Þjóðviljinn - 06.03.1981, Page 6

6 SÍÐA — ÞJODVILJINN
Málþing
Lífs og lands
um Reykja-
víkurflugvöll
Á að festa Reykjavikurf lugvöil í sessi um ókomna
framtið með byggingu flugstöðvar og nýrra flugskýla
eða á að leggja hann niður og nota flæmið sem hann
breiðir sig yfir til annars? Segja má að deilt hafi verið
um þetta mál allt frá því Bretinn byggði flugvöllinn á
sinum tima og hefur þá oftast verið bent á þá slysahættu
sem af tilvist hans leiðir/ hávaðamengun og svo aftur þá
f jármuni sem festir hafa verið í mannvirkjum vallarins
og óhemju stofnkostnað við nýjan flugvöll-
Á siðasta ári var bent á nýja hlið þessa deilumáls sem
einnig ætti að meta þegar rætt væri um framtið flug-
vallarins: — þá staðreynd að á flugvallarsvæðinu má
reisa íbúðabyggð fyrir 10 þúsund manns með miðbæjar-
kjarna sem tengdist eðlilega gamla miðbænum. Á allra
síðustu árum hefur það nefnilega runnið upp fyrir
mönnum að byggingarland í Reykjavík er takmarkað og
geysilega dýrt að hef ja uppbyggingu nýrra hverfa langt
utan við núverandi byggð. Sú stefna borgarstjórnar-
meirihlutans að þétta byggðina og hafa næstu bygginga-
svæði sem næst núverandi byggð hefur mælst vel fyrir
og áreiðanlega kitlar sú tilhugsun marga að reisa sér hús
á flugvallarsvæðinu.
Allir þessir fletir á áragömlu deiluefni komu fram í
yfirheyrslum Lífs og lands s.l. sunnudag í réttarhöldum
um Reykjavíkurflugvöll þar sem 12 manna kviðdómur
borgara komast að þeirri niðurstöðu að leggja skyldi
f lugvöllinn niður. Hér á eftir verður stikað á stóru í þvi
sem fram kom/ en lögmennirnir Jón E Ragnarsson og
Ragnar Aðalsteinsson leiddu samtals 9 vitni máli sínu
til stuðnings.
Jón E. Ragnarsson, sem i mál-
flutningi sinum sýndi fram á að
rétt væri að flytja flugvöllinn
kallaði fyrstan Rúnar Bjarnason
slökkviliðsstjóra sem lýsti þvi
yfir að hann hefði þungar
áhyggjur af núverandi staðsetn-
ingu flugvallarins sem yfirmaður
öryggismála i Reykjavikurborg.
Rúnar sagði aö nokkur slys hefðu
orðið á Reykjavikurflugvelli og
m.a. hefðu flugvélar lent á
húsum.
A þeim tima sem hann hefur
gegnt starfi slökkviliösstjóra
hafa tvær vélar i flugtaki misst
flugið og hrapað, að visu á flug-
vallarsvæðinu sjálfu eins og hann
sagöi en mildi væri að þær hefðu
ekki verið komnar lengra. Þá
minnti hann á að ein flugvél á að-
flugi hefði hrapað i sjóinn
skammt frá örfirisey og það heföi
einnig verið mildi að hún var ekki
komin inn yfir byggðina.
Oft vakiö athygli
á hættunni
Slökkviliðsstjóri sagði að ef
alvarleg slys hlytist af, yrði ekki
spurt hvenær ætti að loka flug-
vellinum, heldur af hverju honum
hefði ekki verið lokað fyrir löngu.
Þá skýrði hann frá bréfi sem
hann og borgarlæknir hafa sent
borgaryfirvöldum þar sem bent
er á þá slysa- og mengunarhættu
sem af vellinum er og sagði hann
að þeir gætu ekki sem embættis-
menn setið uppi meö þessa
ábyrgð án þess að vekja athygli á
þeim hættum sem af vellinum
leiða og það heföu þeir gert þrá-
sinnis.
Ragnar Aðalsteinsson, lög-
maður sem i málflutningi sinum
sýndi fram á að rétt væri aö hafa
flugvöllinn á sinum stað, spurði
vitniö næst. Hann sagði að
einungis mætti finna eitt dæmi
um slys á s.l. 15 árum og spurði
slökkviliðsstjóra hvort væri
hættulegra, höfnin eða flugvöllur-
inn. Rúnar Bjarnason svaraði þvi
til að hættan af flugvélum sem
svifu allt yfir byggðinni væri
meiri en sú sem stafaöi af hafnar-
svæöinu.
Sprengiefni um
hafnarsvœðið
Ragnar spurði hvort fleiri
mannslif hefðu tapast vegna
hafnarinnar en flugvallarins en
slökkviliðsstjóri kvaðst ekki hafa
slikar tölur á reiðum höndum.
Hann játti þvi að heilir farmar
sprengiefnis færu um hafnar-
svæðiö en taldi aö öryggisráðstaf-
anir við þá flutninga væru það
tryggar aö tæpast væri ástæða til
að gera þvi skóna að slys
hlytist af.
Næsta vitni Jóns E. Ragnars-
sonar var Bjarki Jóhannesson
arkitekt, en hann vann einmitt á
siðasta'ári skýrslu Borgarskipu-
lags Reykjavikur um flugvallar-
svæðið. Gerði Bjarki grein fyrir
niðurstöðum skýrslunnar sem eru
m.a. að mun ódýrara væri að
flytja flugvöllinn og reisa þar 10
þúsund manna ibúðarbyggð en að
reisa slika byggð utan borgar-
markanna við Keldur eða Úlfars-
fell. Þá skýröi Bjarki frá skýrslu
sem sérfræðingar flugmáls-
stjórnar höföu gert um saman-
burð á gæðum fjögurra flug-
vallarstæða i nágrenni borgar-
innar en Reykjavikurflugvöllur
var þar talinn lakasti kosturinn.
Þá benti hann á að flugvöllurinn
væri alls ekki miðsvæðis á höfuð-
borgarsvæöinu, — miðja þéttbýl-
isins hér væri nálægt Smiðjuvegi i
Kópavogi og eðlilegt væri að
koma þar upp umferðarmiðstöð
m.a. fyrir flugvöll.
Ragnar Aðalsteinsson byrjaði á
Hef ekki orðið var viö kvartanir vegna flugvallarins. Ragnar Aöalsteinsson, Gunnar G. Schram, sem
stjórnaöi fundinum og Agnar Kofoed Hansen, flugmálastjóri.
Meö og á mótí
flugvellinum
þvi að spyrja vitnið hvort það
hefði sérhæft sig i rekstri og
byggingu flugvalla og svaraði
Bjarki: Nei, ekki sérstaklega. Þá
spurði hann um veðuraðstæður i
Kapelluhrauni og sagði Bjarki að
skýrsla um veðurfar þar væri
mjög villandi, aðeins ein athugun
hefði verið gerð og niöur-
stöðurnar byggðust á ágiskunum.
Þá upplýsti hann að rikiö á 60
hektara af 140 á flugvallarsvæð-
inu og að á gamla aðalskipulag-
inu sem gilda átti til 1983 var gert
ráð fyrir að flugvöllurinn héldist
út skipulagstimabiliö en tekið
fram að ekki væri reiknað með
honum þar um alla framtið.
Álftanes?
Við endurskoðun aðalskipulags
sem gildir til 1995 var staöfesting
flugvallarins framlengd án
frekari athugasemda. Bjarki
sagöi að flugvöllur á Alftanesi
væri enn frambærilegur val-
kostur. Hann myndi hvergi koma
nálægt byggð og ekki nálægt
Bessastöðum. Hann var spuröur
um dæmi þess að flugvellir hefðu
verið fluttir og sagðist hann ekki
vita til þess að það hefði verið
gert s.l. 15 ár. Þá spurði Ragnar
Aðalsteinsson hvort hann héldi að
skipulagsfræðingar og arkitektar
hefðu áhuga á þvi að fá tækifæri
til að skipuleggja nýjan miðbæ á
flugvallarsvæðinu og kvað Bjarki
já viö þvi. Það myndi létta af
gamla miðbænum og áreiðanlega
hefðu margir ungir arkitektar
áhuga á að fást við slikt verkefni.
Olafur Haraldsson, flug-
umferðarstjóri i Keflavik var
næsta vitni Jóns E. Ragnarssonar
en hann hefur verið viðriðinn flug
i 25 ár og átti m.a. sæti i flugráði.
Ólafur sagðist i mörg ár hafa
verið i hópi þeirra sem vildu
halda i flugvöllinn en honum hefði
orðið æ ljósari þörfin fyrir að
hann yrði fluttur. Lita yrði á flug-
völlinn sem hluta af samgöngu-
kerfi landsmanna og þegar væri
fariö að þrengja verulega að
honum. M.a. væri hann lokaður
þriðjung úr hverjum sólarhring
og hefði svo verið i meira
en ár vegna hávaðamengunar.
Hann sagði að aldrei hefði
verið gerð rannsókn á öðru
stæði fyrir innanlandsflugvöll
heldur hefði rannsókn t.d. i
Kapelluhrauni miðað við meö-
alstóran m illilandaflug völl
sem gera yrði allt aðrar kröfur
til. Hann sagði Alftanes held-
ur alls ekki út úr myndinni.
Þá sagði hann að ef flugstöö
i Keflavik yrði byggð innan
þriggja ára myndi hluti af
innanlandsfluginu ósjálfrátt
flytjast þangað, t.d. Fokkerflugið
en minni innanlandsflugvöllur i
Kapelluhrauni eða á Alftanesi
myndi þjóna minni vélum, sport-
flugi og neyðarflugi. Þá sagði
hann að ferðalög milli Keflavikur
og Reykjavikur væru auðveld,
sjálfur hefði hann unnið i Kefla-
vik i 25 ár og heföi hann aðeins
oröiðveðurteppturtvisvará þeim
tima.
Ragnar Aöalsteinsson spurði
vitnið hversu lengi hann væri að
keyra á milli Keflavikur og
Reykjavikur og hvaö þaö myndi
þýða i auknum ferðakostnaði t.d.
fyrir Húsviking að ferðast milli
Norræna húsið var þéttsetiö.
höfuðborgarinnar og heima-
byggðar sinnar ef hann þyrfti að
kaupa rútufargjald á milli til og
frá Keflavik. Olafur svaraði þvi
til að hann væri 30-40 minútur á
milli og sagði að meðan Islend-
ingar væru að greiða niöur milli-
landafargjöld fyrir útlendinga þá
væri eðlilegt að greiða niður rútu-
fargjöld innanlands.
Fyrsta vitni Ragnars Aðal-
steinssonar var Agnar Kofoed
Hansen flugmálastjori, sem
sagðist hafa þungar áhyggjur af
áhyggjum slökkviliðsstjóra, —
honum værinær að hafa áhyggjur
af höfninni en flugvellinum. Þar
væru stórir farmar af eldsneyti
og sprengiefni sem gætu þurrkað
út stór svæði i borginni ef út af
brygði. Agnar Kofoed gerði litið
úr þvi að byggðinni stafaði hætta
af fluginu. Aðflug værialltyfir sjó
ef undan væri skilið örlitið belti i
miöbænum milli hafnarinnar og
flugvallarins. Aö visu flygju
menn yfir kirkjugarðinn, en
„menn hafa ekkert á móti hávaða
þar”, sagði flugmálastjóri. Hann
sagði fásinnu að brautirnar væru
of mjóar, — þvert á móti hefði
orðiö að mjókka þær um helming
og ekki væri heldur þörf á að
lengja þær. Þá sagði hann að
hann hefði ekki orðið var við
neinar kvartanir vegna hávaða
frá flugvellinum um árabil en
hann hefði verið lokaður um
nætur lengi.
Flugmálastjóri sagði að á
vegum sins embættis hefði verið
unnið deiliskipulag fyrir flug-
völlinn þar sem flugstöö væri val-
inn staður og raunar væri til fé i
sjóði til að reisa hana. Hins vegar
hefðu borgaryfirvöld ekki viljað
staðfesta þetta skipulag vegna
þess að „ungir og efnilegir arki-
tektar” vildu skoða málið betur.
Mannvirki fyrir
miljarð
Þá sagði flugmálastjóri að á
vellinum væru mannvirki fyrir
marga miljarða króna og hann
hefði ekki trú á þvi að nokkur
rikisstjórn myndi kasta þeim
fjármunum á glæ og öðru eins i
byggingu nýs flugvallar. Hann
sagði að flugráð hefði á sinum
tima gert tillögur um að svæði á
Alftanesi yrði tekið frá undir flug-
völl til hugsanlegrar nýtingar i
framtiðinni en þáverandi sam-
gönguráðherra heföi dæmt þann
valkost úr leik. Alftanesið væri
nothæfur kostur og mjög góður
flugtæknilega séð. Hins vegar
væri Kapelluhrauniö óhæfur
kostur og þó staðreynd væri aö
undirstaöa væri þar góð væru
veöurskilyrði mjög erfið. Sagðist
hann m.a. hafa flogið þar um meö
ráðuneytismönnum og reynt að-
flug en þeir hefðu beðin hann i
guðanna bænum aö gera slikt
ekki aftur.
Jón E. Ragnarsson spurði flug-
málastjóra hvort Reykjavikur-
flugvelli stafaði hætta af Reykja-
vikurhöfn og sagðist hann ekki
eiga von á þvi. Hann var spurður
um slys sem orðið hafa á vell-
inum m.a. fyrir 5 árum þegar vél
stöðvaðist i móunum, vegna þess
aö of mikill snjór var á vængjun-
um. Agnar Kofoed sagði að þetta
atvik væri ekki skráð sem slys
heldur sem óhapp og mjög mikið
öryggissvæði (um 200 metrar)
væru á báða bóga. Slysahætta
væri þvi litil.
1 bréfi flugráðs um úrbætur á
Reykjavikurflugvelli frá 1974
kemur fram að þörf er á nýjum
flugskýlum, nýrri flugstöð og
lengingu brauta. Agnar Kofoed
sagði að flugskýlin væru mál
flugfélaganna, og ekki þyrfti að
lengja brautir. Hann upplýsti að
bygging flugstöðvar myndi trú-