Þjóðviljinn - 05.06.1981, Síða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 5. júni 1981
Föstudagur 5. júní 1981 ÞJÓÐVILJINN — StDA 9
Aldrei
vandrædi
Þaö er sama viö hvern talaö er,
allir hrösa fslenska starfsfólkinu
á Lignano. Aö vonum, getum viö
tekiö undir eftir viku reynslu.
Lengstallra hafa unniö þar farar-
stjórahjónin Elsa Kristensen og
Svavar Lárussonog SVO hún Ing-
unn Sveinsdóttir, sem stjórnar
ræstingunni og hefur á aö skipa
tíu ungum blómarósum, mis-
reyndum i starfinu.
Elsa og Svavar stjórna skrif-
stofunni og halda öllum þráðum i
sinum höndum og hlýtur oft aö
vera erilsamt. Ekki vill Elsa þó
mikið gera Ur þvi:
— Það hafa aldrei verið nein
vandræöi hér, þvert á móti
ánægjulegt hvað fólkið sem
kemur er gott og yndislegt. Flest
er þetta fjölskyldufólk og eldra
fólk sem hingaö kemur.
Öllu skilað aftur
— Hvað er þér minnisstæöast?
— Tja, það er margs að minn-
ast. En erfiöast var kannski
þegar tveir þurftu aö fara i botn-
langaskurö á einni viku á sama
tima og hópur var að koma og
annar aö fara.
Klaka, klaka? sagöi Renata Casagrande á Afabar. Þeir sem héldu aö hún væri aö tala ítölsku skildu
náttúrlega ekki.
Mario Pifutti og Moda Nadia I matarbúöinni eru nær altalandi á Is-
lensku
Ofsalega gaman” „Ofsalega gott”
Letizia Deola vinnur á skrifstofu
Lúnunnar og cr búin að þekkja Is-
lendinga i 8 ár: Stundum hávaöi
þegar unga fólkiö er aö skemmta
sér, segir hún.
Þaö segirkannski sina sögu um
álit Islendinganna sem sækja
Lignano á Italiu heim á sumrin,
aö þau orö islensk, sem Italir i
grennd viö biístaöi landans þar
syöra viröast nota mest og allir
kunna eru ofanrituö og svo
„Bless, bless”, „Takk” og
„Borga seinna’,’ auk ymissa ann-
arra hentugra i daglegum við-
skiptum. Enda er þaö meötekiö
eftir nokkurra daga dvöl á staðn-
um, aö kunni maöur ekki annað-
hvort i'tölsku eða alpaþýsku sem
er móöurmálmargra ibúanna, er
langsamlega best aö bjarga sér á
islenskunni, svo margir kunna
oröið hrafl i henni siðan sumarit-
alirnir islensku hófu þar landnám
fyrir 8 árum. Gleymum enskunni
hér.
Lignano er dæmigerður baö-
strandarstaöur, langur og mjór
skagi framanviö Maranólón fyrir
botni Adriahafsins, nokkurnveg-
inn miöja vegu milli Feneyja og
Trieste og nærriskorinn frá landi
með ánni Tagliamento, hálfgerö
eyja. Byggðin skiptist I þrjá
hluta: Sabbiadoro, uppaf strönd-
inni miðri, sem varð fyrst til
nærri af sjálfri sér kringum sjó-
böö og siglingar. Pineta heitir i
höfuðið á miklum furuskógi og
heíur veriö skipulögö með þaö i
huga, að vernda náttdrueinkenni
og láta byggöina falla sem eðli-
legast inn i umhverfiö og loks er
nýjasta hverfiö, Riviera, þar sem
aöaláherslan er lögö á hvild og
heilsubót, ma. eru þar böö og
meöferöarstöövar fyrir gigtar- og
lungnasjUklinga og þá sem eru að
ná sér eftir beinbrot og þh. aö-
Rætt við
sumarítali
á Lignano
Sabbiadoro
geröir.
Allur bærinn hefur byggst n)p
kringum feröamennina sem hing-
aö sækja, mest i skreppiferöir á
eigin farartækjum frá löndunum
norðanviö, Austurriki, Sviss og
Þýskalandi, en lika lengra að, þó
ekki mikiö I hópum nema frá Is-
landi. Staðurinn getur nU tekið á
móti yfir 100 þUsund sumardval-
argestum i hótel og sumarleyfis-
ibtiðir i einu, auk skipulagöra
stæöa fyrir tjöld og sumarbUstaði
á hjólum. Það sem boöiö er upp á
er sól, sjór, gulur sandur, grunn-
sævi, skemmtistaðir og veitinga-
hUs, tækifæri til siglinga og alls-
kyns iþróttaiökana og margskon-
ar þjónusta. Þaö sama má finna
viöa annarsstaöar á svipuðum
breiddargráöum, svo ekki er
óeðlilegt að spurt sé, hvaö það er
sem dregur sama fólkið að þess-
um stað sumar eftir sumar.
Myndir: -eik-
Texti: -vh
Það er Feröaskrifstofan tltsýn,
sem skipuleggur feröir íslend-
inga til Lignano og þar bUa þeir i
miöhverfinu, Sabbiadoro, nánar
tiltekið á Tunglinu, þe. ibtiða-
blokkunum Luna 2—4og hafa gert
sér litið fyrir og skirt upp ýmsa
staöi einsog Ægisslöuna og
Laugaveginn td., nafngiftir sem
sennilega skyra sig sjálfar. A
Lunu 3. hafa nti btiið um tima á
hverju sumri i' nokkur ár hjónin
Hulda Siguröardóttir og Stefán
JUliusson rithöfundur, á sömu
hæð og oftast i sömu ibtið. Hvaö
sækja þau hingað?
— Við förum til aö vera i næöi,
viljum hafa friö og ró og fá hvild,
segja þau. En það sem dregur
okkur sérstaklega hingað er
gróöurinn. Þessi mikla gróska og
þessi stóri skógur gerir þennan
staö fallegri en viöast hvar i
sólarlöndum og sennilega er það
llka gróöurinn sem gerir lofts-
lagiö hér svo hollt.
Þau hjónin hafa ferðast viöa
um ævina og séö margt — kemur
þaö kannski meö aldrinum aö
vilja koma aftur á sama staö?
— Ekki endilega, telja þau. En
þaö er vissulega kostur, þvi þá
eyöist timinn ekki i aö finna tittir
staönum, hvar og hvernig á að
gera hvaö. Viö erum farin aö
kalla þetta aö fara i sumar-
btistaöinn okkar, fólkiö hér þekkir
okkur aftur og heilsar sem kunn-
ingjum, og við vitum fyrirfram
hvaö viö viljum gera. Eitt af þvi
sem viö leggjum mikiö upptir er
að hafa ibtiö og ráða sér sjálfur,
þvi maöur þreytist i litlu hótel-
herbergi. Hér erum við alltaf
heimavið framyfir hádegi,
verslum, göngum mikið og förum
i sjóinn og boröum svo Uti á
kvöldin.
Guð h]álpi
nágrannanum!
Þaö hefur heldur ekki litiö aö
segja, aö hingaö kemur sómafólk
frá Islandi, fólk af öllum stigum
og stéttum og viða af landinu og
siðast en ekki sist Urvalsstarfs-
fólkog fararstjórar.Fólk kynnist
fljótt, en er þó afskiptalaust og
Utaf fyrir sig.
— Þið eruð svo ánægö, aö ætla
mætti að allt væri fullkomið. Er
ekki eitthvað sem kvarta má yf-
ir?
— Ja, kannski eitt. Ltinan er aö
visu ekkert flott, en mjög þægi-
leg, nema að einu leyti: Hér er
svo hljóöbært að maöur getur
ekki á sér setiö þegar einhver
hnerrar i næstu ibtiö að segja:
Guð hjálpi þér!
Vera einsog
heima hjá sér
— Hvaö mynduð þið sem
gamalreyndir sumaritalir i
Lignano ráöleggja þeim sem
koma hingaö i fyrsta sinn?
— Fyrstog fremst aö vera bara
einsog heima hjá sér, hver og
einn eftirsinu höfði. Viö förum nti
ekki á þessi diskótek, en hér er
nóg af skemmtistööum fyrir þá
sem þaö vilja. Hér er gott aö
versla, en þarf svolltið aö velja
sér btiöimar. Maturinn er þó ekki
dýr, hvorki i btiðum eöa veitinga-
htisum og sjálfsagt að borða
italskan mat, sem er mjög
bragðgóöur, en ekki sérlega finn,
Spánn t.d. byöur upp á meira af
flnum kjötréttum.
Við höfum notfært okkur feröa-
lög sem boöiö er uppá og getum
mælt með þeim; dagsferö til
Feneyja, sem alltaf er gaman aö
komatil og þá ekki siður þessari
Þriggja landa syn, sem þeir kalla
svo, þá er farið til Júgóslaviu og
Austurrikis. Bled, þar sem gister
i Jdgóslavi'u, er einn fallegasti
staður sem við höfum séö, bær við
fjallavatn i djtipum dal með
snæviþakta toppa I kring. I Aust-
urriki er dvalið viö Wörtersee,
sem við köllum Kirnuna og siöan
ekið um Alpana til baka. Þá er
hægt aö fara til Flórens, en ekki
höfum við trti á eins dags ferö
þangað.
Spjallað við Huldu og Stefán yfir rauðvinsglasi á svölunum á Lúnu 3
Tölum um aö fara í
sumarbústaðinn okkar
Hann Tino Nardini sem Elsa ræðir hér viö er einskonar tengdasonur
íslands. Náði ikonuna, Ragnhildi Valsdóttur, úr hópi starfsfólks Ct-
sýnar eftir þriggja ára tilraunir, segir hann
Þaö er hins vegar enginn vandi
aö muna það ánægjulegasta. Eins
og við þekkjum, þá eru Islend-
ingar oft kærulausir með fjár-
muni hvernig sem er prédikaö og
varaö við. Þannig hefur það
komiö fyrir þrisvar, aö ferða-
menn hér hafa tapaö öllu sinu,
peningum, tékkum og skilrikjum.
En Iöll þrjti skiptin var öllu skilaö
aftur. Siöast haföi stór fjárhæö
verið skilin eftir i fjörunni og þaö
var tólf ára strákur sem fann og
skilaöi. Hann lét ekki nafns sins
getiö og viö höföum heilmikiö
fyrir aö hafa upp á honum aftur
til að þakka honum og greiöa
fundarlaun. En þá kölluöum viö
lika á blööin til aö segja frá þess-
um atburöi.
Bara sumarást
Þaö hefur veriö sagt um hana
Ingunni Sveinsdóttur, aö htin hafi
fæöst i rauöum sokkabuxum . Og
vist er htin sköruleg og ákveöin I
broddi fylkingar ræstingakvenna.
Auk Ingunnar stjórnar Sigriður
Aöalsteinsdóttir ræstingu um
mitt sumariö þegar mest er um
að vera.
Vistin hjá Ingunni er mjög
eftirsótt: Af 300 sttilkum sem
sóttu komast aöeins aö tiu. Þær
vinna saman tvær og tvær, það
eru heimslög, segir Ingunn, en
ekki alltaf fylgt. HUn setur einnig
þær reglur aö þær fari ekki Ut aö
skemmta sér nema a.m.k. tvær
saman.
— Þetta hafa allt veriö heiðar-
legar og góöar sttilkur og aldrei
nein vandræöi, sem talandi er
um, segir Ingunn. En þti mátt
gjarna segja þaö mömmunum,
sem eru aö reyna aö koma dætr-
unum að, að þetta er ekkert starf
fyrirm jög ungar stelpur. Bæöi er
þetta of erfitt fyrir þær og oft
mikil ábyrgö fyrir mig, ég hef
annaö aö gera en aö vera barna-
pia. Ég á sjálf unga dótturdóttur
og veit ekki hvað ég vildi heldur
eai senda hana hingaö?
_ ?????
— Ja, þti veist hvernig þetta
unga fólk er. Ég er vön að byrja á
að segja sttilkunum þaö, aö ef þær
veröi skotnar, þá sé þaö bara
sumarást. Það er áreiðanlega
einsdæmi ef það á viö venjulega
islenska unga konu aö btia eins og
Italir, innan um og meö allri fjöl-
skyldunni. Ég vil ekki aö þær
veröi óhamingjusamar.
— Talaröu orðiö itölsku?
— Ég skil þaö sem mér hentar,
en tala aðallega með höndunum.
Ég hef kynnst fólkinu hér I kring,
en þaö er betra að tala viö þaö is-
lensku en Itölsku. í fristundunum
labba ég mikið og stundum fæ ég
fjölskylduna i heimsókn. Mér
finnst indælt aö vera i hita, en er
enginn sóldyrkandi og lifi eigin-
lega eins og ítali, dreg fyrir
glugga og fer upp i rtim og sef um
miðjan daginn.
Hann Hjólmund þekkja allir landar I Lignano, en hann leigir út
reiöhjól, vespur og mótorhjól. Hér sést Hjólmundur, ööru nafni
Renato Bertoli, ásantt Christinu konu sinni á einu hjólinu.
Ingunn Sveinsdóttir og Svavar Lárusson aöal-
fararstjóri ræöa málin: A aö láta gera viöþessi
lök?
Stúlkurnar hennar Ingunnar i garöveislu hjá Nadalini, sem auk þess aö vera framkvæmdastjóri Lúnu-
húsanna ræktar rósir og kalkúna, er að koma upp skemmtigaröi, rekur fyrirtæki.
á dagskrá
^ Aðalbreyting okkar er sú að í fyrri umferð
forvalsins skuli ekki tilnefna kjörna
borgarfulltrúa eða þingmenn, heldur
Æ skuli þeir taka þátt í síðari umferð (gefi
Æ þeir kost á sér) ásamt þeim einstaklingum
M er valdir hafa verið í fyrri umferð
Þorsteinn
Magnússon
Lýðræðislegra forval
Fyrir nær mánuöi siöan skrifaöi
Svanur Kristjánsson dagskrár-
grein IÞjóöviljann þar sem hann
ræddi m.a. um ýmsa vankanta á
ntiverandi forvalsfyrirkomulagi
Alþýöubandalagsins I Reykjavik.
Þau atriöi sem Svanur minntist á
voru vissulega timabær þvi i
reynd hefur litil umræöa fariö
fram um forvalsfyrirkomulag i
Alþýöubandalagsfélagi Reykja-
vikur frá þvi aö aöalfundur
félagsins samþykkti 1978 aö taka
upp prófkjör viö borgarst jórnar-
og alþingiskosningar. Þetta kom
greinilega i ljós haustið 1979
þegar þingkosningarskullu óvænt
á, en þá höföu enn ekki veriö
mótaðar ákveönar hugmyndir
um hvernig staðiö skyldi aö fram-
kvæmd forvals. Þær forvalsregl-
ur sem settar voru haustiö 1979
varö þvi aö setja I nokkru hasti.
En þó fyrirvarinn væri litill þá
held ég aö þaö sé samdóma álit
meginþorra félagsmanna aö þær
hafi gefist all vel og I ljósi góörar
reynslu af siöasta forvali muni
fáir vilja sntia aftur til þess
ástands er fámenn uppstillingar-
nefnd réöi mestu um skipan
framboöslista félagsins.
Óleyst vandamál
Þrátt fyrir að forvaliö hafi tek-
ist blessunarlega vel er þaö var
fyrst framkvæmt er þar meö ekki
sagt aö á þvi séu engir agntiar. Sá
stutti fyrirvari er var til staöar,
aö setja reglurnar gaf ekki ráö-
rtim til aö hugleiða nákvæmlega
ýmis vandamál sem óhjákvæmi-
legt er aö taka afstööu til varö-
andi framtföarskipan þessara
mála. Meöal þess sem þurft hefur
að ræöa er hvort niðurstööur for-
vals skuli vera bindandi, hvort
veita eigi stuðningsmönnum
Alþýöubandalagsins sem ekki eru
flokksbundnir rét til þátttöku,
hvernig setja megi reglur er
stuðli aö eölilegri endurnýjun for-
ystumanna, hvernig tryggja megi
réttláta kynningu á þátttakend-
um i forvali og hvort setja þurfi
sérstök ákvæöi til aö tryggja hlut
kvenna á framboðslista.
1 ljósi þessara spurninga ákvaö
stjórn Alþyöubandalagsins I
Reykjavik aö skipa i marsbyrjun
nefnd til að gera tillögur um
breytingar á forvalsreglunum.
Meö þvi aö hefja nauösynlega
endurskoöun þetta snemma vildi
stjórn félagsins tryggja aö hægt
væri aö vinna vel aö þessum mál-
um og setja nýjar reglur meö
nægum fyrirvara fyrir næsta
forval er veröur eftir áramót
vegna borgarstjórnarkosninga.
Nefndinni tókst þó ekki aö skila i
heild tillögum fyrir aðalfund
félagsins i maimánuði s.l., en hins
vegar kynntu tveir nefndar-
manna, þeir Skúli Thoroddsen og
Þorsteinn Magnússon, hugmynd-
ir um breytingar á reglunum á
þessum aöalfundi. A framhalds-
aöalfundi sem haldinn veröur 15.
júni'n.k. verður svo tekin ákvörö-
un varöandi þær tillögur er fram
koma.
Tillaga um breytingu
Fyrir þá félagsmenn er ekki
áttu þess kost aö sækja siðasta
aöalfund félagsins þykir mér rétt
aö kynna stuttlega meginþátt til-
lagna okkar. 1 meginatriöum
byggjum viö á gömlu forvalsregl-
unum. Aöalbreyting okkar er sti
að I fyrri umferö forvalsins (til-
nefningarumferöinni) skuli ekki
tilnefna kjiýna borgarfulltrúa
eöa þingmenn, heldur skuli þeir
taka þátt i siðari umferö (gefi
þeir kost á sér) ásamt þeim ein-
staklingum er valdir hafa veriö i
fyrri umferö. t fyrri umferö til-
nefna félagsmenn 5 einstaklinga
sem uppfylla þaö skilyrði aö vera
ekki borgarfulltrtiar eöa þing-
menn. í siðari umferö stillir siöan
kjörnefnd upp þeim sem nefndir
voru á f lestum kjörseölum i fyrri
umferð ásamt þeim borgar-
fulltrtium ogþingmönnum er gefa
kost á sér til þeirrar umferöar.
Skal kjörnefnd stilla upp 12 nöfn-
um vegna þingkosninga og 15
nöfnum vegna borgarstjórnar-
kosninga.
Viö atkvæðagreiöslu i siöari
umferð ritar siöan kjósandi tölur-
nar 1,2,3,4,5 og 6 viö nöfn á listan-
um eins og hann óskar aö mönn-
um veröi raöaö á framboðslistann
viö alþingiskosningarnar, en
1,2,3,4,5,6,7,8,9 og 10 viö borgar-
stjórnarkosningarnar.
Stuðlað
að endurnýjun
Meö þvi' fyrirkomulagi sem hér
hefur veriö lýst er veriö að reyna
aö tryggja eðlilega endurnýjun
forystusveitar félagsins þvi þrátt
fyrir marga kosti sem forval
hefur, þá er þaö staöreynd aö þaö
getur leitt tÚ stöönunar i skipan
forystusveitar flokks. Þaö er
nokkuö almenn tilhneiging fólks
að kjósa þá sem eru þekktir af
fundum og Ur fjölmiðlum og þvi
hætta á aö þeir sem sinna störfum
i flokknum i kyrrþey og ekki ber
mikiö á opinberlega hafi ekki
mikla möguleika i persónukosn-
ingu sem forvalið óneitanlega er.
Viö teljum aö tillaga okkar gefi
hverjum og einum félagsmanni
aukna möguleika til aö komast
áfram til þátttöku i siðari umferö..
Slikt er vitaskuld öllu erfiðara
meö þátttöku borgarfulltrtia og
þingmanna i fyrri umferðinni, þvi
hætt er viö aö sú umferö (tilnefn-
ingarumferöin) sntiist fyrst og
fremst um þá, en hins vegar gefi
menn minni gaum aö þvi aö Ihuga
aöra kosti. Við skulum hafa það i
huga aö það felst i eöli tilnefning-
arumferöarinnar aö viö erum að
leita að fólki — en ekki aö kjósa
milli manna. Við erum aö leita aö
fólki sem hugsanlega getur skip-
aö þá fulltrtiasveit sem viö send-
um á þing og i borgarstjórn. í
tilnefningarumferöinni þurfum
viö þvi vitaskuld ekki á þátttöku
borgarfulltrtia og þingmanna aö
halda, þvi þetta er fólk sem við
þekkjum. Meö fyrri umferöinni
erum viö aö leita aö nýjum kröft-
um — tryggja að flokksmenn eigi
völ á eölilegri endurnýjun. Þaö er
siöan flokksmanna aö ákveöa i
siöari umferð hvort einhver
þeirra sem flestar tUnefningar
fær i fyrri umferö skuli koma I
staö kjörinna fulltrtia á fram-
boöslista. Við höfum hins vegar
með reglunum tryggt ákveðna
valkosti. Þaö er svo flokksmanna
aö ákveða hvernig þeir nota þá.
Kynning á
frambjóðendum
1 tillögu okkar er einnig ákvæði
er skyldar kjörnefnd til aö hafa á
hendi kynningu á frambjóöendum
fyrirsiöari umferö. Slikt er nauö-
synlegt vegna mismunandi
aöstööu frambjóöenda þar sem
sumir eru vegna stöðu sinnar
stööugt I fjölmiölum. Viö tökum
hins vegar ekki afstööu tilýmissa
annarra vandamála er nefndvoru
hér að framan svo sem varðandi
það hvort niöurstööur skuli vera
bindandi eöa hvort veita eigi
stuðningsmönnum Alþýöu-
bandalagsins sem ekki eru
flokksbundnir rétt til þátttöku
enda er hér um aö ræöa atriöi
sem viö fáum ekki viö ráöiö á
þessu stigi málsins þvi I lögum
Alþýöubandalagsins (sem aðeins
verður breytt á landsfundi) er
kveðiö á um aö prófkjör sé bundiö
við félagsmenn og niöurstööur
þess aöeins til leiöbeiningar.
Hvað varöar spurninguna um
sérstök ákvæði tU að tryggja hlut
kvenna þá teljum viö ekki ástæöu
á þessu stigi til aö gera sérstakar
ráöstafanir og höfum þá i huga
góða titkomu kvenna i siöasta for-
vali.
Leiðbeinmgar Há-
konar um trjárækt
Út er komin á vegum IÐUNN-
AR ný útgáfa, endurskoðuö, á
bókinni Ræktaöu garðinn þinn,
leiöbeiningar um trjárækt eftir
Hákon Bjarnason fyrrum skóg-
ræktarstjóra. Bók þessi kom út
fyrir tveimur árum og sýndi sig
að þörfin fyrir slika bók var mikil
þvi aö upplag fyrstu útgáfu er nú
þrotið. Nýja útgáfan er lagfærð
eftir þvi sem þurfa þótti. — 1 bók-
inni er gerö nokkur grein fyrir
sögu trjáræktar á Islandi, og skal
þá tekiö fram aö bókin fjallar um
trjárækt I göröum en ekki ræktun
skóga. Höfundur fjallar um gerö
trjánna og næringu, segir frá
uppeldi trjáplantna, gróöursetn-
ingu, hiröingu og grisjun. Þá er
skýrt frá skaöa á trjám og sjúk-
dómum. Ennfremur eru i bókinni
stuttar lýsingar á 28 tegundum
lauftrjáa, 24 runnategundum og
17 barrviöum sem rækta má i
göröum hér á landi. Fylgja um-
sagnir um lifsskilyröi hverrar
tegundar hérlendis, eftir þvi sem
reynslan hefur leitt i ljós. Aftast
eru skýringar á trjánöfnum og
skrá um heimiidarrit.
HAKON BJARNASON
RÆKTADU
GARDINN
ÞINN
LEIÐBEININGAR