Þjóðviljinn - 06.01.1984, Side 4

Þjóðviljinn - 06.01.1984, Side 4
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN'Föstudágur 6. janúar 1984 DlOWIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýðs- hreyfingar og þjóðfrelsis Útgefandí: Útgáfufélag Þjóðviljans. Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir. Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson. Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir. Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson. Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir. Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson. íþróttafróttaritari: Víðir Sigurðsson. Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann. Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar. Auglysingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson. Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson. Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir. Húsmóðir: Ðergljót Guðjónsdóttir. Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir. Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir. Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333. Umbrot og setning: Prent. Prentun: Blaðaprent hf. Tímamót Fram- sóknatflokksins Núvérandi ríkisstjórn er tímamótastjórn í því tilliti, að hingað til hafa stjórnmálaflokkar farið í samstjórn með Sjálfstæðisflokknum með því fororði, að veita íhaldinu aðhald, að halda því í skefjum. Framsóknarflokkurinn, sem eitt sinn var félagshyggju- flokkur, fór á sínum tíma í ríkisstjórnir með Sjálfstæðis- flokknum á þessum forsendum. En auðvitað dapraðist flokknum flugið eftir langvarandi íhaldssamvinnu. Þrátt fyrir það tókst á stundum að milda ásjónu Fram- sóknarflokksins í vinstri ríkisstjórnum og Alþýðubanda- laginu sérstaklega tókst að leiðrétta línuna hjá Framsókn með aðhaldi í stjórn og stjórnarandstöðu. En nú er annað uppi. I íhaldsstjórn þeirri sem þjóðin situr uppi með fer Framsóknarflokkurinn með forystuhlutverk. Framsókn- arflokkurinn hefur nú gengið fram fyrir skjöldu íhaldsins í málaflokkum sem hingað til hafa verið aðal svörtustu afturhaldsflokka. Og Framsóknarflokkurinn hefur í tíð þessarar ríkisstjórnar gengið feti framar en erkiíhaldið í fjölmörgum málum. Um þetta eru alltof mörg dæmi. Framsóknarflokkur- inn hefur gengið lengra fram í herdaðrinu einsog nýjustu dæmi sanna heldur en meiraðsegja Morgunblaðið treystir sér til að verja. í afstöðunni gagnvart launafólki er Framsóknarflokk- urinn orðinn harðsvíraðri en hinn hreini flokkur atvinnu- rekenda. Framsóknarflokkurinn hefur á öllum stigum þessarar ríkisstjórnar gengið harkalegar að verkalýðs- hreyfingunni en Sjálfstæðisflokkurinn sjálfur. Þannig vildi Framsóknarflokkurinn til að mynda að samninga- bannið stæði enn lengur en íhaldið féllst á í núverandi ríkisstjórn hefur Sjálfstæðisflokkurinn eignast jafnoka sinn og gagnrýnislausan jábróður í því að hleypa inn erlendu fjármagni í landið. Og þegar svo er komið að þessi fyrrverandi félagshyggjuflokkur er orðinn einsog blaðafulltrúi hjá stórauðvaldinu í Sjálfstæðis- flokknum, er réttlætanlegt að spyrja hvort Framsóknar- flokkurinn muni ekki deyja út - með Tímanum? Runnið til í olíunni Dagblað sem olíufélag og stórkaupmenn gefa út í Reykjavík ýjar að því í leiðara í gær, að hrunadans ríkisstjórnarinnar í atvinnumálum sé einhvers konar „Ieikur“ sem allir eigi að taka þátt í á forsendum ríkis- stjórnarinnar. „Verður verkalýðshreyfingin látin skerast úr leik?“ spyr Tíminn af þjósti í tilefni af hug- myndum ríkisstjórnarinnar um svokallaðar atvinnu- málanefndir. Þessi leiðari Tímans staðfestir þær grunsemdir, að ríkisstjórnin hafi hugsað sér að gera atvinnumálanefnd- ir ábyrgar fyrir andstyggilegustu afleiðingum stjórnar- stefnunnar; atvinnuleysinu. Auðvitað ræður verkalýðshreyfingin sér sjálf og sinni atvinnumálastefnu, sem er allt önnur en atvinnumála- stefna ríkisstjórnarinnar. Verkalýðshreyfingin getur því ekki látið leiða sig einsog lamb til slátrunar í slátur- húsi ríkisstjórnarinnar. Hún er ekki að neinu leyti ábyrg gagnvart hinni fjandsamlegu ríkisstjórn. Annað hvort hefur Þórarinn Þórarinsson runnið til í olíunni hjá nýja hlutafélaginu sem gefur út Tímann eða skrifað leiðarann af hreinræktuðum prakkaraskap. Þórarinn veit alténd að úrslit þess leiks eru fyrirfram ráðin, þarsem andstæðingurinn ræður öllu í senn; knettinum, línuvörðunum og - dómaranum. í þeim leik gerist ekkert fyrr en áhorfendurnir taka til sinna ráða og gera út um leikinn. Að því kemur. -óg klippt ShitswnassodNÞhifÞret* om 1Þ1%T:# uruier&ökniny: Vissa yrken utsatta det W . skHsmiMO^ _ et finns stressiga, I rilriiga och trUttande yr- ken, som frestar hárt pá samlivet Det flnns intel- lektueiia yrken, dar man inte lever sá borgerligt, sUger Gunnar och Bente öberg. Deir doktorer pá skilsmissor. Gunhar ár psykolog och Bente socionom. Deras avhandling he- ter "Skilsmássa, sorg och förlus- ter” — upplevelser som de áven har prívat erfarenhet av. B&da har genomg&tt smártsamma skilsmássor. . Just nu genomför Gunnar och Bente en stor intervjuundersök- ning av ett 60-tal familjer dár föráldramn har skilt sig och har gemen6am v&rdnad av barnen. — Det ár sv&rt att dra n&gra intelligenta slutsatser av DN:s | undersökniong utan att ta reda p& de bakomliggande faktorerna till skilsmássorna, ságer de. [ Mánga orsaker - Det ka, lorsaker uom >nju finnas b&de yttre npíHaáatai — Ofta ár dessa mánniskor dubbelarbetande, har kanske skiftjobb som gör att de sállan ses och ovanpfi det kanske ocks& har d&lig ekonomi. Det innebár att det inte blir mycket över till att ha det bra tillsammans. - I m&nga familjer ár det s& lite kitt mellan föráldrarna — det ár i stort cialt tryck. Man kánner varand- ra, hjálper varandra och kontrol- lerar ocks& varandra p& ett helt annat sátt án i staden. I till exem- pel lantbruket finns ocksft en helt annan gemenskap kring arbetet — jorden och djuren — án i de flesta andra yrken. - Mángifter om sig snabba- reánkvinnor efterenskils- _ mássa. Dárför á't&tuÍ£len I fr&nskilda krnnnor högre anfránskilda tnán, sager Gunnar och Bente öberg, doktorerpá I skilsmássa. Fo»o 'JAN E CARLSSON mindre vanligt. Kvinnor, som i 75 procent av fallen ár de drivande bakom skilsmássan. skiljer sig först och váljer ny partner sena- re. — Mán som dáremot blivit be- dragna blir sö kránkta att dfrras sjálvkánsla knácks. De söker snabbt bilda ny familj för att f& Ekki örugg höfn Hjónabandið er ekki eins ör- ugg höfn og hér áður. Alltaf fjölgar skilnuðum hér sem annarsstaðar. Ef gefa ætti í upp- hafi árs ungum og ógiftum gott ráð þá væri það helst að leita sér að bónda eða presti sem maka vilji viðkomandi bindast ein- hverjum til lífstíðar. Nýlega var gerð í Svíþjóð ein- stæð rannsókn, þar sem grafist var fyrir um það hvaða áhrif atvinna manna hefði á skilnaðar- tíðni. Kemur þar margt fróðlegt í Ijós. Þeir sem eru í sviðsljósinu, leikarar, myndlistarmenn, rithöf- undar, sjónvarpsfólk og plötu- snúðar eru hvað óstöðugastir í hjónasænginni. Þeir ku ekki falla inn í hið borgaralega reglusama líferni sem er forsenda fyrir var- anlegu hjónabandi. Það kemur einnig á daginn að í láglaunahóp- um sem vinna á vöktum er skiln- aðarprósentan næstum jafnhá og hjá fólkinu í sviðsljósinu. Það var talið skýrast af því að fjölskyldur þar sem kannski bæði hjónanna vinna á vöktum hafa litla mögu- leika til þess að þróa sínar sam- vistir og uppúr flosnar áður en varir. 100% fjölgun Skilnuðum hefur fjölgað um 100% á sl. tíu árum í Svíþjóð, og þar skilja 20 þúsund hjón að borði og sæng á ári hverju. Hjón- in Gunnar og Bente Öberg, sál- 3 mínútur í dómsdag Dómdagsklukkan var búin til af hópi kjarnorkuvísindamanna árið 1947 til þess að sýna á graf- ískan hátt hve heimurinn væri nærri kjarnorkuútrýmingu að þeirra áliti. Mánaðarritið Bul- letin og Atomic Scientist - Fréttabréf kjarnorkuvísinda- manna - hefur birt dómsdags- klukkurnar um hver áramót. Að þessu sinni komust 47 vísinda- menn, þar af 18 Nóbelsverð- launahafar, að þeirri niðurstöðu að færa bæri klukkuna fram um eina mínútu þannig að hana vant- aði þrjár mínútur í 12. Þetta er hið næsta sem stóri vísirinn á klukkunni hefur komist þeim litla fræðingur og félagsráðgjafi, hafa nýlega lokið doktorsritgerð um þetta fyrirbæri, og nefnist hún: „Skilnaður, söknuður og missir“. Þau telja að fjölgun skilnaða sé endurspeglun af auknu efnahags- legu sjálfstæði kvenna, sem þurfi ekki lengur að hanga í hjóna- bandi eingöngu af efnahagsleg- um ástæðum. Það kemur fram í könnuninni að konur í „karla- störfum“ eru fráskildar í meira mæli heldur en konur í hefð- bundnum kvennastörfum. í svo- kölluðum tæknistörfum eru frá- skildar konur helmingi fleiri en fráskildir karlmenn. Metið þar eiga konur sem aka strætisvagni eða sporvagni, fimmta hver kona í þeim störfum er fráskilin. Enda þótt könnun DN stað- festi hið lélega orð sem fer af hjónabandsstöðugleika lista- manna þá afsannar hún þá for- dóma að sjómenn og sölumenn séu sérstaklega lausir í rásinni. Það má vera að þeir eigi sér stúlku í hverri höfn, eða hverjum smábæ, en splundruð hjónabönd eru ekki algengari í þessum störf- um heldur en hjá meðal- Svensson. 7.49% allra vinnandi manna í Svíþjóð voru fráskildir 1980, en það er um það bil sama prósentan og hjá sjómönnum. Vaktavinnufólk og bændafólk Mörg af þeim störfum sem f Dómsdagsklukkan á tólf, þ.e.a.s. kjarnorkuútrým- ingu heimsins, í þrjátíu ár. Dómsdagsklukkan var að ráði vísindamanna sett á sjö mínútur í tólf árið 1947. Klukkan hefur náð því að vanta tvær mínútur í tólf, en það var árið 1953 þegar Sovét- menn sprengdu fyrstu vetnis- sprengju sína. En hún hefur líka verið færð aftur á tólf mínútur í tólf, og síðast gerðist það árið tengjast hárri skilnaðarprósentu eru láglaunastörf þar sem fólk er á faraldsfæti, oft stressandi og þreytandi, og vinnutíminn ó- reglulegur. - Oft er þetta fólk á vöktum bæði hjónin og sjást sjaldan auk þess sem fjárhagur heimilisins er slæmur. Það gefast því fáar stundir til þess að hafa það gott saman, segja Gunnar og Bente Öberg. - Það er venjulegt að hugsa sér að best sé fyrir fólk að hafa sem ólíkust störf. Veru- leikinn er allt annar. Þeir sem hafa mikið sameiginlegt, jafnvel starfið, hafa mfeira sem bindur þá saman en það sem skilur þá að. Þetta kemur vel fram á lands- byggðinni, þar sem er bæði sterkt félagslegt net og þrýstingur. Þar þekkjast menn, hjálpast að, hafa eftirlit hver með öðrum, og taka sameiginlega þátt í að yrkja jörð- ina og annast dýrin. Fram kemur í rannsóknum að fleiri konur eru fráskildaren menn. Það skýrist af því að karlmenn gifta sig aftur eftir skilnað fyrr en konur. Oft er karlinn á eftir nýrri konu, en kon- an hefur það sjaldnar að skilnað- arástæðu. Og hafi karlinn verið kokkálaður reynir hann að giftast sem fyrst til þess að endurheimta sjálfsvirðingu sína. Og svo hefur konan oftast forsjá barnanna og þessvegna lítinn tíma til þsss að svipast um eftir nýjum maka. - ekh '72, þegar Sovétmenn og andaríkjamenn undirrituðu mkomulag um takmörkun arnorkuvopna sem gengið hef- ískyggilegt tal Færsla dómsdagsklukkunnar úr 4 mínútum í 3 mínútur í 12 er tilkomin vegna þess að afvopnun- arviðræður hefur rekið í strand og vopnakapphlaupið er hafið með nýjum krafti. Bernard Feld ritstjóri Bulletin of Atomic Sci- entist ritaði af þessu tilefni: „Þetta er ekki aðeins spurningin um tölu kjarnorkuvopna, heldur er það ískyggilegra að tal og lát- æði leiðtoga kjarnorkuveldanna virðist boða að þeir séu reiðubún- ir að nota þessi vopn“.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.