Þjóðviljinn - 17.09.1980, Qupperneq 7

Miövikudagur 17. september 1980. ÞJóDVILJINN — SIÐA 7
Fyrir helgi lauk I Tasjkent,
höfuöborg Sovétlýöveidisins
(Jzbekistans, alþjóölegri ráö-
stefnu Múhameöstrúarmanna.
Niöurstaöan varö ekki sú sem
gestgjafarnir höföu ætlast til ;
erlendir fulltrúar höfnuöu álykt-
un sem skipuleggjendur ráöstefn-
unnar héldu fram. Ástæöan var
sovésk þátttaka i borgarastriöi I
Afganistan ; hluti gestanna bar
fram gegn sovésku tillögunni
málflutning þar sem þess var
krafistaööllrikiyröu á brott meö
her sinn frá öörum rikjum.
Þaö skjal sem lagt var fram af
hálfu skipuleggjenda ráöstefn-
unnar var mjög i anda sovéskrar
utanrikisstefnu. Sendinefndin frá
Kúveit sagöi, aö.ef Sovétmönnum
væri alvara meö friöartali sinu,
þá' ættu þeir aö sjá sóma sinn i aö
koma á hlutleysi Afganistans.
Fulltrúar frá Arabalöndum, eink-
um Kúveit og Súdan, voru ekki
ýkja hrifnir af hinni sovésku til-
lögu og kvörtuöu sumir um aö
þeirheföu ekki fengiö af henni aö
vita fyrr en hún var fram lögö.
Eftir nokkurt þóf varö þaö úr aö
Sadiq el-Mahdi, aöalfulltrúi
Súdans, áhrifamaöur i stjórnmál-
um þar i landi, skyldi flytja loka-
ræöu á ráöstefnunni.
Lokaræðan
I lokaræöunni var mjög hvatt til
þess aö ráöstefnugestir ynnu aö
þvi aö tryggja íslömskum minni-
hlutum jafnan rétt i öllum lönd-
um. Þá var þess og krafist, aö
elkur væru settar viö afskiptum
af innanlandsmálum annarra
þjóða og aö herlið á erlendri
r
Islömsk ráöstefna i Sovétrikjunum:
Afganistan setti strik
í reikning gestgjafanna
grund yrði sent heim og erlendar
herstöðvarlagöar niöur. Auk þess
tók Sadiq el-Mahdi undir þær
kröfur sem þróunarriki hafa bor-
ið fram á ýmsum vettvangi um
nýja skipan efnahagsmála, sem
tryggi þjóðum heims aukið jafn-
rétti.
Enginn tók til máls eftir aö full-
trúi Súdans haföi lokiö ræðu sinni,
en aöalfulltrúi sovéskra
múhameöstrúarmanna flýtti sér
aö slita fundi og voru engar loka-
samþykktir gerðar.
Ráöstefnanstóö i fjóra daga og
var opinber tilgangur hennar sá
aö minnast þess að upp er runnin
fimmtánda öld múhameösks
timatals. En ræöur þær sem
sovéskir fulltrúar fluttu, og þá
meöal annarra múftinn i Miö-
Asiu, Babakhanof, gerðu öllum
þaö ljóst, aö höfuötilgangur ráö-
stefnunnar var sá aö hressa upp á
imynd Sovétrikjanna I
Sadiq el-Mahdi frá Súdan — vildi
allan erlendan her á brott og
alþjóðiega Islamska menningar-
miöstöö f Tasjkent.
múhameðskum heimi, en hún
hefur mjög breyst til hins lakara
viö rás atburöa i Afganistan.
Meira en 70 löndum var boðið
aö senda fulltrúa til ráöstefnunn-
ar, en meirihluti hinna áhrifa-
mestu rikja Islams, m.a. Saudi-
Arabia, Pakistan, Indónesia,
írak,Malasía og Marokkð, mættu
ekki. Skipuleggjendur ráðstefn-
unnar sögöu, að til hennar heföu
komiöfulltrúar 33rikja, en marg-
ir þeirra voru frá löndum, þar
sem finna má aðeins örlitinn
minnihluta múhameöstrúar-
manna, t.d. Austurriki, Finn-
landi og Japan.
Alyktanir voru lagöar fram á
ráöstefnunni um Palestinu og
Jerúsalem ogkom þar fram mjög
hörö gagnrýni á Bandarikin og
stuöning þeirra viö Israel. Um
leið fengu hinir sovésku gestgjaf-
ar að heyra m.a. frá fulltrúum
Jórdaniu, að þeir geröu ekki nóg
til aö styöja Palestinuaraba.
Mennin ga r m iðstöð
Eitt af þvi, sem hefur nokkuð
bögglast fyrir Sovétmönnum i
lokaræðu Sadiq el-Mahdi var til-
laga sem hann flutti ásamt öðrum
um aö komiö yröi á fót I Tasjkent
alþjóðlegri íslamskri menningar-
miðstöö. I viöbrögöum gestgjaf-
anna mátti greinilega merkja aö
þeir gátu ekki sætt sig við þá hug-
mynd aö slík Islömsk stofnun sem
fjármögnuö væri frá útlöndum,
fengi aö starfa á sovéskri grund.
Enda þött Sovétrikin hafi af
pólitiskum ástæöum gefiö
islömskum þegnum sinum all-
miklu meira svigrúm til trúar-
bragðafræðslu og pilagrimsferöa
enáður, væri meö slikri menning-
arstofnun boöiö upp á fordæmi
semhiösovéskakerfi á erfitt meö
að melta. (DN.Reuter)
Nýr pólskur flokksforingi:
Hvorki hörkutól né friálslyndur
Þegar Stanislaw Kania tók viö
vaidamesta embætti Póllands á
dögunum af Edward Gierek,
vissu fjölmiölar ýmsir ekki vel
framan af hvernig þeir ættu aö
lýsa slikum manni. Hann fékk
mjög andheitar heillaóskir frá
Brésjnéf — þaö þótti benda til aö
hann væri „haröllnumaöur”. En
sumstaöar var hann I forsiöum
vestrænna blaöa kailaöur „hóf-
samur” og gott ef ekki „frjáls-
lyndur”.
Kania hefur til orðiö innan
þeirrar flokksvélar, sem nú fær
miklar dembur yfir sig fyrir ó-
dugnaö og spillingu — jafnt utan
frá sem innan. Hann hefur haft
eftirlit með helstu tækjum vald-
boðsins, hernum og lögregiunni,
og hann hefur einnig haft þaö
hlutverk ab fylgjast meö þeim
sem helst gætu gert yfirvaldinu
skráveifur: fjölmiölum, andófs-
mönnum og kirkjunni. Sem fyrr
segir, var kjöri hans á mið-
stjórnarfundi til aðalritara
Pólska verkamannaflokksins ein-
dregið fagnaö i Moskvu.
Þaö er ekki vani aö kalla slika
menn „frjálslynda”.
Vinnur á með saman-
burði
En.eins og breska blaöiö
Guardian bendir á, þá hefur
Stanislaw Kania reynst fremur
hófsamur valdsýslumaöur,
a.m.k. ef hann er borinn saman
við granna sina i Tékkóslóvakiu
og Austur-Þýskalandi. Hann
haföi leyft umtalsvert umræöu-
frelsi I opinberum málgögnum
(Ritskoðunin hagar sér með
nokkuð mismunandi hætti i
Austur-Evrópu, i Ungverjalandi
Stanislaw Kania — þaö traust
sem Sovétmenn viröast bera til
hans er talið auka nokkuð svig-
rúm hans.
er henni t.d. einkum beint að
skrifum um alþjóöamál, meðan
verulegt umræöufrelsi er um
ungversk vandamáU. Þá fær
hann nokkurtorð fyrir að hafa
tekið vægar á andófsmönnum en
tiðkast fyrir austan hann og vest-
an; hann hafi ekki haldiö þeim i
langvarandi fangavist, ekki neytt
þá I útlegö og þar fram eftir göt-
um. Hann komst aö einhvers-
konar samkomulagi viö kirkjuna
og er sagöur hafa lagst gegn þeim
möguleika i ágúst leið, að hernum
pólska væri att á verkfallsmenn i
Gdansk. Allt þetta sýnist heldur
firra Kania nafnbótinni „harö-
linumaður”.
Þegar Stanislaw Kania sendi
frá sér fyrsta ávarp sitt til
þjóöarinnar um sjónvarpið
pólska, fór hann samviskusam-
lega með þær meginreglur sem
ætlast er til að flokksritarar hafi:
hann talaði um forystuhlutverk
flokksins og aö „verja af alefli
málstað sósialisma”. Hann lofaði
einnig umbótum og sagði meðal
annarsí,,Þýðingarmesta verkefni
okkar er aö eadurvekja traust
verkalýðsstéttarinnar og allra
vinnandi manna á flokknum’.’
Slik ummæli má aö sjálfsögöu
reikna til hygginda sem I hag
koma, en engu aö sliður fela þau I
sér ákveöna viðurkenningu á þvi,
að flokkurinn hafi losnað úr
tengslum einmitt við verkafólk en
mæti ekki aöeins hinum óum-
flýjanlegu „andsósialisku öfl-
um”.
Þaö má búast viö þvi, aö Kania
reyni aö draga sem mest úr af-
leiöingum þess samkomulags
sem gert hefur verið við verka-
menn, reyni að friða þá með um-
bótum á ýmsum sviöum, án þess
aö sá flokkur sem hann stýrir
þurfi að láta mikið af raunveru-
legum völdum af hendi. En þaö
er lika ljóst, að Lech Walesa og
aörir verkfallsmenn hafa nú
fengiö sterkari stööu en svo i Pól-
landi, aö flokksritarinn geti farið
sinu fram i sama mæli og fyrir-
rennarar hans.
(áb byggöi á Guardian)
Lech Walesa — hefur átt I viöræöum viö Wysinski kardináia sem og
forystumenn hinna opinberu verkalýösfélaga. Hann hefur skipaö
þekktasta andófsmann Póllands, Jacek Kúron, formann ráögjafa
nefndar hinna nýju verklýösfélaga.
SENDISVEINNINN
ER EINMANA
Einar Már Guömundsson — tekst honum aö „valda trufiunum á lífi ykkar”?
Félagsstofnun stúdenta i kvöld:
Ungur höfnndur
kynnir
A morgun , fimmtudaginn 18.
september, efnir Einar Már Guö-
mundsson rithöfundur til upp-
lestrar i Félagsstofnun stúdenta.
Hefst hann klukkan hálfniu um
kvöldið.
Hann les m.a. upp úr tveim
nýjum ljóðabókum sinum, sem
koma út I dag. Þær heita „Sendi-
sveinninn er einmana” og „Er
nokkur I kórónafötum hér inni?”
Báðar eru gefnar út af Galleri
Suöurgata 7.
Einar Már hefur áöur birt
kvæöi og ádrepur i blöðum og
timaritum, en þetta eru fyrstu
tvær bækur hans, og eru hvor
annarri ólfkar. „Er nokkur i
kórónafötum” geymir einkum ör-
bækur
stutt ljöö, sem eru þóekkif ætt viö
þau sem Japanir smiða. Til
dæmis hefst bókin á þessa leiö:
væri ég
bilað sjónvarp
mundi ég örugglega
valda frekari truflunum
i lifi ykkar.
I „Sendisveininum” er viö-
fangsefnið tengsl mannsins við
heiminn; þar er farið með
„identitespóesiu” og eru þeir
textar mun lengri og skrautlegri.
Upplesturinn er öllum opinn og
aögangur ókeypis. Hinsvegar
mun höfundur selja bækurnar i
anddyrinu. Djass á staönum.
—áb