Þjóðviljinn - 12.04.1980, Qupperneq 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 12. aprll 1980
Af skíðamönnum
Ég er víst búinn að skrifa hartnær áratug í
Þjóðviljann og sjálfsagt meira bull en margur
annar. Um einn málaflokk hef ég þó aldrei
drepið niður penna en það eru íþróttir. Ef til
vill er það vegna þess að mér hefur fundist
íþróttum gerð nægilega gáfuleg og ítarleg skil
í íslenskum blöðum, en lesendur blaðanna
hafa ef til vill veitt því athygli að oft er lung-
inn af því andlega fóðri sem fyllir blöðin helg-
aður einmitt íþróttum.
Jæja, en nú ætla ég semsagt að skrifa
íþróttagrein og þykist hafa til þess ærna
ástæðu.
Tilef nið er nef nilega stórmerk grein, sem ég
rakst á eftir sjálfan formann Skíðasambands
Islands í einu af dagblöðum borgarinnar og
f jallar um hið glórulausa fyllerí á bestu skíða-
mönnum íslensku þjóðarinnar.
Skiðaíþróttin hefur stundum verið kölluð
álappaíþrótt af því að grunur hefur leikið á
því að betri árangur náist ef menn standa á
löppunum þegar hún er þreytt (sakar ekki að
geta þess hér innan sviga að besti göngumaður
allra tíma var Finninn Lappaleinen). En sem-
sagt nú er sá grunur f arinn að læðast að manni
að tveir nýbakaðir íslandsmeistarar í alpa-
greinunum hafi náð þessum árangri með því
að fara gegnum svigbrautir, nálar og vertí-
kala ölóðir á skallanum og herðablöðunum. Ég
vona að minnsta kosti að ég hafi ekkert mis-
skilið í grein formanns Skíðasambands Is-
lands.
Nánari tildrög þessa máls virðastveraþau,
ef marka má Dagblaðið á f immtudaginn, að
á skallanum
andrúmsloftið sé orðið slíkt milli formanns
Skíðasambands (slands og tveggja nýbakaðra
Islandsmeistara að þeir síðarnefndu neiti að
keppa framar fyrir íslenska landsliðið.
Ekki er það nú gott maður.
Að sögn formanns Skíðasambands (slands
kjósa þessir ágætu afreksmenn að þegja
þunnu hljóði yfir þeim ástæðum, sem valdið
hafa þessu „þvingaða andrúmslofti".
Ekki veit ég hvort þetta andrúmsloft er í
anda við guðaveigar eöa eitthvað sálræns eðlis
enda engin viðhlítandi skýring gefin á því í
þessari annars ítarleguog merku_grein undir
fyrirsögninni „LANDSLIÐSMENN SAKÁÐIR
UM FYLLIRI".
Hinsvegarer tekið fram að fslandsmeistar-
inn hafi borið gæfu til að fá að æfa með Ing-
mar Stenmark „til þess að þetta mætti
takast". Ekki veit ég hvað það er sem átti að
takast, en líklega er átt við að hinn ágæti
íslenski skíðakappi hefði átt að slá Stenmark
við, úr því að hann fékk tækifæri til að stunda
æfingar í námunda við hann.
Árinni kennir illur ræðari, segir gamalt
íslenskt máltæki,og hér sannast, að sögn for-
manns Skíðasambandsins, hið fornkveðna.
íslandsmeistarinn kenndi semsagt skíðunum
sínum um það að hann fór mest á skallanum og
herðablöðunum niður svigbrautirnar; og svo
náttúrulega hinu margumrædda slæma and-
rúmslofti.
Og nú spyr sá sem ekki veit (undirritaður):
Er það rétt, sem skilja má á þessari stór-
merku iþróttagrein, að Islandsmeistarinn hafi
ekki fengið að nota þau skíði, sem hann hafði
mesta tiltrú á?
Alltaf er þetta nú að verða skrítnara oa
skrítnara. Varla hefur hann þurft að etja
kappi við Ingmar Stenmark á sundblöðkum
þrúgum, skautum eða tunnustöf um að fornum
sið. Og er hér ekki komin skýringin á öllu heila
málinu. Ábðvitað átti hann að vera á uppá-
haldsskíðunum sínum. Punktum pasta.
Ef ég hefði verið formaður Skíðasam-
bands Islands, þá hefði ég látið hann
keppa á stökkskíðum. Þau eru þann-
ig hönnuð að þau eru allra skíða þyngst
og þar að auki undir þeim þrjár raufar
(ef ég man rétt), þannig að drukk-
inn skíðamaður og valtur á fótum verð-
ur þrisvar sinnum stöðugri heldur en á
venjulegum svigskíðum, sem hafa bara eina
rauf. Þar að auki eiga drukknir skíðamenn
helst ekki að taka þátt í öðru en stökki, því þar
er farið beint af augum, svif ið í himingeimn-
um dálitla stund; en I slíku hafa ölkærir menn
staðgóða reynslu; og síðan ekki staðnæmst
fyrr en í gamalli heysátu neðst I brekkunni.
Sem sagt kjörin íþrótt fyrir gleðimenn I stuði.
Hitt má svo kannske fylgja hér að þótt ég sé
enginn sérfræðingur í álappa-né alpagreinum
á skíðum, þá hef ég stundum látið það eftir
mér að horfa á bæði þá Sigurð og Hauk
„keyra" og þótt þeir haf i að vísu ekki enn náð
Ingemar Stenmark, þá verð ég að segja að
þeir virðast ekki bera það með s~ér að þeir haf i
legið í langvarandi fylliríi í rennusteininum,
jaf nvel þótt formaður Skíðasambands (slands
láti hafa eftir sér orðrétt i Dagblaóinu að
„margir forystumenn skíðaiþróttarinnar viti
mætavel að ekki sé minnsta ástæða til að sýna
sumum piltanna tiltrú að þessu leyti" og „Sig-
urður Jónsson hef ur á sér sérstakt orð í þess-
um efnum/' eins og formaðurinn segir orð-
rétt.
Annars skilst oss að búið sé að skipa sátta-
nefnd í málinu og eru það átta fararstjórar,
sem stofnað hafa tvöfaldan kvartett og er
þetta viðlagið:
Nú er aðeins um að gera
að allir verði skítþvegnir
því iþróttamenn eiga að vera
algerlega hvítþvegnir.
Flosi
Þórarinn Einarsson bóndi
Höfða Vatnsleysuströnd
Fæddur 12. apríl 1884 — Dáinn 7. apríl 1980
Heiöursmaöurinn Þórarinn
Einarsson veröur i dag 12. aprfl
kvaddur hinstu kveöju nákvæm-
lega níutiu og sex árum frá
fæðingu sinni, þvi þennan dag var
hann i heiminn borinn i ldgum bæ
I Krisuvik áriö 1884. Móöirin sem
fagnaöi þessum hrausta strák var
Margrét Hjartardóttir en faöir-
inn dugnaöarmaöurinn og sjó-
sóknarinn Einar Einarsson i
Nyjabæ 1 Krisuvik. Einar mun
hafa veriö siöasti formaöur sem
réri frá hinni fornu verstöð aö
Selatöngum.
Frá veru sinni i Krisuvlk kunni
Þórarinn margt aö segja, meöal
þess var skemmtileg frásögn af
Arna fyrrum sýslumanni Skaft-
fellinga sem tók sig upp austan úr
sveitum meö mörg hundruö f jár
og settist aö i Krisuvik. Þórarinn
rifjaöi þetta upp ásamt fleiru í
skemmtilegu viötali er birtist viö
hann i lesbók Timans fyrir nokkr-
um árum.
Þau hjón Einar og Margrét
tóku sig upp meö sinn stóra
barnahóp og fluttust til Grinda-'
vikur þegar Þórarinn var átta ára
aö aldri.Þeirrar feröar minntist
hann oft, þvi fæturnir voru stuttir
og leiðin löng ungum göngu-
manni, en skapiö var mikiö og
ekki lét hann sér til hugar koma
aö gefast upp.
1 Grindavik ólst hann upp viö
kröpp kjör og vann alla þá vinnu
er til féll bæöi til sjós og lands.
Lifsbaráttan var geysihörö og
vinnudagurinn langur og
strangur. Þórarinn fluttist
skömmu eftir aldamótin meö
foreldrum sinum aö Bergskoti á
Vatnsleysuströnd, þar sem hann
stundaði bæöi búskap og sjósókn.
Ströndin var vfst ekki vel til
búskapar fallin á þessum árum,
túnbleölar umgirtir haglega
hlöönum grjótgöröum þar sem
klappirnar gægöust allsstaöar
upp Ur, en sjórinn var gjöfull
allan ársins hring, þorskurinn i
byrjun vertiöar, hrokkelsin þegar
voriö fór aö segja til sin og svo
blessuð vorýsan sem gekk inn á
miöin langt fram á sumar. Allt
var nýtt og engu hent, sloriö var
boriö á klappir og hóla, hausar
hertir og fiskurinn saltaöur og
hertur. Lifrin var sett i stóra
kagga þar sem hún var látin
sjálfrenna, gota og kútmagar
fóru til heimilisnota.
Um það leyti sem áöur um
ræöir var Margrét móöir Þór-
arins farin á heilsu, og þjáöi hana
sá sjúkdómur sem löngu er
útdauöur á Islandi. Einar faöir
hans var þá oröinn aldraöur
maður og þurfti Þórarinn þvf sár-
lega á hjálp aö halda viö
búreksturinn. Þá varö hann fyrir
þvi láni aö til hans réöst mikil
dugnaöar- og mannkostastúika,
Guörún Þorvaldsdóttir frá Alftár-
tungukoti á Mýrum. Hvort þau
hafa veriö trúlofuö er hér var
komiö sögu veit ég ekki, en svo
mikiðer vist að þessi myndarlegu
ungmenni gengu f hjónaband 7.
október áriö 1910. Börnin fæddust
hvert af ööru, elstur var
Þorvaldur lögfræöingur sem lát-
inn er fyrir nokkrum árum, þá
Margrét húsfreyja aö Knarr-
arnesi, Anna fyrrum kaupkona i
Reykjavik, Unnur húsfreyja f
Borgarnesi og yngst Asta
Gunnþórunn húsfreyja aö Bergs-
koti. I heimili hjá Þórarni var á
þessum ti'ma systursonur hans
Siguröur og gengu þau Guörún og
Þórarinn honum I foreldra staö:
mikiö dálæti höföu þau hjón á
honum og er til skemmtileg saga
er þaö sannar en skal látin ósögö
hér. Þeir Sigurður og Þorvaldur
voru ákaflega' samrýmdir og
sagöi Guörún oft aö er þeir voru
litlir mátti hvorugur af hinum
sjá.
Nærri má geta aö þröngt hefur
verið um þessa stóru fjölskyldu I
litlu torfbaöstofunni i Bergskoti.
Þau Þórarinn og Guörún réöust
þvi i aö kaupa jörö er lá saman
viö Bergskot sem Höföi heitir.
Fluttu þau þangaö meö allan
barnahópinn sinn og sameinuöu
jaröirnar f eina. Var nú kominn
grundvöllur aö nokkuö góöu búi á
þeirra tfma mælikvaröa. Þaú
hjónin voru ákaflega samhent aö
vinna heimili sinu allt þaö besta
og var þá hvorki horft i tima né
erfiöi. Þórarinn var oft aö heiman
viö vinnu sem til féll, bæöi land-
vinnu og til sjós á skútum tima og
tima.Heimilið hvildi þáá heröum
húsfreyjunnar aö öllu leyti. Hún
brást heldur ekki sinum góöa
maka og kvartaöi ekki þó aö
svefntiminn væri ekki alltaf
langur; þaö þurfti aö lú garöana,
bæta plöggin af fólkinu, baka og
sjóða, verka fiskog heyja i skepn-
urnar. Ollu var haldiö til haga
meöráðdeildogútsjónarsemi. En
þó aö húsrými væri ekki mikiö
var hjarta þeirra hjóna svo sann-
arlega á réttum staö þvi aö enn
stækkaöibarnahópurinn og fjórar
fósturdætur bættust viö, og var
þeim. sýnd sama ástúöin og
umhyggjan og bömunum sem
fyrir voru. Þær eru: Hulda,
búsett i' Ameríku, Gunnþórun,
húsfreyja í Reykjavik, Elisabet,
húsfreyja I Reykjavik, og
Kristjana, húsfreyja f Garöabæ. I
öllu veraldarváfstrinu gleymdist
samt ekki aö innræta öllum
barnahópnum guösótta og góöa
siöi. Renni ég grun I aö þar hafi
menning þjóöar vorrar veriö i
hávegum höfö, þvi aö hjónin voru
bæöi mjög vel greind og
margfróö. Krakkarnir fóru þvi úr
fööurgaröimeögott vegarnesti þó
aö veraldarauönum væri ekki
fyrir aö fara.
Starfiö var margt, en samt
gáfust stundir til aö gleöjast meö
glööum. Þórarinn var ákaflega
léttlyndur maöur og tók þar af
leiöandi mikinn þátt i félagslffi
sveitar sinnar. Einnig hlóöust á
hann ýmis trúnaöarstörf; hann
vann mikiö i þágu búnaöarfélags-
ins óg sat fundi sem fulltrúi I
Mjólkurfélagi Reykjavikur f
fjölda ára. Safnaöarmál lét hann
einnig til sín taka og hringdi hann
klukkum kirkju sinnar aö Kálfa-
tjöm i tugi ára eöa þar til fæturnir
neituðu aö klifra upp I turninn
lengur Mjög góöa söngrödd haföi
Þórarinn, mjúkan og fagran
bassa og söng hann f kór kirkj-
unnar fram á elliár. Hann var
mikill trúmaöur og sagöi hann
mér aö aldrei heföi hann látiö hjá
liöa aö lesa hina fornu
sjóferöabæn er hann fór i róöur.
Hverjum degi heilsaði hann meö
þvi aö signa sig móti risandi sól
og lagöist aldrei til svefns án þess
aö fela sig og sina guöi f hendur.
Mikinn fjölda af rímum og
kvæöum kunni hann og var stál-
minnugur á gamlan fróöleik. Gat
hann sagt frá mörgum kunnum
mönnum og sérkennilegum sem
nú eru löngu gengnir og atburöum
sem nú eru aö falla I gleymsku.
Feröalög vorumikiöyndihans og
sleppti hann ekki tækifæri til þess
aöskreppa milli sýslna og jafnvel
landa er búskaparvafstriö fór að
hægjast og ungarnir flognir úr
hreiörinu. Þegar þau Þórarinn og
Guörúnbrugöubúiáriö 1959höföu
margir bæöi stórir og smáir átt
athvarf i þeirra ranni.
Jón tengdasonur þeirra og Asta
yngsta dóttirin keyptu þá jöröina
og voru gömlu hjónin til heimilis
hjá þeim. Guörún lést eftir stutta
en erfiöa legu áriö 1971. Þá höföu
þau hjón þolaö saman súrt og sætt
i sextiu og tvö ár. Mikill var sökn-
uöur Þórarins eftir sina góöu
konu en fullvissan um endurfundi
var alger. Hann átti sföan góöa
elli hjá Astu og Jóni og veit ég
ekki þann hlut sem þau heföu ekki
viljaö fyrir hann gera. Ættbogi
hans er orðinn stór og var hann
orðinnlangalangafi löngu áöur en
hann lést. Alla afkomendur sina
mundihann og þekkti fram undir
þaö siðasta og stuttir fætur áttu
margar feröir I herbergiö til hans
til aö fá hlýja stroku á vanga og
huggun 1 þeim raunum sem
smáfólk þjáir, og sakaöi þá ekki
aö fá mola úr skúffunni hans I
leiöinni.
Eg tel aö mér hafi veriö þaö
varanleggæfaerég fékk barnungi
aö kúra mig f stóra rúminu hjá
afa og ömmu, læröi aö rifa þorsk-
haus og hjusta á gamlar sögur,
sötra kaffi úr skeggbolla þrátt
fyrir fullyröingar ömmu um aö
krakkar hættu aö stækka ef þau
drykkju kaffi, en hefet og fremst
þaö aö finna aö tfmi var til aö
hlusta á hraölyginn krakka sem
Framhald á bls. 13