Þjóðviljinn - 29.12.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Báglega tókst með alþing enn
Lokið er jólahaldi þingmanna og þeir eru
sestir við enn á ný að setja þjóðinni lög. í sjálfu
sér er ekkert við því að segja að þingmenn skuli
þurfa að mæta til vinnu milli jóla og nýárs líkt og
stærstur hluti vinnandi íslendinga. En það vekur
óneitanlega nokkra athygli að þingið skyldi ekki
Ijúka fyrir jól þeim verkum sem vitað var frá því í
haust að vinna þyrfti á þessu ári. Það er um-
hugsunarvert að nú verður að bregða þeim
vana að hafa þinghlé á þessum árstíma. Hvað
veldur?
Sem betur fer hefur ekki borið til neinna þeirra
stórtíðinda eða orðið sá héraðsbrestur að
landsfeður þurfi að sitja á rökstólum til að upp-
hugsa bjargráð. Veður hefur verið með ein-
dæmum milt, það hefur fiskast vel og þungar
sjúkdómsplágur hafa riðið hjá garði. Hvernig
má þá vera að þingmenn geta ekki tekið sér sitt
venjubundna jólaleyfi? Hvaða vandi er það sem
nú steðjar að þjóðinni?
Árið 1958 gerðist það síðast að haldið var
áfram þingstörfum milli jóla og nýárs líkt og nú.
Þá hafði ríkisstjórn Hermanns Jónassonar farið
frá völdum á Þorláksmessu og minnihlutastjórn
krata tekið við. Miklar sveiflur voru í íslenskum
stjórnmálum því að þá titraði og skalf pólitíska
sviðið af fæðingarhríðum Viðreisnar, banda-
lags Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks sem
setti svip sinn á stjórnmálalífið í meira en áratug.
Þinginu tókst ekki að afgreiða fjárlög fyrir jól og
því voru haldnir fundir milli jóla og nýárs. Hvern-
ig sem skyggnst er um sviðið nú er ekki nokkur
leið að koma auga á að í uppsiglingu séu stór-
tíðindi á borð við það sem gerðist hér 1958.
Ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar styðst við
mikinn meirihluta á alþingi. Nærri því tveir
þriðjuhlutar þingmanna, eða 41 af 63, eru í
stjórnarflokkunum. Líf stjórnarinnar hangir því
síður en svo á bláþræði vegna þess að óvíst sé
um stuðning þingmanna. Þvert á móti.
Hvað veldur því þá að stjórnarflokkarnir eru
ekki enn búnir að setja þau lög sem talið er
nauðsynlegt að séu í gildi um áramótin ef
stjórna á samkvæmt áætlunum ríkisstjórnar
Þorsteins Pálssonar.
Því hefur verið haldið fram að hér ráði mestu
þrákelkni og skortur á samvinnu hjá þing-
mönnum stjórnarandstöðunnar. Þeir heimti að
málin séu rætt í rólegheitum. Þeir vilji að milli
umræðna grúfi þingnefndir sig yfir frumvörpin
og reyni að átta sig á hvort þau séu skyn-
samleg, jafnvel að kallaðir séu til sérfræðingar
og spurðir álits á vafaatriðum. Sá þriðjungur
þingmanna, sem ekki styður stjórnina, sé
jafnvel að gera sér leik að því að heimta þing-
lega meðferð á málum sem búið er að leiða til
lykta á fundum ráðherranna og leyfi sér jafnvel
að tala um virðingu alþingis.
Auðvitað er stjórnarandstaðan ekki söku-
dólgurinn. Hún á þvert á móti þakkir skildar fyrir
að minna á að hlutverk löggjafans er síður en
svo það að vera afgreiðslustofnun fyrir ríkis-
stjórnina. Skýringanna á slóðahættinum er að
sjálfsögðu að leita innan ríkisstjórnarinnar. Það
er með ólíkindum hvað ráðherrar hafa verið
værukærir og hvað þeir hafa dregið málatilbún-
að sinn fram á síðustu stundu.
Hér hefur áður verið bent á að það verklag,
sem tíðkast undir verkstjórn Þorsteins Páls-
sonar forsætisráðherra, er í andstöðu við allar
lýðræðislegar hefðir og verður að teljast einkar
hentug aðferð til að halda almenningi utan við
umræður. Þingmenn kvarta undan því að þeir
viti vart hvað snýr upp og niður í hamaganginum
og atinu á alþingi. Almenningur verður að sjálf-
sögðu enn þá ringlaðri og veit ekki hvaðan á sig
stendur veðrið fyrr en allt er um garð gengið.
Tími til skipulegs andófs og persónulegra sam-
tala við þingmenn verður enginn. Sumir telja að
til þess séu refirnir skornir, að ráðherrarnir vilji
ekki að almenningur sé að skipta sér af því sem
honum er ekki talið koma við.
Ríkisstjórnin, sem samkvæmt stjórnar-
skránni á líf sitt undir þinginu, kemur fram við
alþingismenn eins og þeir séu strengbrúður.
Meirihluti þingmanna virðist sætta sig við það
hlutskipti. Það gerir þjóðin ekki. Henni er annt
um virðingu þingsins.
KUPPT OG SKORIÐ
Af jólaboðum
Menn eru svona að fjasa eitt og
annað í þessum jólaboðum eins
og gengur. Og hvað sem líður
blessuðum og tiltölulega friðsæl-
um hátíðleik innan fjölskyldu-
rammans freistast menn líka til
að tala um eilífðarmálin. Til
dæmis um verðlagsmálin sem eru
mikil mál. Og ku þó lúta mjög
einföldu lögmáli sem Halldór
Laxness hefur sett fram í Innan-
sveitarkróniku: semsagt því, að
allir hlutir hafi verið að hækka í
verði frá dögum Caligúla.
Calígúla var, eins og margir
muna, keisari í Róm og vann það
sér til frægðar að gera hestinn
sinn að ráðgjafa.
Þetta lögmál bendir okkur ein-
dregið í þá dapurlegu átt að verð-
bólgan sé einskonar forlög
mannkynsins eins og ástin og
dauðinn.
Sagan af
kaffinu dýra
Ekki vilja þó allir sætta sig við
þetta án þess að æmta né skræmta
og því segja menn hver öðrum
nokkrar verðlagssögur í jólaboð-
um þegar þeir hafa sinnt sínum
höfuðskyldum: prófað allarsortir
og dillað barnabörnum sínum.
Nú er að rekja dæmi af því
Aldraður maður sagði: „Ég
hefi um nokkurra ára skeið farið
á spilakvöld fyrir gamla fólkið í
plássinu. Fyrsta árið kostaði kaff-
ið sem við drukkum með spila-
mennskunni fimm krónur. Næsta
ár tíu krónur. Þriðja árið tuttugu
og fimm krónur. Og fimmtíu
krónur fjórða árið. Mér þykir
þetta nokkuð röskleg framganga
í verðlagsmálum."
„Maður tekur alltof sjaldan
eftir þessu“, sagði annar. „En ég
þurfti nú fyrir jólin að senda
pakka með rútu á milli bæja. Það
kostaði áttatíu og fimm krónur.
Og þá mundi ég allt í einu að ég
þurfti að senda pakka sömu leið
fyrir aðeins tveim eða þrem mán-
uðum og þá kostaði þessi þjón-
usta fjörtíu krónur.
Þeir láta svona þessir and-
skotar.“
Hvað kostar
smjörkakan?
Sá þriðji í fjölskylduboðinu
hafði einnig sögu að segja, spán-
nýja reyndar.
Hann hafði farið á þriðja í jól-
um í bakarí eins og gengur. Það
var ös í bakaríinu. Karl einn var
búinn að ná í sitt brauð og þá
mundi hann eftir því, að hann átti
eftir að kaupa með kaffinu. Hann
kallaði á afgreiðslustúlku, benti á
sitt val á frjálsum kökumarkaði
og spurði:
„Hvað kostar smjörkakan?"
„Hún kostar hundrað og tíu
krónur", sagði stúlkan, en hélt
áfram að afgreiða annan við-
skiptavin.
Karlinn týndi fram akkúrat
hundrað og tíu krónur og bað
næstu afgreiðslustúlku sem birtist
að pakka inn smjörkökunni.
Hún gerði það, rétti kökuna
yfir borðið og sagði:
„Það eru hundrað og tuttugu
krónur."
Nú varð karlinn hissa.
„Nú, sögðuð þið ekki hundrað
og tíu?“
„Nei“, sagði stúlkan, og kall-
aði á eldri afgreiðslukonu sér til
fulltingis: „Segðu mér, hvað
kostar smjörkakan núna?“
„Hún kostar hundrað þrjátíu
og fimm krónur", sagði konan.
Ör þróun
markaðsmála
„Ha“, sagði smjörköku-
kaupandinn enn hissari. „Það er
naumast.“
„Nú skaltu ekki spyrja oftar“,
sagði samúðarrödd úr hópnum.
„Nei það er eins gott“, sagði
karlanginn. „Þetta hækkar bara
um tuttugu og fimm krónur á
nokkrum sekúndum. Maður er
bara krossbit og klumsa.“
„Kostar ekki smjörkakan
hundrað og tíu krónur?“ spurði
nú afgreiðslustúlkan unga, sú
sem fyrst hafði lagt orð í belg í
þessu markaðsmáli.
„Nei“, sagði afgreiðslukonan
virðulega og gaumgæfði verðlista
sem hékk upp á vegg. „Hún kost-
ar hundrað þrjátíu og fimm eftir
síðustu hækkun.“
Sjálf-
skaparvítið
Karlinn með kökuna hélt
áfram að barma sér yfir markað-
svonsku heimsins og skildi ekkert
í þessum ósköpum nú til dags.
Þá sagði stúlkan sem hafði
tekið við aurunum hans:
„Þetta kjósið þið yfir ykkur!“
Ékki sem verst hjá henni, nei
hreint ekki sem verst. Og kannski
í hæsta máta réttmæt athuga-
semd, eins þótt enginn viti nátt-
úrlega hvað ruglaður handhafi
smjörköku sunnudaginn þriðja í
jólum kaus yfir sig fyrir nokkrum
mánuðum. Kannski er það svo,
að hver þjóð fær þá bakara og þá
smiði og það íhald og þá krata-
ráðherra sem hún á skilið?
En hvað sem þið haldið um
það, þá er þessi saga dagsönn.
ÁB.
þJÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Elísabet K. Jökulsdóttir, Guðmundur RúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir,
KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson (íþróttir). MagnúsH.
Gíslason.ÓlafurGíslason, Ragnar Karlsson.SigurðurÁ.
Friðþjófsson, Vilborg Davíðsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, SigurðurMarHalldórsson.
Útlit8teiknarar: SævarGuðbjörnsson, Garðar Sigvaldason, Margrót
Magnúsdóttir.
Framkvæmda8tjórl:HallurPállJónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglysingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbroiðslu- og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Útbreiðsia: G. Margrétóskarsdóttir.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 65 kr.
Áskriftarverö á mánuði: 600 kr.
4 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 29. desember 1987