Þjóðviljinn - 29.03.1985, Qupperneq 4

LEIÐARI
StDriðjuraforkan niðurgreidd
- glansmyndin dofnar
Fátt er gleöilegra en þegar tilkynnt er um
hagnað fyrirtækja;að þau hafi borið sig og
. starfsmenn njóti þess að einhverju í
launum. Að sama skapi er fátt hvimleiðara
en þegarfyrirtæki beita blekkingarstarfsemi
um hagnað eða tap, eftir því sem borgar sig
hverju sinni, - að ekki sé nú talað um þegar
virtir fjölmiðlar taka upp blekkingarstarf-
semi um hagnað sem er ekki þjóðhagslega
fyrir hendi. Einmitt þetta gerði Morg-
unblaðið í ritstjórnargrein í gær, - þegar það
hefur hagnað Járnblendifélagsins að
Grundartanga til skýjanna.
Á sama degi og Morgunblaðið ástundar
áróðursblekkingar í leiðara stingur blaðið
undir stól upplýsingum sem þurrka út þá
glansmynd sem stóriðjupostularnir í Sjálf-
stæðisflokknum vilja gefa þjóðinni af slíkum
rekstri.
í Morgunblaðinu í gær er ekki að finna
staf um fréttatilkynningu, sem Ólafur Ragn-
ar Grímsson stjórnarmaður í Landsvirkjun
sendi fjölmiðlum um rekstrarstyrk Lands-
virkjunar til Járnblendifélagsins.
Þar kemur fram, að Járnblendifélagið
greiðir um helmingi minna verð fyrir rafork-
una en Alusuisse-hringurinn og telur þó
enginn að það verð sé of hátt. Meðalverð
raforku frá Landsvirkjun til Járnblendifé-
lagsins er 6.6 millidalir, Alusuisse greiðir nú
um 12.6 millidali, en hins vegar selur
Landsvirkjun til almenningsveitna raforku
fyrir 32 millidali.
Forstjóri Járnblendifélagsins tilkynnir að
fyrirtækið hafi skilað 132.2 milljón króna
hagnaði. Ef Járnblendifélagið hefði greitt
Landsvirkjun sama verð fyrir raforkuna á
árinu 1984 og Alusuisse gerir nú, hefði fyrir-
tækið orðið að greiða Landsvirkjun 111.9
milljónir króna til viðbótar. Auðvitað er al-
menningur látinn greiða þennan rekstrar-
styrk í gegnum hærra verð frá Landsvirkjun
til neytenda. Hér er því um enn einn þáttinn í
sorgarleik stóriðjudraumanna að ræða.
í fréttatilkynningu Ólafs Ragnars segir: „í
raun greiðir almenningur í landinu veru-
legar útflutningsbætur til Járnblendiverk-
smiðjunnar í gegnum hið lága orkuverð.
Afurðir verksmiðjunnar eru að (Dessu leyti í
sama flokki og ostar og kindakjöt.
Þótt raforkuverðið til Alusuisse sé engan
veginn nógu hátt er það lágmarkskrafa að
Járnblendiverksmiðjan greiði hliðstætt verð
fyrir orkuna og ÍSAL. Það er því nauðsyn-
legt að eignaraðilar Landsvirkjunar, - ríkið,
Reykjavíkurborg og Akureyri - og stjórn
Landsvirkjunnar, beiti sér fyrir því að teknir
verði upp að nýju samningar um raforku-
verð til Jámblendiverksmiðjunnar".
í sjálfu sér er gleðilegt að launafólk í
Járnblendiverksmiðjunni á Grundartanga
skuli hafa fengið launauppbót og enginn
efast um að fólkið hafi unnið fyrir því. Það
leiðir hugann að því að óeðlilega lágt hlutfall
rekstrarkostnaðar fyrirtækja á íslandi fer í
launagreiðslur, enda eru laun hérlendra
hrikalega lág miðað við nágrannaþjóðir
okkar. Morgunblaðið lætur einnig skína í
tilganginn með launauppbót, með því að
segja í leiðara í gær, „að forsendur slíkra
greiðslna eru fallnar“, þegar illa árar í
rekstri.
Sífellt fleiri eru farnir að átta sig á því að
stóriðjan er ekki sá kostur í atvinnulífi sem
íslendingar geta reitt sig á í framtíðinni. Það
ævintýri borgar sig einfaldlega ekki. Það er
engum til góðs að upplýsingum um hið lága
raforkuverð, sem almenningur greiðir niður
fyrir stóriðjuna sé stungið undir stól.
KUPPT OG SKORIÐ
Fiskur og
tundurdufl
Nú er svo komið að meira að
segja Dagfara á DV þykir nóg um
það hve lúsiðinn Geir Hallgríms-
son er við að „auka hervœðingu á
íslandi". Það er minnst á ratsjár-
stöðvarnar í pistli hans í fyrradag
og það nýmæli að varðskip og
fískiskip íslensk „verði notuð til
tundurduflatálmana". Verði nú
stutt í að Landhelgisgæslan og
LÍÚ verði eins konar útibú frá
Pentagon og að sjómennirnir
verði munstraðir í herinn. Síðan
segir Dagfari:
„Þetta er út af fyrir sig mikið
þjóðráð hjá Geir, þvíþá fœrfiski-
skipaflotinn það verkefni að veiða
tundurdufl úrsjónum eftirað fisk-
urinn er upp urinn. Og þá fœr
landhelgisgœslan það verkefni að
aðstoða flotann á tundurdufla-
veiðum þegar ekki þarf að hafa
áhyggjur af fiskveiðum í land-
helginni.
Þannig getur gœslan og land-
helgisbrjótarnir sameinast um
varnir landsins, enda eru varnirn-
ar mun mikilvœgari en fiskurinn
eða fólkið í landi nú. Það gerir
lega landsins, eins og allir vita.
Skítt veri með þjóðina og sjávar-
útveginn meðan Atlantshafs-
bandalagið lifir og stendur vörð
um legu landsins“.
Lausaleiksbörn
og velferð
Bragð er að þá barnið finnur
stendur þar. Vilborg Davíðsdótt-
ir skrifaði grein í DV á dögunum
þar sem hún veittist m.a. að
frjálshyggju Friedmans og hans
nóta. Hún vitnaði m.a. til þeirrar
kenningar Friedmanhjónanna,
að velferðarkerfið hafi leitt til
þess að óskilgetnum börnum
fjölgi gífurlega. Ástæðan sé
augljós: „einstœðarkonurfá réttá
opinberum styrkjum ef þeer
eignast börn“ sagði Rose Frie-
dman á blaðamannafundi sem
tímaritið Frelsi hefur víst skýrt
frá með pompi og pragt.
Það er margt skrýtið við
staðhæfingar hinna frægu frjáls-
hyggjuhjóna um samfélagsmál.
Og það spaugilegasta við þessa
hér er blátt áfram það, að hún er
kolröng. Styðst ekki við stað-
reyndir.
Vikurritið Newsweek birti ný-
lega grein um þungun unglings-
stúlkna í ýmsum löndum. Það
kom á daginn að í Bandaríkjun-
um verða helmingi fleiri stúíkur
ófrískar á aldrinum 15-19 ára en í
Bretlandi og þrisvar sinnum fleiri
en í Svíþjóð og Frakklandi. Bæði
fæðingar og fóstureyðingar á
þessum aldri eru a.m.k. tvisvar
og allt upp í níu sinnum algengari
í Bandaríkjunum en í evrópskum
velferðarþjóðfélögum. Styrkir
eða ekki styrkir við einstæðar
mæður koma þessu máli ekkert
við, segir rannsóknin. Staðhæf-
ingin um að ungar og einstæðar
konur eignist börn vegna styrkja
er bull: í þeim löndum sem
Bandaríkin eru borin saman við
er fyrirgreiðsla við mæður og þá
einstæðar mæður yfirleitt miklu
betri en í Bandaríkjunum.
Newsweek segir, að ástæðan
fyrir því að svo miklu munar á
Bandaríkjunum og þeim löndum
sem höfð eru til samanburðar sé
fyrst og fremst sú, að kynlíf, sér-
staklega kynlíf unglinga, sé miklu
þvingaðra og háð boðum og
bönnum en í hinum löndunum.
í flóttamanna-
samtökum
Það er verið að tala um það í
blöðum hvort Alþýðubandalagið
eigi heima í Öðru alþjóðasam-
bandinu eða ekki. Jón Baldvin
formaður Alþýðuflokksins segir í
því tilefni á þá leið, að Alþýðu-
bandalagið hafi um nokkurt
skeið verið „eins konar pólitísk
flóttamannasamtök, á flótta frá
fortið sinni".
Sjálfsagt finnst mörgum þetta
bölvuð skilgreining, en svo þarf
alls ekki að vera. Alþýðubanda-
lagið er pólitísk flóttamanna-
samtök að verulegu leyti þótt
ekki væri nema vegna þess að í
flestum kynslóðum Alþýðu-
bandalagsmanna er mikið af fólki
sem hóf feril sinn í Alþýðu-
flokknum en flúði þaðan undan
miklum hægrisveiflum og öðrum
leiðindum. Það fólk átti sér pólit-
íska fortíð sem það flúði, sem
betur fer.
Það er reyndar svo, að ef
marka má Landnámu og aðrar
ágætar bækur fornar, þá eru ís-
lendingar í raun og veru einskon-
ar pólitísk flóttamannasamtök
undan norsku konungsvaldi. Og
þótt einhver kvartaði yfir því, að
hann hefði gert „kröpp kaup“ í
því að hreppa Kaldbak en láta
akra - þá sneru menn ekki við
aftur, heldur hófust handa í nýju
landi.
Nei, það er ekki sem óbest að
vera í flóttamannasamtökum.
Morgunblaðið skrifar lofgrein
um járnblendiverksmiðjuna að
Grundartanga í leiðara í gær.
Hún er farin að græða, segir blað-
ið. Það er Sverri Hermannssyni
og skipulagssnilld hans að þakka,
segir blaðið. Hér er komin fyrir-
myndin fyrir aðra, segir blaðið.
Járnblendiverksmiðjan á Grund-
artanga er spor inn í hina sælu
framtíð samvirkrar blöndu
menntunar, þekkingar, fram-
taks, vinnu og fjármagns.
Það er nú svo.
Nú hefur Ólafur Ragnar minnt
menn á það, að Járnblendifélagið
greiðir ekki nema helming þess
orkuverðs sem Álverið greiðir -
og þar eftir miklu miklu minna en
almenningur eða þá önnur fyrir-
tæki. Ef þeir á Grundartanga
borguðu svipað og álverið væri
þessi framtíðararður Morgun-
blaðsins kominn til Landsvirkj-
unar. Og almenningur þyrfti þá
ekki að borga hina glæstu fram-
tíðarsýn Morgunblaðsins niður
með háu orkuverði í þeim mæli
sem nú gerist.
í fyrrnefndum leiðara er að
sönnu minnst á það einu orði að
Járnblendifélagið borgi lágt
orkuverð. En manni sýnist helst
af þeirri klausu, að annaðhvort
skipti það engu máli - eða þá að
þetta fírnalága verð sé enn eitt
snilldarbragð Sverris Hermanns-
sonar iðnaðarráðherra. -ÁB
DJÖÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufólag Þjóðviíjans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritatjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttaatjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson,
Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndlr: Einar Ólason, Einar Karlsson.
Utlit og hönnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkaleatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfatofuatjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreið8lustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglý8inga8tjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýslngar: Anna Guðjónsdóttir, Ásdís Kristinsdóttir,
Hreiðar Sigtryggsson.
Afgrelðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmœöur: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýslngar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmlðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
• Áskriftarverð á mánuðl: 330 kr.
Afgreiðsla blaðsins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN, Föstudagur 29. mars 1985