Þjóðviljinn - 25.03.1980, Síða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 25. mars 1980
á dagskrá
Þjóðviljamenn eiga skilið meiri gagnrýni
og umrœður um störf sín. Vonandi verður
grein Böðvars til þess að fleiri leggja
orð í belg. En Þjóðviljamenn eiga líka
skilið gagnrýni sem er betur rökstudd
en skrif Böðvars.
Rangmynd og veruleiki
//Veruleiki hruninn
án þess nýr hafi fæöst!"
Þessar lokalinur úr kvæöi Eriks
Lindegrens, Ikaros, komu mér i
hug er ég las kveðjur Böðvars
Guðmundssonar til okkar Þjóö-
viljamanna. Það er eins og þessi
hrundi veruleiki andi af hverri
linu Böðvars. Þeir sem stundað
hafa samanburðarfræöi á Þjóð-
vilja fyrr og nú vita ósköp vel að
þessi veruleikivar aldreúen samt
er það staðreynd að goðsögnin um
hann lifir góöu lifi i hugarheimi
margra, eins og t.a.m. Böðvars
Guðmundssonar, sem farnir eru
aö horfa vonsviknir aftur eins og
ellin grá. Og hvað væri svo sem
stjórnmálahreyfing án goösagna
aö orna sér við?
Hver ný kynslóö á Þjóðvilj-
anum hefur fengiö að heyra utan
að ser að blaöið hafi verið miklu
betra og skeleggara fyrir tiu ár-
um. Yfirleitt heyrast slikar radd-
ir frá fólki sem var upp á sitt
besta og skeleggasta einmitt fyrir
þessum tiu árum og þá leit fram
á lifsins leið „vonandi aö breiða
gatan greiö grænum sé blómum
skeytt” eins og Grimur Thomsen
segir i Endurminningu.
1 þeim fimm persónulegu
„staöreyndapunktum ” sem
Böövar Guðmundsson telur upp
rekumst við strax á fyrstu þver-
sögnina I skrifi hans. Hvernig
getur einvalalið og valinn maður i
hverju rúmi sett saman hundleið-
inlegt blað? Annaðhvort er Böðv-
ar ekki fullkomlega heiðarlegur
hér i gagnrýni sinni á okkur
starfsmenn blaösins eöa þá aö
einvalaliðiö er svona þjakaö af
skipulagningu og ritstjórnar-
stefnunni.
Ef vikið er að málfarsspillingu
fyrst þá hefur Böðvar nokkuð til
sins máls i þvi efni. Margt leggst
þar á eitt. Blaðið hefur stækkað
án þess aö blaðamönnum hafi
fjölgaö, prófarkalestri hefur
hrakað meö offset-tækninni og
vafalltiö eru blaðamenn almennt
hiröulausari um málfar sitt en
áður. Þó er varasamt. að fullyrða
nokkuð I þessum efnum. Halldór
Laxness taldi blaðamenn hina
verstu þrjóta strax fyrir fjörutiu
árum eða svo, og á góöri leið með
að drepa allt ærlegt tungutak með
þjóðinni. Við þetta tungumorð
hafa blaöamenn veriö æ siöan.
Morðingjunum hefur sifellt fariö
fjölgandi og morðtólin oröiö
stærri, fleiri og áhrifameiri. Samt
tórir islenskan.
Um fréttastefnu blaðsins segir
Böðvar Guðmundsson margt at-
hyglisvert. Sannleikurinn er sá að
um langt skeið hafa fréttastefna
og efnistök Þjóðviljans verið til
umræðu meðal starfsmanna. I
megindráttum má segja að niður-
staöa þeirra umræðna sé mjög á
einn veg: Við viljum gjarnan
hætta aö dreifa kröftunum eða
láta stjórnast um of af aöstreymi
og utanaðkomandi þrýstingi. Við
viljum gjarnan finna okkur nýja
útgáfuforskrift þar sem Þjóövilj-
inn einbeitti sér að vissum mál-
efnum og næði þeim árangri, meö
þvi aö rækja þau betur en aðrir
fjölmiðlar, að blaðið þætti áhuga-
vertfyrir stærri markaö en nú er.
Að ræða slika útgáfuforskrift til
hlitar og hrinda henni i fram-
kvæmd hefur hinsvegar lent I
undandrætti vegna ófriöar i
stjórnmálum og óvissu á rit-
stjórn.
Hinsvegar er ekki laust við að
þessum hugleiðingum fylgi nag-
andi ótti um það að við kynnum
að spinna blaðið niður hinn vonda
spiral með of mikilli einhæfni og
svo hrútleiöinlegu fræðirausi að
allir hættu aö lesa það nema trott-
arar og Akureyrarkommar.
Böðvar gerir litiö úr almennum
fréttum blaðsins. Áherslur þar
kunna að vera umdeilanlegar
eins og áður sagði, en ef eitthvað
á aö koma i staöinn fyrir liflega
fagmennsku i fréttaöflun verður
það að vera mjög gott efni. Þar
liggur vandinn.
Ég fæ ekki betur séð en einmitt
aöstandendur Noröurlands hafi
brennt sig á þvi að kasta fyrir
róða skynsamlegri fréttastefnu
róttæks landshlutablaðs frá upp-
hafsárunum blaðsins. Það er
nefnilega engin vissa fyrir þvi að
blað taki framförum og höfði bet-
ur til almennings þótt merkingar-
lausum sósialiskum frösum sé
fjölgað I textanum og flest sé
skrifað i skamma- og skensstil.
Þá er það fréttavalið. Böðvar
hefur hreint ekkert lesið um
verkalýðsmál i Þjóðviljanum. 1
sannleika sagt er mér ekki ljóst
hvað hann á viö með hugtakinu
verkalýösmál. „Kaupfélags-
stjórafólska” flokkast amk. ekki
undir það I huga Böðvars. Upp-
sagnir starfsmanna K.A. á Sel-
fossi eru ekki verkalýösmál né
fréttaefni fyrir Þjóöviljann og
þaðan af siöur geta þá falliö undir
þann flokk fréttir og greinar af
högum farandverkafólks, verk-
falli I Sundahöfn og annaö af þvi
tagi sem Þjóðviljinn er jafnan
uppfullur með og sinnir einn
blaða eða öðrum blööum betur.
Það væri sannarlega ekki vanþörf
á þvi, að gáfumenn skæru úr
hvoru megin misskilningur á
hugtakinu verkalýðsmál liggur,
hjá Böðvari eða Þjóöviljamönn-
um.
Stundum hefur maður I sitt
hvoru eyranu raddir Þjóðviljales-
enda sem hamast gegn iþrótta-
skrifum blaösins, eða býsnast yfir
langhundum um fræðin. Þeirsem
hafa þröngt áhugasvið vilja eðli-
lega hafa sem mest af sinu sviði I
blaðinu. Þaö sem þeim er I nöp
við vex þeim gjarnan svo I augum
aö oftar en ekki fáum við að heyra
fullyrðingar um að þaö séu ekkert
annað en íþróttir i blaðinu eöa þá
ekkert annað en fræöilegir lang-
hundar, sem frekar eigi erindi 1
timarit.Hér er einmitt komiö að
þvi ósanngjarna I grein Böövars
og þvi sem sviöur undan.
Hann gerir sér hlutina allt of
auðvelda. Kýs aö lfta fram hjá þvi
sem er I biaöinu en dvelja nær
eingöngu . við það sem honum
finnst aö sé I blaöinu. Hann hefur
það fyrir satt sem hann vill hafa
fyrir satt og ræðst slöan með of-
forsi gegn þeirri rangmynd sem
hann hefur dregið upp. Slikan
hægðarauka geta menn ekki leyft
sér i alvarlegri gagnrýni sem
væntanlega er ætluö til þess að
láta gott af sér leiöa.
Hann kýs til að mynda að leiða
hjá sér að Arni Bergmann hefur
frá siðustu áramótum skrifað
daglegar fréttaskýringar um er-
lend efni. Hann kýs að horfa fram
hjá þvLaö eftir aö við Arni tókum
við ritstjórn Þjóöviljans hefur
reglulega veriö skrifað um erlend
málefni I forystugreinum blaðs-
ins, sem ekki haföi þá verið gert
um árabil. Böövari til fróðleiks
skal þess getiö að nýlega barst
okkur bréf frá valinkunnum
manni I Noregi þar sem fullyrt
var að skrif Þjóöviljans um inn-
rásina i Afganistan tækju I heild
langtfram skrifum norskra blaða
um sama mál.
En þannig er þaö nú að jafnvel
á þeim timum sem Þjóðviljinn
skrifaði hvað mest um Vietnam -
striðið þá voru þeir til, að mér er
sagt, sem héldu þvi fram aö eng-
inn munur væri á skrifum Morg-
unblaösins og Þjóðviljans um
striðið, eða þá að Þjóðviljinn
skrifaði hreint ekkert um Viet-
nam. Hvorutveggja var hrein vit-
leysa. Samt héldu menn þessu
fram I heilagri vandlætingu.
Það er heldur ekki rétt hjá
Böðvari að meðan Þjóðviljinn var
með daglegar erlendar fréttir
hafi ekki verið unnið úr erlendum
fréttaskeytum á sjálfstæðan hátt.
Slikar fullyrðingar eru ekkert
annað en atvinnurógur I garð
manna eins og Arna Bergmanns,
Dags Þorleifssonar, Halldórs
Guömundssonar, Þrastar Har-
aldssonar og Einars Más Jóns-
sonar. Einfaldlega vegna þess að
þær eru ekki sannar. Hinsvegar
er þaö stefna okkar nú að vera
með daglegar erlendar frétta-
skýringar, en hætta fréttaskrifum
sem litið pláss er fyrir og aörir
fjölmiðlar gera tiðari skil.
Um „endalausar greinar um
kynferöismál” er ekki mikið aö
sgja. Þær eru nefniiega hvorki
endalausar né margar greinarn-
ar um þau efn» sem birst hafa I
blaöinu. Hinsvegar virðast þær
ætla að verða endalaust umkvört-
unarefni nöldurseggja. Þetta
minnir mig á tvennt: Annars veg-
ar manninn sem sá ekkert út úr
þrihyrningi, femingi og striki hjá
sálfræðingnum annaö en sköp
kvenna. Sumir sjá það sem þeir
vilja sjá. Böövar sér endalausar
Svar til Böðvars
Guðmundssonar
kynlifsgreinar I Þjóðviljanum.
Ekki ég.
Hinsvegar minnir þessi tepru-
lega viðkvæmni á þá ljótu sögu i
Sovét þegar Kremlarbændur
drápu i dróma þær stórmerkilegu
umræður um stööu konunnar,
fjölskyldugerðina og kynlifið sem
hófust austur þar upp úr byltingu.
Einmitt á þeim sviðum voru viðj-
ar sem þurfti aö slita, en sú við-
horfsbylting var kæfö I fæðingu. A
Islandi er yfirdrepsskapurinn
ennþá ráðandi i umræöum um
þessi mál, og sjálfur veit ég af
kunningsskap við skólakrakka á
grunnskólaaldri að starfsbræður
Böövars eru stokkrjóðir upp I
hársrætur að framfylgja ákvæö-
um grunnskólalaga um kynlifs-
fræðslu — svona til hálfs.
Ekki skal ég draga á neinn hátt
úr ágætum Sunnudagsblaösins
undir stjórn Vilborgar Harðar-
dóttur. En þar var um að ræða
brautryðjandastarf ilmandi af
nýjabrumi. Böðvar Guðmunds-
son slær undir beltisstað þegar
hann kýs að horfa fram hjá þvi,að
i Sunnudagsblaöi Þjóðviljans eru
veigamestu þættirnir einmitt þeir
sömu og hann rómar frá sokka-
bandsárum Sunnudagsblaðs. Við-
töl Magnúsar H. Gislasonar við
gamla baráttumenn hunsar hann
hirðir ekki um að nefha ágætis
viðtöl Helgu Sigurjónsdóttur I
hverju Sunnudagsblaði undir
nafninu „Starf og kjör” (enda
flokkast það lfklega ekki undir
verkalýðsmál samkvæmt ski!-
greinjngu Böðvars), leiðir hjá sér
rómaða sunnudagspistla Arna
Bergmanns um menningarmál og
sósialisma, og getur ekki greina-
flokka eins og Ingólfur Margeirs-
son setti saman i vetur um ásælni
erlendra auðhringa. Hinsvegar
festir hann sig upp á þráð vegna
tveggja eða þriggja undantekn-
inga i helgarviðtölum við nokkra
„andskota” sósialista. Um helg-
arviðtölin viö alla hina, róttæka
listamenn og ýmislegt merkt og
gott fólk hiröir hann ekki. Hverju
þjónar gagnrýni af þessu tagi?
Það hefur fallið I minn hlut sem
ritstjóra Þjóðviljans að sinna
daglegum samskiptum við for-
ystu Alþýöubandalagsins og reka
áróöur fyrir helstu dagskrármál-
um flokksins i blaöinu. Bróöur-
parturinn af þvl sem Böðvar segir
um leiðaraþoku, flokkslega sjálf-
hæjlni og ráðherradekur Þjóð-
viljans er þvi sjálfsagt ætlað mér.
Svo það siðastnefnda sé
tekið fyrst, vil ég leyfa
mér að fullyröa, að Þjóðvilj-
inn hefur ætið verið ráðherra-
hollt blað. Sá sem efast um
þá fullyrðingu ætti aö gera sér
það ómak að fletta blaðinu á
árunum ’56-’58 og ’71-’74. Þjóð-
viljinn á heldur ekki að vera hæl-
bitur á þessa menn,. heldur styöja
þá með ráðum og dáö I erfiöum
verkum. Innanflokks er vett-
vangur til þess að taka þá á beinið
ef ástæða er til.
Sæmilega rökstudd gagnrýni á
lika greiða leið i blaðið, en það er
full ástæða fyrir Þjóðviljann að
hafa varann á sér gagnvart öflum
utan Alþýðubandalagsins sem
eru með sósfalismann á vörunum
en beina orku sinni aðallega að
þvi aö sundra flokknum. Alþýðu-
bandalagið og Þjóðviljinn verða
ekki sundur skilin.
Pirringu Böövars út I stefnu-
mótun Alþýðubandalagsins sem
Þjóðviljinn leitast við að kynna
leiöi ég hjá mér. Hann hefur full-
an rétt til þess aö vera eins óá-
nægður með hana og hann vill.
Ég tel ekkert rangt við að vera
ánægður meö flokkinn þegar
hann gerir vel. Um þaö getur ver-
ið verulegur ágreiningur á hinn
bóginn hvað sé vel gert og
hvað ekki. Umþaðerdeilt. En það
er lika til sjálfhælni meðöfugum
formerkjum sem allnokkuð er á-
stunduð, en það er sú tegund
sjálfbirgingsháttar að vera sifellt
að hreykja sér upp sem meiri
sósialista en aðrir i hreyfingunni.
Öttalega leiðist mér þegar slíku
sjálfhóli er illa fylgt eftir.
Að lokum þetta: Þjóöviljamenn
eiga skilið meiri gagnrýni og um-
ræður um störf sin. Vonandi
verður grein Böðvars til þess að
fleiri leggja orð I belg. En Þjóð-
viljamenn eiga lika skilið gagn-
rýni sem br betur rökstudd en
skrif Böðvars og fjallar um blaðið
eins og þaö er. Það er semsagt
gerð sú krafa að gagnrýnendur
Þjóöviljans auðveldi ekki máliö
svo fyrir sér aö skríf þeirra veröi
marklaus og engum til gagns.
Þriöjudagur 25. mars 1980 ÞJÖÐVILJINN — StÐA 9
Rannsóknir
vegna
Landgræðslu
áætlunar
1975-1979
Óáboriö beitarhólf á Auökúluheiöi. Aboriö beitarhólf á Auökúluheiöi
Lambsskrokkar úr mismunandi þungbeittum hólfum.
A nýafstöönum ársfundi
Rannsóknarráös rikisins flutti dr.
Björn Sigurbjörnsson fröðlegt
erindi um rannsóknir vegna land-
græðsluáætlunar 1975—1979. t
máli dr. Björns kom m.a. fram
að umfangsmesti iiður rannsókna
landgræösluáætlunar voru hinar
svonefndu „stóru beitartilraunir”
og var um helmingi rannsóknar-
fjárins variö til þeirra.
Þessar beitar- eöa landnýt-
ingartilraunir voru gerðar á níu
stööum: á Hesti og Hvanneyri I
Borgarfiröi, á Auökúluheiöi, f
Kelduhverfi, á Eyvindardal á
Fljótsdalsheiöi, i Alftaveri, Kálf-
holti, Sölvaholti og við Sandá á
Suðurlandi.
Viö þessar tilraunir störfuöu 9
sérfræðingahópar á ýmsum
sviöum búvisinda, efnafræöi og
tölfræði, undir 3ja manna yfir-
stjórn, alls 24 háskólalærðir
menn, auk fjölda bænda, dýra-
lækna og aðstoðarfóiks.
Arið 1979 gerði stofnunin til-
raunir á 7 stöðum en á Hvanneyri
var gerö sérstök tilraun vegna
innyflaorma i beitarfé. Á þessum
7 stöðum voru 615 ær meö lömb-
um, 60 kálfar og 32 hross I 79
beitarhólfum, samtals 677 ha.
meö 65,5 km af girðingum. Mark
mið þessara tilrauna var aö
rannsaka áhrif mismunandi
beitarþunga á gróöur i mismun-
andi hæð við mismunandi raka-
stig, óáborinn og áborinn, viðs-
vegar um landið. Sömuleiðis voru
könnuð áhrif mismunandi beiti-
landa á þrif og þroska búfjár.
Tilgangurinn var að finna leiðir
til að auka og bæta gróður
samhliða þvi að landið er beitt til
hins itrasta til þess að fá
hámarksafurðiir. áóábornu landi
til samanburðar við áboriö land.
Allar 9 tilraunimar voru settar
upp á svipaðan hátt. Til grund-
vallar eru notaöir 3 beitarþungar,
einn með ágiskaöri meðalbeit,
annar með 50% meiri
beitarþunga og sá þriðji með 50%
minni beitarþunga. Ávallt voru
notaöar 9—10 lambær eða sam-
svararandi af öðrum beitarpen-
ingi I hvert hólf en hólfin höfð
misstór.
Stærsta tilraunin á Auöktílu-
heiði nær yfir 259 ha meö 8
óáborni reiturinn er 54 ha meö 8
lambám og minnsti reitur þar
áborinn er 3,6 ha. með 10
lambám. Minnstu beitarhólfin
voru i Kálfholti, 0,6 ha áborin,
meö 5 lambám eða 2 hrossum.
Rannsóknirnar fólu f sér aö:
— búfé var vigtaö á 3ja vikna
fresti allt sumarið.
— gróöurmagn var metið og mælt
á 3ja vikna fresti allt sumariö.
— samsetning gróöurs var
ákveöin einu sinni á sumri
— jarðvegur var rannsakaöur við
upphafogenda tilraunatimans.
— eftirlit var haft með heilsufari
búfjár
— rannsóknir voru gerðar á
steinefnaþörf og innyflaorm-
um.
Til aö meta ákjósanlegan
beitarþunga, þar sem gróöri fer
fram um leið og hámarksafuröir
fást af hverri skepnu og hverjum
hektara voru vigtartölur búfjár
færðar á linurit samkvæmt að-
ferðum aðalráðunautar verk-
efnisins, dr. R.E. Bement. Ef
alltof þröngt er i haga eða
engri skepnu beitt á landið
er að sjálfsögöu engin þyng-
ing. Ef fækkað er i haga
eykst dagleg þynging gripanna
þangaö til þeir hafa nóg að bita.
Með frekari fækkun beitarpen-
ings verði beitilandið vannýtt þvi
að búféð torgar ekki meira fóðri
og dagleg þynging helst i
hámarki. (Bein li'na). Reynslan
hefur sýnt, aö þar sem linurnar
skerast, er ákjósanlegur beitar-
þungi bæði fyrir gróöur og dýr.
Áhrif áburöar á úthaga komu
mjög fljótt I ljós, þannig að t.d.
árið eftir fyrstu áburðargjöf á
Auökúluheiöi 1976 var komiökaf-
gras, jafnvel þótt þungbeitt væri.
Sömuleiðis var mikill munur á
léttbeittum og þungbeittum hólf-
um.
Asheiði i Kelduhverfi, sem er
milli Ásbyrgis og Hljóöakletta, er
gróin þéttu lyngi og runnum. Þar
var reynt aö breyta landinu i
grasgefna haga, bæöi með lyng-
eyðandi efnum og með áburðar-
dreifingu eingöngu.
I Sölvaholti I Flóa bar beitt
kálfum og i Kálfholti við Þjórsá,
rétt sunnan og austan viö Þjórs-
árbrú»var beitt hrossum og eru
þaö fyrstu skipulegu beitartil-
raunirnar meö hross, sem gerðar
hafa verið hér á landi.
Þá má nefna aö gerðar voru all-
nýstárlegar beitartilraunir með
sauðfé á lúpinu i Heiömörk 1978
og 1979 i sambandi viö land-
græðsluáætlun. Fyrra árið var
eingöngu beitt álúpinuog lá við að
féð dræpist vegna alkaloideiturs,
sem finnst I bláum hlpinum.
Seinna árið hafði féð aögang að
grösum og þreifst ágætlega. Kom
iljós að féð hafði góða lyst á sum-
umlúpfnumog er nú farið aö velja
slikar plöntur úr til kynbóta.
Allar þessar beitartilraunir fólu
i sér gifurlega mikla vinnu, ekki
bara i haganum heldur lika i slát-
urhúsum viö rannsókn á skrokk-
um og innyflum, þar sem I ljós
kom marktækur munur á stærð
skrokka og liffæra eins og lifrar,
eftir þvi hvað beitt var þétt á
landi.
Nú er verið að vinna úr niður-
stööum þessara beitartilrauna,
sem flestar hafa staðið i fimm ár,
en mikill fróðleikur hefur þegar
birst I fjórum bráðabirgöaskýrsl-
um, sem gefnar hafa verið út.
Nefna má eftirfarandi niður-
stöður:
— Beitarþol landsins eykst mjög
mikið við áburöargjöf.
— Aburðarnotkun eyl:ur
fallþunga á ha.
— Láglendisgróður svarar betur
áburði en hálendisgróöur.
— Eftir 4—5 ára áburðargjöf er
áburöarsvörun á beitarlandinu
ennþá að aukast, bæði á lág-
lendi og hálendi.
— Fallþungi eftir hverja á er lé-
legur á mýrlendi á láglendi en
góður á hálendi.
— Fallþungi á ha er miklia meiri á
láglendi, sérstaklega mýrlendi,
heldur en á hálendi.
— Nautripir og hross þrlfast vel á
þurrkuöu mýrlendi, sérstak-
lega ábomu.
— Aburöarnotkun á láglendi eyk-
ur vöxt lamba þegar liður á
sumarið.
Segja máaö mestum heilabrot-
uin valdi hve lönib þrifast illa á
láglendi, sérstaklega I þröngum
hólfum, jafnvel þó aö þau viröist
hafa kafgras til beitar.
bs/mhg
Aðferð til að' finna ákjósanlegan beitarþunga lands.
„STÓRU BEITARTILRAUNIRNAR’’
Þrjátíu ára
afmæli MÍR
30 ára afmælis MIR,
Menningartengsla tslands og
Ráðstjórnarrikjanna, var minnst
á siðdegissamkomu i Þjóð-
leikhúskjallaranum sl. sunnudag,
16. mars.
Samkoman var fjölsótt, en
meðal gesta voru Nikolaj P.
Kúdrjavtsév, aöstoðarfiskimála-
ráðherra Sovétrikjanna og for-
maöur Félagsins Sovétrikin-
Island, og Amold K. Meri, fyrrum
aðstoöarkennslumálaráðherra
eistneska sovétlýðveldisins og
núverandi formaður Vináttu-
félagsins I Eistlandi. Avarpaði
fyrrnefndi gesturinn samkomuna
Nikolaj P. Kúdrajavtsév, aðstoð-
arfiskimáiaráðherra Sovétrikj-
anna og formaður félagsins,
Sovétrikin — tsland, hefur dvalist
hér á landi undanfarna viku I boði
MtR vegna 30ára afmælis félags-
ins. (Ljósm.: — gel)
og flutti MIR afmæliskveöjur og
gjafir frá Sambandi sovéskra
vináttufélaga, Félaginu
Sovétrikin-tsland og vináttufélög-
unum 1 Lettlandi og Kazakhstan.
Skeyti barst einnig frá vináttu-
félaginu i Armeniu. Mikhail N.
Stretsov, ambassador
Sovétrikjanna á Islandi, flutti
einnig ávarp á samkomunni og
kveöjur sendiráösins, Geir
Kristjánsson skáld las upp úr
þýöingum sinum úr rússnesku á
ljóöum eftir Majakovskl og Elln
Sigurvinsdóttir óperusöngkona
söng einsöng við undirleik Agnes-
ar Löve.
Formaður MIR, ívar H. Jóns-
son, stjórnaöi afmælissamkom-
unni og i inngangsoröum rakti
hann nokkra þætti I sögu félags-
ins.
MIR var stofnað á f jölmennum
fundi i Tjanarkaffi 12. mars 1950
og framhaldsstofnfundur var
haldinn I Stjörnubiói viku siðar,
19. mars, þar sem lög félagsins
voru samþykkt og kosin
félagsstjórn. Aöalhvatamaður
að stofnun MtR var Kristinn
E. Andrésson, sen fyrstu stjórn
skipuðu: Halldór Laxness, for-
seti, Þórbergur Þórðarson vara-
forseti, Arsæll Sigurðsson, Hann-
es Stephensen og Sigvaldi Thord-
arson meöstjórnendur. Vara-
menn i stjórn voru Sigurður Jó-
hannsson og Þorsteinn O. Steph-
ensen.
Strax i upphafi sýndi almenn-
ingur starfi MIR mikinn áhuga,
stofnaðar voru félagsdeildir viöa
um land og haldið urjí þróttmiklu
og fjölbreyttu félagsstarfi um
nokkurtárabil. Kalda striöiö var I
algleymingi, þegar MtR var
stofnað, og má segja aö stofnun
félagsins hafi verið einskonar
viðbrögö við þvl og afleiöingum
þess hér á landi, enda var það
svo, aðum alllangt skeiö voru það
varla aðrir aðilar en MIR sem
gátu eöa vildu halda uppi menn-
ingarsamskiptum viö Sovétrikin
eöa kynna þjóðlif, menningu og
atvinnuhætti þar. Allir
Sovétborgarar, sem hingaö komu
á fyrstu árum sjötta áratugsins,
nema diplómatar, komu hingaö á
vegum MIR, hvort sem um var að
ræða tónskáldið Khatsatúrjan,
rithöfundinn Polevoj, söngvarann
Lisitsjan eöa uppeldisfræöinginn
Gontsjarov, svo fáein nöfn séu
nefnd kunnra manna sem lögðu
leið sina til tslands á vegum MIR.
Og félagið varð fyrst til aö senda
til Sovétrikjanna verkalýössendi-
nefndir, æskulýösnefndir,
kvennanefndir o.fl.
Eftir öflugt starf fyrstu árin
komu timabil deyfðar I félags-
Hfinu, enda breytast viöhorf meö
timanum, sem og staða og hlut-
verk félags eins og MIR. Ýmsir
þættir félagsstarfsins komust,
eftir þvi sem timar liðu og
samskipti þjóða tslands og
Sovétrikjanna urðu vlötækari, æ
meir á hendur opinberra aðila og
annarra félagasamtaka.
Eftir deyfðartimabil á siðari
hluta 7. áratugsins og I upphafi
þess áttunda varð það megin-
verkefni félagsstjórnar MÍR að
styrkja hinn félagslega grund-
völl, kynna félagið og starf þess
og verkefni og ná smám saman
aftur nauðsynlegu samhengi I
félagsstarfinu. Mikilvægur áfangi
i þessu náðist fyrir réttum 5 árum
á 25 ára afmælinu, þegar samn-
ingur um gagnkvæmt samstarf
var undirritaður milli MtR ann-
arsvegar og Sambands sovéskra
félaga vináttu og menningar-
tengsla viö útlönd og Félagsins
Sovétrikin-Island hinsvegar
1 samræmi við samninginn frá
1975 hafa siðan árlega verið
gerðar starfsáætlanir, þar sem
einn veigamesti liðurinn hefur
jafnan verið tengdur „Sovéskum
dögum” með þátttöku frá einu
hinna 15 sovétlýðvelda hverju
sinni. A þessum „Sovésku dög-
um” undanfarin ár hafa veriö
kynnt sérstaklega með sýningum,
fyrirlestrum og þátttöku lista-
fólks fjögur af hinum 15 lýðveld-
um Sovétrikjanna: Armenla,
Lettland, Úkraina og Kazakh-
stan.
Að lokinni afmælissamkomu
MIR á sunnudaginn, 16 mars, var
undirrituö samstarfsáætlun fyrir
árið 1980, en þar er m.a. gert ráð
fyrir að „Sovéskir dagar” veröi
háldnir I október og sérstaklega
helgaðir eistneska sovétlýðveld-
inu. Kemur góður hópur gesta frá
Eistlandi hingað I tilefni
daganna.
Undanfarin 5 ár hefur MIR leigt
húsnæði að Laugavegi 178 i
Reykjavik. Um næstu mánaöa-
mót flytur félagiö aö Lindargötu
48, 2. hæð, og er gert ráð fyrir aö
það veröi tekiö i notkun um eöa
eftir miðjan aprilmánuð.
Aðal'fundur MtR verður haldinn
þar sunnudaginn 20. april kl. 3
siðdegis. (Fréttatilkynning)
Söfnun
handa
Módur Teresu
Eins og þegar hefur veriö sagt
frá f fjölmiðium, söfnuðu börn I
Barnaskóla tsafjarðar peningum
handa fátækum og sjúkum börn-
um I Indlandi, i tilefni af siðast-
liðnu ári, barnaárinu. Söfnunin
nam kr. 272.263.- og þegar vöxtum
hafði verið bætt við upphæðina,
nam hún 320.- sterlingspundum,
sem þegar hafa veriö send til húss
Kærleikstrúboðanna I Englandi
sem koma þeim áfram til
Indiands, og voru látnir fylgja
kveðjur gef endanna og ósk um að
þessi gjöf yrði notuð eins og
isfirsku börnin óskuðu.
Nokkru slðan en gjöfin frá tsa-
firöi Ibarst komu saman menn frá
„Indlandsvinasamtökunum” hér
og þeim sem hafa annast söfnun
kaþólsku kirkjunnar fyrir Móður
Teresu. Uröu þeir ásáttir um að
starfa saman aö söfnun fyrir
Móður Teresu, einkum fyrir s.l.
jól, en siöan yrði söfuninni haldið
áfram án tlmatakmarka; Stofn-
aður var glróreikningur númer
23900-3 og tilkynnt um söfnun
þessa i fjölmiðlum. Undirtektir
voru mjöggóðar og höfðu nú fyrir
skemmstu borist rúma» 1.200.000
krónur inn á þennan reikning.
Voru Kærleikstrúboöunum nú
fyrir skemmstu send 1000.-, pund
sem jafngilda rúmum 900.000 kr.
Söfnun þeirra, sem áöur hafði
veriö stofnaö til, bárust á sama
Framhald á bls. 13