Þjóðviljinn - 23.06.1981, Side 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriftjudagur 23. júnl 1981
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
itgefandi: Utgáiulelag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson
Auglysingastjóri: Þorgeir olalsson.
l nisjónannaiiur sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþor Hlöðversson
Klaðamenu: Altheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdottir, Magnus H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
iþróttafréttamaður: lngollur Hannesson.
Útlit og liönnun: Guöjon Sveinbjörnsson. Sævar Guðbjörnsson.
I.jósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Höldum göngunni áfram
Keflavíkurgangan 1981, sem fór fram á laugardaginn
tókst vel. Um600 manns gengu alla leið frá hliði Kefla-
víkurf lugvallar til Reykjavíkur, nær 50 kílómetra leið,
og þegar til Reykjavíkur kom margfaldaðist fjöldi
göngumanna, en göngunni lauk með fjölmennum úti-
fundi.
• Það er ástæða til að færa f orgöngumönnum göngunnar
þakkir f yrir f ramtak þeirra, svo og öllum þeim sem með
þátttöku sinni stuðluðu að þessum öflugu mótmælaað-
gerðum um friðlýst land og friðsamlegan heim.
• Þjóðviljinn heitir á alla þá, sem andvígir eru dvöl
erlends hers í landinu, að láta merki baráttunnar fyrir
herlausu landi aldrei falla fyrr en f ullur sigur er unninn.
Viðgöngum ekki frá Keflavíktil Reykjavíkur dag hvern,
en í verkum okkar og viðleitni alla daga ber okkur að
taka mið af því stóra markmiði að losa ísland úr hern-
aðarviðjum.
• Forsenda þess að okkur auðnist að sigra í hinni lang-
vinnu deilu um herstöðina er vakandi umræða úti í þjóð-
félaginu, fræðsla og kynning á öllum þeim margvíslegu
röksemdum sem við höfum fram að færa til styrktar
kröfunni um herlaust ísland. Það er okkar eigin innri
styrkur sem hér mun ráða úrslitum að lokum.
• Mikilvægt er að mönnum auðnist að byggja upp öf lugt
og varanlegt samstarf herstöðvaandstæðinga úr ólíkum
stjórnmálaflokkum burtséð frá því hvers konar ríkis-
stjórn fer með völd á hverjum tíma. Þarna hefur skort
nokkuð á að undanförnu. Þótt Alþýðubandalagið sé eini
stjórnmálaflokkurinn þar sem hver einasti maður er
andvígur dvöl erlends hers í landinu, þá er fleiri eða
færri herstöðvaandstæðinga að finna innan allra ís-
lensku stjórnmálaf lokkanna, — sem betur fer.
• Samstarf við friðarhreyfingar í öðrum löndum er
sjálfsagt og æskilegt, en forsenda þess hlýtur þó að vera
sú að slíkar hreyfingar séu með öllu óháðar ráðamönn-
um risaveldanna beggja og áróðursnetum þeirra.
• í Vestur-Evrópu sjást nú merki þess að nýjar hreyf-
ingar af slíku tagi láti til sín taka. Menn neita að lúta for-
sjá hins stríðsglaða forseta Bandaríkjanna. Við skulum
vona að þessum hreyf ingum vaxi fiskur um hrygg, og að
jafnframt takist þjóðum Austur-Evrópu smátt og smátt
að losa um þau heljartök sem stríðsvél hins risaveldisins
heldur þeim í. — Sjáið Pólland.
k.
Upp París
• Kosningasigur Mitterrands, Frakklandsforseta og
franska Sósíalistaflokksins nú er einn ánægjulegasti at-
burður í Evrópusögunni um langt skeið fyrir alla sósíal-
ista.
• Þótt verkin eigi enn eftir að tala, þá vekur þessi
mikli kosningasigur, fyrst í forsetakosningunum þann
10. maí og síðan í þingkosningunum sem lauk í f yrradag,
vonir um nýja þróun ekki aðeins í Frakklandi heldur víð-
ar.
• Trúlega hefur það aldrei gerst í sögunni að nokkur
sósíalistaflokkur í Evrópuríki ynni hreinan þingmeiri-
hluta út á svo róttæka stefnuskrá sem þá er Mitterrand
og flokkur hans börðust fyrir nú. l innanlandsmálum
Frakka má því vænta mikilla umskipta.
• Frá okkar sjónarhól skoðaðskiptirhitt þó meira máli
að sigur sósíalistanna f rönsku glæðir vonir um nýtt hlut-
verk Vestur-Evrópu, bæði gagnvart risaveldunum í
austri og vestri og síðast en ekki síst gagnvart þriðja
heiminum. Ekki fer milli mála að sögulegt hlutverk
Frakklands á f yrri tíð er Mitterrand, f orseta ríkt í huga.
Hann veit að hið besta úr þjóðlegum og alþjóðlegum arf i
f rönsku byltingarinnar, Parísarkommúnunnar og fyrstu
sósíalistanna kallar hann og félaga hans til dáða.
• Það er ekki neinn venjulegur vanmetakrati sem ger-
ir Regis Debray, trúnaðarmann Che Guevara, að ráð-
gjafa i utanríkismálum og lætur það verða sitt fyrsta
verk að bjóða ekkju Salvadors Allendes, hins myrta for-
seta Chile að mæta við innsetningu í forsetaembættið
ásamt hinni grísku Melinu Mercouri.
• Slík tákn skiljast um allan heim.
I París er enn á ný risið merki þeirrar jafnaðar-
stefnu og þess lýðræðis sem heimurinn þarfnast mest.
k.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifslofa: Guörun Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Kristin Fétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Baröardóttir.
I’ökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Ötkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Keykjavik, simi 8 13 33.
I’renlun: Blaöaprent hf„
klrippf
Sosem ósköp
frjálst
Félag frjálshyggjumanna
byrjaöi f fyrra aðgefa út timarit
sem á að koma út þrisvar á ári
og heitir Frelsið Nú hefur fé-
lagið látið binda inn fyrsta ár-
ganginn i bók og sendir út og
biður um ritdtíma.
Frelsið er sérkennilegt rit.
Argangurinn er um 340 siður.
Það er gefiðút af mikilli rausn:
myndakostur mikill, auglýsing-
ar svo út úr fltíir (um 70 siöur).
Það er ekkert til sliks rits spar-
að. Ekki þurfa tveir aðstand-
endur þess, Skafti Harðarson og
Hannes Gissurarson ritstjtíri
annað en frétta af þvi að
„frjálshyggjubúö” sé starfandi
i London og New York, þá gera
þeirsér sérstaklega ferð þangað
að skoða bökalista!
Hannes stóð einn
Merkilegust eru kannski sjálf
hlutföllin i" efni ritsins. Þegar
auglýsingasiður og þessháttar
hafa verið dregnar frá, þá eru
eftir um 260 siður (rækilega
myndskreyttar, en um það
hugsum við ekki sérstaklega).
Af þessum 260 skrifar Hannes
Hólmsteinn 145 (við reiknum
honum þa samantektir sem
heita „Fréttir af hugmyndabar-
áttunni”. Stilinn á þeim frá-
sögnum leyfir ekki að aðrir séu
haföir undir grun). Nú. Þá fara
30 siður til viðbótar i þýöingu á
fyrirlestri eftir andlegan fööur
ritsins, Hayek, og i spurningar
til hans og svör frá honum:
Hannes Hólmsteinn tekur það
einnig saman. Eru eftir alls 75
siöur handa öllum öðrum frjáls-
hyggjumönnum, Eykon og Jón-
asi Haralz og ólafi Björnssyni
og minni spámönnum, sem
skrifa nokkra bókadóma.
Þetta er merkilegt. Allir
blaðalesendur vita, að Hannes
Gissurarson er dugnaðarforkur
svo lofsvert er — en hvernig i
ósköpunumstendurá þvi, að hin
volduga hægribylgja, sem okk-
ur er sagt að hafi verið aö hrisl-
ast um löndin, að hún verður hér
á fslandi einskonar einkamál
eins manns? Getur það verið, að
hugsjónamenn, kenndir við
seðlahyggju, hafi ekkert að
segja? Ekkert fram að færa
annað en skylduauglýsingar
sem þeir láta fyrirtækin sin
borga?
Það er engu likara.
Kirkjan i villu
Hannes ritstjóri og höfundur
ritsins hefur mikla þörf fyrir að
tyfta menn sem fara út af þeim
brautum sem hann vill að menn
gangi. 1 umsögn um Kirkjuritið
skammar hann t.d. kirkjunnar
menn fyrir að „iofa einn au-
virðulegasta loddarann á valda-
stóli í Blálandi (Afriku)” og á
þá við Nyerere, forseta Tans-
anfu, sem hefur reyndar verið
talinn með skástu þjóðarleið-
togum álfunnar. Nyerere er ka-
þólskur maður, en sósialisti
einnig, og það þola þeir ekki i
Frelsinu. Hannesi finnst einnig
skelfilegt til þess að vita að
„guðfræðingar hafa setið á
skrafi við marxsinna” og sér af-
leiðingar af þeirri herjans villu
hér og þar. Meðal annars i grein
eftir unga konu i Kirkjuritinu,
sem minnir á aö maöurinn sé
mtítaður af félagslegum skil-
yröum um leiö og hann breytir
þjóðfélaginu með skapandi at-
höfnum sfnum — „Maöurinn
verður aðeins mennskur i gegn-
um samskipti sin viö aðra
menn” segir hún. Hannes kemst
umsvifalaust að því að þetta sé
marxisk og andkristileg kenn-
ing, „hófáiyggjukenning þvert á
hina kristilegu”. Það er nú svo.
Kristindómur á, eins og allir
vita, ættir aö rekja til gyðing-
dtíms, sem er mjög rækilega út-
færð „hóphyggjukenning”. Það
mætti skjóta þvi að ritstjóran-
um, að hann ætti að reyna að
sýna Gyöingum t.d. i New York
fram á það, að það væri aöeins
stigsmunur en ekki eölis á trú
feöra þeirra og Marxismanum.
Er guð
kapítalisti?
Hér skal ekki fariö langt Ut i
þá sálma, en aðeins minnt á
það, að ritstjóri Frelsis er viss
um að guð sé kapitalisti, eða
eins og hann segir: „frjáls-
hyggian er eina rökrétta álykt-
unin, sem draga má af siðferði-
legum forsendum kristinna
manna”. (Það er reyndar fróð-
legt, aö sá sami Hannes Hólm-
steinn, hefur haldið þvi fram á
málfundi um franska heimspek-
inginn Sartre (bls. 295), að
„draumurinn um bræöralag
ætti ekki við á okkar dögum”).
Það sem fyrr var til vitnað um
kristilegheit kapitalismans hefur
Hannes eftir „hugsuðunum ”
Maritain og Röpke, en hann er
afar mikið fyrir að láta nöfn
detta hér og þar: ritið er allt að
verulegu leyti ivitnanir i það
sem aðrir hafa sagt undir for-
merkinu: „annar eins maður og
Óliver Lodge fer ekki með
neina lýgi”. Frjálshyggjumenn
sýnast annars furðu svipaðir
vissri tegund marxista, ekki sist
þeirri sem vissi alla hluti betur
en aðrir sitt hvorum megin við
heimsstyrjöldina siðari. Rit-
stjórinn er t.d. alveg handviss
um, að hann sé i félagsskap við
endanlegan sannleika. í frásögn
af klúbbfundi með Hayek i Kali-
forniu i september i fyrra segir
hann svo undir lokin: „Það er
hressandi að sleppa úr þeirri
þröngu kytru sem stjórnmálin
búa i uppi á Islandi og komast út
á víðáttuna, þar sem lögmál
réttrar hugsunar gilda og eina
leiöarljósiö er einstaklingsfrels-
ið”.
Með leyfi að segja: þegar
menn hafa fundið „lögmál
réttrar hugsunar” — þá mega
þeir fyrst fara að vara sig.
HversKonðf
rökrœða?
Ritstjóri fór fram á það i bréfi
til klippara, aö tekin væri upp
við hann rökræða enda bæri
Þjóðviljanum „siðferðileg
skylda” til að taka afstöðu úl
málflutnings þeirra í Frelsinu.
Við spyrjum á móti: með
hvaða aðferðum vilja frelsis-
menn tala við andstæðinga? Hér
var áöan minnst á þaö, að
Frelsisritstjóra fannst það i
sjálfu sér rangt (sjálfsagt „röng
hugsun”) að guðfræðingar og
marxistar ræöist við. Ekki nóg
með þaö. Hann setur upp hunds-
haus yfir því að ræðumenn á
ráöstefnum samtakanna Lif og
land eru honum ekki allir að
skapi. Hann telur það bersýni-
lega skaðlegt frjálslyndi að
„innan um fijálslynda lýðræðis-
sinna eru menn eins og Arni
Bergmann, Þorbjöm Brodda-
son, B jörn Þorsteinsson og Thor
Vilhjálmsson”. Þetta finnst
honum ámælisvert af þvi að
„sumar hugmyndir (náttúrlega
þeirra martna sem nú voru
nefndir) eru hættulegar sjálfu
frelsinu tilaö hafahugmyndir”.
Með öðrum orðum: Frelsis-
menn vilja frelsi — nema hvað
þeir einir sem hafa fundið
„rétta hugsun” um frelsið eiga
aö ráða því hverjir taki til máls
á opnum vettvangi, þar sem
ýmsir straumar mætast.
Málflutningur frelsismanna
býður þvi'upp á það öðru frem-
ur, aö hagrætt sé frægum um-
mælum Napóleons: „Klóraðu
frjálshyggjumanninn og fasist-
inn kemur i ljtís”!
Á réttri leið
I einni klausu ritsins er þvi
fagnað aö „ungir og frjálslyndir
menn” sem Frelsið telur sina
samherja, séu að ná áhrifum i
Sjálfstæðisflokknum — það fólk
er upp talið og þvi fagnað. Óvart
hljóta leiðir að liggja saman i
mati Þjóðviljans og Frelsis á
þeirri þróun. Einnig við hljótum
aö fagna þvi' aö Frelsisliðið og
málflutningur þess fá sem mest
áhrif i Sjálfstæðisflokknum : það
getur ekki leitt til annars en að
sá flokkur hætti að vera stór-
veldi i' islenskum stjórnmálum
og setjist við hlið Konservativ
folkeparti i Danmörku eða
skyldra htípa. Það væri einnig
mjög hentugt slíkri þróun, ef að
einhver góður sjóður fyndist,
sem dreifði sjálfu timaritinu
Frelsi sem viðast ókeypis: þá
mundu fleiri vita að hverju þeir
ganga þar sem frelsishjaliö
nýja er. ókeypis sögðum við —
þvi miöur eru ekki likur á að
markaöslögmálin dugi þessu
frjálshyggjuriti til þeirrar út-
breiöslu sem þaö á sannarlega
AB
tekin væn upp skiUö. AR ,
;ða. enda bæri I
•9 skorrid