Þjóðviljinn - 26.09.1986, Blaðsíða 13

HEIMURINN
Goshverir
eru nú taldir í hættu á Norðureyju
Nýja Sjálands og hefur stjórn
landsins gripið til róttækra að-
gerða til að vernda goskraftinn.
Hverir þessir eru á Rotorua-
svæði, og telja yfirvöldin að þeir
séu „þjóöarfjársjóður", sem allt
verði að gera til að bjarga, enda
hefur þetta svæði mjög mikið að-
dráttarafl fyrir túrhesta. Jarð-
fræðingar segja að virkni hve-
ranna hafi minnkað mikið undan-
farin sjö ár og kenna um borhol-
um, sem valdi því að vatnsþrýst-
ingurinn fer mjög minnkandi. Til
að efla goskraftinn að nýju hefur
stjórn Nýja Sjálands því ákveðið
að loka tugum borholna endan-
lega og loka í sumar, sem nú er
að hefjast, einnig öllum borholum
í grennd við Pokutu-hver, sem er
einn hinn stærsti í heimi. Á þess-
um slóðum er gufa og heitt vatn
úr jörðinni mikið notað í hótelum, í
iðnaði og til upphitunar á húsum,
og hafa því ýmsir íbúar svæðisins
borið fram mótmæli gegn ráð-
stöfunum stjórnarinnar. Sagði
talsmaður þeirra, að þeir myndu
beita sér gegn þeim þar sem þeir
væru ekki sannfærðir um að þær
væru nauðsynlegar.
Magadansbann
var mjög á dagskrá á þingi stjórn-
enda og skipuleggjenda borga
Múhameðstrúarmanna, sem
haldið var í Kairó nýlega. Komu
þar saman stjórar og skipulags-
menn frá 38 borgum í 23 löndum
Múhameðstrúarmanna til að
skeggræða hreinlæti, mengun,
varðveislu bænahúsa og önnur
brýn vandamál borganna. í lok
þingsins mæltu menn sérlega
með því að næturklúbbar með
magadans og vínveitingar yrðu
gerðir útlægir úr þeim borgum
sem lúta lögum spámannsins,
skyldu engin ný leyfi veitt fyrir
opnun nýrra næturklúbba og
eldri leyfi ekki vera framlengd.
Youssef Abu-Taleb, borgarstjóri í
Kairó, sagði að tilmæli um þetta
yrðu send yfirvöldum hinna ýmsu
borga Múhameðstrúarmanna,
en svo réðu þau sjálf hvort þau
færu eftir henni eða ekki.
Eldgos
varð í Etnu í fyrrinótt og þurfti að
loka Fontana Rossa flugvellinum
í Cataníu á Sikiley vegna ösku-
falls á flugbrautirnar. Flugvöllur-
inn var þó opnaður aftur síðar í
gær eftir að búið var að hreinsa
hann. Gosið stóð ekki yfir nema
stuttan tíma, en talsvart hraun
streymdi niður hlíðar fjallsins og
sást ösku- og reykskýið langa
vegu að.
ERLENDAR
FRÉTTIR
JÓNSSON /R E (J T E R
Frakkar senda
herlið til Togo
París- Frakkar hafa ákveðið að
senda flugher og landher til
Afríkulýðveldisins Togo, að
beiðni stjórnvalda þar, en fyrir
skömmu var þar gerð tilraun til
valdaráns. Kom þetta fram í til-
kynningu sem franska varnar-
málaráðuneytið birti í gær.
Skothríð hófst aftur í Lome,
höfuðborg Togo, í gærmorgun,
tveimur sólarhringum eftir að
árás var gerð á aðsetursstað for-
setans. Sú árás mistókst en
þrettán menn létu lífið, og virðist
talsverð ólga hafa verið á þessum
slóðum síðan. Fréttir eru af
skornum skammti, enda er flu-
gvöllur höfuðborgarinnar nú lok-
aður, og útgöngubann er í gildi
eftir sólsetur.
Að sögn íbúa Lome hófst
skothríðin snemma í gærmorgun
á ýmsum stöðum í höfuðborg-
inni, og töldu þeir að hermenn
væru að leita að mönnum úr upp-
reisnarliðinu. Herflugvélar flugu
yfir borgina og skriðdrekar voru
staðsettir á hernaðarlega mikil-
vægum stöðum. Áreiðanlegir
heimildarmenn telja að her Togo
hafi reynst forsetanum, Gnass-
ingbe Eyadema, trúr, en hann er
herforingi og hrifsaði til sín völd-
in fyrir 19 árum. Hefur síðan ver-
ið stöðugra stjórnarfar í Togo en
mörgum nágrannalöndunum, og
hafa stjórnvöld lýst því yfir að ár-
ásin á forsetahöllina fyrir fáum
dögum hafi fremur verið tilræði
hryðjuverkamanna en raunveru-
leg uppreisnartilraun.
Frakkar hafa herlið í ýmsum
ríkjum Vestur-Afríku, Senegal,
Mið-Afrfku lýðveldinu, á Ffla-
beinsströndinni og í Gabon, og
hafa þeir gert hernaðarsamband
við Togobúa.
Eyadema, forseti Togo: Slapp í árásinni á forsetahöllina.
Reaganforseti
Beitir neitunarvaldi
gegn
efnahagsþvingunum
Washington - Ronald Reagan
Bandaríkjaforseti hefur sagt
að hann muni í dag beita
neitunarvaldi sínu gegn laga-
frumvarpi bandaríska þings-
ins um harðar efnahagslegar
refsiaðgerðir gegn Suður-
Afríku. Sagði Robert Dole,
leiðtogi repúblikanaflokksins í
Öldungadeild þingsins, að for-
setinn hefði hringt í sig í fyrra-
dag og tilkynnt sér þetta.
Fyrr í þessum mánuði sam-
þykkti þingið frumvarp um efna-
hagslegar refsiaðgerðir gegn
Suður-Afrfku með miklum meiri-
hluta. í viku hefur Reagan forseti
hótað að beita neitunarvaldi
sínu, en þetta er í fyrsta skipti
sem hann sýnir lit í að fram-
kvæma hótunina. Hann hefur
lengi verið harður andstæðingur
efnahagslegra refsiaðgerða til að
knýja Suður-Afríkustjórn til að
breyta um stefnu í kynþáttamál-
um, og telur hann að slíkar að-
gerðir muni einungis bitna á þeim
sem Bandaríkjamenn vilja
hjálpa, sem sé svarta meirihlut-
anum.
Ef forsetinn beitir neitunar-
valdi sínu gegn frumvarpinu
þurfa báðar deildir þingsins að
samþykkja það með tveimur
þriðju atkvæða til að það geti
orðið að lögum. Víst er að slíkur
meirihluti er fyrir hendi í fulltrúa-
deildinni, en ekki er eins víst
hvernig slík atkvæðagreiðsla
myndi fara í öldungadeildinni.
Búist er við að Reagan forseti
boði í dag ýmsar aðgerðir gegn
Suður-Afríku, svo að þingið geti
betur sætt sig við að hann beiti
neitunarvaldi gegn efnahagsað-
gerðunum. Þ. á m. muni hann
útnefna svertingja sem sendi-
herra Bandaríkjanna í Suður-
Afríku, og veita nágrönnum
ríkisins 500 miljón dollara efna-
hagsaðstoð.
Magritte áfram í Belgíu
Briissel - Fjármálaráðherra
Belgíu, Mark Eyskens, bar í
gær fram tillögur þess efnis að
verk belgíska málarans og
súrrealistans René Magritte
verði áfram í heimalandi hans.
Ekkja málarans, Georgette,
lést í febrúar, og hafði hún arfleitt
belgísk söfn að fimmtán málverk-
um eftir hann. Talið er að lögerf-
ingjar hennar verði að selja
önnur verk málarans á uppboði
til að borga erfðaskatt, og óttast
menn mjög að erlend söfn og
safnarar kaupi megnið af þeim,
þannig að mikill hluti verkanna
fari úr landi.
Eyskens stakk upp á því að
fyriritæki gætu fengið skattaíviln-
anir fyrir að gefa fé í sjóð, sem sér
um að fjármagna listaverkakaup
handa söfnum, og hvatti hann
þau til að gera það. Hann stakk
einnig upp á því að erfingjar lista-
verka fengju að gefa þau ríkinu í
staðinn fyrir að borga venjulegan
erfðaskatt.
Ekki er vitað hve mörg af verk-
um Magritte, sem dó 1967, eru í
eigu fjölskyldunnar. Sum þeirra
hafa verið seld á listaverkaupp-
boðum, og árið 1984 seldist mál-
verk eftir Magritte á 320.000
sterlingspund hjá Sotheby’s í
London.
Von um bóluefni gegn eyöni
Tilraunir á öpum gefa góða raun
New York - Tilraunir á öpum
hafa leitt til þess að leitinni að
bóluefni gegn sjúkdómnum
banvæna eyðni hefur mjög
miðað áfram, að sögn banda-
rískra vísindamanna, og telja
þeir vonir á því að hægt verði
að ráða niðurlögum hans.
„Ef við getum náð sama árang-
ri hjá mönnum og við höfum náð
hjá öpum, - og við teljum að það
sé hægt - erum við búin að finna
upp sams konar bóluefni gegn
eyðni og notað er gegn kúabólu“,
sagði dr. Joyce Zarling við Reut-
er, en hún bætti því við að menn
færu að öllu með gát. Samkvæmt
skýrslu, sem birtist í fyrradag í
breska vísindatímaritinu „Nat-
ure“, hefur vísindamönnum tek-
ist að framkalla mótefni gegn
eyðniveirunni með því að sprauta
apa með breyttu afbrigði af bólu-
efninu gegn kúabólu. Eftir marg-
ar tilraunir á smærri öpum hafa
nú hafist tilraunir á sjimpönsum,
en þeir eru það tilraunadýr sem
næst gengur mönnum. Hefur
þegar komið í ljós að með þessari
meðferð mynda sjimpansar mót-
efni gegn eyðniveiru og verjast
henni, en mikið starf er enn eftir
áður en hægt verður að gera til-
raunir á mönnum.
Talið er að í Bandaríkjunum
hafi tvær miljónir manna fengið
eyðniveiruna og meira en 1300
hafa látist úr sjúkdómnum.
Fleiri
kjarnorku-
slysum spáð
Vínarborg - Bandarískur sér-
fræðingur, sem starfar við Al-
þjóðlegu kerfisfræðistofnun-
ina IIASA í Vínarborg, telur að
alvarlegt kjarnorkuslys geti
orðið þriðja eða f jórða hvert ár,
og mælir hann með því að
metan verði notað til orku-
framleiðslu í stað kjarnork-
unnar.
í grein, sem stærsti banki
Austurríkis mun gefa út, segir
sérfræðingurinn, Ed Schmidt, að
kjarnorkuslys muni halda áfram
á næstu árum og muni þau verða
af svipuðu tagi og í Windscale,
Three Mile Island og Tsérnóbfl,
sum minni en önnur enn alvar-
legri, og muni þau verða u.þ.b.
þriðja eða fjórða hvert ár. Þessi
slys muni svo hafa það í för með
sér að metan ryðji sér til rúms
sem orkugjafi. Spáir Ed Schmidt
því að miklar framfarir verði með
notkun metans, og muni það
brúa bilið frá olíunotkuninni til
„kjarnorkualdarinnar síðari“,
sem kunni að hefjast eftir þrjátíu
til fjörutíu ár.
Ný loftárás
á Líbanon
Tel Aviv - ísraelskar herflug-
vélar gerðu í gær loftárásir á
bækistöðvar Palestínuaraba í
Líbanon í annað skipti síðan
ísraelskt herlið var flutt til
suðurhluta landsins í þessari
viku, en því var lýst yfir í Tel
Aviv að engar áætlanir væru
um að gera innrás í landið.
Yitzhak Shamir sagði að til-
gangur loftárásanna hefði ver-
ið sá að koma í veg fyrir að
skæruliðar úr Frelsishreyf ingu
Palestínu kæmu sér aftur fyrir í
suðurhluta Líbanons.
Að sögn talsmanna ísraelska
hersins í Tel Aviv var loftárásin
gerð á bækistöðvar Palestínuar-
aba, sem eru undir stjórn Yassers
Arafat, fyrir sunnan Sídon. Skot-
markið var í flóttamannabúðum
að sögn Palestínumanna, en ísra-
elsmenn segja að það hafi verið
langt frá byggðum svæðum.
Föstudagur 26. september 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13