Þjóðviljinn - 08.07.1980, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 08.07.1980, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 8. júll 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5 Frá blaðamannafundinum f utanrikisrábuneytinu. F.v. Helgi Agústs- son, yfirmaður varnarmáladeildar, Berglind Asgeirsdóttir, yfirmaður Upplýsinga- og menntadeildar, Hörður Helgason ráðuneytisstjóri, Ólafur Jóhannesson utanrlkisráðherra, Agnar Klemens Jónsson sendi- herra og Þosteinn Ingólfsson, yfirmaður Almennrar deildar. Ljósm — g e 1 — U tanríkisþ j ónus ta ár Byltingin i Nicaragua: Afturhaldiö grípur til hermdarverka i ijorutiu islenska utanríkisþjón- ustan á fertugsafmæii í dag. 8. júlí 1940 voru gefin út /, Bráðabirgðalög nr. 120 um utanríkisþjónustuna erlendis", á grundvelli þingsátlyktunar frá 10. apríl 1040. Fram að þeim tíma höfðu Danir farið með utanríkismál islendinga, en þó þannig, að frá 1918, þegar sam- bandslögin gengu í gildi, höfðu þeir farið með þessi mál í umboði Islendinga og Stjórnarráð Islands hafði unnið að íslenskum utan- ríkismálum. Á blaða- mannafundi s.l. fimmtu- dag sagði ólafur Jóhannesson utanríkisráð- herra að nákvæm dag- setning afmælisins gæti að vísu orkað tvímælis, en nú hefðu færustu menn ákveðiðað það skyldi vera vera 8. júlí. Ólafur sagöi aö ekki yröi gert mikiö veöur út af þessu afmæli, engar miljónir yröu gefnar — enda væri utanrikisráöuneytiö enginn banki. Þó sagööi hann aö I tilefni afmælisins heföi ráöu- neytiö gefiö Kvikmyndasafni Islands hátt á annan tug gamalla landkynningarmynda, sem væru gagnmerk heimild um land- kynningarstarfsemi, þótt þær væru hættar aö gegna sinu hlut- verki. A fundinum var starfsemi ráöuneytisins kynnt. ólafur sagöi aö þeir sem ynnu aö utanrikis- málum stæöu sjaldnast i sviö- sljósinu, þeirra starf væri unniö aö tjaldabaki, og varla viö þvi aö búast aö almenningur þekkti þaö. „Ráöherrann er maöurinn sem kemur og fer, og sem enginn veit hvaö gerir” — sagöi Ólafur. Höröur Helgason ráöuneytis- stjóri sagöi aö liklega væru Islensku sendiráöin erlendis sér- stök fyrir þaö, aö þau geröu miklu meira fyrir einstaklinginn' f'en sendiráö annarra þjóöa. Islendingar eru nú farnir aö ferö- ast viöa um heiminn og geta lent i ýmsum ævintýrum, og þá geta þeir jafnan leitaö til viökomandi sendiráös, þurfi þeir á aöstoö aö halda. Höröur sagöi aö nokkur gagn- rýni heföi komiö fram á „heim- shlutarööun” Islensku sendiráö- anna, þ.e. hvar þau væru staösett i heiminum, og þætti mörgum sem þau væru ekki nógu viöa. Hann taldi mikilvægast aö sendi- ráö væru I þeim löndum sem mest samskipti eru viö, bæöi viöskipta- leg og menningarleg. A fundinum kom einnig fram aö i sambandi viö þá herferö i markaösmálum sem nú er rætt um þyrfti aö styrkja sum sendiráöin og jafnvel athuga möguleika á opnun nýrra. „Afrika er t.d. ónumiö land, og þar eigum viö engra smáviö- skiptahagsmuna aö gæta” — sagöi ráöherra. Ein leiöin til aö styrkja sendi- ráöin er aö ráöa þangaö sérstaka viöskiptafulltrúa. Nú þegar eru tveir slikir komnir til starfa, i Paris og Washington. Sparsemi Sparnaöur var ofarlega á baugi hjá þeim ráöuneytismönnum, og sögöu þeir aö reynt væri aö halda kostnaöi niöri einsog frekast væri unnt. Sem dæmi um þaö nefndu þeir m.a. aö Islenska utanrikis- þjónustan heföi brotiö blaö meö þvi aö skipa sendiherra I fjar- lægum löndum meö aösetur I heimaborg ráöuneytisins. Þetta heföi engum hugkæmst áöur, en nú væru nokkur riki I þann veginn aö taka þaö upp, einsog t.d. Noregur. Starfsfólki utanrikisþjónust- unnar hefur svotil ekkert fjölgaö I 15 ár, og veröur þaö einnig aö telj- ast liöur I sparnaöarráöstöfunum. A fundinum kom fram aö álag á starfsfólkiö væri yfirleitt mjög mikiö, t.d. I sumum sendiráöum erlendis. Starfsmenn utanrikis- þjónustunnar eru nú 69 samtals, þar af 40 embættismenn. I ráöu- neytinu sjálfu starfa 24 á aöal- skrifstofu, þar af 13 embættis- menn. Fjórar deildir starfa I utan- rikisráöuneytinu: Almenn deild, sem aö sögn Þorsteins Ingólfs- sonar sendiráöunautar fæst viö „þau mál sem hinar deildirnar fjalla ekki um”, en þau eru t.d. rekstur utanrikisþjónustunnar og eftirlit meö starfsemi sendiráöa: Alþjóöadeild sem sinnir sam- skiptum ráöuneytisins viö alþjóöastofnanir: Upplýsinga- og menntadeild sem sér um sam- skipti viö fjölmiöla, landkynn- ingu,osfrv.: og varnarmáladeild, sem aöallega annast þau mál er varöa herstööina I Keflavlk. Völlurinn Helgi Agústsson sendifulltrúi skýröi frá störfum varnarmála- deildar. Sagöi hann m.a. aö utan- rikisráöherra skipaöi sérstaka varnarmálanefnd, sem I ættu sæti formaöur varnarmáladeildar og fjórir aörir Islendinar, svo og þrir Bandarikjamenn. Sagöi hann aö deildin ræki skrifstofu á Kefla- vikurflugvelli, þar sem aöallega væru tekin fyrir mál er varöa lslendinga sem vinna á vellinum, en þeir eru nú um 900 talsins. Bandariskir Ibúar herstöövar- innar eru um 4500, og eru þá fjö- skyldur hermanna taldar meö. Nokkuö var rætt um fyrir- hugaöa flugstöö á Keflavikur- flugvelli. Helgi sagöi aö hönnun hennar yröi lokiö I október n.k. og væri nú gert ráö fyrir aö hún yröi þriöjungi minni en upphaflega var ráögert. Sagöi Helgi aö „væntanlegir notendur” heföu af þvi nokkrar áhyggjur aö stööin yröi of litil. Helgi var spuröur hvort nokkur islenskur hermálasérfræöingur væri starfandi á vegum varnar- málanefndar, og sagöi hann aö ef átt væri viö herskólagenginn mann, þá væri hann ekki fyrir hendi. Þvinæst var ólafur Jóhannesson spuröur hvort hann teldi ástæöu til aö ráöa herskóla- genginn mann í þjónustu utan- rikisráöuneytisins. Einsog áöur hefur komiö fram i Þjóöviljanum svaraöi hann þeirri spurningu játandi. Kom þá einnig fram aö þrir lslendingar eru nú viö nám i herskóla i Noregi. Hinsvegar vildi ráöherra engu svara um þaö, hvort einhver þeirra væri i sigti hjá ráöuneytinu, eöa hvort her- skólagenginn maöur yröi ráöinn á næstunni. —*h Andspyrna gegn byltingunni i Nicaragua fer harðnandi: upp á siðkastiðhefur það færst I vöxt að gerðareru árásir á liðsmenn San- dinista, sem eru hrygglengja byltingarinnar, og ekki sist á sjálfboðaliða sem hafa tekið þátt i hinni miklu herferð sem farin er til að kenna ólæsum að iesa og skrifa. Byltingin i Nicaragua, sem fyrir 10 mánuðum sópaöi burt veldi Somoza einræöisherra, hefur vakiö upp bæöi vonir og ótta um alla Miö-Ameriku. Vonir hjá þeim róttæku hreyfingum, sem reynt hafa aö hnekkja rikjandi valdi I E1 Salvador og eru að taka höndum saman gegn einræðis- kliku þeirri sem stýrirGuatemala. Ótta hjá afturhaldsstjórnum sem og bandariskum ráöamönnum, sem sjá „nýja Kúbu” i hverri rót- tækri umbótahreyfingu. Aukin róttækni Um leiö hefur þróunin I Nicara- gua sjálfu færst til aukinnar róttækni. A siöustu mánuðum hafa fleiri fyrirtæki verið tekin eignarnámi og nýjar kröfur hafa verð settar fram til þeirra alþjóö- legra fyrirtækja sem i landinu starfa. Til dæmis berjast bæöi vinnumálaráöuneytið og verka- lýðsfélög undir stjórn Sandinista gegnþeirri stefnu sem bandariska efnaiöjuveriö Penwalt hefur rekið — og má vel vera að þeirri baráttu ljúki með þvi aö Penwalt verði tekið eignarnámi. En einna mestu hefur skipt sú barátta sem háö er til aö kenna um 850 þúsund ólæsum ibúum landsins á bók — en nær 200 þús- und sjálfboðaliðar taka þátt i þeirri herferð um land allt. Þessi herferð er mjög mikilvæg, m.a. vegna þess að hún er um leið póli- tisk skólun, þar sem fólki er kennt að átta sig á nokkrum grund- vallarstaðreyndum um þjóð- félagið. Kröfur frá hægri Atvinnurekendasambandið COSEP og hinn borgaralegi flokkur MDN, sem stundum er kallaður ,,sósialdemókratiskur” hafa að sinu leyti hert róðurinn gegn þeim alþýöuhreyfingum sem nú ráða ferðinni i Nicaragua. Fyrir röskum mánuði bar COSEP fram ýmsar kröfur til byltingar- stjórnarinnar. Þar var m.a. kraf- ist að eignarréttur yrði tryggður gegn eignaupptöku og stjórnin fylgdi stefnu sem „efldi skilning milli ýmissa stétta þjóð- félagsins” — m.ö.o. gerði stétta- samvinnu að sinni stefnu. Þá ætti að greina betur á millj Sandinistahreyfingarinnar annars- vegar og rikisvalds hinsvegar til að margra flokka kerfi væri i heiðri haft og kosningar ættu að fara fram sem fyrst til löggjafarþings. (Sandinistar vilja hinsvegar að til bráöabirgða stjórni það rikisráð sem allir hópar þjóðfélagsins eiga sinn full- trúa i — einnig fulltrúar einka- framtaksins, en kosningar verði haldnar siðar). Morð Þessar kröfur endurspegla vaxandi átök, en hafa ekki i sjálfu sér leitt til sprenginga. Aftur á móti hafa hermdarverk færst i vöxt og er þeim, eins og i inngangi segir, ekki sist beint gegn sjálf- boðaliðum i herferðinni gegn ólæsinu. Gagnbyltingaröfl óttast bersýnilega pólitiskar afleiðingar þeirrar upplýsingarherferðar og vilja með morðum á sjálfboða- liðum, sem áður hafa verið pynt- aðir herfilega, hræða aðra frá þátttöku. Auk þess minnast menn i þessusamheneiummæla Philips Agees, fyrrum erindreka banda- risku leyniþjónustunnar CIA i Suður-Ameriku, en hann segir að „hermdarverk og morð geti skapað æskilegt andrúmsloft” til að grafa undan róttækum rikis- stjórnum — eins og mörg dæmi sanna. Um skeið héldu menn að hermdarverkin væru á ábyrgð afturhaldsaflainnanlands.En um næstsiðustu mánaðarmót var handtekinn skammt frá landa- mærum Honduras maöur að nafni Pedro Rafael Pavón og nokkrir leiguliöar sem hann haföi meö sér til gagnbyltingarstarfsemi i Nicaragua. Pavón þessi hefur upplýst, aö i Honddras, skammt norðan viölandamæri Nicaragua, sé búiö aö koma upp 39 búðum þar sem veriö sé aö þjálfa allt að 3000 manns til að „frelsa Nicaragua undan kommúnismanum ”. Danskur blaöamaöur spuröi Pavón hver stæöi undir kostnaöi af þessu.og hann sagði, að það væru ýmis riki i Rómönsku Ameriku og Bandarikin. Sumt af vopnabúnaði þessa liðs kemur frá ísrael. Á réttri leið FSLN, Sandinistafylkingin, hefur svarað þessum tiöindum með þvi að vopna bændur, opin- bera starfsmenn, verkamenn og stúdenta og þjálfa þá I að verja byltinguna. Einn af leiðtogum Sandinista, Tomas Borge, hefur komist svo að orði um þessa þróun.að „ef við mættum engri gagnbyltingu hér, þá væri það merki þess að við værum ekki nógu byltingarsinnaðir. Og ég lit svo á, að sú gagnbylting,sem við striðum nú við, sé merki þess að við erum á réttri leið...”. ábbyggðiá Socialistisk Dagblad. Nokkrir sjálfboðaliöar i herferö gegn ólæsi hafa veriö myrtir. Hér e einn þeirra aö hjálpa til viödaglegt strit uppi i sveit Rauðamölin - _ lykUIinn að betri íramleiðslu 0\ Við framleiðum útveggjasteininn, milli- veggjaplöturnar og burðarveggjaplöturn- ar allar úr gömlu góðu rauðamölinni. í henni liggja yfirburðirnir. Margra ára- tuga reynsla okkar er traustur grunnur að byggja á, - og möguleikarnir í hleðslu eru ótal margir. 1/3 út og eftirstöðvar á 6 mánuðum Byggingavörudeild Jón Loftsson hf. Hringbraut 121 Simi 10600

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.