Þjóðviljinn - 06.03.1981, Qupperneq 9

8 StÐA — ÞJÓÐVÍLJINN Föstudagur 6. mars, 1981.
Föstudagur 6. mars, 1981. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
My ndlis tarskólinn
í Reykjavík
Það er stundum haft við
orð að annar hver íslend-
ingur fáist við að mála
myndir eða leika á sviði,
svo mikið er framboðið á
sýningum á leiksviðum og í
sýningarsölum landsins.
Svo mikið er víst að
margur bregður sér í gervi
Skuggasveins, hreppstjór-
ans á Hamriogihvaðþærnú,
heita allar þessar persón-
ur, eða grípur pensil eða
blýant sér í hönd og gerir
mynd, án þess að ímynda
sér að þar sé að verða til
ódauðlegt listaverk.
Ánægjan og fullnægjan við
að sjá verk verða til er
fyrir öllu. En það þarf
ýmislegt til ef einhver
árangur á að nást. Fyrir þá
sem vilja stunda myndlist
sér að gagni er um ýmis-
legt að velja, skemmri og
lengri námskeið. Mynd-
listarskólinn í Reykjavík
þjónar íbúum höfuð-
borgarinnar, þar er kennt
frá morgni til kvölds,
flestar þær greinar sem
teljast til myndlistar.
Þangað sækja börn jafnt
sem f ullorðnir, þar er hægt
að byrja á byrjuninni og
taka upp þráð sem löngu
slitnaði; þar er bæði verið
að ala upp væntanlega
listamenn og listunnendur
og þjóna sköpunarþörf
þeirra sem eldri eru.
1 önn dagsins settist blaöa-
maður inn á skrifstofuna hjá
Katrinu Briem skólastjóra Mynd-
listarskólans i Reykjavik, en ljós-
myndarinn — eik. hafðí áður
heimsótt kvöldnámskeið þar sem
Hringur Jóhannesson var að
kenna mödelteikningu. Meðan við
Katrin vorum að koma okkur fyr-
ir voru ungir nemendur að koma
sér heim eftir kennslustund i leir-
mótun og skólahúsnæöið á horni
Laugavegs og Rauöarárstigs
glumdi af gleöilátum.
Við byrjum á öllu þessu venju-
lega sem allir vilja fá að vita,
hvað er skólinn stór, hvað kenna
margir og hvað kostar að vera i
skólanum.
Katrin: í vetur eru 292
nemendur i skólanum. Það er
svipað og verið hefur undanfarin
ár. Kennararnir eru 15, þab er
alltaf svolitil hreyfing á þeim frá
ári til árs. Viö skiptum námsár-
inu i tvennt og bjóðum upp á työ
námskeiö á vetri, sem kosta 750
kr. hvort. Það sem er hennt hér er
Ungir jafnt sem aldnir njóta þess að læra og skapa myndverk. Hér er August Hákanson
aö verki.
Rætt við Katrínu Briem skólastjóra
Modelteikning undir handleiðslu Hrings Jóhannessonar. Modelið heitir Guðbjörg, hún
stundar nám i ballett eins og reyndar má sjá af stellingunum. Ljósm: eik.
kemur svo fjarviddarskynjunin
og smám saman aukast kröfurn-
ar. Við kennum þeim að nota
blýant, túss, gera klippimyndir,
þrykkja og móta úr leir. Við þjálf-
um þau I að tala um myndir, þaö
er mjög skemmtilegt þegar
krakkar geta talaö um myndir.
Ég sýni þeim bækur og skugga-
myndir og reyni að gera þaö
þannig að þaö verði jákvætt. Þaö
er svo mikilvægt að ala krakkana
upp við þaö aö myndgerð sé eðli-
legur hlutur. Unglingarnir byrja
svo i dúkristu og siöan tekur eitt
viö af öðru.
— Myndlistarskólinn er gamall
skóli, telur þú að sú kennsla sem
hann hefur veitt hafi skilað sér?
K: Skólinn var stofnaður 1946 af
Félagi frístundamálara, og allan
timann siðan hefur kennsla farið
fram á hans vegum. Það er
greinilegt að menntunin hefur
skilað sér, bæði með betri mennt-
un, áhuga á myndlist og ekki sist i
þvi hve margir halda áfram.
— Hvernig er skólanum stjórn-
að og hvernig gengur reksturinn?
K: Myndlistarskólinn er sjálfs-
eignarstofnun og er stjórnað af
skólafélaginu. 1 þvi eru kennarar
skólans og ýmsir þeir sem stóðu
að stofnun hans. Reksturinn
einkennist auövitaö af eilifri
baráttu við aö fá fjármagn. Ég
hef mikla von um að úr þeim mál-
um sé að rætast. Við stefnum að
þvi að 2/3 þess fjármagns sem viö
þurfum komi frá riki og borg, en
þriöjungur frá skólagjöldum.
— Hvað um kennarana, hvaðan
koma þeir?
K: Þeir sem kenna barnadeild-
unum eru allir með próf sem
•teiknikennarar, en aðrir eru
starfandi myndlistarmenn.
— Þú minntist á að það væri
gaman að fylgjast með þvi
hvernig krakkarnir þroskast,
hafa þau mikla fantasiu?
K:Nei, fantasian er ekki mikil.
Mér finnst fólk oft misskilja það
orð og kalla það fantasiu þó að
krakkar sjái hlutina öðru visi.
Það er min reynsla að krakkar
þurfi aga, annars fer allt i
vitleysu. Ef þau eru undir hæfi-
legum aga, þá geta þau verið
ótrúlega skapandi. Þau eru
fastheidin en lika mjög opin.
— Er fullorðið fólk sem kemur
hingað i fyrsta sinn hrætt við aö
leggja út á „listabrautina”?
K: Það rikir stundum svolitil
hræðsla og vantrú á eigin hæfi-
leikum. Ef fólk hefur enga
reynslu er það sett i hóp meö
byrjendum og byrjar það frá
grunni eins og allir hinir. Það er
áberandi að margir koma og vilja
fara að mála. Það hefur sterka
löngun til þess og hefur kannski
fengist við það árum saman I fri-
stundunum án þess að kunna
ýmis undirstöðuatriði. Flestir eru
þó fljótir að átta sig á þvi að
undirstaðan er nauðsynleg.
— Heldur þú að allir geti búiö
til myndverk?
K: Allar manneskjur geta gert
myndir á einhvern hátt. Mynd-
sköpun er rikur þáttum hjá ómót-
ubum manneskjum. Það sem þarf
er þjálfun og skilningur ef
árangur á aö nást.
— Er myndlistarkennsla
gefandi starf?
K: Hún er bæöi gefandi og
krefjandi. Ég hef lært mikið á þvi
að kenna. Kennslan kemur inn á
svo mörg sviö. Hún er i senn
uppeldisstarf og mikil ábyrgð.
— Er kennt i skólanum allan
daginn eða er einkum um kvöld-
kennslu að ræða?
K:Við byrjumkl.9 á morgnana
með blandaðn krakkahóp. Siöan
er kennsla i gangi allan daginn.
Hinir fullorðnu eru mest á kvöldin
og á laugardögum.
— Finnst þér vera mikill áhugi
á myndlistarnámi?
K: Já, maður verður mikið var
við aö fólk vill mennta sig og bæta
við sig og aðsóknin að
Myndlistarskólanum sýnir að
þörfin og áhuginn er mikill.
— ká
mödelteikning á ýmsum stigum,
málun, grafik, höggmyndagerð
og leirmótun svo eitthvað sé nú
nefnt.
— Voru einhverjar nýjungar á
dagskrá I vetur?
Katrin: Já, Ólafur Kvaran list-
fræðingur hefur verið meö reglu-
lega fyrirlestra um listasögu og
svo höfum við veriö með styttri
námskeið i dúkristu og vatnslita-
málun.
— Fer ekki fram nein bókleg
kennsla i skólanum?
Katrin: Nei, hér er eingöngu
kennt verklega. Það má kannski
segja að það sé galli að ekki skuli
kenndar bóklegar greinar sem
tengjast myndlist, en það hefur
aldrei komist á dagskrá. Hins
vegar förum viö með hópa af
13—15 ára unglingum á sýningar,
þau skrifa siöan gagnrýni og
siöan er rætt um hana.
— Hvaöa hlutverki gegnir
Myndlistarskólinn I Reykjavik að
þinum dómi?
K: Fólk kemur hingað til þess
að ná betri árangri i myndlist.
Margir koma ár eftir ár, fara
milli deilda, enda hefur skólinn
veriö að breytast mikið og það er
sifellt boðið upp á fieira og fleira.
Skólinn gegnir ýmsum hlut-
verkum. Hann er undirbúningur
undir frekara listnám, margir
þeir sem hér hafa veriö halda
áfram og fara i Myndlista- og
handiöaskólann. Skólinn gefur
þeim sem hafa náð tökum á
myndlist kost á að halda sér við.
Hingað hafa komið nemendur úr
menntaskólunum sem velja sér
myndlist sem valgrein og þau fá
það metið inn i menntaskólanám-
iö. Viö vorum til skamms tima
með einu kennsluna sem veitt var
hér á landi I höggmyndagerð, en
nú hefur kennsla hafist i þeirri
grein i Myndlista- og handiða-
skóianum. Hér fær fólk tækifæri
til að stunda nám á löngum tima
enda eru margir sem eru i fullri
vinnu eða námi. Við veitum ekki
neina viðurkenningu eöa próf-
skírteini.
Einbeitnin er mikil hjá Hönnu
Gunnarsdóttur. Ljósm: eik
— Hefur það ekki komiö til um-
ræðu að taka upp einhvers konar
prófkerfi?
K: Nei, þaö hefur ekki verið
rættaf neinni alvöru.
— Hvernig er námið byggt
upp?
K: Ef við byrjum á yngstu
krökkunum, það var einn 4 ára
hér einu sinni, þá er byrjað á þvi
aö kenna þeim meðferð efnis, lita
og verkfæra, myndbyggingu, og
staðsetningu á myndum. Þau fá
verkefni sem eru innan ákveðins
ramma t.d. maður og dýr. Seinna
Menntunin hefur skilað sér
á dagskrá
Kenningin um ógnarjafnvægi er
löngu ordin rökleysa og þetta
jafnvægi verdur því óstöðugra
sem vopnin verða fullkomnari
Vestemn
Olason
mál á dagskrá
Fyrsta
Margrómuö heimsókn forseta
vors til Danadrottningar hefur aö
iikindum skyggtáaðra heimsókn
sem virðist boða okkur minni
fögnuð. Ekki á ég þar við heim-
sókn islenskra handboltamanna
til Frakklands, ris þeirra og fall
heldur heimsókn Margrétar
Thatcher forsætisráðherra Stóra-
Bretlands til Reagans i Hvita
húsið. Ekki svo að skilja að illa
hafi farið á með gesti og gestgjafa
þar, frekar en á Amaliuborg.
Ronald og Margrét fundu sannar-
lega hvort annað, ekki siöur en
Vigdis og Margrét. En boð-
skapurinn sem þau sungu i kór er
ófagur: Herðum vigbúnaðar-
kapphlaupið, bitum i skjaldar-
rendur. Samsöngur þeirra er i
fullu samræmi við stjórnarat-
hafnir. Reyndar má kalla að
Margrét Thatcher hafi hingað til
einkum farið með hernaði á
hendur breskum verkalýð og at-
vinnuvegum, svo og opinberri
þjónustu viö almenning, en hún
hefur heldur ekki sparað að
hækka laun hermanna og lög-
reglu og auka útgjöld til vig-
búnaður, þrátt fyrir mikla
sparnaðarviðleitni i þjónustu við
almenning. Reagan fetar sömu
braut og er þó enn meira ógnvekj-
andi frá alþjóðlegu sjónarmiði
stefna hans gagnvart Mið- og
Suður-Amerikuþjóðum sem nú i
fyrstu kemur harðast niður á E1
Salvador, en sjálfsagt munu fleiri
eiga um sárt að binda vegna
stjórnarstefnu hans áður en langt
um liður.
Allt er þetta að sjálfsögðu liður
i hinu heilaga striði gegn komm-
únismanum. Sama er að segja
um vigbúnaöarkapphlaupið, þar
sem Reagan virðist full alvara að
láta ofstækisfyllstu sjónarmið
herforingja og vopnaframleið-
enda ráða ferðinni. 1 frábærri
breskri sjónvarpsmynd sem sýnd
var hér siöastliðinn mánudag var
dregin upp skýr og eftirminnileg
mynd af þvi hvar risaveldin eru
nú stödd i vigbúnaðarkapp-
hlaupinu, þótt erfitt geti orðiö að
koma kommúnistastimpli á þá
sem myndina gerðu eða þar komu
fram. Annars vegar var myndin
rækileg áminning um þær skelf-
ingar sem fylgdu i kjölfar kjarn-
orkuárásanna á Japan 1945 og
þær enn meiri skelfingar sem
mannkyni eru búnar ef til kjarn-
orkustyrjaldar kæmi. Sá þáttur
myndarinnar sem fjallaði um
Hiroshima og um afleiðingar af
kjarnorkustriði var átakanlegur,
en sagði okkur auðvitað ekki
annað en þaö sem við höfum vitað
i meira en tvo áratugi. Samt var
hann þörf lexia. Enginn maður
hefur til að bera það imyndunar-
afl sem til þarf að gera sér grein
fyrir þessum hörmungum, en
auðvitað megum við aldrei
gleyma hvHik ógnun það er sem
yfir vofir. En myndin lagði einnig
fram rökstutt og yfirvegað álit
hæfustu manna á aðstæðum þeim
sem nú rikja og á vitrænu og sið-
rænu inntaki þeirrar stefnu sem
Margrét Thatcher og Ronald
Reagan taka höndum saman um
að framfylgja við lófatak að-
dáenda sinna.
Kjarnorkuvigbúnaður risa-
veldanna hefur gerbreytt eðli
allra forsendna fyrir herfræði-
legri hugsun, en herforingjarnir
er ráða feröinni eru > ófáanlegir
til að skilja þetta eða taka afleiö-
ingum af þvi. Kenningin um
ógnarjafnvægi er löngu orðin rök-
leysa og þetta jafnvægi verður
þvi óstöðugra sem vopnin verða
fullkomnari. Vopnin sem nú er
lögð áhersla á að framleiða og
fullkomna eru árásarvopn sem
ekki er hægt aö svara með ööru en
árásarvopnum. Að sjálfsögðu
eykur þetta hræöslu og tauga-
veiklun i báðum herbúðum en það
ereinmitthræðslan sem er likleg-
asta sálarástandiö til að koma
styrjöld af stað. Fullkomnun
tækjabúnaðar felur i sér að
ákvörðun um kjarnorkustrið
verður að taka á örskömmum
tima og óvist gæti verið að ráð-
rúm ynnist til ábyrgrar póli-
tiskrar ákvöröunar. Hugmyndin
um takmarkaö kjarnorkustrið
sem herfræðingarnir leika sér nú
að er stórhættuleg blekking. t
fyrsta lagi gætu jafnvel afleiö-
ingar sliks striös oröið nógu
hörmulegar, en i öðru lagi eru
ekki minnstu likur til að annar
aðili gæti ákveöið takmörkun
sliks striðs. Þaö mundi án tafar
magnast upp i gereyðingarstriö. -
(Agúst Valfells hélt þvi fram i
sjónvarpi á þriðjudagskvöld aö
hætta á kjarnorkustyrjöld milli
risaveldanna fyrir mistök hefði
minnkað siðustu 17 ár. Þetta
gengur þvert á þær upplýsingar
sem lagðar voru fram i þættinum
kvöldið áður.)
Þótt útbreiðsla kjarnorkuvopna
sé nú orðin slik að samkomulag
risaveldanna geti ekki eitt sér
tryggt mannkynið gegn hættu af
kjarnorkustyrjöld er hættan þó
mest i samskiptum þeirra og
ábyrgðin mest á þeirra herðum.
SALT viöræðurnar sem fram fóru
á sföasta áratug fólu i sér vonar-
neista um að hægt yrði að hægja á
vigbúnaðarkapphlaupinu, jafnvel
stöðva það og fikra sig siöan i átt
til tryggara jafnvægis. Hvaða
skoöun sem menn hafa annars á
stjórnarfari og umfram allt árás-
arhug Bandarikjanna og Sovét-
rikjanna er það ótmótmælan-
legt að það var Bandarikjaþing
sem slökkti þennan vonarneista
þegar það neitaði aö samþykkja
SALT II, og bandariska þjóðin
staðfesti þá stefnu með kjöri
Reagans.
Það er etv. ekki mikið sem
smáþjóðir geta gert til að koma
vitinu fyrir risaveldin. Þar mun
væntanlega umfram allt ráða úr-
slitum hvort rödd skynseminnar
fær að hljóma i þeirra eigin
herbúðum. Það er þó ekkert vafa-
mál að hörð andstaða gegn vig-
búnaðarkapphlaupinu hvar sem
er getur orðið það lóð á vogar-
skálina sem úrslitum ræður. Full
ástæða er til að fagna þvi að i
mörgum Nató-löndum magnast
nú andstaða gegn vigbúnaðar-
stefnu Bandarikjanna. Sameigin-
leg og einörö afstaöa Norður-
landa i þessum málum mundi án
efa vekja athygli og geta orðið
áhrifamikil. Undanbragðalaus
yfirlýsing um að Norðurlöndin
séu og verði kjarnorkuvopnalaust
svæöi gæti orðið framlag til friö-
arviðleitni sem um munaði. Það
er þvi vonandi að orðum i þessa
átt á Norðurlandaráðsþingi veröi
fylgt eftir með skorinorðum sam-
þykktum rikisstjórna. En eins og
sakir standa milli risaveldanna
er hverjum manni augljóst aö
slikar yfirlýsingar yröi að gefa
einhliða og skilyrðislaust. Það
þýðir auðvitaö ekkert fyrir Olaf
Jóhannesson, sem alltaf er að
lýsa þvi yfir að hér séu engin
kjarnorkuvopn, að ætla sér að
fara að semja við Sovétrikin um
að þau dragi úr kjarnorkustyrk
sinum á Kola-skaga ef hann eigi
að lýsa þessu yfir aftur. Svoleiðis
orðhengilsháttur heitir undan-
brögð á islensku. En auðvitað
gleður hann Ronald og Margréti.
Bandalag kvenna í Reykjavík:
Avarp á alþjóðaári fatlaðra
I tilefni af að Sameinuðu þjóö-
irnar hafa valið árið 1981 sem Ai-
þjóðlegt ár fatlaðra hefur Banda-
lag kvenna i Reykjavik afráöið,
að málefni fatlaðra skuli hafa for-
gang á verkefnaskrá þess i ár.
A tslandi mun 10. hver maöur
búa við fötlun i einhverri mynd og
orsakir fötlunar svo sem slys eða
önnur áföll gera ekki boð á undan
sér. Enginn getur vitað hver
verður næst kallaöur i hópinn.
Úrbætur og aðstoð i þessu efni er
þvi i verkahring allra lands-
manna.
Bandalag kvenna i Reykjavik
gengst nú fyrir söfnun til kaupa á
„taugagreini” til afhendingar á
Endurhæfingardeild Borgar-
spitalans við Grensás i Reykja-
vik. Hér er um að ræða almenna
einingu af nýjustu gerð með við-
bótarmöguleikum. Ekkert
heildartæki af þessu tagi er til hér
á landi. Taugagreinir mælir
starfrænar truflanir i heila,
mænu og taugakerfi — margþætt
tæki, sem gefur mikla möguleika
til endurhæfingar og stuðlar
meðal annars að betri nýtingu
sérhæfðs starfsfólks á sjúkra-
stofnunum.
Tækið hefur verið pantað frá
fyrirtækinu Nicolet i Wisconsin,
Bandarikjunum, og er kaupverð
þess miðað við markaðsverð þar i
jan.-febr. i ár $83.025.- eða rúm-
lega 60 milljónir gamalla króna.
Söfnunin er hafin og forgöngu-
menn hennar heita á fólk að
bregðast vel við þegar til þess
verður leitað.
Bréf hafa verið send félags-
samtökum, starfsfólki stórfyrir-
tækja sendir söfnunarlistar og
Framhald á bls. 13
EFLUM
FRAMFARIR
FATLAÐRA