Þjóðviljinn - 23.05.1981, Qupperneq 14

14 StÐA — ÞJóÐVÍLJiIMN Heígin 23. — 24. mai 1981
myndunum og öllum hinum kvik-
myndunum, öllum læknasögun-
um og öllum hinum sögunum, i
öllum popp-textunum, — plds alla
þá heterosexiial umræðu sem er i
gangi i samfélagi okkar.
Þegar kókauglýsingarnar sýna
tvo unga og íallega stráka, yfir
sigástfangna, i faðmlögum á suð-
rænni strönd með sólarlagið og
kókkassa i baksýn — og trygg-
ingaauglýsingarnar sýna tvær
ungar og fallegar og gáfaðar
stiilkur á veitryggðu fallegu
heimili sinu — og stórmyndir um
Travolta og elskhuga hans fylla
öll bióhUs — þá geta menn
kannski farið aö taka sér orðið
„áróður” f munn — og þó.
I byrjun nóvember spunnust
umræður i blöðum vegna sýnmg-
ar AlþýðuleikhUssins á leikritinu
Pæld-i-ði. Upphafsmaður þessara
umræðna var dr. Bragi Jósefs-
son, en með grein sinni ,,Um kyn-
villu, kynæsingar og kynfræðsiu”
IVisiibyrjun nóv. tókst Braga að
sýna fram á þekkingarleysi sitt
og grunnhyggni sina, vekja upp
móðursýki og kynvillu-ofsóknir,
skjóta loku fyrir að sjálfsagt yrði
talið að taka leikritið til sýninga i
skólum borgarinnar, og gera alla
unglinga bæjarins svo forvitna
um forboðna ávöxtinn að leikritið
fór ekki framhjá neinum þeirra
(sérstaklega þátturinn um kyn-
villu). Þetta verður að teljast
harla vel af sér vikið með einni
blaðagrein sérstaklega ef tekið er
tiUit til þekkingarskortsins, vits-
munaskortsins og yfir-
borðsmennskunnar sem ein-
kenndi greinina.
Ég ætla að reyna að keyra með
ykkur i gegnum greinina og sýna
ykkur landslagið, þó að slfk ferð
sé auðvitað afar erfið vegna þess
hve greinin er samhengislaus
(vantar brýr yfir ár) og öll i lausu
lofti (algjör vegleysa) En það
bjargar öllu hvað ég er á góðu
ökutæki — og svo nota ég einnig
viðtal við dr. Braga úr Morgun-
blaðinu 15. nóv. til að brúa
hugsanir hans svo þær myndi
eina heild og eina meiningu.
Bragi byrjar á að lýsa yfir að
hann telji nauðsynlegt að fella
niður þáttinn um kynvillu og
einnig texta i leikskrá um sama
efni.
Astæður: Jú, Bragi segir um-
fjölhinina um kynvillu i leikritinu
vera yfirborðslega og gefa al-
ranga mynd af raunverulegum
VANDAMALUM KYN-
VILLINGA.
Hvað er að heyra!
I Morgunblaðinu 15. nóv. ’80
ham rar Bragi enn á þessu og seg-
irað nauðsynlegt sé að taka allt i
sambandi við kynvillu FASTARI
TOKUM en gert er i þessu leikriti,
þar sé efnið meðhöndlað alltof
LÉTTILEGA.
Þetta er allt rétt hjá Braga og
ber hugsanagangi Braga goít
vitni. Það er alveg bráðnauðsyn-
legt að draga fram neikvæðar
hliðar kynvillu, þarsem þæ: eru
gersamlega ókunnar öIIum al-
menningi. Jákvæð og föUk við-
horf gagnvart kynvillu gagnsýra
svo þetta þjóðfélag að til
vandræða horfir. Það verður að
reyna að berja inni hausinn á
hómósexúal unglingum, að ekk-
ert biði þeirra utan vandamál á
vandamál ofan, sennilega með
sjálfsmorð eða sturlun i kjölfarið.
Það verður að kenna þeim að lif
þeirra sé MISTÖK. Vonir þeirra
og framtib HLÆGILEG FJAR-
STÆÐA. Annars gæti farið svo að
fjö'mennur hópur hómosexúal
einstaklinga hætti við að fyrirfara
sér eða lifa i felum, færi að láta á
sér bera, og tæki jafnvel uppá
þeim óskunda, að fara að lifa
einsog menn. Það yrði hræðilegt!
Það er einnig rétt hjá Braga að
þegar fræða á heterosexúal ung-
linga um kynlifið og hvernig þeir
fara að þvi að draga sig saman, á
að gera það á LÉTTAN OG
SKEMMTILEGAN hátt einsog i
leikritinu, svo þeir skilji hvern
annan betur, þarfir hvers annars
og langanir, og svo þeir fari ekki
að mikla vandamálin fyrir sér og
lenda i' einhverjum erfiöleikum,
sem gætu jafnvel snúist uppi eitt-
hvaö alvarlegt.
Þessvegna er einnig rétt hjá
Braga, að þegar fræða á hómó-
sexúal unglinga og aöra unglinga
um hómósexUal kynlif og ástarlíf,
verður að passa uppá að taka
málið FÖSTUM TÖKUM, mat-
reiða það án allrar SKEMMTUN-
AR og alls LÉTTLEIKA, og
draga öll VANDAMALIN FRAM
(á ógnvekjandi háttkannski), svo
ekki fari framhjá neinum, hvorki
hómósexúal unglingum eða öðr-
um, að hómósexúalhneigð er
HÆTTULEG og VONLAUS.
Þetta er bráðnauðsynlegt að gera
til að hræða alla heterosexUal
unglinga frá hómósexúalhneigð,
svo þeir fari nú ekki að skynja
hómósexúalhneigð sem eðlilegan
hlut (og umgangast hómósexúal
unglinga einsog ekkert sé) — (og
það langi svo kannski til að prófa
og finnist það auðvitað svo gott
(eiturlyfið), að þeir verða orðin
hómosexUaleftir2skipti Munum:
hómóhneigð er eiturlyf. Þá er
þetta auðvitað einnig nauðsynlegt
til að hómósexual unglingar fari
ekki að skynja hneigð sina sem
eðlilegan hlut, og hætti að fyrir-
verða sig fyrir sjálfa sig: þetta er
nú svo sjálfsagt að óþarfi ætti að
vera að taka það fram hér.
Auðvitað væri best, einsog
Bragi bendir á, að fræða alla ung-
linga um hómósexúalhneigð með
þögninni. Það að þegja um hlut-
ina og láta sem þeir séu ekki til,
er gömul og góð uppeldisaðferð,
og með því að stinga uppá henni
finnst mér menntun og verðleikar
uppeldisfræðingsins koma best i
ljós. 1 þágu betra og fallegra
mannlífs: stingum höf ðinu i sand-
inn!
Semsagt: fræðsla um hetero-
sexúal samlif er bæði nauðsynlegt
og af hinu góða — fræðsla um
hómosexUal samlif er stórhættu-
leg og getur valdið bráðri hómó-
sexUal smitun.
Semsagt: þá er FRÆÐSLAN
ORÐIN HÆTTULEG — eina ferð-
ina enn!
Og Bragi heldur áfram og segir
fullyrðingar um kynvillu i leik-
skránni bæði rangar og villandi.
Fullyrðingar þessar eru, að þeir
sem eru hómósexúal spyrji sjálfa
sig og aðra nákvæmlega jafnlitið
að þvi afhverju þeir eru hómó-
sexUal og þeir *sem eru hetero-
sexUal spyrji sjálfa sig og aðra
afhverju svo sé. Og einnig að
langsamlega fæstir homosexúal
einstaklingar kæri sig um að fá
„lækningu”.
Þessu er Bragi semsagt ósam-
mála og segir þessar fullyrðingar
rangar. Og máli sinu til staðfest-
ingar bendir Bragi á rannsókn
sem einhverjir T. Roesler og R.
Deisher gerðu á kynvillu ung-
linga. t rannsókninni tóku þátt 60
piltar, á aldrinum 16—22 árá. Og i
rannsókninni kom fram að 48%
piltanna höfðu leitað geðlæknis og
31% höfðu gert alvarlega tilraun
til sjálfsmorðs.
Hvað koma þessar niðurstöður
fullyröingunum ileikskránni við?
A hvern hátt sýna þessar niður-
stöður að fullyrðingarnar i leik-
skránni séu rangar? Hvað er
Bragi að reyna að búa til?
Helmingur piltanna hafði leitað
til geðlæknis. Heldur Bragi að
piltarnirfaritilgeðlæknistil aðfá
„lækningu” á hneigð sinni. Þetta
er svo vitlaust að það er ekki
svaravert.
Þessi spurning um „lækningu”
er ámóta úti hött fyrir hómó-
sexúal einstaklinga, og það
mundi láta i eyrum heterosexúal
stráks ef ég segði honum að ég
skyldi bara ekki hvernig hann
gæti hrifist svona af stúlkum,
hann bara hlyti að vilja lækningu
innst inni, hann bara gerði sér
ekki grein fyrir hvað hann færi á
mis við o.s.frv.
Þeir sem tala um „lækningu”
og vilja „lækningu” er óupplýst
fólk einsog dr. Bragi. Og þeir sem
tala um „lækningu” og vilja
„lækningu” eru foreldrar hómó-
sexúal unglinga og einstöku lækn-
ar vegna þess að unglingurinn
bara HLÝTUR AÐ VILJA lækn-
ineu, og svo er það auðvitað
FYRIR BESTU.
Auðvitað eru til andlega sjúkir
hómosexúal einstaklingar, sem
vegna sjúkleika sins og sifellds
áróðursog þrýstings, vilja „lækn-
ingu” eða öllu heldur „einhverns-
konar lækningu” — en þetta á
auðvitað ekkert skylt við hómo-
sexúalhneigð.
Og auðvitað er enga „lækn-
ingu” að fá.
Varðandi fyrra atriðið sem
Bragi var ekki sáttur við, að þeir
sem eru hómósexúell spyrji sjálfa
sig og aðra nákvæmlega jafnlitið
að þvi' afhverju þeir eru hómó-
sexúell og heterosexúell spyrja
sjálfa sig o.s.frv..
Hvaða máliskiptir þetta atriði?
Auðvitað finnst hómósexúal
einstakling það sjálfsagt, og eðli-
legt að hann sé hómósexúal, en
auðvitað veit hann lika að svo
finnst ekki nærri öllum.
Heldur Bragi að hómósexúal
fólk sé sífellt að velta sér uppúr
þessari spurningu? — og ef svo
væri, hvað væri athugavert við
það.
Hvers vegna er það alltaf fyrsta
sem fólk spyr homma og lesbiúr,
afhverju þau eru hómósexúal?
Sannleikurinn, svart á hvitu:
hetero fólk veltir fyrir sér af-
hverju þessi og hinn sé hómó-
sexúal, meðan hommar og les-
biur velta fyrir sér afhverju allir
eru að velta fyrir sér afhverju
þau séu hómosexúal — og af-
hverju þau megi ekki vera það.
Svona ruglkenndur er nú sann-
leikurinn á þessum siðustu og
verstu timum.
Og undir það siðasta: Bragi
segir i viðtali við Morgunblaðið
15. móv. „að hann verði að viður-
kenna að hann sé þannig stilltur i
þessum málum að hann telji sig
afskaplega andsnúinn kynvillu og
allri auglýsingu á kynvillu i
hvaða mynd sem hún kemur
fram
Af hverju sagði Bragi þetta
bara ekki strax, i staðinn fyrir að
reyna að rangtúlka einhverjar
rannsóknir?
Og dr. Bragi, hvað er AUGLÝS-
ING á kynvillu?
Og sem lokaorð: Þessar rang-
túlkanir Braga og önnur orð hans
eru saklaus einsog blóm á engi,
samanborið við notkun hans á
rannsókninni sjálfri, en hér á ég
við aðhann hélt mikiðá loftihárri
tiðni sjálfsmorðstilrauna og einn-
ig hárri sjálfsmorðstiðni meðal
hómósexúalfólks, i þeim tilgangi
að viðhalda kúgun hómósexúal-
fólks (ogvið halda þannig hárri
sjálfsmorðstiðni). Það ætti ekki
að vera svo erfitt fyrir okkur að
skilja að þegar hómósexúal ung-
lingur fyrirfer sér vegna kyn-
hneigðar sinnar, þá er ekki bara
um sjálfsmorð að ræða, heldur
morð samfélagsins á þegni sin-
um.
... og mikið hefði ég viljað sjá
þátt um hómosexúalhneigð i leik-
ritinu, en þátturinn sem kenndur
er við hómosexúalhneigð, er um
hómósexúal reynslu heterosexúal
unglingspilta, að visu segir annar
þeirra að hann þekki HOMMA, og
að hommanum iiði bara bærilega
— og var gott að heyra það.
Annars var leikritið bara
djöfull skemmtilegt og gott.
Fordóman goðsagnir
Það hefði ekki þurft að koma
neinum á óvart, þegar fordóma
leysti i hjörtum þjóðarinnar
fyrripart vetrar svo að ár hugs-
unar og tilfinninga flæddu yfir
bakka sina og fylltu lesendadálka
dagblaða og samræður á manna-
mótum af kynþátta- og út-
lendingahatri.
Þjóð sem býr við vinnuþrælkun
einsog tiðkuð er hér á landi er
dæmd til að forpokast með til-
heyrandi heimsku og þröngsýni
og grimmd I kjölfarið. Það segir
sig sjálft, aðmaður sem litur ekki
upp frá vinnu sinni nema til að
matast og sofa, verður ekki mað-
ur til lengdar, heldur breytist
hann i eitthvað annað. Lifshættir
hér á landi stuðla að andlegri
hnignun og þröngsýni þess
manns sem ekkert þekkir utan
eigin hversdags-þrælkun, og að
öllu óbreyttu mun stórum hluta
þjóðarinnar hafa tekist innan tið-
ar að vinna sig niðurá öld steina
og villimennsku. Menningarlif er
enginn munaöur eða andleg offita
einsog margir virðast álita:
menningarlif er hugsun mannsins
og tilfinningum jafn nauðsynlegt
og matur er likamanum, og sé
maðurmn sviptur hinni andlegu
næringu, aflagast hugsun hans og
tilfinningar og eiga þá fordómar
og annar ófögnuður jafngreiðan
aðgang að huga hans og sýklar i
opið sár.
Fordómar birtast okkur á
marga vegu: sem vanþekking,
sem aflagaðar tilfinningar sem
brjótast út i móðursýki, sem
ómeðvituð vörn fyrir sjálfsimynd
okkar og lifshætti, svo eitthvað sé
nefnt. Það er eftirtektarvert hve
fordómar eru oft tengdari tilfinn-
ingum en vitsmunum, og birtast
okkur i móðursýki sem fer einsog
eldur i sinu um hugi manna: og
einm itt þetta gerir það að verkum
að fræðslan ein dugar oft ekki til
þegar uppræta á fordóma. Svo er
það auðvitað alltaf spurning
hversu fræðslan sé megnug: og
ég vildi að ég færi með ósannindi
þegar ég segi, upplýsingin á það
einnig til að éta börnin sin, rétt
einsog.. þið vitið. Bara að upplýs-
ingin sé ekki eins óseðjandi og ...
þið vitið.
I þvf samfélagi sem við byggj-
um hér i dag er ekki mikið um að
fordómar snúist uppi hróp og of-
beldi, þó að slikt hendi öðru
hverju.Ekki er þó þarmeð sagt að
litið sé orðið um fordóma.
Fordómar bara á annan hátt i
samfélagi okkar i dag, en við er-
um vön úr hefðbundnum bió-
myndum og skáldsögum.
Með öðrum orðum og skýrari:
ofbeldi og úth'rópun eru ekki
vandi hómósexúalfólks númer
eitt þegar athugaðar eru afleið-
ingar fordóma, heldur miklu
frekar tortryggnin og óttinn sem
gýs upp þegar hommi eða lesbia
koma í ljós: tortryggni og ótti
sem hvorttveggja i senn eru eitrið
sem gerir útaf við mannleg sam-
skipti og veggurinn sem felur ein-
staklinginn einsemdinni á vald.
Að ætla að hafa tölu á öllum þeim
fordómum sem dynja á hommum
og lesbium, er einsog að standa
undir úrhelli og reyna að telja
dropana sem lemja höfuðið.
Annars eru þessir fordómar, hver
fyrir sig, eiginlega aukaatriði.
Það sem máli skiptir er kjarninn
— viðhorfið — sem gerir þessa
fordóma mögulega. Og þarf að
taka það fram að viðhorfið er
uppmálun neikvæðins.
Arni Bergmann segir i bók sinni
Miðvikudagur i Moskvu, i kafl-;
anum um Gyðinga: „Að vera
Gyðingur er ákveðið hlutskipti.
Að vera Gyðingur er að hafa
rangt fyrir sér, vera sekur um
eitthvað. Kannski sekur um hvað
sem vera skal.” Hér er jafnt
ákomið með Gyðingum og
hómósexualfólki, og þessvegna
get ég sat: Að vera hommi er
ákveðið hlutskipti. Að vera
hommier að hafa rangt fyrir sér,
vera sekur um eitthvaö. Kannski
sekur um hvað sem vera skal.
Goðsagnir um hómósexúalfólk
eru svo miklar að vöxtum og svo
magnaðar og ótrúlegar og æðis-
lega spennandi, að það er ekki
hægt að gera þeim viðhlitandi skil
á dagblaðapappir nema með
hjálp aukablaðs. Þjóðviljinn
hefur ekki efni á aukablaði og ég
ekki þekkingu tD að skrifa það
sem þyrfti. Þannig er það útrætt
mál.
— Það ætti þó ekki að saka að
draga hér fram nokkrar goð-
sagnir sem allir eða flestir
þekkja: Einsog Gyðingar eru
hommar sakaðir um aö vera hug-
lausir — og einsog Gyðingar
máttu lengi vel ekki gegna her-
þjónustu — mega hommar það
víða ekki enn þann dag i dag .
Vitund almennings sagði:
Gyðingar eru ekki I hernum og
eru þarafleiðandi huglausir.
Vitund almennings segir:
hommar eru ekki i hernum og eru
þarafleiðandi huglausir. (Ath.
vitund almennings er sjúk. maður
geturverið hugrakkur án þess að
vera i her! og oftast þarf hug-
rekki til að láta óvin sinn lifa, en
mikið hugleysi til að kála
honum).
En hvað sem þvi lfður, að
hommum sé ekki leyft að ganga i
herinn (þ.e. maðurinn má ekki
vera hommi á pappirunum), þá
er óviða jafn mikið um homma og
einmitt i hernum — og á það
kannski vel við margan
hommann, að lifa I þessum
miskunnarlausa lokaða karl-
mannaheimi. (Astand i herjum
Evröpu gæti mögulega verið
þannig í dag, aðhætta sé á að liðs-
menn herja austurs og vesturs
fallist í faðma á viglinunni ef til
styrjaldar kæmi — og það yrði
alveg hræðilegt! ekki satt ?)
Og ef við gluggum i mannkyns-
sögubækurnar, blasir þá ekki við
okkur að meðal mestu striðs-
garpa sem þar riða um blaðsiður
með bláan mökk dauðans i kjöl-
farinu, eru hommar framarlega i
flokki, með Alexander mikla i
borddi fylkingar.
Skritið! En hommar hafa lika
fengið þetta hugleysis-orð á sig
vegna drottninganna svokölluðu,
þ.e. kvenlegu hommanna. Ég
sagði skritið, vegna þess að
drottningarnar ættu manna sist
skilið að fá á sig hugleysis-orð.
Drottningarnar eru einstaklingar
sem ganga algerlega i berhögg
við almenningsálitið, hundsa
venjur og vana, og fara sinar
leiðir —og tilþess þarf hið eina og
sanna hugrekki. Hvernig
heldurðu að þér mundi farnast ef
þér yrði plantað niður, með sam-
félagslega stöðu drottningarinnar
uppá vasann? Geturðu imyndað
þér erfiðleikana!
Við skulum reyna að muna, að
manndómurinn fer ekki eftir
likamshreyfingum eða klæða-
burði — það ætti ekki að vera svo
erfittog engum ofviða vitsmuna-
lega.
Hver hefur ekki heyrt söguna
um ögeðslega kynóða hommann
sem leitar á börn, unglinga og
fullorðna? Hver hefur ekki heyrst
að eins gott sé að vara sig á
þessum andskotum? Hver
kannast ekki við söguna um
hom mann sem splæsir á barnum i
von um elskhuga fyrir nóttina?
Hver þekkir ekki söguna um
hommann sem plataði strákinn
heim til sin undir þvi yfirskini að
þeir fengju sér i glas saman og
ræddu málin, og fyllti svo strák-
aumingjann, sem svo auðvitað
vissi ekki til sin fyrr en hann
vaknaði nakinn við hlið
HOMMANS i morgunsárið? Hver
hefur ekki heyrt um hommann
sem leitar á...?
Semsagt: allt stefnir að einum
punkti— uppmálun neikvæðisins
— og að það er homminn sem
leitar á....
En skyldi það nú vera homm-
inn, ef grannt er skoðað, sem
leitar á...? eða kannski að leitað
og ráðist sé á hommann með
ýmsum hætti, einsog t.d. þessar
sögusagnir gera á sinn hátt?
Við skulum reyna að fara i
saumana á hlutunum: Sögu-
sagnir eru bara spegilmynd við-
horfa f þjóðfélaginu — og af sögu-
sögnunum hér að ofan er hægt að
lesa heilmikið um hið almenna
viðhorf til hómósexúalfólks.
Hinsvegar eru sögusagnirnar
auðvitað marklausar sem lýsing
á hómósexúalfólki, högum þess
og gerðum.
„Já, en,” kann einhver að
segja, „hef ég ekki oftar en einu
sinni lesiö um homma sem teknir
voru fyrir kynferðisafbrot gagn-
vart drengjum? Og hvað meö
strá'kinn sem reyndi við kunn-
ingja sinn i Klúbbnum um dag-
inn? ”
Orþvi ég set þessar spurningar
fram skal ég lika svara þeim:
Héreftir sem hingaðtil munum
við lesa um kynferðisafbrot i
blöðunum, hvorttveggja gagn-
vart stúlkum og drengjum. !
hvert sinn sem framið er afbrot
gagnvart stúlku, fellur enginn
dómur á heterosexúal menn yfir
heildina, en i hvert sinn sem
framið er kynferðisafbrot gagn-
vart dreng, eru allir hommar
samsekir. Hér er á ferðinni það
sem kalla má samábyrgð, og