Þjóðviljinn - 13.01.1987, Blaðsíða 14

Þjóðviljinn - 13.01.1987, Blaðsíða 14
ekkert erindi, enda verði engir kópar veiddir í látrum, sem búið er að eyða með skothernaði. Eina raunhæfa leiðin til að nýta selalátrin, okkar gömlu og verð- mætu loðdýrabú, er þess vegna hin hefðbundna veiði bænda á veiðijörðum. Selveiðar hafa aldrei heyrt undir sjávarútveg hér á landi, enda jafnan verið búgrein fyrst og fremst, eins og flest önnur hliðstæð hlunnindi. Þegar sjávar- útvegsmenn heimta nú að fá um- ráðin yfir þessari gömlu búgrein, skv. lagafrumvarpinu, er það ekki af áhuga á nýtingu sela- stofnsins í framtíðinni, heldur til að skera hann sem rækilegast nið- ur. Þetta er augljóst mál, enda viðurkennt. Þegar bændur beita sér gegn þeirri skipan mála, telja þeir sig ekki vera að verja hagsmuni sína og gömul réttindi eingöngu. Hér er um miklu stærra mál að ræða: sambúð okk- ar við landið og náttúru þess í framtíðinni, en selamálið er auðvitað hluti af því dæmi. Einhliða málflutningur Sjávarútvegsmenn hafa beitt miklum þrýstingi í selamálinu. Þeir virðast sannfærðir um að út- rýming sela leysi mikinn vanda, og geti jafnvel stórbætt lífskjör þjóðarinnar. Með einhliða mál- flutningi hefur tekist að telja al- menningi trú um þetta, og, að því er virðist, stórum hluta alþingis- manna líka. Málið sýnist einfalt: Selnum fjölgar við landið. Hann etur frá okkur nytjafiskinn og veldur vax- andi hringormaplágu. Hann er ekki lengur til neinna nytja sjálf- ur. Hann er þvert á móti óalandi meindýr, sem stendur sjávarút- vegi og fiskvinnslu fyrir þrifum, Selveiðar hafa aldrei heyrt undir sjávarútveg hér á landi, enda jafnan verið búgrein fyrst og fremst, eins og flest önnur hlunnindi. önnur hlunnindi. og heldur niðri lífskjörum fólks í landinu. Talnafróðir stjórnmála- menn kunna jafnvel að tilgreina prósentutölur yfir þær kaup- hækkanir, sem sjávarútvegurinn gæti fært vinnandi fólki á silfurf- ati að selaslátrun lokinni. Því dæmist rétt vera: Drepa skal all- an sel við landið sem allra fyrst - sama hvernig farið er að því - og prófa hvort vandamálin hverfi þá ekki eins og dögg fyrir sólu. Hvorki gamlar lagakreddur um friðun selalátra, né efasemdir um að rétt sé ályktað, mega hindra framgang þessa nauðsynjamáls. Það breytir kannski litlu að nefna hér fáein atriði varðandi þetta mál, en þó skal það gert. Þau sjónarmið hafa fengið minni auglýsingu í fjölmiðlum en hin, til þessa. 1. Það er alls ekki óumdeilt meðal fræðimanna að hringorm- ur hafi aukist í fiski. Ekki heldur nein óyggjandi vissa fyrir því, að meira sé af sel við landið nú en var á þeim tíma, sem miklu minna á að hafa verið af hring- ormi í fiskinum. 2. Þó að hér skuli ekki gert lítið úr vanda fiskiðnaðarins vegna DJÓÐVIUINIÍ 0 68 13 33 l H FT'IT'lÍðjÍl 0 68 18 66 Tíiniim 0 68 63 00 Blaðburður er BESTA TRIMMIÐ og borgar sigr Blaðbera vantar 1 í Vesturbæ, Æá Eskihlíð Jsrjr/ /1 og Kópavog. • / •S*# / é Hafðu samband við okkur DJÓÐVILJINN hringormsins hlýtur það að vekja athygli, að á sama tíma, sem mest er fárast yfir honum hér á landi, vex útflutningur á ferskum fiski af íslandsmiðum hröðum skref- um. Útlendingar rífast um að kaupa hann á háu verði sem sér- staka úrvalsvöru - óhreinsaðan. 3. Við Grænland er mikil sela- gengd, svo sem kunnugt er. Hringormur finnst þar vart í fiski. 4. Samkvæmt rannsóknum annist þær rannsóknir virðist óneitanlega vafasöm málsmeð- ferð, svo ekki sé meira sagt. Markaðslokunin bitnar harðast á selnum sjálfum Litlar nytjar hafa verið af sel nokkur undanfarin ár. Satt er það. Þar áður höfðu landsels- kópaskinnin verið í góðu verði lengi. Markaðslokunin varð fyrir áróður fólks, sem vildi banna all- ar selveiðar af mannúðarástæð- um. Auðvitað sá það ekki fyrir hverjar afleiðingarnar áttu eftir að verða af þeirri krossferð. Hér á landi hefur eyðingarhernaður gegn sel komið í stað hefðbund- inna nýtingaraðferða og verð- mætrar grávöruframleiðslu. Við höfum lítið gert í því ennþá að kynna fyrir heiminum að markaðslokunin hefur komið miklu illu til leiðar, og bitnar harðast á selnum sjálfum. Það ættum við þó að gera og gæti þá svo farið að markaðsmál kæmust í samt lag á ný. Á þessu ári seldist nokkurt magn af selskinnum úr landi fyrir sæmilegt verð og verð- ur fróðlegt að vita hvort þar sé að opnast markaður á ný. Á meðan ættum við kannski að fara okkur hægt við eyðingu selalátra og lagasetningar um afnám friðu- nar. Eins og allir vita eru nú erfiðir tímar í landbúnaði. Varla hefst undan að rífa niður það, sem byggt hafði verið upp með rækt- un og byggingum á liðnum árum. Landauðn blasir við heilum hé- ruðum og landshlutum. Ekki vegna harðinda og mannfellis, eins og ferðum, heldur vegna miskunnarleysis nýrra siða. Ein- hver vottur af sómatilfinningu hjá þjóðinni krefst þess þó, að hamlað sé gegn útrýmingu mann- lífs á landsbyggðinni. í stað hefðbundinna búgreina er þá reynt að efla nýjar. Miklu hefttr verið til kostað að byggja upp loðdýrabúskap út um allar sveitir og menn hafa farið að hyggja meira en gerst hafði und- anfarið að nýtingu gamalla hlunninda, eins og reka, veiði o.fl. Það má furðulegt heita og lyginni líkast að á sama tíma skuli varið fé til að eyðileggja okkar gömlu, arðsömu loðdýrabú, sel- alátrin, og eyða bústofni þeirra. Að jafnvel Alþingi íslending skuli ganga fram fyrir skjöldu í þeim leik, með lagasetningu, sem gerir einkum ráð fyrir afnámi gamalla friðunarákvæða. Mörg- um finnst að þar höggvi sá er hlífa • skyldi. Þetta eru kannski stór orð, sem ástæða væri til að skýra nánar. Slíkt væri þó efni í aðra blaða- grein og verður ekki gert frekar hér og nú. Skothernaður og óvitaskapur Eins og áður segir skal hér ekki gert lítið úr hringormavanda fiskiðnaðarins. Hvað gera skuli til að draga úr þeim vanda er hinsvegar álita- og deilumál, enda óvíst að það sé á okkar valdi yfirleitt. Lágmarkskrafa sýnist þó vera að vandamálið sé rannsakað miklu betur en gert hefur verið, og af réttum aðilum, áður en rek- ið er í afdrifaríkar aðgerðir. Að svo stöddu getum við þó velt fyrir okkur hverra kosta við eigum völ. Við skulum þá byrja á því að afskrifa allar hugmyndir um að útrýma selnum. Það er ein- faldlega hvorki fær leið né mönnum sæmandi. Menn hafa velt fyrir sér þeim möguleika - líklega í alvöru - að evða selorm- inum með einhverskonar „hundahreinsun“ á selnum. Ekki sýnist það árennilegt og er þó aldrei að vita hverju vísindin eiga eftir að koma til leiðar á því sviði. Óhætt mun þó að slá því föstu, að slík lausn er ekki í sjónmáli nú eða í náinni framtíð. Þá eru varla aðrir möguleikar eftir en að hamla gegn offjölgun sela, ef hætta er á henni, og rannsóknir sýna, að hún leiði til aukningar á hringormi. Væntanlega gæti orð- ið „þjóðarsátt" um þá leið, og kannski vakti aldrei annað fyrir þeim, sem staðið hafa fyrir sela- hernaði undanfarinna ára. Eitt verða menn bara að skilja, og þar hefur hnífurinn viljað standa í kúnni, að ekki er sama hvernig að selveiðum er staðið, frekar en öðrum veiðum eða landnýtingu. Að sleppa lausum almennum skothernaði í selalátr- um er slíkur óvitaskapur að furðu gegnir. Sambærilegt við það, að eyða gróðri landsins, veiða lax með dínamítsprengjum, herja á fuglabjörgin með hríðskotabyss- um eða skrapa landgrunnið með botnvörpum „upp í kálgarða". Stundum er verið að bera saman tölur um veidda seli árlega, með- an nytjar bænda voru með hefð- bundnum hætti, annarsvegar, og eftir að hringormanefnd tók að beita sér, hinsvegar. Slíkur sam- anburður er auðvitað út í hött ef önnur aðferðin leiðir til óbætan- legrar og tilgangslausrar eyðingar Iandkosta. Auðvitað eigum við að nytja selinn eins og áður, hindra fjölg- un ef hún reynist óæskileg, vinna að því að gera selskinn eftirsótt á ný, nýta gamla reynslu og þekk- ingu á þessum sviðum. Forðumst hinsvegar að eyði- leggja látrin, því þau eru grund- völlur nýtingarinnar og hrifsum ekki fornan rétt úr höndum bænda, því án þeirra verða látrin tæpast nytjuð. Hvetji skinnmarkaðurinn ekki til hefð- bundinna veiða munu bændur sjálfsagt fúsir til samstarfs við þá, sem kaupa vilja afurðir þeirra, ef þeir hafa áfram umráð yfir látr- unum og nytjum þeirra. Sjálfsagt getur komið upp sú staða að æskilegt sé talið að fækka fullorð- num sel, t.d. útsel, en um það verða að gilda aðrar reglur en þær, að allir megi skjóta allsstað- ar. Heildarlöggjöf um sel og sel- veiðar er nauðsynleg, þó að sela- eyðing sé það ekki. Eysteinn G. Gíslason 18 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 13. janúar 1987

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.