Þjóðviljinn - 23.02.1984, Blaðsíða 10

10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 23. febrúar 1984
A
iS&J
Fóstrur -
aðstoðarfólk
Fóstrur óskast við dagheimilið Furugrund.
Fullt starf. Þurfa að geta hafið störf sem fyrst.
Einnig óskast starfsfólk til afleysinga.
Upplýsingar gefur forstöðumaður í síma
41124.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á Félags-
málastofnun Kópavogs, Digranesvegi 12.
Félagsmálastofnun Kópavogs
Söluskattur
Viðurlög falla á söluskatt fyrir janúarmánuð
1984, hafi hann ekki verið greiddur í síðasta
lagi 27. þ.m.
Viðurlög eru 4% af vangreiddum söluskatti
fyrir hvern byrjaðan virkan dag eftir eindaga
uns þau eru orðin 20%, en síðan eru viðurlögin
3,25% til viðbótar fyrir hvern byrjaðan mánuð,
talið frá og með 16. mars.
Fjármálaráðuneytið
Norrænn styrkur til
bókmennta nágrannalandanna
Fyrsta úthlutun norrænu ráðherranefndarinnar (mennta-
og menningarmálaráðherrarnir) 1984 - á styrkjum til
útgáfu á norrænum bókmenntum í þýðingu á Norður-
löndunum - fer fram í maí.
Frestur til að skila umsóknum er: 1. apríl 1984.
Eyðubiöð ásamt leiðbeiningum fást hjá menntamála-
ráðuneytinu í Reykjavík.
Umsóknir sendist til:
NORDISK MINISTERRÁD
Sekretariatet for
nordisk kulturelt samarbejde
Snaregade 10
DK-1205 Köbenhavn K
Sími: DK 01-11 47 11 og þar má einnig fá allar nánari
upplýsingar.
Orðsending frá
Lífeyrissjóði verzlunarmanna
Lífeyrissjóður verzlunarmanna sendi í byrjun
febrúar yfirlit til allra sjóðfélaga um greiðslur
til sjóðsins þeirra vegna á síðasta ári, 1983.
Yfirlit þessi voru send á heimilisföng, sem
sjóðfélagar höfðu 1. desember 1983, sam-
kvæmt þjóðskrá.
Þeir sjóðfélagar, sem fengið hafa sent yfirlit,
en hafa athugasemdir fram að færa, svo og
þeir sjóðfélagar, sem telja sig hafa greitt til
sjóðsins á síðasta ári en ekki hafa fengið sent
yfirlit, eru beðnir um að hafa samband við
viðkomandi vinnuveitanda eða skrifstofu
sjóðsins.
Lífeyrissjóður verzlunarmanna
Jarðarför móður okkar, tengdamóður og ömmu
Ingiríðar Árnadóttur
Skólavöllum 4, Selfossi,
fer fram frá Selfosskirkju laugardaginn 25. febrúar kl. 13.30.
Árni Einarsson Guðrún Lilly Ásgeirsdóttir
Unnur Einarsdóttir Gunnar Á. Jónsson
Jóna Einarsdóttir Jón Helgi Hálfdánarson
og barnabörn
Blaðberi óskast
á Háteigsveg
MÚBVIUINN
Síðumúla 6 Sími 81333.
Þórunn Eiríksdóttir:
Augliti til auglitis.
Höf. Elin Bruusgaard.
Þýð. Sigríður Thorlacius.
Leiftur 1983.
Skyldi merkisbókin „Augliti til
auglitis" hafa orðið undir í jólabók-
aflóðinu? Ég minnist þess a.m.k.
ekki að hafa séð hennar getið en
langar til að vekja athygli á henni.
Það má með sanni segja, að höf-
undur kemur víða við. I upphafi er
hún stödd í New York, meðlimur
norsku sendinefndarinnar á Alls-
herjarþingi SÞ. Lífsreynslu sinni
þar og hvarvetna þar sem við fáum
að fylgjast með henni lýsir hún í
stuttum og snjöllum svipmyndum.
Hún hefur þann hæfileika að geta
komið ótrúlega mörgu að í stuttu
máli - um leið og hún skilur lesand-
ann jafnan eftir með margar
áleitnar spurningar og umhugsun-
arefni.
Elin Bruusgaard hefur á undan-
förnum kvennaáratug sótt ýmsar
alþjóðlegar kvennaráðstefnur og
ferðast sem fulltrúi hjálparstofn-
ana til þróunarlanda - til Zambíu,
Keníu, Sri Lanka, Pakistans, Pól-
lands og Indlands - til að fylgjast
með því að hjálparfé sé varið eins
og til var ætlast.
Konur hittast
„Þetta er fyrst og fremst bók um
það þegar konur hittast", segir á
bókarkápu og er það sannmæli.
Hvar sem Elin Bruusgaard fer
tekst henni ekki aðeins að kynnast
ytri lífskjörum, heldur fær hún
konur til að opna sig og ræða við sig
í trúnaði og kynnist þannig hugsun-
arhætti þeirra og lífsviðhorfum.
Enda tileinkar hún bókina öllum
þeim „sem lyftu dyralokunni frá“.
Og hvað kemur svo í ljós þegar
dyralokunni hefur verið lyft?:
„Konur úr yfirstéttum þriðja
heimsins með auð sinn og yfir-
læti... þorpskonur með börn sín á
baki, börn við hönd, börn í móður-
kviði... Berandi byrðar, lítilsvirtar
og kúgaðar... Konur úr fátækra-
hverfum stórborganna...“
Hún hittir ekki síst konur sem
þekkja ekkert annað en sárasta
hungur og örbirgð. f samanburði
við hinn hrikalega vanda fátækustu
þjóðanna sýnast vandamál Vestur-
landabúa bæði fáfengileg og auð-
leysanleg. Ráðherra á Sri Lanka
segir vð Elínu:
„Við höfum blátt áfram ekki ráð
á því að allir landsmenn borði sig
metta á hverjum degi. Ef því væri
framfyigt mundi allt okkar efna-
hagslíf hrynja. Ef við ættum öll að
fá bara eina matskeið af hrísgrjón-
um til viðbótar, yrðu það 200 milj.
kg á ári. Hvaðan ættum við að fá
það magn?“
Hún hittir sjúkar konur, klæð-
lausar konur:
„Okkur langar til að tala við
konurnar. Hvar eru þær? Aðeins
örfáar sjást innan um börnin og
karlmennina. Konur eru ekki sér-
lega mikilvægar. Þær komast ekki
einu sinni í hagskýrslur yfir látna.
Þær eru feimnar og ófúsar að trana
sér fram. En við þráumst við þar til
við heyrum ástæðuna og fyrirverð-
um okkur.
Þorpið á ekki nógu marga sarí
handa öllum konunum sem þar
búa. Fólkið er svo sárafátækt að
sex konur geta orðið að skiptast á
um hvern sarí. Kona fer ekki út
nema í sarí. Við getum ekki annað
en lotið höfði og blygðast okkar.“
Uppeldið
Hún hittir konur sem veita ungri
stúlku hlutdeild í hinni fornu hefð.
Hún á að vera karlmanninum til
geðs - ævinlega:
„Er hann þreyttur? Þú ættir að
bera byrðina fyrir hann. Er hann
kátur? Syngdu og dansaðu með
honum, hversu þreytt og sjúk sem
þú ert. Er hann drukkinn? Vertu
góð við hann eins og barn sem þú
elskar. Er hann hrottafenginn?
Auðmýktu þig. Þú hefur ekki verið
honum til geðs. Hann á rétt á að
berja þig“.
„Hversvegna kennið þið henni
þetta jafnframt sem þið lýsið því
hve undirokaðar þið séuð af karl-
mönnum?" spyr höfundur.
„Þetta er okkar menning. Aðra '
arfleifð höfum við ekki til að miðla
henni, þetta er hennar eina vörn,“
ansar Chanara dálítið beisklega.
Hvorki hún né við eigum annarra
kosta völ“.
Elin sýnir fram á að þróunar-
hjálpin, sem mætti líkja við lítinn
dropa í stóru stöðuvatni, kemur
sumstaðar að gagni, annarsstaðar
ekki:
„Það er svo oft að við sjáum
framkvæmdir sem verða skamm-
lífar, framkvæmdir sem hófust
vegna þess að einhver sem var á
ferð fann sig knúinn til að hjálpa.
Þetta fólk setur af stað fjársöfnun
án þess að hugsa um afleiðingarnar
af því að koma á fót nýrri stofnun ef
ekki eru til fjármunir til áframhald-
andi reksturs".
Hverskonar
samstaða?
Hún kynnir okkur líka fyrir vel
menntuðum kvenskörungum í á-
hrifastöðum víðs vegar að, sem
brenna af áhuga á að bæta kjör
kvenna, og segir frá kvennaráð-
stefnum, sem líklega staðfesta fyrst
og fremst hvílíkt regindjúp skilur á
milli vestrænna kvenna og kvenna
þriðja heimsins - þó að fráleitt sé
raunar að flokka konur í aðeins
þessa tvo hópa.
Á einni kvennaráðstefnunni full-
yrðir æði beisk kona að það sé að-
eins eitt sem öll heimsins
stjórnkerfi eigi sameiginlegt - að
mismuna konum.
„Er systrasamstaðan, sem konur
Vesturlanda sýna konum þróunar-
landa, ný tegund nýlendustefnu?
Hve djúpt ristir sú samúð og það
umburðarlyndi sem við hrósum
okkar af?“
Við skulum hlýða á gagnrýnis-
raddir úr þriðja heiminum:
„Þið talið svo hátt um systrasam-
hyggð. En hverjum gagnar sú sam-
staða? Eigið þið að velja þær úr
sem njóta umhyggju ykkar og
skilnings?... Lítum á ykkar eigin
systur. Hvar var systrasamstaðan
eftir heimsstyrjaldirnar? Miljónir
ungra manna voru drepnar. Jafn
margar konur urðu mannlausar,
glötuðu tækifærinu til að eignast
fjölskyldu. Ykkur, sem voruð svo
heppnar að geta stofnað fjöl-
skyldur, dettur ykkur aldrei í hug
að deila manninum, sem þið búið
með, með einhverri af meðsystrum
ykkar? Það ætti að vera
mannréttindi að búa með einstakl-
ingi af hinu kyninu. Þið hreyfið
hvorki hönd né fót til að hjálpa
þessum miljónum kvenna. Þvert á
móti verjið þið karlmanninn sem
þið fenguð með kjafti og klóm.
Hugsið þið aldrei um einsemdina
og örvilnunina sem meðsystúr ykk-
ar búa við? Hvað mynduð þið segja
ef við í Afríku og Asíu hæfum fjár-
söfnun fyrir þessum málstað, ef við
vildum losa þessar konur undan
einstæðingsskapnum, ef við útbás-
únuðum ykkur opinberlega sem
eigingjarnar og bundnar gamalli
hefð? Mynduð þið vilja þiggja þá
systurlegu samstöðu? Hvað mynd-
uð þið segja?"
„Ja, hvað myndum við segja?
Hvað höfum við gert; höfum við
eyðilagt tilttrú kvenna þróunar-
landanna til okkar?“, spyr bókar-
höfundur. Lokaorð hennar eru:
„Við verðum að viðurkenna að
konur eru ekki þjóðarheild, sem
hægt er að gera kröfur til né getur
gert sameiginlegar kröfur til ann-
arra. En þetta - að við getum ekki
talað einum rómi - er það ekki það
sem gerir lífið svo undursamlegt og
merkilegt, svo spennandi að lifa
því?“
Af framangreindu er ljóst að efni
bókarinnar er mjög alvarlegt. En
hún er hressilega skrifuð og tekur
mann fanginn. Og ekki er annað
hægt en brosa, t.d. að viðureign
norrænu kvennanefndarinnar við
Mama Kanvasa sem er ekki aldeilis
ein af þeim undirokuðu, heldur
voldugasta konan í Zambíu - og
veit af því.
Það eru út af fyrir sig meðmæli
með bókinni að svo málsnjöll og
vandvirk kona sem Sigríður Thorl-
acius hefur þýtt hana. Ég kann
henni þakkir fyrir að hafa gert ís-
lenskum lesendum mögulegt að
njóta þessarar bókar sem á mikið
erindi við okkur.
Þórunn Eiríksdóttir.