Þjóðviljinn - 23.05.1981, Blaðsíða 11

Helgin 23. ^-21. mai 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
„Úti á landi eru mörg góð og
velbúin hótehhvers vegna ekki að
slá eina flugu i tveim höggum
(eins og maðurinn sagði), og fá
hvorttveggja á spottpris, flug-
farið og gistinguna?”
Hvur hefur ekki heyrt þetta eða
lesið? Allténd hlýtur eitthvað af
þessu tagi, að hafa síast inn i koll-
inn á flestum tslendingum sem
komnir eru til vits. Og á ég þar
ekki við þá sem stiga i vitið, þvi
það eru ekki hagstæðar gáfur.
Fjölmargir nota sér þessar
þægilegu ferðir, sér til ánægju og
skemmtunar, og niutiu og niu
prósent likur eru til þess, að slik-
ar ferðir séu stórgott efni i sögur
handa börnum og barnabörnum
siðar meir. Slikum ferðum er
ekkertgaman aðsegja frá, vegna
þess, að þær eru á hvurs manns
vörum. Hinsvegar gæti verið
gaman, að reyna að lýsa reynslu
manns sem tilheyrir þessu eina
prósenti, þar sem ferðin mistekst,
af einhverjum orsökum.
Frásöguþáttur
eftir
Stefán Þóroddsson
frá Kópaskeri
Og þar sem aðdragandi
slikra ferða er oftast svipaður,
skulum viðsleppa öllu kjaftæði og
byrja, þar sem fjörið hefst.
Mikil lifandis ósköp leið mér
vel, þar sem ég sat i góðum stól i
matsal, á fyrsta ílokks hóteli,
austan til á Norðurlandi, með ný-
afétinn disk fyrir framan mig.
Flaska með dreggjum, var einnig
á borðinu, hverrar innihald —
ásamt með laxi og fleira góðgæti,
sem verið hafði á boðstólum,
yljaði mér nú af miklum krafti.
Stúlka var á stjákli i salnum, var
að tina saman leirtau og ilát.
Þarna hafði verið heil herdeild
útlendinga til borðs, ein fjöl-
skylda islensk, blindfulli kallinn
við næsta borð, og svo auðvitað
ég. Útlendingarnir voru farnir,
fjölskyldan gengin til náða, svo að
við vorum þarna staddir, tveir
gesta, ég og blindfulli kallinn. Að
sjálfsögðu voru fleiri næturgestir,
en þeim hafði verið holað niður til
borðs, á nálægum matsölustað, —
vegna útlendinganna.
,,Hæ félagi, komdu hingað og
spjallaðu við mig”. Sá blindfulli.
Ég leit ekki upp.
„Hvað er þetta, maður, kanntu
ekki islensku?”
Ég sneri mér við.
„Góða kvöldið, jú ég kann
islensku; áttaði mig bara ekki á
þvi, að verið væri að tala við
mig”.
„Hvaða stælar eru þetta,
komdu og talaðu við mig. Ég er
búinn að reyna við stelpuna
hérna; hún er vonlaus”.
Ég hugsaði með sjálfum mér,
að hvort sem hún væri vonlaus
eða ekki, væri þó ekkert vafamál
meö hann sjálfan, i þvi efni.
„Ég get sagt þér það góurinn,
að ég er búinn að vera fyrir norð-
an, — oft og lengi, búinn að at-
huga kvenfólkið mikið, og ég er
kominn að þeirri merkilegu
niðurstöðu, að gellurnar við
Faxaflóann eru mun viðráðan-
legri, en þessar þingeysku
hámerar”. Þetta var talsverð
ræða. Lesendur verða að hafa það
hugfast, að þó þetta sé auðskilið á
prenti, þá þurfti þó nokkra
þýðingarhæfileika, til að skilja
manninn.
„Ertu sjómaður”, spurði ég.
„Nei, af hverju heldur þú það? ”
„Þú talar þannig”.
„Blessaður vertu maður, þetta
er bara orðaleikur, skilur þú ekki
mælt mál, eða hvað”?
Ég hvolfdi i mig þvi sem eftir
var af bórðvininu, og svipaðist
um. Það var enginn nærstaddur,
sem gat bjargað mér frá þessum
hrútleiðinlega kalli. Ég ákvað að
leita á náðir Laxness i herbergi
minu.
„Hæ”, ég kallaði á stelpuna.
Hún kom strax.
„Viltu færa mér eina flösku af
„Jóni á röltinu” upp á herbergi,
þegar þú hefur tima?” Ég hálf
hvislaði; vildi ekki að kallinn
heyrði. Hún kinkaði kolli.
„Góða nótt”, sagði ég
upphátt, og strunsaði áleiðis upp
stigann, leit hvorki til hægri né
vinstri. Svarið var einhvers konar
þvogluhljóð; óskiljanlegt með
öllu.
Ég var rétt sestur i hæginda-
stólinn, búinn að kveikja i vindli,
og var að opna „Sjálfstætt fólk”,
þegar stelpan birtist með flösk-
una.
„Gjörðu svo vel, ég set þetta á
blaðið þitt, er það ekki i lagi?”
„Jú, það er bestaðgúmmafyrir
þessu öllu á einu bretti, það er það
sem túrinn byggist á”, sagði ég
með heimsmannssvip.
„Já ókey, góða nótt”, sagði
pían og fór.
Og þar sem mig óraði ekki fyrir
hörmungum næturinnar, þá sam-
sinnti ég þessu.
Þegar hún var farin, stóð ég
upp og fékk mér i glas. Siðan gekk
ég að glugganum og virti fyrir
mér útsýnið. Það var mjög fag-
urt, hélt ég. Á aðra hönd, — lik-
lega i austri — voru skógivaxin
hæðadrög, sem fóru hækkandi
uns þau urðu að fallegu fjalli. A
bak við það voru fleiri fjöll. I
gagnstæða átt var allstórt vatn,
með hólmum á við og dreif. A
einum stað sýndust mér vera
hænsni á sundi, en ér ég hafði
hugleitt málið, sá ég, að það fékk
vart staðist. Sú fuglategund var
nefnilega ekki synd, um það leyti
sem ég var i barnaskóla. En
margt getur nú breyst. Eitt var
vist: útsýnið þarna var sko engin
andsk. Esja, hvert sem litið var,
eins og i Reykjavik.
Ég hætti að glápa, og settist
makindalega með bókina. Ég
hafðiekkilengi lesið, er ég heyrði
fyrst i stelkunum. Raunar hélt ég
fyrst, að hljóðið kæmi frá stofu-
klukku, eða einhverju þess
háttar. En þegar þetta var búið
að sarga ieyrum, i korter, þá datt
mér i hug að telja slögin. Ég
komst upp i fimmtiu, áður en ég
gerði mér grein fyrir þvi, að
engin stofuklukka, með fullu viti,
slær meira en tólf slög i einu.
Einnig datt mér i hug að verið
væri að þvo upp niðri, og hávað-
inn heyrðist er diskum væri stafl-
að. Nei, þetta var hvort tveggja
útilokað. En ástandið breyttist
ekki. Ég fór aö hugsa um, hvort
ég gæti verið orðinn geggjaður.
Nei: Drukkinn. Nei. Hvort hægt
væri að heyra tvöfalt. (Sbr. sjá
tvöfalt). Nei.
Ég hélst ekki við. Æddi
aðglugganum og reif hann upp á
gátt. Viti menn. Hljóðið hækkaði
um allan helming. Það gaf auga
leið, hljóðið kom að utan. Ég
skimaði i allar áttir.
„Pi pi. PI pi.”
Engin hreyfing.
„Pi pi. Pi pi.”
Biðum við, þarna bærðist eitt-
hvað. Á simastaur, skammt frá
glugganum, sá ég gráleitan kepp,
með tvö rauð prik út úr miðjunni.
Prik þessi skullu saman i sifellu, i
takt við hljóðið.Einnig voru'tvö
mjög svipuð prik neðan á
keppnum, og virtist jafnvel sem
hann stæði á þeim. Þau hreyfðust
ekki, eins og hin. Margt flaug um
hugann við þessa sýn. Þetta hlaut
t.d. að vera lifandi dýr. Rotta,
mús, læmingi eða minkur. Allt
kom þetta til greina.
„Pi pi.”
Skyndilega sá ég fugl koma
fljúgandi (ekki hænu, þær eru
ekki fleygar nema minkur eða
köttur séu að elta þær). Fugl
þessi settist á simastaur. Hann
varð samstundis að kepp með
fjórum prikum. Jafnframt fór pi
pi hljóðið að heyrast i stereó.
Gátan ráðin. Þetta voru sem sé
fuglar. Og þó fuglafræðin væri
ekki min sterka hlið, þá vissi ég
að til væru fleiri tegundir en
hænsn ýmiss konar. Ég afréð þvi
að arka niður, klappaði á öxl
dyravarðarins, sem vissi ekki
hvaðan á sig stóð veðrið og spurði
hvað þessir hljóðabelgir hétu.
Hann klóraði sér af stakri ná-
kvæmni i einkennishúfunni,
horfði á keppina og svo á mig:
„Stelkar”.
Ég setti upp megnan fyrir-
litningarsvip og gaf stelkunum
illt auga:
„Leiðindagaur — ” Dyra-
vörðurinn sneri sér snöggt að
mér:
„Þú ert það sjálfur”.
Ég hristi hausinn og tölti i á tt til
stigans. Nennti ekki meira þrasi.
Fékk svo allt i einu hugdettu og
sneri við.
„Jæja kall minn, þú lýgur þvi
að þessir fuglar heiti stelkar”.
Dyravörðurinn horfði á mig
furðulostinn. Þvilik ósvifni.
„Ég held að svona kaupstaðar-
kjabbar ættu fremur að þegja og
fara að sofa i hausinn á sér,
heldur en bera mönnum á brýn
lygar. Þú veisttrúlega ekki, hvort
á að mjólka kú að framan eða
aftan. Og ég frábið mér alla
náttúrufræðikennslu, frá þér”.
„Ég gef nú ekki mikið fyrir
þina speki, miðað við speki Lax-
ness. Hann skrifar, aö stelkar
segi „ti ti” en þetta fyrirbæri
þarna úti segir óumdeilanlega
„pipi”.”
Þar baunaði ég á hann.
„Ekki sé ég nú ýkja mikinn
mun á þvi, gæti verið önnur beyg-
ing”.
Ég klóraði mér i hausnum.
Hafði enda engri húfu að klóra,
eins og spekingurinn alvisi. Mér
fannst ég kominn út á hálan is.
Laxness minntist, að ég hélt,
hvergi á málfræði fugla i „Sjálf-
stætt fólk”, enda fuglar auka-
atriði i þeirri ágætu bók.
„Allténd leiðindafugl”, tautaði
ég og rölti upp stigann.
„Sjálfur”, suðaði dýri illgirnis-
lega á eftir mér.
Ég skellti á eftir mér hurðinni,
skenkti i glas, fékk mér vænan
vindil og tók svo til viö bardaga
Bjarts i Sumarhúsum við hrein-
dýrið.
„Pi pi. Pi pi” Ég byrjaði að
skjálfa.
„Pi pi, pi pi, pi pi”. Tvöfalt
stereó.
Ég rak upp öskur og stökk að
glugganum. Bölvaðir litlu þrjót-
arnir voru enn að og hafði bæst
liðsauki. Ég gekk að stólnum, en
hætti við að setjast. Tók þess i
stað út úr glasinu i einum teyg.
Siðan háttaði ég i hasti, lokaði
glugganum og stakk mér á kaf
undirsængina. Mér rann ibrjóst.
„Pi pi pi pi”.
Ég hrökk upp, meira vakandi
en nokkru sinni fyrr. — Skyldu
þessi kvikindi aldrei sofa? Ég leit
á úrið: þrjú eftir miðnætti. Af al-
efli reyndi ég að bæla mig niður.
Fór að rifja upp allt það sem ég
vissium dýr. Gamall frændi hafði
eitt sinn sagt mér, þegar ég var
litill, að gott væri að telja kindur,
ef illa gengi að sofna. En þar sem
karlinn var hraðlyginn, breytti ég
kindunum i mýs og taldi þær.
Eftir þúsund stykki, var farinn að
siga á mighöfgi og mýsnar óðum
að breytast i alls kyns furðudýr.
„Pi pi pi pi”. Þetta skelfilega
hljóð þrengdi sér gegnum svefn-
inn. Ég þvingaði mig til að liggja
kyrr. Jafnframt fór ég að reyna
að upphugsa ráð, til að losna við
þessa keppi. Varla kom til greina
að skjóta á þá; ég hafði enga
byssu. Auk þess hafði ég heyrt, að
skytteri væri ekki vel séð á
hótelum. öskra á þá? — Ekki svo
vitlaust. Ég framkvæmdi þetta
snarlega. Enginn árangur utan-
dyra, en ég heyrði háværar mót-
mælaraddir úr næstu her-
bergjum. Þá datt mér loks i hug
snjallræði. Éghringdi i vin minn,
dyravörðinn, og bað hann
vinsamlegast að fæla upp fugl-
ana mig langaði til að sjá þá á
flugi. Hann tók þvi nokkuð vel. Ég
gekk að glugganum og beið
spenntur. Dyravörðurinn
marseraði hermannlega að
einum simastaurnum og barði i
hann með spýtu. Og þeir flugu
allir. Já, ég segi allir, þvi loftið
bókstaflega þykknaði. Og þvilik-
ur dómadags-hávaði. Þeir sögðu
allir pi. Þetta styrkti þá trú mina,
að annað hvort væri Laxness ekki
pottþéttur i fuglamálafræði, eða
dyravörðurinn vissi ekkert um
fugla almennt.
Siminn hringdi.
„Skemmtir herrann sér vel?”
Kurteisi min hafði þegar beðið
skipbrot.
„Leiðindasvin”.
„Sömuleiðista...”
Ég skellti á. Strunsaði að
glugganum, og lokaði honum með
háum dynk.
„Pi pi pi pi”. Litlu kvikindin
flugu i tugatali, 1 kring um
hótelið. Fleiri sátu á öllum til-
tækum simastaurum.
Ég hljóp nokkra hringi i kring
um sjálfan mig á herbergisgólf-
inu, fékk mér siðan vænan teyg úr
flöskunni. Fékk mér annan og tók
bjargfasta ákvörðun. Ég dró
fram töskuna og hóf að pakka
niður, skyrtum, sokkum, buxum,
rakáhöldum og fleiru. Fékk mér
einn enn, kláraði að taka mig til..
Siðan drakk ég afganginn úr
flöskunni og lagðist til svefns.
Stelkar, rottur, minkar og hænsn.
Þetta rann saman i móðu, og likt-
ist hvað öðru.
Ég hentist upp. Það var glaða
sólskin. Ég leit á úrið: Tiu.
„PI pi”. Djöfullinn. Þeir unna
>ér ekkihvildar. Ég hökti framúr,
sá töskuna á gólfinu. Já, ég skyldi
ko yfirgefa þetta andsk. hótel,
tefði betur aldrei komið. Það
æri þó alltaf munur að horfa á
lessaða Esjuna i öllum sinum
iölbreytileik, heldur en (hlusta
) þessi béuö fuglstippi, hér
arðan heiða.