Þjóðviljinn - 07.06.1987, Blaðsíða 10

Skáldskapur,
konur,
ísrael
ÁB.rœðirvið
Svövu Jakobsdóttur
og Vilborgu
Dagbjartsdóttur
sem sátu
alþjóðlegt þing
kvenrithöfunda
í ísrael
Við synagógu forna í Kapernaum: Nú skildi ég deilur Krists við landa sína
um hvíldardaginn.
Hringdans skáldkvenna - Svava er önnur frá vinstri, önnur frá hægri er Marilyn French.
Það er mikilvægt að vera með
áslíkuþingi, hitta konursem
skrifa við aðrar aðstæður,
kynna verk sín og kynnast
öðrum. Og væri gaman ef
framhald yrði á því að íslensk-
ir kvenrithöfundar geti tekið
þátt í svo nauðsynlegu og
sjálfsögðu menningarstarfi, já
og að ríkið styrki rithöfunda
yfirleitttil slíkraferða. Með
þeim er hægt að gera íslensk-
um bókmenntum og menn-
ingu mikið gagn með iitlum til-
kostnaði - þetta er rétt að
menn hafi hugfast nú á þeim
dögum þegarfjölmiðlarsjá
helst ekki nema dægurlaga-
hátíðir.
Svo fórust þeim orð Svövu Jak-
obsdóttur og Vilborgu Dag-
bjartsdóttur, sem um mánaða-
mótin mars-apríl lögðu leið sína
til ísrael á fyrsta alþjóðlegt þing
kvenrithöfunda sem þar er hald-
ið. Þingið er haldið í tengslum við
mikla alþjóðlega bókasýningu
sem efnt er til í Jerúsalem annað-
hvert ár (íslenskir útgefendur
voru ekki með).
Til að efla
sjálfstraust
Frumkvæði að þessu málþingi
hafði Alice Shalvi, prófessor í
enskum bókmenntum við He-
breska háskólann. Hún er for-
maður ísraelskra kvennasamtaka
sem vinna að réttindamálum
kvenna. Alice Shalvi vill að fleiri
þing komi á eftir og verði fram-
vegis tengd bókasýningunni.
Tilgangurinn, sagði Svava, var
að því mér skilst ekki síst áhugi
Alice Shalvi á að hefja ísraelskar
kvennabókmenntir til vegs, efla
þeim konum sem þar í landi
skrifa sjálfstraust - og tengja þær
íleiðinni við kvenrithöfunda ann-
arra landa og hafi svo allir nokk-
uð gott af. Gestir voru um 70 frá
mörgum löndum, þeirra á meðal
Marylin French frá Bandaríkjun-
um, Margaret Drabble frá Bret-
landi og Dea Trier Mörch frá
Danmörku. ísraelsku skáldkon-
urnar voru fimmtán talsins. Ein
kona var frá hinum arabíska
heimi, nánar tiltekið frá Egypta-
landi.
Bókmenntirnar
sjálfar
Þetta var mjög skemmtilegt
allt, sagði Vilborg. Við settumst
ekki niður eins og skandinavískir
kvenrithöfundar gera einatt og
fórum yfir kennisetningar og fé-
lagsfræði sem lúta að stöðu kon-
unnar. Við lásum upp úr verkum
okkar (á ensku eða frönsku), og
stóðum síðan fyrir svörum og öll
áhersla var á bókmenntirnar
sjálfar en ekki á félagsleg vand-
kvæði ýmiskonar. Og allt var
þetta á mjög góðu plani.
Svava var boðin til ráðstefn-
unnar af fyrrgreindum kvenna-
samtökum, Vilborg sótti um
styrk til ferðarinnar til íslenskra
stjórnvalda en fékk ekki (þess má
geta að sjö kanadískar skáldkon-
ur mættu til leiks á kostnað sinna
stjórnvalda). ísraelsku samtökin
hlupu svo undir bagga með henni
að nokkru.
Þær lögðu mikla áherslu á að
íslenskir höfundar þyrftu að nota
tækifæri sem þessi - ef vel tekst til
er hægt að vekja athygli annarra
höfunda og útgefenda á því sem
við erum að skrifa.
Um hvað var spurt?
Vilborg las Kyndilmessu og
Skammdegisljóð og var spurð um
reynslu sína og skoðanir, ekki síst
í trúmálum, um svör marxista við
ýmsum stórum spurningum. Sva-
va las Sögu handa börnum og var
m.a. spurð um viðtökur á íslandi
- voru menn ekki hneykslaðir
þegar þetta kom á prent? Um-
ræðan var ekki bundin ákveðnu
þema, þetta var allt mjög per-
sónulegt og breiddin mikil. En
margar konurnar voru af gyðing-
legum uppruna og því varð það
óhjákvæmilega eins og rauður
þráður í samtölum hvar menn
stóðu sem Gyðingar.
Það voru líka haldnar panel-
umræður, segir Svava um efni
eins og „Eru kvennabókmenntir
til?“ og „Rithöfundurinn sem
vitni“. Þar sögðu konur frá sem
höfðu orðið vitni að kúgun og
misrétti og skrifað um það, kona
frá Argentínu til dæmis og Suður-
Afríku. Grace Paley frá New
York sagði þá m.a. að Gyðingar
ættu manna best að geta sett sig í
spor þeirra sem hraktir hefðu
verið af landi sínu „og við vitum
öll hverjir það eru hér“. Það kom
á fundarstjórann sem sagði: Nú
var það sagt sem ekki mátti segja
...Vitanlega voru Palestínuarab-
ar nálægir þótt þeir ættu ekki full-
Við eigum að vera með í sjálfsögðu og nauðsynlegu menningarstarfi, sögðu þær Vilborg C
trúa á þessari ráðstefnu, hjá því
gat ekki farið.
Landið og sagan
En fleira gerðist í þessari ferð
en að konur læsu upp og ræddust
við um bækur. Það var farið til
Galileu, komið á söguslóðir
kristnar og gyðinglegar, m.a.
komið til Kapernaum þar sem
talið er að Kristur hafi byrjað að
fræða. Jón Hnefill, eiginmaður
Svövu, átti erindi til ísrael um
þetta leyti á þing þjóðfræðinga.
Hann hélt þar erindi um norræn-
ar goðsagnir í íslendingasögum -
og nokkur búhnykkur þótti þjóð-
_fræðingum að skýrslu hans um
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 7. júní 1987