Þjóðviljinn - 26.04.1980, Blaðsíða 9

Nína Gautadóttir
sýnir á Kjarvals-
stööum í
Nínu Gautadóttur, vefara, sem
búsett er I Frakklandi, hefur
veriö boöin ókeypis sýningar-
aöstaöa á göngum Kjarvalsstaöa
I ágdstmánuöi n.k. Nina hefur al-
drei synt verk sin hér heima, en
tekiö þátt I fjölmörgum sýningum
erlendis og hlotiö margar viöur-
kenningar. Nú síöast sýndi hún i
hópi heiöurslistamanna á göng-
um UNESCO byggingarinnar i
Paris.
Aö sögn Þóru Kristjánsdóttur,
listráöunautar Kjarvalsstaöa
veröa verkin á sýningunni I
ágúst
kringum 10, en verk Nlnu eru
mjög stór, jafnvel 4-5 metrar á
lengd unnin i hamp og fleiri gróf-
gerö efni. Sagöi Þóra aö þeim
heföi komiö saman um aö þau
færu best á göngum hússins, en-
settir veröa upp lausir veggir
eftir þörfum. Þar sem mikill
flutningskostnaöur er vegna
sýningarinnar, sem kemur frá
Paris, ákvaö stjórn Kjarvals-
’staöa á fundi sinum 25. mars s.l.
aö styrkja sýninguna meö því aö
veita aöstööuna endurgjalds-
laust. —
Laugardagur 26. april 1980 ÞJóÐVILJINN — SÍÐA 9
á dagskrá
Kiarasamningar á íslandi eru
orðnir þvílíkur frumskógur að
þar er allt í flækju. Mér finnst
það brýn nauðsyn að við stokk-
um þá upp og einföldum þá .
Hvar stöndum við?
>
launaö en stéttarsystkini á
Noröurlöndum. Ég veit ekki hvort
launamismunur er meiri, en
áreiöanlega eru ýms réttindi lág-
tekjufólks minni hér en þar.
Launamisrétti hér er mikiö, og
furöulegt aö þeir sem telja sig
róttækja skuli móögast, þegar
stungiö er upp á aö jafna þaö.
Enginn þorir aö segja upphátt, aö
erfiöismaöur hafi ekki þörf eöa
löngun til aö lifa menningarllfi.
Læs maöur les, hafi hann tima, sá
sem hefur söngeyra hlustar á
músik og sá sem hugsar mynd-
rænt, hefur unun af myndlist.
Meiniö er, aö stritiö tekur bæöi
timann og þrekiö.
Viö förum illa meö hópa af
verkafólki I dag. Verkalýös-
hreyfingunni ber aö rétta hlut
þess fyrst og fremst. Og rikis-
stjórn, sem segist vilja stjórna i
góöri sátt viö verkafólk, ber aö
koma myndarlega til móts viö
þaö.
Ég enda þessi orö mln meö til-
vitnun I ágæta grein Svans
Kristjánssonar: Þeir, sem hafa
yfir hálfa miljón á mánuði I dag i
vinnutekjur, skulu ekki sjá of-
sjónir yfir kaupkröfum þeirra,
sem lægri laun hafa”.
Aöalheiöur Bjarnfreösdóttir
Engan þarf aö undra þó viö sem
eigum aö heita i forsvari fyrir
verkalýöshreyfinguna hugsum
um þaö fyrst og siöast þessa
dagana, hver veröi gangurinn I
komandi kjarasamningum.
Þar sem ég er i aöal-samninga-
nefnd A.S.I. ætti ég kannske eitt-
hvaö aö vita, en þaö er satt aö
segja lítiö. Eins og allir vita
miöar ekkert i samkomulagsátt.
B.S.R.B. er búiö aö vera meö
lausa samninga i nærri 9 mánuöi
og nú viröist gengiö út frá þvl aö
þeir semji ekki fyrr en i haust.
Mér sýnist hvorutveggja, aö fjár-
málaráöherra vilji ekki semja viö
þá fyrr en viö erum búin aö semja
og þeir i B.S.R.B. séu á sama
máli. Ég held aö rétt sé aö segja
þessum mönnum öllum eins og
er: Þaö veröur barist fyrir þvi
innan A.S.I., aö ekki veröi samiö
á undan fyrir okkur, nema aö
fram náist mun meira en krafist
er i sameiginlegum kröfum A.S.I.
Þar kemur einkum tvennt til.
Sporin frá 1977 hræöa og viö kær-
um okkur ekkert um aö vera
grýla á láglaunahóp BSRB.
Samningamálin eru komin i
hnilt, og þaö þarf aö höggva á
hnútinn, sagöi einhver. Ég set hér
fram tillögu alveg á eigin ábyrgð.
Ég vil aö viö I A.S.I. samein-
umst um eina lágmarkskröfu, þá
aö lægstu laun skuli hækka i
300.000 kr. mánaöarkaup og tima-
kaup eftir þvi. Aörir hópar bibi til
septemberloka. Jafnframt þessu
skal þrýst á rikisstjórnina aö hún
beiti sér fyrir aö félagsmálakröf-
ur A.S.l. veröi afgreiddar á þvi
þingi, sem nú situr. Jafnframt
þessu veröi skipuð nefnd, sem
hafi þaö sem aöalstarf fram til
hausts aö taka alla kjarasamn-
inga i' landinu upp á boröið, rann-
saka rauntekjur hverrar starfs-
stéttar fyrir sig, svo og hlunnindi
og þann tíma, sem þar liggur á
bak viö. I haust veröi svo geröir
aöalkjarasamningar yfir allan
vinnumarkaöinn, sem byggöir
veröi á þessum athugunum. Mér
er ljóst, aö ýmsum llkar illa þaö
sem ég segi, en þaö veröur aö
hafa þaö.
Kjarasamningar á íslandi eru
orönir þvílíkur frumskógur aö
þar er alltí flækju. Mér finnst þaö
brýn nauösyn aö viö stokkum þá
upp og einföldum þá. Tortryggni
milli starfsstétta er svo mikil aö
þaö er óþolandi, og auövitaö fyrst
og fremst vatn á myllu atvinnu-
rekenda. Viö verðum aö horfast 1
augu viö þaö, aö veröi ekki allt
gert nú til aö rétta hlut þeirra
verst settu, missa þeir alla trú á
aö nokkur meini nokkuö meö ,,að
lægstu launin skulu hafa algjöran
forgang”.
tslenskt launafólk er verr
Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir,
formaður Sóknar
Helgi Seljan:
Sannleikur Jóhöimu — til hvers?
Ekki getur þaö orðiö málefnum
þroskaheftra til neins framdrátt-
ar aö tveir stjórnarmenn úr þeirri
nefnd á vegum stjórnvalda, sem
um málefni þroskaheftra fjallar,
eigi I opinberum ritdeilum.
Þó af ýmsu væri aö taka þá
mun ég aðeins taka til meöferöar
örfá efnisatriöi úr grein Jóhönnu
Siguröardóttur I Morgunblaöinu
þriöjudaginn 15. aprll. Til hvers
sú grein er skrifuö og enn frekar
hvers vegna yfirskriftin er „Hafa
skal þaö er sannara reynist” er
mér hins vegar illskiljanlegt.
Greinin á aö vera svar viö ýmsu
þvi er ég sagöi I viðtali viö Þjóö-
viljann 3. april um þessi málefni.
I engu eru nein efnisatriöi leiö-
rétt, engum tölum hnekkt, allt
stendur þaö óhaggaö eftir grein
Jóhönnu. Hins vegar eru
skemmtilegar dylgjur um breytta
afstööu mina til þessara mála og
skiljanleg sárindi út af oröi þvi, er
ég notaði um tillögu Jóhönnu viö
afgreiöslu fjárlaga. — Ég sagöi
skemmtilegar, þvi á mig virka
þær sem brandari, lélegur aö
vlsu, þvi ég hefi I engu breytt um
afstöðu, hún hefur veriö og er
skýr, enda hefi ég nú um átta ára
skeib alveg sérstaklega skipt mér
af þessum málefnum, bæöi á
þingi og heima I héraöi, og tel þaö
ekkert afrek, heldur eingöngu
sjálfsagöa skyldu mlna.
Viö Jóhanna eigum áreiöanlega
samleiö i mörgu og ekki efa ég
góöan vilja hennar, en varðandi
tillögugerö hennar get ég ekki
notaö annaö orö en I Þjóöviljan-
um 3. april, þ.e. sýndartillögur.
Fyrir þvi liggja rök, sem erfitt er
aö hrekja, enda nota ég ekki þetta
orö aö tilefnislausu. Ég segi
sýndartillögur vegna þess aö
flokkur Jóhönnu, og þar meö hún
sjálf, fékk sitt gullna tækifæri til
aö sýna sitt rétta andlit I þessum
málum.
Sighvatur Björgvinsson lagöi
fram frumvarp til fjárlaga fyrir
sina hönd og Jóhönnu. Mjög hafa
kratar af þessu frumvarpi gum-
aö, m.a. talið þaö timamóta-
markandi fyrirmynd i útdeilingu
á fjármagni rfkisins. — Hvaö fékk
Framkvæmdasjóöurinn marg-
nefndi i frumvarpi Alþýöuflokks-
ins? — Svar: 1020 milj. — Voru þá
ekki verkefni frá honum færö og
fyrir þeim gert ráö annars staö-
ar? — Svar: Nei hreint ekki. —
Hvar varst þú, Jóhanna min,
þegar Sighvatur var aö bauka viö
þetta merka frumvarp sitt?
Strax og þessi mál komust I
hendur ráöherra Alþýöubanda-
lagsins var knúiö á um leiðrétt-
ingu. Stuttur timi og lítiö svigrúm
var til, en þó náöist nokkur á-
rangur, ekki er ég aö guma af
honum I Þjóöviljanum, en mér
fannst full ástæöa til aö benda á
hann, enda hrekur Jóhanna þaö I
engu. Samtals var hér um 75 milj.
kr. hækkun aö ræöa beint og aö
auki nokkrir miljónatugir i viö-
haldi vistheimila, sem fært
veröur nú inn i daggjöld. Hækk-
unin frá frumvarpi þeirra Sig-
hvats og Jóhönnu nemur þvi
eitthvaö á annaö hundraö miljón-
um króna. Þetta vissi Eiöur
Guönason og því sat hann hjá viö
tillögu Jóhönnu, hann vildi nefni-
lega hafa þaö er sannara reyndist
og var auk þess búinn aö lýsa yfir
samróma áliti fjárveitinga-
nefndar á þvl, hvaöa verkefni
Framkvæmdasjóöurinn skyldi fá.
Hefði Jóhanna komið inn leiö-
réttingu á sinum tima hjá Sig-
hvati, þó ekki heföi verið nema
um sjáanlega viðleitni aö ræða,
heföi ég ekki valib tillögu hennar
þetta nafn. Þvi miður hefur hún
til þess nafns unniö meö því aö
sýna i engu lit, þegar hún átti
þess kost.
Jóhanna eyöir nokkuö löngu
máli I upprifjun ræöu minnar á
Alþingi I fyrra varöandi Fram-
kvæmdasjóöinn. Þau orö halda
sinu fulla gildi, en einnig þau orö,
sem Jóhanna ekki rifjar upp, um
þaö hverja skipan fjárveitinga til
þessara mála ég telji æskileg-
asta, þ.e. beinar fjárveitingar,
svo sem ég kem aö slöar.
En varöandi það, sem Jóhanna
vitnar i úr minni ræöu, þá er þaö
jafnljóst þá og nú aö ég tel, aö
vistheimili vangefinna eigi aö fá
fé úr sjóönum, úr þvi sjóöur er til
staöar.
Ég hefi gagnrýnt aöferöir Fjár-
laga- og hagsýslustofnunar til aö
skeröa verötrygginguna. Ég hefi
lika gengiö þar hreint til verks og
tel mig hafa fulla vissu fyrir þvi,
aö þær kúnstir veröa ekki endur-
teknar. A þaö benti ég i Þjóövilj-
anum, sem einn ávinning þessa
máls frá þvl Alþýöubandalagiö
tók viö þeim. En þaö er heldur
ekkert til aö guma af og verbur
ekki gert og var ekki gert.
Auðvitaö gerir Jóhanna enga
athugasemd hér viö frekar en
önnur efnisleg atriöi I viötalinu
við mig. Ekki hrekur hún saman-
buröartölur milli ára I neinu, sem
skiptir þó höfuömáli. Ekki hrekur
hún hækkunina nú frá frumvarpi
flokksbróöur sins. Ekki hrekur
hún eöa gerir athugasemdir viö
álit fjárveitinganefndar um aukin
verkefni miöaö viö endanlega
lagagerö I fyrra, þegar samruni
tveggja mismunandi frumvarpa
skóp himinhrópandi ósamræmi,
sem nú veröur aö leiörétta. A þaö
benti ég I Þjóöviljanum einnig og
þetta viöurkenna allir sem um
máliö fjölluöu i fyrra, aö hafi
veriö hrein mistök, auövitaö hafi
vistheimilin átt sinn fulla rétt I
raun framar öörum.
En varöandi aöalefnisatriöiö
næst fjárveitingaupphæöunum,
um þaö hvernig fjármagna skuli
framkvæmdir I þágu þroska-
heftra, þá fara skoðanir okkar Jó-
hönnu ekki saman I öllu. Ég veit
þó ekki hversu náiö skal út i þaö
farið hér. Min skoöun er enn sem
fyrr óbreytt — til þessara verk-
efna, sem vissulega eru forgangs-
verkefni, er sjálfsagt og eölileg-
ast aö veita fjárveitingum beint
úr rikissjóöi hverju sinni. Og ég
tel þaö hreina skyldu fjár-
veitingavaldsins aö fjármagna
þessi verkefni myndarlega.
Reynslan af Styrktarsjóöi van-
gefinna var I engu nógu góö, alltof
oft var þar um óbreytta fjárhæö
aö ræöa, m.a. I fyrra þegar hliö-
stæð verkefni fengu á fjárlögum
beint 50% hækkun minnst.
Þetta er ekki min einkaskoðun
þetta hefur veriö skoöun stjórnar
Þroskahjálpar frá upphafi. Þetta
var skoöun þeirrar nefndar, er
lagði fram fullbúiö frumvarp um
aöstoð viö þroskahefta, sem siöan
var slengt saman viö frumvarpiö
um Framkvæmdasjóö öryrkja.
Ég dreg ekkert úr góöum vilja
Jóhönnu meö því frumvarpi sinu
eöa til þessara mála i heild — siö-
ur en svo — frumhlaupið viö af-
greiöslu fjárlaga veröur henni
fyrirgefiö einmitt þess vegna. En
sýndarmennska var þaö og viö
þurfum á ööru aö halda i erfiöri
baráttu fyrir skjólstæöinga okk-
ar.
Viö skulum verja þvi stóraukna
fjármagni, sem viö nú þó höfum
til ráðstöfunar á sem skynsam-
legastan hátt, t.d. meö þvi aö
leggja undirstööuna meö
greiningarstöö, en aö ööru leyti
skulum viö gæta þess, aö land-
byggöin fái réttlátan skerf i sinn
hlut.
Mér þykir meira en nóg um öll
áformin hér á Reykjavikursvæö-
inu, miöaö viö ástandiö hér og á
landsbyggöinni. Þau eiga vissu-
lega sinn rétt, en engan forgang
umfram svelta landsbyggöina.
Þaö veröa áhugasamir aöilar hér
syöra aö skilja, aö viö getum ekki
haldið áfram aö breikka biliö,
þvert á móti.
Svo lýk ég máli minu og hiröi
ekki um, þó frekari svör veröi
vegna þessarar greinar. Málib er
skýrt frá minni hálfu og þar er
ekkert undan aö draga.
Helgi Seljan