Þjóðviljinn - 20.12.1986, Blaðsíða 13

Sakharof og
Bonner frjáls
Rósir dægranna
Ný bók eftir
Málfríði Einarsdóttur
Þessi bók er tekin saman úr eftirlátnum skrifum
Málfríðar Einarsdótturen hún léstárið 1983. Af
efni bókarinnar má nefna pistla um list og skáld-
skap, aldaranda og samtímamenn; og úrval
bréfa. Nýjasta efnið er frá 1983 en hið elsta frá
1940.
„ Það er eittaf undrum veraldar hvernig sumt fólk getur
allt í einu sprottið fram á efstu árum lífs síns og ausiðyfir
okkur geníalíteti slíku að maður grætur það eitt að hafa
ekki notið þess fyrr. ”
(Heimir Pálsson)
Laufásvegi 4, Reykjavík
Símar 17095 og 18103
Sovétríkin
65 ára gamli Nóbelsverðlauna-
hafi, hafði í mörg ár verið
leiðandi í mannréttindabaráttu
innan Sovétríkjanna. Hann var
einnig leiðandi á sínum tíma í því
að Sovétmönnum tókst árið 1953
að smíða sína fyrstu vetnis-
sprengju.
Jelena Bonner var árið 1984
dæmd til 5 ára útlegðar í Gorkí
fyrir aðgerðir gegn ríkinu. í júní á
þessu ári var henni hins vegar
leyft að fara til Bandaríkjanna til
að leita sér lækninga. Hún notaði
tækifærið og hitti að máli helstu
þjóðarleiðtoga á Vesturlöndum
og gagnrýndi hið sovéska kerfi
opinberlega. Talið er að leiðíogi
Sovétríkjanna, Mikhail Gorbat-
sjof, hafi frá því hann tók við
völdum verið mjög í mun að leysa
Sakharof málið til að minnka
mikla og stöðuga gagnrýni á
mannréttindamál í Sovétríkjun-
um. Sú afstaða hafi hins vegar
verið endurskoðuð vegna at-
Sakharof og Bonner. Þau eru nú laus úr „innlendri útlegð" í Gorkí við Volgubakka, 400 kílómetra frá Moskvu.
hafna Bonner í sex mánaða dvöl
hennar á Vesturlöndum á þessu
ári.
En eftir að Bonner kom aftur
til Sovétríkjanna hefur lítið
heyrst frá þeim hjónum. Sovésk
yfirvöld hafa hins vegar gert
nokkuð til að bæta ímynd sína á
Vesturlöndum í mannréttinda-
málum, sérstaklega á þessu ári.
Andófsmaðurinn Anatólí Sjar-
anskí fékk að fara til ísraels í fe-
brúar og fyrir nokkrum dögum
var andófsmanninum og ljóð-
skáldinu Írínu Ratúsjinskaju,
leyft að flytjast til Bretlands eftir
að hafa afplánað dóm í vinnubúð-
um fyrir andsovéskan áróður. Af
öðrum andófsmönnum sem hafa
fengið að flytjast til Vesturlanda
má nefna Júrí Orlof og David
Goldfarb.
Sakharof hafði gefið í skyn að
hann vildi nauðugur flytjast til
Vesturlanda. Gorbatsjof Sovét-
leiðtogi endurtók hins vegar á
þessu ári að Sakharof vissi of
mörg ríkisleyndarmál til að fá að
yfirgefa Sovétríkin. Sjá nánar
leiðara ÁB bls.4.
Guðrún
Guðvarðardóttir
Ferðaminningar
af
Vestfjörðum
Niðjatal
Þóru
Gunnlaugsdóttur
Ferðafrásagnir
Guðrúnar Guðvarðardóttur
anga af rótarilmi vestfiskrar
náttúru og mannlífs
Dreifing: Mál og menning
HEIMURINN
Sovéskyfirvöld tilkynntu ígær að sovéska
vísindamanninum, nóbelsverðlaunahafanum
og andófsmanninum Andrei Sakharof og
konu hans, andófsmanninum Jelenu Bonner,
vœrifrjálst að snúa til Moskvu úr útlegð sinni í
Gorki
Moskvu - Sovésk yfirvöld til-
kynntu í gærmorgun að andó-
fsmaðurinn og vísindamann-
inum Andrei Sakharof og Je-
lenu Bonner, eiginkonu hans,
væri heimilt að snúa aftur til
Moskvu úr útlegð þeirri í Gorkí
sem þau voru sett í fyrir sex
árum.
Aðstoðarutanríkisráðherra
Sovétríkjanna, Vladimír Petrof-
skí, sagði á fréttamannafundi í
gær í Moskvu að Sakharof hefði
farið fram á það við sovésk
stjórnvöld að hann og kona hans
fengju að snúa aftur til Moskvu.
„Sú ákvörðun var tekin að verða
við þessari beiðni og æðstaráð
Sovétríkjanna ákvað einnig að
náða Jelenu Bonner“, sagði Petr-
ofskí.
Pessi ákvörðun kemur í kjölfar
mikils þrýstings á sovésk yfirvöld
að leyfa Sakharof og Bonner að
fara frjáls ferða sinna en þau voru
send í útlegð til Gorkí í janúar
1980 án þess að réttarhöld færu
fram í máli hans. Sakharof, hinn
Grikkland/
Sorphreinsunarmenn
Verkfalli
lokið
Aþenu - Rúmlega 20.000
grískir sorphreinsunarmenn
sem verið hafa í verkfalli í tæp-
ar tvær vikur komust að
samkomulagi við stjórnvöid í
gær um að hætta verkfallsað-
gerðum.
Rotnandi sorp var farið að yfir-
fylla götur Aþenu vegna verkfalls
sorphreinsunarmanna. Peir hafa
krafist hærri launa og breytinga á
eftirlaunareglum. Yfirvöld munu
hafa fallist á helstu kröfur þeirra.
Ekki er þó ljóst hvort fallist hefur
verið á kröfur um kauphækkanir
þeim til handa en stjórnvöld settu
frystingu á öll laun í landinu á
síðasta ári. Þá voru einnig 30
sorphreinsunarmenn, handtekn-
ir voru í vikunni þegar verkfalls-
mönnum lenti saman við lög-
reglumenn sem reyndu að rjúfa
verkfallsvörslu sorphreinsunar-
manna, leystir úr haldi.
Undanfarið hefur alda verk-
falla gengið yfir Grikkland. Með-
al þeirra sem verið hafa í verkfalli
eru flugmenn hjá Olympic ríkis-
flugfélaginu, sjómenn, kennarar
og starfsmenn raforkuvera.
■ ' -------------------
Irangate saksóknarí
Washington - Lawrence Waish,
virtur málafærslumaður í
Bandaríkjunum og fyrrum
dómari og diplómat, var í gær
útnefndur sérstakur sjálfstæð-
ur saksóknari til að standa
fyrir sakarannsókn á íran-mál-
inu margumtalaða.
Walsh var tilnefndur í starfið
eftir að Reagan Bandaríkjafor-
seti hafði hvatt til að stofnuð yrði
sjálfstæð rannsóknarnefnd til að
ganga úr skugga um það hvort
bandarísk lög hefðu verið brotin
og sækja þá til saka sem gerst
hefðu brotlegir vegna leynilegrar
vopnasölu til írans og dreifingu
hagnaðarins til Contra hryðju-
verkasveitanna í Nicaragua.
Walsh fær mikil völd, svipuð
þeim sem saksóknararnir Archi-
bald Cox og Leon Jaworski höfðu
í Watergate málinu fyrir nokkr-
um árum.
Þingrannsóknir hafa verið í
gangi að undanförnu og hafa
beinst sér að því hvort North of-
ursti hafi verið einn að verki eða
hvort einhverjir honum æðri, allt
að Reagan Bandaríkjaforseta,
hafi skipað fyrir verkum eða sam-
þykkt aðgerðirnar í íranvopnas-
ölunni og fjármagnstilfærslum til
Contra hreyfingarinnar. Reagan
hefur hingað til neitað allri vitn-
eskju um fjármagnstilfærslurnar.
Eftir áramót þegar Bandaríkja-
þing, undir yfirráðum Demókr-
ata, kemur saman, hefja tvær
rannsóknarnefndir úr öldunga-
deild og fulltrúadeild sjálfstæða
rannsókn á íran málinu. Þessar
nefndir taka við af mörgum litl-
um nefndum sem hafa rannsakað
málið undanfarnar tvær vikur.
Ein þessara nefnda yfirheyrði í
gærkvöldi Edwin Meese, yfir-
mann bandaríska dómsmála-
ráðuneytisins, um það hvort hin-
ar hægrisinnuðu Contra hryðju-
verkasveitir hefðu notið hagnað-
arins af vopnasölu bandarískra
yfirvalda til írans og ef svo, í
hversu miklum mæli.
Bandarískar þingnefndir sem
rannsaka Irangate, eins og það er
stundum nefnt í Bandaríkjunum,
höfðu ætlað að yfirheyra William
Casey, yfirmann bandarísku
leyniþjónustunnar, CIA, en úr
því varð ekki að sinni þar sem
hann var í fyrradag skorinn upp
vegna illkynjaðs æxlis í heila.
Hann var fluttur í sjúkrahús á
miðvikudaginn, stuttu eftir að
hann hafði borið vitni fyrir eiijni
þingnefndinni. Þá neitaði hann
þvf að hafa vitað nokkuð um
peninga- eða vopnasendingar til
Contra samtakanna.
Fyrrum yfirmaður CIA,
Stansfield Turner, sagði hins veg-
ar í gær að aðstoðarforstjóri CIA,
Robert Gates, væri alveg jafn fær
um að svara öllum þeim spurn-
ingum sem þingmenn vildu
spyrja um tengsl CIA við íran
hneykslið. Þá er einnig búist við
að Eugene Hasenfus verði spurð-
ur af þingnefndum um Contra
málið. Hasenfus var á
fimmtudaginn náðaður af yfir-
völdum í Nicaragua eftir að hafa
verið dæmdur í 30 ára fangelsi
fyrir vopnasmygl til Contra sam-
takanna. Hann er nú kominn til
Bandaríkjanna.