Þjóðviljinn - 29.12.1981, Side 5

***r '•"$ tfr*
# r \ t' -
#>\* • i > f • hVk l * : í
* ' i v • ' ■ ” * ....
Þribjudagur 29. desember 1981. ÞJÓÐVILJINN — SIDA S

búskapar gætu miklu betur stýrt
greiðslujöfnuði sinum en önnur
riki. Þess vegna kæröu bankarnir
sig ekki um aö setja fram spurn-
ingar (um greiðsluþol ofl.).”
Alþjóðastofnanir
Ekki er, þegar þetta er skrifað,
vitað til hvaða ráða bankarnir
ætla að gripa. Raddir heyrast um
að þeir veröi að afskrifa eitthvað
af skuldunum, einnig er sagt, að
það sé ekki hægt annað en lána
Pólverjum enn meira fé. Inn i
þetta mál kemur nýleg umsókn
Pólverja um aðild að Alþjóða
gjaldeyrissjóðnum (IMF) og Al-
þjóðabankanum. SU aðild gæti að
þvi leyti treyst lánstraust Pól-
verja að IMF getur sjálfur tryggt
áhættu lánveitandans. En hér
fylgir sá böggull skammrifi að
fyrrgreindar peningastofnanir
setja ýmisleg skilyrði fyrir lán-
veitingum, sem að þvi er margir
gagnrýnendur ekki sist frá lönd-
um þriðja heimsins, telja jafn-
gilda ihlutun um innanrikismál
þátttakanda. Og það verður
sannarlega undarlegt ástand i
Póllandi ef að pólitikin á i senn að
ráðast að pólitiskum vilja Sovét-
manna og vestrænum kapital-
iskum hagsmunum...
AB tók saman.
veriðaðslá áalmennum peninga-
markaði siðan um 1970. Þeir áttu
á þvi ári sem senn er liðið að
borga 450 miljónir dollara i vexti
eina saman — en gjaldeyrisforði
þeirra er metinn á aðeins röskar
220 miljónir dollara.
Sá fræðilegur möguleiki er fyrir
hendi, að einhver skuldarhafi fari
af stað og krefjist uppgjörs á van-
goldnum skuldum og aðrir yrðu
þá að fylgja á eftir til að fá eitt-
hvaðUrþrotabUinu.En bankarnir
eiga of mikið i hUfi til að þeir
reyni að leggja inn á slika braut
að þvi er Pólland varðar.
Um 460 alþjóðlegir bankar hafa
á undanförnum árum lánað Pól-
verjum 17—18 miljarði dollara.
Að sönnu eru þær skuldir ekki
allar gjaldfallnar á þessu ári, en
sá hluti þeirra sem átti að greiða
1981 hefur ekki verið greiddur og
reyndar aðeins hluti vaxtanna.
Festu
Þessvegna byrjuðu fulltrUar
helstu skuldhafa að stinga saman
nefjum i sumar leið um frestun á
greiðslum. Samið var við Pól-
verja um greiðslufrest, en samt
var ætlast til þess að þeir greiddu
a.m.k. vexti. Samkomulag þetta
hefur enn ekki verið undirritað,
og valdataka herráðsins hefur
enn frestað ákvörðunum i málinu.
En Dvsedner Bank i Frankfurt,
sem á mikið inni hjá Pólverjum,
hefur látið það frá sér fara, að
hann bUist við þvi að herforingja-
stjórnin reyni að virða samkomu-
lag það sem fyrr var um getið.
Bankamenn vestrænir munu
reyndar hafa meiri samUð með
stjórnvöldum en hinum bönnuðu
verkalýðssamtökum — og má
reyndar vera að þessi skuldamál
séu ein skýring á þvi, hvers vegna
flestar vestrænar rikisstjórnir
hafa verið mjög varfærnar i um-
mælum sinum um setningu her-
laga I Póllandi, og haft það mjög
á oddi að hér væri um „innanrik-
isvandamál” að ræða.
Sérfræðingar sem hafa farið
ofan i viðskipti Pólverja við al-
þjóðlega banka, segjast undrandi
á þvi, hve fáfróðir þeir séu um
pólskt efnahagslif. Svo fáfróðir,
að, eins og segir i nýlegri grein i
Information um þetta mál,
„maður verður að spyrja sig að
þvi, hvernig á þvi stendur að
þessi risalán voru veitt yfir-
höfuð”.
Regnhlifin
I peningaheiminum hafa menn,
að sögn sama greinarhöfundar,
setttraustsitt á svonefnda „regn-
hlífakenningu”. HUn er i þvi fólg-
in að ef Pólland yrði með öllu
gjaldþrota, þá mundu Sovétrikin
koma til skjalanna og borga
bönkunum það sem þeir teljast
eiga. Röksemdin er sú, að Sovét-
menn geti ekki leyft það, aö áætl-
unarbúskapurinn sé rúinn inn að
skinninu af vestrænum banka-
samsteypum.
Þessvegna hefur forsenda
bankanna veriö sú, að þaö væri
skynsamleg fjárfesting að lána
Pólland er gjaldþrota
hvað gera bankamir?
,,Sem bankamaður
verð ég að viðurkenna,
að það væri gott ef
Rússar réðust inn i Pól-
land. Þá væru sovét-
menn skuldbundnir til
að greiða erlendar
skuldir Pólverja”.
Þetta segir breskur banka-
maður I viðtali við Sunday
Times — og lætur þar með uppi
afstöðu margra peninga-
manna — sem þeir að visu ekki
hafa hátt um, þvi að hún er ekki
beinlinis uppbyggileg siðferði-
lega. Og þessi ummæli beina at-
hygli að einu af mörgum þeim at-
riðum i hinu pólska dæmi, sem
reynt er að fræða menn um og
skýra þessa daga.
Borga ekki vexti
Pólland er nú á barmi gjald-
þrots — ekki vegna matvæla-
skorts og almenns vöruskorts,
heldur blátt áfram vegna þess að
Pólverjar geta ekki með neinu
móti greitt afborganir af lánum,
sem þeir hafa i vaxandi mæli
Austurblökkinni undir hinni so-
vésku „regnhlif”. Lawrence
Brainard frá „Bankers Trust” i
Bandarikjunum segir i viðtali við
Sunday Times:
„Það var Utrædd afstaða á pen-
ingamarkaði, að lönd áætlunar-
hini
bombur
með leikföngum
og spádómum
4C Ydgob á ■■ Séoriuteiníege
Parfy
bombur
Flugeldamarkaðir
Hjálparsveita skáta
Attþu
þer draum ?
Ljuft er aö lata sig dreyma, - og kostar ekki neitt
En viljiröu aö draumur þinn rætist, dríföu þig þá til næsta
umboðsmanns HHj og láttu hann segja þér
allt um þaö hvernig HHÍ geturgerbreyttfjárhagsstööu
þinni. Vinningslíkurnar gerast ekki betri!
Vinningaskrá
•«••••••••■•••••••••
•••• »•••»«■« ••••
•••• •••••••• ••«•
•••■•■•••• ••••
••»••••• »••»••••
• «•• •••• ••••
••*• ••••••••••••••
•«•••«••••«•••••••••
•••••••• ••••••••••
200 000
50 000
30.000
20.000
7.500
1 500
750
1.800 000
450 00Ó
270.000
3.960 000
7 897 500
40 797 000
79 555 500
9
198
1 053
27 198
106.074
^HAPPDRÆTTI
HÁSKÓLA ÍSLANDS
134.550
450
134 730 000
1 350 000
hefur vinninqinn
136.080 000