Þjóðviljinn - 28.11.1980, Síða 7

Föstudagur 28. nóvember 1980. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Fyrirlestur um mannfrœði
1 kvöld kl. 20.30, veröur fyrirlestur i stofu 201, Arnagaröi.
Oskar Borgman Hansen, mag. art. I heimspeki og formaöur
antroposofiska félagsins I Danmörku flytur, og nefnir hann
fyrirlestur sinn „Vad er antroposofi?”
Pianótónleikar á Akureyri
25 ára Guórún breytir um svip
Pianóleikarinn Paula Parker heldur sina fyrstu tónleika á
tslandi á morgun kl. 17 i Borgarbiói á Akureyri og eru á efnis-
skrá verk eftirMozart, Chopin, Beethoven og Ravel.
Paula Parker lagöi stund á tónlistarnám viö Royal Academy
of Music i London i 5 ár, og var Philip Jenkins pianókennari
hennar þar. Ariö 1977 lauk hún á sama tima einleikaranámi á
pianó og fiölu, en haföi áöur lokiö kennaraprófi á bæöi hljóöfær-
in. I framhaldsnámi i pianóleik hlaut hún Mirian Duncan
styrkinn, vann Harold Samuel keppnina 1979 og sama ár styrk
frönsku stjórnarinnar til náms hjá Vlado Perlemuter i Paris.
Paula starfar nú sem pianókennari viö Tónlistarskólann á Akur-
eyri.
Aögöngumiöasala fer fram viö innganginn.
Paula Parker pianóleikari
Tizkuverzlunin Guörún sf. á 25 ára afmæli um þessar mundir
og hefur I tilefni af þeim timamótum veriö ráöist I gagngerar
endurbætur á húsakynnum verslunarinnar aö Rauöarárstig 1 og
nýjum innréttingum veriö komiö fyrir. Gunnar Ingibergsson
innanhúsarkitekt teiknaöi, en smlöi og uppsetningu annaöist
Ingólfur Pálsson, húsgagnasmiöur, og málarameistari var Val-
geir Hannesson.
Hjá Guörúnu hefur ávallt veriö á boöstólum úrval af alhliöa
fatnaöi fyrir konur á öllum aldri. Verslunin hefur umboö fyrir og
flytur inn kvenfatnaö frá fjölmörgum þekktum tiskuhúsum og
kvenfataframleiöendum i Evrópu og Bandarfkjunum.
Verslunarstjóri og einn af eigendum Guörúnar er Ragnheiöur
Jónsdóttir, sem sést hér i húsakynnum verslunarinnar aö
Rauöarárstig 1.
Ógerlegt aó spá frami timann
Kortiö sýnir haflsjaöarinn i tslandshafi allt noröur til Jan
Mayen samkvæmt Iskönnun úr flugvélum 21. og 24. nóvember sl.
Útbreiösla issins er I meöallagi. Eins og nýlega var greint frá I
fréttatilkynningu frá Hafrannsóknastofnun (Svend Aage Malm-
berg) er yfirborö sjávar fremur kalt noröur af Islandi, a.m.k.
vestan til og eru þær niöurstööur reyndar i samræmi viö veöur-
tunglamyndir af tslandi og hafssvæöunum umhverfis.
Skilyröi til hafismyndunar eru þvi tillögulega góö aö þessu leyti.
Hins vegar fer hafis viö strendur tslands einnig mjög eftir ríkj-
andi vindáttum, sem ógerlegt er aö spá fyrir um aö marki langt
fram I tlmann,— (Frá Hafisrannsóknadeild).
„A sjö fyrstu timabilunum eftir setningu ólafslaga hefur viöskiptakjaraákvæöi þeirra mælt veröbóta-
skeröingu I sex skipti, en aldrei viöauka á veröbætur”, sagöi Asmundur Stefánsson á ASÍ þingi. 1. mars
nk. er von til þess aöþaö mæli loks örlitla hækkun. — Ljósm. — gel.
Mikil óvissa um kaupmáttinn vegna áhrifa Ólafslaga
1-2% kaupmáttar
missir árstjórö-
ungslega 1981
„Takist stjórnvöldum ekki aö
ná árangri I baráttunni viö verö-
bólguna er ljóst aö kaupmætti
mun hraka á samningstimanum,
væntaniega lækka um 1 tii 2%
meö hverjum ársfjóröungi. Viö
eigum þvi mikiö undir þvi aö
raunhæfum aögeröum sé beitt, til
þess aö hamla gegn þessari
v e r öb ó I g u þr ó u n ”, sagöi
Asmundur Stefánsson
framkvæmdastjóri ASt m.a. á
ASl-þinginu.
t ræöu sinni um kjaramálin út-
skýröi Asmundur meöal annars
eöli og áhrif visitölukafla Ólafs-
laga. Fer sá kafli hér á eftir
orðréttur:
„Þrátt fyrir andstööu
samtakanna fór svo aö samþykkt
voru á Alþingi voriö 1979 lög um
breytt visitölukerfi og i júni
gengu i gildi nýjar reglur um
verulega skerta visitölu.
Meö Ólafslögunum voru geröar
tæknilegar breytingar sem leiddu
til þess aö þungi frádráttarliöa
jókst viö veröbótaútreikning. Þá
var áfengi og tókbak, sem haldiö
haföi veriö utan viö útreikning
visitölunnar skv. samningum,
tekið inn i grunn vísitölunnar
aftur. Þó þannig aö látiö skyldi
eins og þær vörur hækkuöu alls
ekki. Afengi og tóbak kom þannig
inn i visitöluna sem einhiiöa
frádráttarliöur.
Búvöruliðurinn
Hinn megin frádráttarliöurinn
er hinn svonefndi búvöruliöur,
þ.e.a.s. sú hækkun sera veröur á
launum bóndans i búrvörugrund-
velli og saman hafa þessir liöir
væntanlega vegiö um 11 til 14% af
útgjöldum visitölufjölskyldunnar
á undanförnum misserum.
Þetta þýöir I stuttu máli aö
vegna þessara frádráttarliöa
tveggja hækka veröbótavisitalan
einungis um 8.6—8,9% þegar
framfærsluvisitaian hækkar um
10%. Þannig tapast 1—1 1/2% I
hvert skipti sem framfærsluvisi-
talan hækkar um 10%.
Viðskiptakjörin
Þá er í Ólafslögum gert ráö
fyrir þvi að tekiö sé tillit til breyt-
inga á viðskiptakjörum þegar
verðbótavisitalan er reiknuð. A
sjö fyrstu veröbótatimabilunum
eftir setningu Ólafslaga hefur
þetta ákvæöi mælt veröbóta-
skeröingu I sex skipti, en aldrei
viöauka á veröbætur. Miöaö viö
þá þróun sem oröiö hefur nú á
haustmánuöum má hins vegar
gera sér nokkrar vonir um öriitla
hækkun af þessum sökum hinn 1.
mars næstkomandi.
óvissa
Þær skertu visitölubætur sem
lögboönar voru meö Ólafslögum
búum viö viö enn þann dag i dag.
Það er þannig fyrirsjáanlegt aö á
næsta ári munum viö viö hvern
verðbótaútreikning þ.e.a.s. árs-
fjóröungslega missa i kaupmætti
1—2% Kaupmáttur á komandi ári
er þannig i mikilli óvissu vegna
skeröingarákvæöa Ólafslaga.
Verðbótaaukinn frystur
Raunar er rétt i þessu
samhengi aö minna á eitt atriöi
enn frá ölafslögunum, sem veru-
legu máli skipti. 1 samningunum
1977 var i veröbótaákvæðunum
sérstakur veröbótaauki, sem var
til þess ætlaöur að bæta fólki upp
þá bið, sem felst i þvi að bætur
eru einungis greiddar á þriggja
mánaöa fresti. Veröbótaaukinn
var til þess ætlaður aö bæta upp
þaö kaupmáttartap sem veröur á
tlmabilinu milli verðbótaútreikn-
inga og var miðað viö þaö að kerf-
ið gæfi sama kaupmátt og veriö
hefði ef veröbótaútreikningur
heföi fariö fram mánaöarlega.
Verðbótaaukinn átti þannig aö
tryggj3 aö kaupmáttur héldist
næstum óbreyttur, jafnvel þótt
mjög mikil aukning yröi á
veröbólgunni. Verðbótaaukinn
var frystur með Ólafslögum.”
Asmundur lýsti síöan þróuninni
áriö 1979, og minnti á aö I júni 1979
hefðu samningar veriö
framlengdir til ársloka jafnframt
þvi sem samiö var um 3% grunn-
kaupshækkun, vegna skertra
veröbóta og mikillar veröbólgu,
megnaði sú kauphækkun þó ekki
að viðlialda kaupmætti sem féll
stööugt út áriö. Kaupmáttur fór
svo áfram rýrnandi þar til samn-
ingar voru geröir 27. okt. sl.
— ekh
Hafa rannsakaö
hreindýrastofninn
Vegna fyrirhugaðra
virkjunarframkvæmda á
Austfjöröum hefur Orkustofn-
un beitt sér fyrir rannsóknum
á hreindýrastofninum. Voru
tveir norskir hreindýrasér-
fræöingar, Eldar Gaare og
Eigil Reimers, fengnir til þess
aö gera áætlun um rannsókn-
irnar en Náttúrufræöistofnun-
in annaöist þær. Rannsóknir
þessar hófust i april 1979.
1 ljós kom, aö hlutfall
kelfdra kúa I hreindýrastofn-
inum reyndist vera 72%. Þær
byrjuðu aö bera um miðjan
mal, sérstaklega á þeim
svæöum,sem snjóléttarivoru.
Taliö er, aö rúmlega
helmingur kálfanna hafi
drepist tvo fyrstu mánuöina
svo ærin eru nú vanhöldin. I
júll 1979 töldust hreindýr á
Austurlandi vera 3.400. Athug-
animar bentu til þess, að auk
kálfa væru 76% af stofninum
kýr tveggja vetra og eldri, 9%
tveggja ára tarfar og eldri og
veturgömul dýr 15%.
Hreindýrin héldu sig á sömu
slóöum og undanfarin ár, í
nágrenni Snæfells, einkunr á
Vesturöræfum i Kringilsár -
rana og noröur aö Sauöá á
Brúaröræfum.
— mhg