarfriunum
sinum og eru með svörtum kon-
um, en snúa svo heim til að
berjast fyrir aðskilnaði svartra
og hvitra.
En þaö er einnig stundað
vændi i frjálsum rikjum Afriku.
Það er mjög algengt I nýfrjáls-
um rikjum einsog Kenya,
Nigeriu, Zaire — og jafnvel I
Tansaniu.
Rómanska Ameríka
í borgum Rómönsku Ameriku
er ástandiö viða jafnslæmt og i
hafnarborgum Asiu og Afriku.
Fréttamenn sem streymdu til
Nicaragua I kjölfar byltingar-
innar hittu þar fyrir 13 ára
vændiskonur, sem litu út einsog
gamlar konur.
I mörgum löndum Rómönsku
Ameriku viðgengst fyrirbæri
sem kallað er heimilisþræla-
hald. 13-14 ára stelpur eru seld-
ar til heldrimannahúsa. A
pappirunum eru þær húshjálp.
En I rauninni eru þær kynvara
(sexualobjekt), eign herrans I
húsinu og sona hans. Stærstu
gósseigendurnir hafa auk þess
rétt til að nýta sér dætur leigu-
liða sinna um leið og þær eru
orðnar nógu gamlar.
-kd endursagði
Kvennastarf í Háskólanum
Jafnréttissiðan hefur fyrir þvi
góðar heimildir að nú sé i upp-
siglingu stofnun hreyfingar er
vinni að jafnréttismálum, innan
vébanda Háskóla islands.
Raunar er það vitaö að vinstri
stúdentar innan skólans hafa
sýnt jafnréttismálum og hlut-
skipti konunnar umtalsverðan
áhuga. Þaö hefur meðal annars
komiö fram i þvi að 1. des.
hátlðahöld hafa verið helguö
jafnréttismálum, aö ógleymd-
um ótal yfirlýsingum um stuðn-
ing viö hin ýmsu baráttumál.
Stúdentaráð hefur verið aðili að
samstarfi o.s.frv.
Nú mun svo korJÖ aö ekki
þyki nóg aö gert, þvilýmsir ein-
staklingar hafa tekið sig saman
um aö stofna hreyfingu innan
vébanda Háskólans. Ætlunin er
aö reyna aö nýta þá sérstöku
möguleika sem bjóðast innan
skólans á skipulegan hátt. Til
dæmis má nefna rannsóknir, val
á verkefnum til lokaprófsrit-
geröa, hópverkefni og svo mætti
lengi telja.
Þau rannsóknarverkefni sem
hvað mesta forvitni munu
væntanlega vekja eru þau sem
beinast að félagslegri stöðu kon-
unnar og möguleikum kvenna
til menntunar. Rannsóknir á þvi
hversvegna konur velja fremur
eina námsgrein en aðra (þaö
sama gildir um karla).
Rannsóknir á stöðu konunnar I
kennsluefni skólans, svo fá
dæmi séu nefnd. —
Þess ber að geta að þetta starf
mun væntanlega geta unnist i
beinum tengslum við það starf
sem þegar er farið af stað I
sambandi við faglega gagnrýni.
En þaö beinist að þvi aö rjúfa
faglega einangrun hinna ýmsu
sérsviða, fá stúdentana til þess
aö setja nám sitt I þjóðfélags-
legt samhengi og hindra þá I að
koma sér notalega fyrir I flla-
beinsturni, og gleyma þvi hlut-
verki sem þeim er ætlað úti i
þjóöfélaginu aö námi loknu. —
Hugmyndin um þessa hreyf-
ingu mun ekki vera sú að keppa
við Rauðsokkahreyfinguna,
heldur að vera einskonar út-
vlkkun á starfi hennar, gera
Háskólann að virkari vettvangi
umræðu og umfjöllunar um
jafnréttismál. —
Þess er rétt að geta hér i
framhjáhlaupi aö sú hugmynd
er uppi að taka upp virkara
samband við norsku stúdenta-
samtökin, sem eru rómuð fyrir
virka faglega gagnrýni, og inn-
an vébanda þeirra er starfandi
sérstakur „Kvindefront”, og
hafa þau gefið út bæklinga um
þessi mál. —
Jafnréttissiðan fagnar þessu
framtaki og vonar aö starf þetta
muni skila góöum árangri i
framtiöinni. Fyrirhugað er aö
halda stofnfund um þetta mál
nálægt miöjum næsta mánuði
og mun hann veröa auglýstur
innan skólans, -eg