Þjóðviljinn - 23.02.1980, Qupperneq 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 23. febrúar 1980
Laugardagur 23. febrúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — StDA 9
Vélastæðin eru komin og sér I endann á þrýstivatnspipunum sem
eru hálf þriðja mannhæð að vidd.
Hér er neöri hlutu stöðvarhússins að rlsa. Steypan sem fer I það er jafnmikil og fer I 600 einbýlishús enda veggirnir allt að 2.90 metrar á þykkt. Efst til vinstri sjást stálþrýstiplpurnar
sem verða lagöar upp brekkuna að inntaksmannvirki f mynni skuröarins.
Járnamenn að störfum. G ifurlegt magn af járnum fer imannvirkin.
Svo þykk er steypan að kúfurinn ofan á silóinu jafnast ekki út.
Svoköiluð flekamót eru notuð en ekki venjulegur uppsiáttur.
Hrauneyjarfossvirkjun
Steypu hleypt úr sflóí i mótsem eru 1.20m á breidd. Bæði steypan og mótin eru
hituð upp og plast lagt yfir þau eins og sést á myndinni. Lengst ofan I mótunum
voru menn að vibra svo að eins gott var að hleypa steypunni hægt og varlega
niöur.
Byrjað er að grafa aörennslisskuröinn ofan I Fossölduna en heldur
er kuldalegt um að litast eins og er.
Steypan sem fer I Hrauneyjar-
fossvirkjun verður samanlagt 60
þúsund rúmmetrar eða álíka
mikið og færi 1 1200 meðalstór ein-
býlishús. Þegar blaðamenn komu
á virkjunarsvæðið i boði Verk-
takasambands islands á fimmtu-
dag gekk á með byljum en engu
að siöur var veriö aö steypa upp
stöövarhúsið af miklum krafti.
Þann dag var hræran 220 rúm-
metrar sem rann þykk og sjóð-
andi heit niöur i veggjamót en
þau eru allt að 2.90 metrar á
þykkt. Niðri í mótunum stóðu
menn og voru að vibra. Að lita
svona tröllvaxnar framkvæmdir
uppi I reginöræfum er ævintýri
likast.
Þorp fyrir 600 manns
Þaö var voriö 1978 sem fram-
kvæmdir hófust viö Hrauneyjar-
fossvirkjun en hún er skammt
fyrir neöan Sigöldu. A þessu ári
og þvi næsta veröur hámark
framkvæmda en stefnt er aö þvi
aö fyrstu tvær aflvélarnar veröi
gangsettar um áramótin
1981/1982 en virkjunin veröi fuil-
búin áriö 1983. Nú vinna um 100
manns á virkjunarsvæöinu en i
sumar veröur mannskapurinn
sennilega á 7. hundraö. Þarna er
þvi aö risa álitlegt þorp meö til-
heyrandi þjónustu svo sem versl-
unum, félagsheimili, læknabú-
staö, sjúkrastofu, flugvelli, sjón-
varpsendurvarpsstöö, simstöö og
brunavörnum svo aö nokkuö sé
nefnt.
islenskir verktakar
Aö ýmsu leyti er ööru visi staöiö
aö þessum framkvæmdum heldur
enhinum fyrri á Þjórsársvæöinu.
Nú hefur verkiö veriö boöiö út i
fleiri og smærri einingum sem
hefur gert islenskum verktökum
Hleift aö bjóöa i verkiö. Þetta
hefur leitt til þess aö meginhluti
framkvæmda er i islenskum
höndum og undir islenskri stjórn.
Til þess aö auövelda þessum is-
lensku aöilum fyrir hefur Lands-
virkjun keypt vélar og reist hús
og leigt siöan verktökunum sem
telja sig ekki hafa bolmagn til aö
kaupa t.d. jaröýtu sem kostar upp
Sigfús Thorarensen yfirverkfræöingur Fossvirkis en að baki hans er
Hjálmur Sigurðsson verktaki (og glimukappi).
undir 200 milj. króna. Þá mun
Landsvirkjun reisa steypustöö
fyrir svæöiö.
Stærstu verktakarnir eru Foss-
virki sem er samsteypa 5 fyrir-
tækja en þau eru tstak, Miöfell,
Loftorka, SkSnska Cement-
gjuteriet og Phil & Sön og Hraun-
virki h.f.sem stofnaö var af Ýtu-
tækni h.f., Ellert Skúlasyni h.f.,
Svavari Skúlasyni h.f. og Verk-
fræöiþjónustu Jóhanns G. Berg-
þórssonar h.f. Þess skal getiö aö
samningsupphæö Fossvirkis
hljóöar upp á 6.5 miljaröa á janú-
arverölagi 1980 og Hraunvirkis
upp á 4.8 miljaröa. Þetta eru þvi
langstærstu verk sem Islenskum
verktökum hafa veriö falin.
Samningar við
verkalýðsfélög
Þá er þannig staöiö aö verki aö
geröur hefur veriö einn heildar-
samningur viö öll verkalýösfélög
sem hluteiga aö máli og eru ýms-
ar nýjungar i þeim samningi m'.a.
um aö I öllum nýjum Ibúöarskál-
um sem reistir veröa á svæöinu
veröi einstaklingsherbergi. Eru
þegar komnir skálar meö um
hundraö slikum herbergjum.
Skurður og stíflur
Tungnaá veröur stifluö hálfum
öörum kilómetra ofan viö Hraun-
eyjarfoss og veitt þar i skurö. Viö
þetta hækkar vatnsborö árinnar
um 8 metra og veröur um 3 km
löng jarövegsstífla lögö eftir
hraunfláka á vinstri bakka árinn-
ar upp aö afliöandi melöldum viö
Sigöldu og myndast viö þetta 8.8
ferkm. lón. Veröur þar tiltækur
vatnsforöi ef á þarf aö halda
skamma hriö en ekki telst þetta
miölunarlón. Skuröurinn veröur
um 1 km langur og^l9 km breiöur
en 30 metrar þar sem hann veröur
dýpstur. Þar er Hraunvirki h.f.
sem sér um aö grafa skuröinn og
reisa stiflur. Heildarmagn stiflu-
fyllinga veröur 700 þús. rúmmetr-
ar.
Skuröurinn liggur um lægö I
Fossöldu aö steyptu inntaks-
mannvirki á noröurbrún öldunn-
ar. Þaöan liggja 3 stálpipur niöur
hliöina aö stöövarhúsi og er hver
fallpípa 272 metra löng en fall-
hæöin er 88 metrar. Hver pipa er
4.8 m á vidd og flytur vatn aö 70
MW aflvél.
Stöðvarhús
Stöövarhúsiö veröur 40 metra
hátt, 40 metra djúpt en 70 metrar
á breidd. 1 þaö eitt fara um 30
þúsund rúmmetrar af steypu eöa
álfka mikiö og i 600 einbýlishús.
Þaö er Fossvirki sem reisir
stöövarhúsiö.
Frá hverflum rennur vatniö i
skurö sem er 1.1 km langur og 30
metra breiöur i botninn. Hann
endar I Sporööldukvisl sem renn-
ur I Tungnaá um 100 metrum ofan
viö ármót hennar viö Köldukvisl.
Steypuvinna i
hörku gaddi
Núna er öll steypa hrærö i
steypustöö viö Sigölduvirkjun en
eins og áöur sagöi á aö reisa nýja
steypustöö viö Hrauneyjarflosss-
virkjun.
En hvernig er unnt aö steypa J
allt aö 17 stiga frosti? Þaö er gert
meö þvi aö hita steypuna svo aö
rýkur úr henni þegar hún fer niö-
ur i mótin og einnig eru mótin hit-
uö upp meö rafmagnsofnum og
blæstri. Þá er breitt plast yfir
mótin jafnóöum svo aö snjói ekki
ofan I þau.
Þetta er ævintýri líkast.
GFr
Myndir: eik Texti: GFr